, PCT/EP03/006959

PL 212252 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 212252 (21) Numer zgłoszenia: 373407 (22) Data zgłoszenia: 01.07.2003 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: 01.07.2003, PCT/EP03/006959 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: 04.03.2004, WO04/017713 (13) B1 (51) Int.Cl. A01C 19/00 (2006.01) A01C 15/00 (2006.01) (54) Układ przekładniowy z obsadą przekładni, siewnik i zbiornik dla materiału siewnego (30) Pierwszeństwo: 08.08.2002, US, 10/214,968 (73) Uprawniony z patentu: DEERE & COMPANY, Moline, US (43) Zgłoszenie ogłoszono: 22.08.2005 BUP 17/05 (72) Twórca(y) wynalazku: MICHAEL ERIC FRIESTAD, Rock Island, US (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 28.09.2012 WUP 09/12 (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Jan Niewieczerzał

2 PL 212 252 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest układ przekładniowy z obsadą przekładni, siewnik i zbiornik dla materiału siewnego z takim układem przekładniowym. Układ przekładniowy, dla maszyny rolniczej, wyposażony jest przy tym w giętki obrotowy wałek napędowy. Wałek napędowy zawiera pierwszy element łączący. Ponadto układ zawiera przekładnię, która zawiera część z kołami zębatymi i część wtykową przyjmującą pierwszy element łączący, przy czym część z kołami zębatymi zawiera wyjście przekładni, które określa oś napędową przekładni, a część wtykowa zawiera drugi element łączący do przyjmowania pierwszego elementu łączącego giętkiego obrotowego wałka napędowego. Pierwszy element łączący giętkiego obrotowego wałka napędowego jest napędzająco poprzez przekładnię sprzężony z wyjściem przekładni, gdy pierwszy element łączący jest sprzężony z drugim elementem łączącym. Ponadto przedmiotem wynalazku jest siewnik i zbiornik dla materiału siewnego w postaci zbiornika z tworzywa sztucznego z układem przekładniowym. Giętkie obrotowe wałki napędowe są wykorzystywane w różnych zastosowaniach do przenoszenia momentu obrotowego z jednego miejsca do drugiego. Zwykle giętkie obrotowe wałki napędowe zawierają element łączący o kształcie wtyczki, do wkładania do mającego kształt tulei elementu łączącego w przekładni. Gdy mający kształt wtyczki element łączący znajduje się w położeniu, w którym jest umieszczony w elemencie łączącym mającym kształt tulei, to giętki obrotowy wałek napędowy jest połączony napędzająco z przekładnią. Przekładnia jest ustalona w sposób uniemożliwiający ruch obrotowy poprzez zamocowanie za pomocą sworzni montażowych na konstrukcji ramowej. Mocowanie przekładni na konstrukcji ramowej za pomocą sworzni montażowych związane jest z dużymi wydatkami na montaż. Amerykańskie opisy patentowe nr nr US 718 664 A i US 4 779 471 A ujawniają zastosowanie giętkich obrotowych wałków w siewnikach rolniczych. Ujawnione tam giętkie wałki napędowe rozciągają się od napędzanego przez grunt koła do urządzenia dozującego. Napędzane przez grunt koło jest sprzężone z przekładnią dla napędzania giętkiego wałka napędowego. Giętki wałek napędowy z kolei napędza mechanizm urządzenia dozującego dla napędzania urządzenia dozującego. Celem wynalazku jest dostarczenie układu przekładniowego opisanego na wstępie rodzaju, za pomocą którego zostaną rozwiązane wymienione powyżej problemy. Układ przekładniowy z obsadą przekładni, dla maszyny rolniczej, przy czym układ przekładniowy zawiera giętki obrotowy