MYŚLENIE KRYTYCZNE I NARZĘDZIA TOC CENTRUM ROZWOJU TALENTÓW GDAŃSK 16.05.2017 Maciej Winiarek
DOTYCHCZASOWY OBRAZ CZŁOWIEKA Człowiek jest raczej niedojrzały i nieodpowiedzialny Człowiek musi zostać wyzwolony ze swoich słabości Człowieka trzeba motywować Człowiek potrzebuje przywódców Ludzi trzeba oceniać i segregować
Maciej Winiarek
Od 1802 do 2016 klasy zmieniły się...? Maciej Winiarek
1965.. Maciej Winiarek
2015.. Maciej Winiarek
KONFLIKT FILOZOFII Wolność Indywidualność Autonomia Wiele dróg Kreatywność Maciej Winiarek Lojalność Dyscyplina Posłuszeństwo Jedno rozwiązanie Nie myśl, zrób
Maciej Winiarek
Absolwent nie osiągnął znaczących sukcesów w szkole
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Absolwent zawsze uczył się wg klucza, schematu
Maciej Winiarek Szkoła z ery pruskiej, industrialnej działa nadal. jest bardzo skuteczna i efektywna.
Maciej Winiarek działa nadal. Organizacja szkoły, lekcji, klas działa w takiej samej formie jak 200 lat temu Kształcone kompetencje takie same jak 200 lat temu Rola nauczyciela taka sama jak 200 lat temu Rola ucznia taka sama jak 200 lat temu Doszły testy narzędzie utrzymujące system w niezmienionej formie
Maciej Winiarek Dzisiejsi uczniowie już dawno nie są ludźmi, dla których system edukacji był zaprojektowany. M. Prensky
Maciej Winiarek Szkoła czy więzienie? Obecność obowiązkowa prawnie Autorytarna struktura Nacisk na ciszę i porządek Brak indywidualnej autonomii Negatywne wzmocnienie Metoda kija i marchewki Ograniczona wolność Brak wpływu na podejmowanie decyzji Praktyczny brak wolności zgodnie z prawem Regulowane odgórnie (silnie strzeżone) czas na jedzenie, higienę, głośne rozmawianie
JAKIE PROBLEMY WIDZICIE Z WASZYMI UCZNIAMI (ABSOLWENTAMI)? Agresja Brak systematyczności Brak skupienia uwagi Ignorancja Brak przewidywania skutków swoich zachowań Szybko się poddają Brak motywacji Zawsze mają rację Brak umiejętności współpracy w zespole Zamknięci na sugestie od dorosłych Ciężko zainteresować tematem gwiazdorstwo Lenistwo, bierność Minimalizm, znudzenie
CO MOGĄ MÓWIĆ UCZNIOWIE O LEKCJACH I NAUCZYCIELACH? Nuda Niepotrzebne mi to ( makulatura ) Strata czasu, po co mi to? Szkoła = skansen Beznadziejni nauczyciele Niesprawiedliwość
CO MUSI SIĘ STAĆ, ABY BYŁA FAJNA LEKCJA/EDUKACJA Fajnie, kiedy jestem nagradzany Fajnie, kiedy działamy i coś robimy Kiedy jest coś innego, nowego Kiedy mają wpływ na to co będą robić I robię to co lubią Zainteresowani kiedy wiedzą po co to robimy Kiedy temat jest ciekawy Kiedy sposób prowadzenia zajęć jest ciekawy Kiedy sami dochodzą do wniosków
JAK DOKONAĆ ZMIANY? Maciej Winiarek
CO DZIŚ LICZY SIĘ NAJBARDZIEJ? Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Wg Magazynu Forbes umiejętność MYŚLENIA KRYTYCZNEGO jest na 1 miejscu niezbędnych kompetencji w XXI w Maciej Winiarek
MYŚLENIE KRYTYCZNE = ŚWIADOMOŚĆ Maciej Winiarek
Sprawdzasz FAKTY Potrafisz analizować, tworzyć hipotezy, oceniać Umiesz tworzyć logiczne powiązania Potrafisz przetwarzać informacje Myślenie krytyczne Odróżniasz fakty od opinii Kwestionujesz oczywistości, własne założenia Myślisz o konsekwencjach Maciej Winiarek Rozpoznajesz swoje i innych osób emocje (potrzeby)
DLACZEGO TERAZ? Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Nie mamy władzy nad własnym życiem Będziemy się czuć oszukani Nie potrafimy reflektować jak to się stało Szybko poczujemy negatywne konsekwencje Podejmuje złe decyzje dla nas Jesteśmy łatwym celem do manipulacji (reklamy, polityka) Nie potrafimy ocenić krytycznie podanej informacji Ryzyko, że wiele informacji nie zrozumiemy Nie potrafimy odróżniać faktów od opinii Żyjemy w czasach natłoku informacji Nie potrafimy przetwarzać informacji
JAK DOKONAĆ ZMIANY? Maciej Winiarek
ZMIANA ROLI NAUCZYCIELA Maciej Winiarek
ZMIANA ROLI NAUCZYCIELA PRZENIEŚĆ ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA PROCES UCZENIA SIĘ NA BARKI UCZNIA Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Daj im narzędzia Maciej Winiarek
TOC TEORIA OGRANICZEŃ Stworzone na początku lat 80-tych Stosowane w biznesie na całym świecie Nominacja do Nobla (ekonomia) 2010 Fundacja TOC dla Edukacji od 1995 r Działalność w ponad 30 krajach świata Miliony dzieci stosują TOC Eliyahu Goldratt 1947-2011 W Polsce obecne od 2006
Maciej Winiarek Narzędzia krytycznego myślenia TOC GAŁĄZKA CHMURA DRZEWKO AMBITNEGO CELU
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Kwadraty Jeżeli wszystkie kąty są proste Romby Jeżeli wszystkie boki są równe Jeżeli wszystkie boki są równe Jeżeli dwie pary boków są równoległe Równoległoboki Trapezy równoramienne Prostokąty Trapezy prostokątne, dowolne Jeżeli wszystkie kąty są proste Jeżeli mają ramiona równej długości Jeżeli mają ramiona różnej długości Inny czworokąt Trapez Jeżeli nie mają boków równoległych Czworokąty Jeżeli co najmniej 1 para boków jest równoległa
B Potrzeba D Żądanie A Wspólny Cel Przynależności, więzi, towarzystwa Teściowa chce mieszkać ze mną i z mężem C Potrzeba D Żądanie Prywatności, niezależności Nie chcę mieszkać z teściową Maciej Winiarek
DOTYCHCZASOWE ZAŁOŻENIA (OGRANICZAJĄCE) Tylko mieszkanie z nami zapewni jej poczucie więzi Tylko mieszkanie z nami zapewni jej codzienny kontakt z ludźmi Tylko mieszkanie z nami zapewni jej poczucie przynależności Zawsze prawda + + Czasami prawda + - Nieprawda - - + - - - + - NOWE ZAŁOŻENIA (OTWIERAJĄCE ) Istnieją inne sposoby tworzenia więzi -mieszkanie blisko i odwiedziny, wspólne spędzanie czasu, wspólne uroczystości lub mieszkanie u innego dziecka (za jego zgodą) Istnieją grupy seniorów, spotkania z rówieśnikami, Uniwersytet Trzeciego Wieku lub codzienne odwiedziny kogoś z rodziny Zapisanie się do jakiejś grupy da poczucie przynależności Mieszkanie z teściową zabierze mi poczucie prywatności Mieszkanie z teściową zabierze mi poczucie niezależności Tylko oddzielne zamieszkanie pozwoli mi być niezależną i chronić prywatność + - + - - - Niekoniecznie, jeśli ustalimy zasady wspólnego mieszkania, niewchodzenie bez pukania itp. Niekoniecznie, jeśli ustalimy zasady, że się do siebie nie wtrącamy, nie tłumaczymy itp. To zależy od mojej postawy i jasno określonych granic Maciej Winiarek
GDY NIE MA MYŚLENIA KRYTYCZNEGO BRAK PLANOWANIA Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
DLACZEGO PLANY CZĘSTO ZAWODZĄ? Maciej Winiarek
PYTANIA TOC Dlaczego zmieniać? Jak utrzymać zmianę? Co zmieniać? Jak spowodować zmianę? W co zmieniać? Maciej Winiarek
PROCES DRZEWKA AMBITNEGO CELU Dlaczego i co zmienić? 1. Zidentyfikuj potrzebę/rzecz, którą wymaga zmiany W co chcesz to zmienić? 2. Zdefiniuj Ambitny Cel 3. Pomyśl o przeszkodach 4. Zmień przeszkody w Cel Pośredni 5. Zorganizuj Cele Pośrednie (stwórz logiczną kolejność) Jak spowodować zmianę? 6. Zdefiniuj działania 7. Zdefiniuj osoby odpowiedzialne 8. Zdefiniuj ramy czasowe Maciej Winiarek
Dlaczego? Jaka potrzeba jest niezaspokojona? jak będę się czuł kiedy ten cel zostanie zrealizowany Co trzeba ZMIENIĆ? Wyznaczenie celu Ma być w formie dokonanej a nie działania, np.: Mam samochód, Mam nowy,, dom, Uczniowie zdali egzamin na Cel ma być ambitny, wręcz niemożliwy do osiągnięcia Maciej Winiarek