wałek napędowy, który obejmuje pierwszy element łączący i przekładnię, zawierającą część z kołami zębatymi i rozciągającą się poza częścią z kołami zębatymi i przyjmującą element łączący część wtykową, przy czym część z kołami zębatymi zawiera wyjście przekładni, które określa oś napędową przekładni, a część wtykowa zawiera drugi element łączący do przyjmowania pierwszego elementu łączącego giętkiego obrotowego wałka napędowego i przy czym pierwszy element łączący giętkiego obrotowego wałka napędowego jest poprzez przekładnię napędzająco sprzężony z wyjściem przekładni, gdy pierwszy element łączący jest sprzężony z drugim elementem łączącym, i przy czym obsada przekładni rozciąga się na zewnątrz na maszynie rolniczej dla przyjmowania części wtykowej przekładni, w celu uniknięcia ruchu obrotowego przekładni wokół osi napędowej przekładni, według wynalazku charakteryzuje się tym, że obsada przekładni zawiera dwa ramiona ustalające, a część wtykowa jest wpasowana pomiędzy oba ramiona ustalające. Korzystnie, ramiona ustalające są połączone ze sobą poprzez żebro. Korzystnie, ramiona ustalające i żebro stanowią część zbiornika dla materiału siewnego w maszynie rolniczej. Korzystnie, zbiornik dla materiału siewnego jest wykonany z tworzywa sztucznego, a ramiona ustalające i żebro są na zbiorniku uformowane za pomocą odlewania. Korzystnie, część wtykowa ma kształt cylindryczny, a żebro zawiera łukową krawędź do przyjmowania części wtykowej. Siewnik do sadzenia zboża, z ramą, z zamontowanym na ramie zbiornikiem dla materiału siewnego, z zamontowanym na ramie urządzeniem dozującym do dozowania materiału siewnego mieszczącego się w zbiorniku dla materiału siewnego, z zamontowaną na ramie redlicą do tworzenia bruzdy siewnej na polu, do której kierowany jest dozowany przez urządzenie dozujące materiał siewny, oraz z układem przekładniowym z obsadą przekładni, przy czym układ przekładniowy zawiera giętki obrotowy wałek napędowy, który obejmuje pierwszy element łączący, i zawiera przekładnię, zawierającą część z kołami zębatymi i rozciągającą się poza częścią z kołami zębatymi i przyjmującą element

PL 212 252 B1 3 łączący część wtykową, przy czym część z kołami zębatymi zawiera wyjście przekładni, które określa oś napędową przekładni, a część wtykowa zawiera drugi element łączący do przyjmowania pierwszego elementu łączącego giętkiego obrotowego wałka napędowego i przy czym pierwszy element łączący giętkiego obrotowego wałka napędowego jest poprzez przekładnię napędzająco sprzężony z wyjściem przekładni, gdy pierwszy element łączący jest sprzężony z drugim elementem łączącym, i przy czym obsada przekładni rozciąga się na zewnątrz na maszynie rolniczej dla przyjmowania części wtykowej przekładni, w celu uniknięcia ruchu obrotowego przekładni wokół osi napędowej przekładni, według wynalazku charakteryzuje się tym, że obsada przekładni zawiera dwa ramiona ustalające, a część wtykowa jest wpasowana pomiędzy oba ramiona ustalające. Korzystnie, ramiona ustalające są połączone ze sobą poprzez żebro, przy czym ramiona ustalające i żebro stanowią część zbiornika dla materiału siewnego w maszynie rolniczej. Korzystnie, zbiornik dla materiału siewnego jest wykonany z tworzywa sztucznego, a ramiona ustalające i żebro są na zbiorniku uformowane za pomocą odlewania. Korzystnie, część wtykowa ma kształt cylindryczny, a żebro zawiera łukową krawędź do przyjmowania części wtykowej. Korzystnie, obsada przekładni rozciąga się na zewnątrz na zbiorniku dla materiału siewnego. Zbiornik dla materiału siewnego do umieszczania materiału siewnego dla siewnika, przy czym zbiornik dla materiału siewnego jest wykonany w postaci zbiornika z tworzywa sztucznego, według wynalazku charakteryzuje się tym, że obsada przekładni zawiera dwa ramiona ustalające dla przekładni, które rozciągają się na zewnątrz na zbiorniku z tworzywa sztucznego i są uformowane przez odlewanie razem ze zbiornikiem z tworzywa sztucznego. Korzystnie, ramiona ustalające są połączone ze sobą poprzez żebro, przy czym żebro jest również uformowane przez odlewanie razem ze zbiornikiem z tworzywa sztucznego. Zgodnie z wynalazkiem w układzie przekładniowym wymienionego na wstępie rodzaju znajduje się obsada przekładni, która rozciąga się na zewnątrz na maszynie rolniczej dla ustalenia części wtykowej przekładni, w celu uniknięcia ruchu obrotowego przekładni wokół osi napędowej przekładni. Do napędzania urządzenia dozującego siewnika stosuje się giętki wałek napędowy. Siewnik jest zaopatrzony w przekładnię. Przekładnia urządzenia dozującego zawiera część wtykową dla giętkiego obrotowego wałka napędowego i część z kołami zębatymi. Część z kołami zębatymi jest wyposażona w wyjście przekładni, które określa oś napędową przekładni. Wyjście przekładni jest w celu napędzania urządzenia dozującego sprzężone napędzająco z urządzeniem dozującym. Część wtykowa dla giętkiego obrotowego wałka napędowego rozciąga się poza częścią z kołami zębatymi w celu przyjmowania tulei napędowej giętkiego obrotowego wałka napędowego. Obsada przekładni zawiera dwa ramiona ustalające, które są skierowane równolegle do osi napędu przekładni. Część wtykowa dla giętkiego obrotowego wałka napędowego jest wpasowana pomiędzy te ramiona dla uniknięcia ruchu obrotowego przekładni. Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia siewnik z pojedynczą jednostką sadzącą, w widoku perspektywicznym od tyłu, fig. 2 - przekładnię i obrotowy wałek napędowy w przekroju, przy czym wałek napędowy znajduje się w swym położeniu wprzężenia, fig. 3 - przekładnię i obsadę przekładni, w widoku perspektywicznym, a fig. 4 - obsadę przekładni w widoku z przodu. Siewnik 10 zawiera pojedynczą jednostkę siewną do siewu rzędowego, która za pomocą śrub o kształcie litery U, sprzężonych z płytą montażową, jest zamontowana na usytuowanym poprzecznie nośniku narzędzi (nie pokazanym). Jednostka siewna jest wyposażona w ramę 14, która poprzez równoległowód 16 jest połączona z płytą montażową 12. Równoległowód 16 umożliwia w ograniczonym stopniu podnoszenie i opuszczanie jednostki siewnej względem nośnika narzędzi. Za pomocą pneumatycznego, sterowanego na żądanie układu zasilającego materiałem siewnym nasiona są automatycznie kierowane do jednostki siewnej. Sterowany na żądanie układ zasilający materiałem siewnym prowadzi pneumatycznie nasiona z głównego zbiornika (nie pokazanego) przez przewód 18 dla nasion do zamontowanego na ramie 14 pomocniczego zbiornika 20. Materiał siewny znajdujący się w zbiorniku pomocniczym 20 jest dozowany za pomocą urządzenia dozującego 22 i poprzez rurę dla nasion kierowany do bruzdy siewnej (nie pokazano). Bruzda siewna jest formowana przez dwutarczową redlicę 24 z kołami 26 do kontrolowania głębokości. Głębokość bruzdy siewnej jest regulowana poprzez ustawianie dźwigni 28, za pomocą której można regulować pionowe położenie kół 26 do kontrolowania głębokości względem redlicy 24