AMBITNY CEL Nasza grupa jest na 2 tyg wyjeździe w Brazylii podczas wakacji 2018 Maciej Winiarek
Artykułujemy w formie braku, np: brak hotelu, brak czasu, brak motywacji Określenie przeszkód Maciej Winiarek
Artykułujemy w formie braku, np: brak hotelu, brak czasu, brak motywacji Wpisujemy jako braki tylko rzeczy na które mamy wpływ, z którymi możemy coś zrobić Określenie przeszkód Maciej Winiarek
Artykułujemy w formie braku, np: brak hotelu, brak czasu, brak motywacji Wpisujemy jako braki tylko rzeczy na które mamy wpływ, z którymi możemy coś zrobić Określenie przeszkód Duże dzielimy na kilka małych Maciej Winiarek
Artykułujemy w formie braku, np: brak hotelu, brak czasu, brak motywacji Wpisujemy jako braki tylko rzeczy na które mamy wpływ, z którymi możemy coś zrobić Określenie przeszkód Duże dzielimy na kilka małych Wypisujemy wszystkie aspekty, nawet te, które nie są problemem Maciej Winiarek
Artykułujemy w formie braku, np: brak hotelu, brak czasu, brak motywacji Wpisujemy jako braki tylko rzeczy na które mamy wpływ, z którymi możemy coś zrobić Określenie przeszkód Duże dzielimy na kilka małych Wypisujemy wszystkie aspekty, nawet te, które nie są problemem Pieniądze wpisujemy konkretną kwotę, np.: brak 20.000 zł Maciej Winiarek
Artykułujemy w formie braku, np: brak hotelu, brak czasu, brak motywacji Wpisujemy jako braki tylko rzeczy na które mamy wpływ, z którymi możemy coś zrobić Czym więcej tym lepiej Określenie przeszkód Duże dzielimy na kilka małych Wypisujemy wszystkie aspekty, nawet te, które nie są problemem Pieniądze wpisujemy konkretną kwotę, np.: brak 20.000 zł Maciej Winiarek
AMBITNY CEL BRAZYLIA PRZESZKODY Brak 10 tys Brak zgody urlopu Brak zgody rodziny Brak planu wycieczki Brak ubezpieczenia Brak hotelu Brak znajomości języka Brak Maciej Winiarek
Zmiana przeszkody na cel pośredni Cele pośrednie Maciej Winiarek
Zmiana przeszkody na cel pośredni Cel pośredni to mały (pozytywne krok, sytuacja), która zbliża nas do celu głównego Cele pośrednie Maciej Winiarek
Zmiana przeszkody na cel pośredni Cel pośredni to mały (pozytywne krok, sytuacja), która zbliża nas do celu głównego Cele pośrednie Najczęściej jest to odwrotność przeszkody, np.: mam zmotywowanych pracowników, mam 20.000 zł, mam zorganizowany czas, mam hotel, itp Maciej Winiarek
Zmiana przeszkody na cel pośredni Cel pośredni to mały (pozytywne krok, sytuacja), która zbliża nas do celu głównego Cele pośrednie Nie wpisujemy tu działań! Najczęściej jest to odwrotność przeszkody, np.: mam zmotywowanych pracowników, mam 20.000 zł, mam zorganizowany czas, mam hotel, itp Maciej Winiarek
Zmiana przeszkody na cel pośredni Cel pośredni to mały (pozytywne krok, sytuacja), która zbliża nas do celu głównego Tworzymy Drzewko wg związków przyczynowoskutkowych Cele pośrednie Nie wpisujemy tu działań! Najczęściej jest to odwrotność przeszkody, np.: mam zmotywowanych pracowników, mam 20.000 zł, mam zorganizowany czas, mam hotel, itp Maciej Winiarek
AMBITNY CEL PRZESZKODY CELE POŚREDNIE Maciej Winiarek
AMBITNY CEL PRZESZKODY Brak 10 tys Brak zgody urlopu Brak zgody rodziny Brak planu wycieczki Brak ubezpieczenia Brak hotelu Brak znajomości języka Brak CELE POŚREDNIE Mam 10 tys Mam zgodę na urlop Mam zgodę rodziny Mam plan wycieczki Mam ubezpieczenie Mam hotel Mamy tłumaczenie Mam. Maciej Winiarek
DRZEWKO Z CELÓW POŚREDNICH 1. Przepisujemy tylko cele pośrednie jeden cel na jednej karteczce (samoprzylepna) 2. Kiedy mamy wszystkie przepisane to układamy drzewko, od dołu 3. od czego muszę zacząć, jaki będzie pierwszy krok? i tak kolejne kroki 4. Kiedy mamy całe drzewko to sprawdzamy logikę, hierarchię. Jeśli trzeba to poprawiamy kolejność. Maciej Winiarek