4 PL 212 252 B1 siewnika. Bruzda siewna wraz ze złożonymi w niej, dozowanymi nasionami jest zamykana za pomocą kół zamykających 30. Zamontowany z przodu krój tarczowy 32 służy do rozdrabniania pozostałości roślin przed ich natrafieniem na redlicę 24 siewnika. Urządzenie dozujące 22 jest napędzane przez giętki obrotowy wałek napędowy 40, który napędza przekładnię 42. Giętki i obrotowy wałek napędowy 40 jest wałkiem takiego typu, jaki jest wytwarzany i wprowadzany do obrotu handlowego przez firmę Elliott Manufacturing Company, LLC, Binghampton, New York. Przekładnia (nie pokazana) napędzana dzięki sprzężeniu z gruntem dostarcza wejściowy moment obrotowy do giętkiego obrotowego wałka napędowego 40. W ten sposób prędkość obrotowa urządzenia dozującego 22 jest regulowana za pomocą prędkości jazdy siewnika 10. Giętki obrotowy wałek napędowy 40 zawiera giętki płaszcz i obrotowy rdzeń wewnętrzny. Koniec giętkiego obrotowego wałka napędowego 40 jest zaopatrzony w mający kształt wtyczki element łączący 44, który zawiera tuleję wtykową 46 i wyposażony w płaską powierzchnię obrotowy napędowy element wtykowy 48. Tuleja wtykowa 46 ma postać tulei metalowej, przy czym tuleja metalowa ma pierwszy rowek obwodowy 50 i drugi rowek obwodowy 52. Pomiędzy oboma rowkami obwodowymi 50, 52 jest umieszczony pierścień uszczelniający 54 o przekroju okrągłym. Przekładnia 42 zawiera obudowę 43 z częścią wtykową 58, która przyjmuje tuleję wtykową 46, i część 60 z kołami zębatymi, która mieści w sobie koła zębate 62, 64. W części 60 z kołami zębatymi obudowy 43 są zamontowane dwa koła zębate 62, 64 o zębach skośnych. Pierwsze koło zębate 62 o zębach skośnych jest napędzająco sprzężone z urządzeniem dozującym. Drugie koło zębate 64 o zębach skośnych jest napędzająco sprzężone z pierwszym kołem zębatym 62 o zębach skośnych. Drugie koło zębate 64 o zębach skośnych jest wyposażone w otwór wielokątny, który mieści w sobie napędowy element wtykowy 48 giętkiego obrotowego wałka napędowego 40. Gdy wałek napędowy 40 znajduje się w swym położeniu sprzężenia, jak to pokazano na fig. 2, drugie koło zębate 64 o zębach skośnych jest napędzane przez giętki obrotowy wałek napędowy 40. Cylindryczna część wtykowa 58 jest wyposażona w urządzenie blokujące 66, które zawiera poprzeczny trzpień 68. W przykładzie wykonania pokazanym na fig. 1 i fig. 2 trzpień 68 jest usytuowany w sposób umożliwiający obrót w otworze poprzecznym, który znajduje się w części wtykowej 58 obudowy 43 przekładni. Trzpień 68 zawiera pierwszy koniec, z dwiema powierzchniami chwytowymi 72. do chwytania przez osobę obsługującą. Aby przemieścić trzpień 68 pomiędzy położeniem blokowania i położeniem zwolnienia, osoba obsługująca chwyta powierzchnie chwytowe 72, naciska trzpień 68 do wewnątrz i obraca go potem w wymagane położenie. Tuleja wtykowa 46 tworzy element łączący o kształcie wtyku, który wchodzi w element łączący, utworzony przez część wtykową 58 przekładni i mający kształt tulei. Pierwszy rowek obwodowy 50 określa położenie pełnego sprzężenia giętkiego obrotowego wałka napędowego 40. W tym położeniu pełnego sprzężenia giętki obrotowy wałek napędowy 40 jest napędzająco połączony z przekładnią 42 w celu napędzania urządzenia dozującego 22. Drugi rowek obwodowy 52 określa położenie częściowego odłączenia giętkiego obrotowego wałka napędowego 40. W tym położeniu częściowego odłączenia giętki obrotowy wałek napędowy 40 jest przyłączony do części wtykowej 58 obudowy 43 przekładni, lecz nie jest napędzająco sprzężony z drugim kołem zębatym 64 o zębach skośnych. Dla ręcznego obracania urządzenia dozującego 22 zamontowano na przekładni 42 gałkę nastawczą 98. Ponadto gałka ta może być wykorzystywana do przemieszczania drugiego koła zębatego 64 o zębach skośnych tak, aby chwytało ono napędowy element wtykowy 48, gdy jest on wtykany w obudowę 43 przekładni. Gdy tylko koło zębate 62 jest napędzane przez giętki obrotowy wałek napędowy 40, przekładnia 42 próbuje obracać się wokół osi napędowej przekładni. W celu zapobiegania temu obracaniu się zbiornik 20 dla materiału siewnego jest zaopatrzony w obsadę 80 przekładni. Obsada 80 przekładni rozciąga się w kierunku na zewnątrz siewnika 10 i zawiera dwa ramiona ustalające 82, 84. Oba ramiona ustalające są skierowane równolegle do osi napędowej przekładni. Te dwa ramiona ustalające 82, 84 zapobiegają obracaniu się przekładni 42 zarówno w kierunku zgodnym z kierunkiem ruchu wskazówek zegara, jak i w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu wskazówek zegara wokół osi napędowej przekładni. Obudowa 43 przekładni i zbiornik 20 są wykonane z tworzywa sztucznego. Ramiona ustalające 82, 84 są integralnymi częściami zbiornika 20 i są na nim uformowane przy odlewaniu. Jak pokazano na fig. 4, między ramionami ustalającymi 82, 84 rozciąga się żebro 86. Żebro 86 zawiera krawędź 88

PL 212 252 B1 5 o kształcie łuku, aby było dopasowane do cylindrycznej części wtykowej 58. Mimo że obsada przekładni jest przedstawiona jako uformowana zbiorniku 20, może ona stanowić także osobny element, który jest montowany w siewniku. Zastrzeżenia patentowe 1. Układ przekładniowy z obsadą przekładni, dla maszyny rolniczej, przy czym układ przekładniowy zawiera giętki obrotowy wałek napędowy, który obejmuje pierwszy element łączący i przekładnię, zawierającą część z kołami zębatymi i rozciągającą się poza częścią z kołami zęb a- tymi i przyjmującą element łączący część wtykową, przy czym część z kołami zębatymi zawiera wyjście przekładni, które określa oś napędową przekładni, a część wtykowa zawiera drugi element łączący do przyjmowania pierwszego elementu łączącego giętkiego obrotowego wałka napędowego i przy czym pierwszy element łączący giętkiego obrotowego wałka napędowego jest poprzez przekładnię napędzająco sprzężony z wyjściem przekładni, gdy pierwszy element łączący jest sprzężony z drugim elementem łączącym, i przy czym obsada przekładni rozciąga się na zewnątrz na maszynie rolniczej dla przyjmowania części wtykowej przekładni, w celu uniknięcia ruchu obrotowego przekładni wokół osi napędowej przekładni, znamienny tym, że obsada (80) przekładni zawiera dwa ramiona ustalające (82, 84), a część wtykowa (58) jest wpasowana pomiędzy oba ramiona ustalające (82, 84). 2. Układ według zastrz. 1, znamienny tym, że ramiona ustalające (82, 84) są połączone ze sobą poprzez żebro (86). 3. Układ według zastrz. 2, znamienny tym, że ramiona ustalające (82, 84) i żebro (86) stanowią część zbiornika (20) dla materiału siewnego w maszynie rolniczej 4. Układ według zastrz. 