AMBITNY CEL PRZESZKODY CELE POŚREDNIE DZIAŁANIA Maciej Winiarek
Mamy tłumaczenie Mam ubezpieczenie Mam hotel Mam 10 tys Mam plan wycieczki Mam zgodę rodziny Mam zgodę na urlop
Maciej Winiarek Działania to suma różnych rzeczy, które podejmiemy aby zrealizować cel pośredni Działania
Maciej Winiarek Działania to suma różnych rzeczy, które podejmiemy aby zrealizować cel pośredni Działania Czym więcej tym lepiej większa szansa na realizację celu pośredniego
Maciej Winiarek Działania to suma różnych rzeczy, które podejmiemy aby zrealizować cel pośredni Działania Czym więcej tym lepiej większa szansa na realizację celu pośredniego Starać się, aby zapisane były precyzyjnie, konkretnie
Maciej Winiarek Działania to suma różnych rzeczy, które podejmiemy aby zrealizować cel pośredni Do działania przypisujemy czas i osobę odpowiedzialną za te działania Działania Czym więcej tym lepiej większa szansa na realizację celu pośredniego Starać się, aby zapisane były precyzyjnie, konkretnie
PRZESZKODY CELE POŚREDNIE DZIAŁANIA Brak 10 tys Mam 10 tys Następny slajd Brak zgody urlopu Mam zgodę na urlop - Zawczasu pytam dyrekcję - moje obowiązki przekazuje koleżance - Coś jeszcze Brak zgody rodziny Mam zgodę rodziny - Proszę zgodę współmałżonka - Proszę rodziców/teściów o wsparcie - Coś jeszcze Brak planu wycieczki Mam plan wycieczki - Wspólnie z grupą robimy listę miejsc do zobaczenia - Ustalamy ostateczną listę - Sprawdzamy z necie - logistyka Brak ubezpieczenia Mam ubezpieczenie - Sprawdzamy miejsca gdzie będziemy - Zbieramy oferty - Wybieramy najlepszą Brak hotelu Mam hotel - Podjąć decyzję czy kupujemy gotową wycieczkę czy sami organizujemy - Zbieramy oferty hoteli - Wybieramy najlepszą Brak znajomości języka Mamy tłumaczenie - Kontaktujemy się z ambasadą polską w Brazylii - Zabieramy ze sobą nauczyciela, który zna portugalski Brak Mam. Maciej Winiarek
DZIAŁANIA - MAM 10 TYS 1. Dodatkowe przychody Podejmuję się dodatkowej pracy miesięcznie X zł Sprzedaję stare rzeczy Y zł Biorę pożyczkę Z zł Pożyczam od rodziny A zł 2. Oszczędności Oszczędzam na wyjściach na miasto miesięcznie X zł Rzucam palenie, nie kupuje książek, ani czekolady - Z zł
AMBITNY CEL PRZESZKODY CELE POŚREDNIE DZIAŁANIA CZAS I ODPOWIEDZ Maciej Winiarek
Myślący Lider Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
Maciej Winiarek
BARIERY W ROZWOJU MYŚLENIA KRYTYCZNEGO
Brak odpowiednich informacji Słabe umiejętności czytania Słabe umiejętności słuchania Zamknięty umysł Myślenie relatywistyczne Selektywna uwaga Myślenie krótkoterminowe Bezmyślny konformizm Pamięć selektywna Ograniczenie umysłowe Myślenie życzeniowe Presja środowiska rówieśniczego
Nieufność w rozumowaniu Poszukiwanie kozła ofiarnego Przytłaczające emocje Oszukiwanie samego siebie Przesądność Stronniczość Uprzedzenia Prowincjonalizm Egocentryzm Stereotypy Zachowanie twarzy Obawa przed zmianą
Stają się wolni, samodzielni i odpowiedzialni Pojawia się motywacja wewnętrzna Kreatywne rozwiązania wiedzą coraz więcej Istotność Samodzielność tworzą związki pomiędzy nowymi informacjami a tym, co już wiedzą stają się świadomymi konsumentami informacji potrafią samodzielnie rozwiązywać swoje problemy jak poszukiwać dowodów logicznych argumentów. wiedzą jak ją przetwarzać jak odróżniać fakty od opinii Potrafią zadawać pytania stają się lepszymi krytycznymi myślicielami. Im więcej wartościowych pytań zadają
DZIĘKUJĘ Maciej.winiarek@toc.edu.pl www.toc.edu.pl www.thinkingzone.pl www.dbajopotrzeby.pl