3, znamienny tym, że zbiornik (20) dla materiału siewnego jest wykonany z tworzywa sztucznego, a ramiona ustalające (82, 84) i żebro (86) są na zbiorniku (20) uformowane za pomocą odlewania. 5. Układ według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że część wtykowa (58) ma kształt cylindryczny, a żebro (86) zawiera łukową krawędź (88) do przyjmowania części wtykowej (58). 6. Siewnik do sadzenia zboża, z ramą, z zamontowanym na ramie zbiornikiem dla materiału siewnego, z zamontowanym na ramie urządzeniem dozującym do dozowania materiału siewnego mieszczącego się w zbiorniku dla materiału siewnego, z zamontowaną na ramie redlicą do tworz e- nia bruzdy siewnej na polu, do której kierowany jest dozowany przez urządzenie dozujące materiał siewny, oraz z układem przekładniowym z obsadą przekładni, przy czym układ przekładniowy zawiera giętki obrotowy wałek napędowy, który obejmuje pierwszy element łączący, i zawiera przekładnię, zawierającą część z kołami zębatymi i rozciągającą się poza częścią z kołami zębatymi i przyjmującą element łączący część wtykową, przy czym część z kołami zębatymi zawiera wyjście przekładni, które określa oś napędową przekładni, a część wtykowa zawiera drugi element łączący do przyjmowania pierwszego elementu łączącego giętkiego obrotowego wałka napędowego i przy czym pierwszy element łączący giętkiego obrotowego wałka napędowego jest poprzez przekładnię napędzająco sprzężony z wyjściem przekładni, gdy pierwszy element łączący jest sprzężony z drugim elementem łączącym, i przy czym obsada przekładni rozciąga się na zewnątrz na maszynie rolniczej dla przyjmowania części wtykowej przekładni, w celu uniknięcia ruchu obrotowego przekładni wokół osi napędowej przekładni, znamienny tym, że obsada (80) przekładni zawiera dwa ramiona ustalające (82, 84), a część wtykowa (58) jest wpasowana pomiędzy oba ramiona ustalające (82, 84). 7. Siewnik według zastrz. 6, znamienny tym, że ramiona ustalające (82, 84) są połączone ze sobą poprzez żebro (86), przy czym ramiona ustalające (82, 84) i żebro (86) stanowią część zbiornika (20) dla materiału siewnego w maszynie rolniczej. 8. Siewnik według zastrz. 7, znamienny tym, że zbiornik (20) dla materiału siewnego jest wykonany z tworzywa sztucznego, a ramiona ustalające (82, 84) i żebro (86) są na zbiorniku (20) uformowane za pomocą odlewania. 9. Siewnik według zastrz. 6 albo 7, znamienny tym, że część wtykowa (58) ma kształt cylindryczny, a żebro (86) zawiera łukową krawędź do przyjmowania części wtykowej (58). 10. Siewnik (10) według zastrz. 6, znamienny tym, że obsada (80) przekładni rozciąga się na zewnątrz na zbiorniku (20) dla materiału siewnego.

6 PL 212 252 B1 11. Zbiornik dla materiału siewnego do umieszczania materiału siewnego dla siewnika, przy czym zbiornik dla materiału siewnego jest wykonany w postaci zbiornika z tworzywa sztucznego, znamienny tym, że obsada (80) przekładni zawiera dwa ramiona ustalające (82, 84) dla przekładni, które rozciągają się na zewnątrz na zbiorniku (20) z tworzywa sztucznego i są uformowane przez odlewanie razem ze zbiornikiem (20) z tworzywa sztucznego. 12. Zbiornik według zastrz. 11, znamienny tym, że ramiona ustalające (82, 84) są połączone ze sobą poprzez żebro (86), przy czym żebro (86) jest również uformowane przez odlewanie razem ze zbiornikiem (20) z tworzywa sztucznego. Rysunki

PL 212 252 B1 7

8 PL 212 252 B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)