Podnoszenie kompetencji kadr medycznych uczestniczących w realizacji profilaktycznej opieki psychiatrycznej, w tym wczesnego wykrywania objawów zaburzeń psychicznych KONSPEKT ZAJĘĆ szczegółowy przebieg poszczególnych części szkolenia wraz z określeniem czasu trwania poszczególnych części szkolenia oraz metod i środków dydaktycznych, które użyte będą w poszczególnych częściach szkolenia Lp. Temat i przebieg zajęć Czas trwania Piątek 6h 1 Organizacja psychiatrycznej opieki zdrowotnej w Polsce. Model profilaktycznej opieki psychiatrycznej planowane zmiany organizacyjne wynikające z NPOZP oraz NPZ a rzeczywistość Psychiatria środowiskowa Uszczegółowienie treści (dla wszystkich grup) Aktualnie funkcjonujące formy lecznictwa psychiatrycznego. Formy pomocy doraźnej, ambulatoryjnej, instytucjonalnej oraz formy samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Kierunki zmian w modelu psychiatrycznej opieki środowiskowej Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) cele, zadania, organizacja, struktura Zespół Leczenia Środowiskowego (ZLŚ) - rola i zadania poszczególnych członków zespołu, współpraca z chorym i jego rodziną, współpraca z placówkami w systemie ochrony zdrowia i organizacjami pozarządowymi, rodzaje świadczeń zdrowotnych w środowisku zamieszkania Metody + Środki 2 Z jakimi problemami dotyczącymi zdrowia psychicznego spotykają się pracownicy podstawowej opieki zdrowotnej? Oczekiwania pacjentów i pracowników świadczących usługi w zakresie ochrony zdrowia psychicznego
3 Zdrowie psychiczne Pojęcie normy i patologii Elementy sense of coherence (SOC) jako wyznaczniki dobrostanu psychicznego (podejście salutogenetyczne) + 4 Stygmatyzacja pacjentów psychiatrycznych znaczenie zjawiska i sposoby przeciwdziałania 5 Regulacje prawne warunkujące opiekę nad osobą chorą psychicznie Akty prawne odzwierciedlające aktualny stan prawny: 1. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375, z późn. zm.) 2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 czerwca 2012 r. w sprawie sposobu stosowania i dokumentowania zastosowania przymusu bezpośredniego oraz dokonywania oceny zasadności jego zastosowania (Dz.U. poz.740) 3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień (Dz. U. z 2013 r., poz. 1386, z późn. zm.) 4. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2013 r., poz. 217, z późn. zm.) 5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 kwietnia 2012 r. w sprawie wykazu świadczeń zdrowotnych stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta, których udzielenie wymaga zgody (Dz. U. z 2012 r., poz. 494) 6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz.U. 2013 poz. 1248) 7. Kodeksy etyki zawodowej 6 Wybrane zagadnienia z zakresu psychopatologii ogólnej i szczegółowej Struktura i organizacja OUN (powtórka z anatomii i fizjologii) Ocena stanu psychicznego (elementy badania psychiatrycznego w praktyce pracowników podstawowej opieki zdrowotnej) Objawy i zespoły zaburzeń psychicznych
Lp. Sobota 8h 1 Zaburzenia psychiczne towarzyszące najczęstszym chorobom somatycznym Choroby somatyczne związane z występowaniem zaburzeń psychicznych. Wzajemne zależności między objawami zaburzeń psychicznych a objawami choroby somatycznej. Kiedy objawy psychopatologiczne wymagają odrębnego postępowania? Leczenie farmakologiczne chorób somatycznych a psychiczne efekty uboczne Zaburzenia nastroju w następstwie przewlekłych chorób somatycznych przebiegających z unieruchomieniem pacjenta (choroby neurologiczne, zespoły bólowe, pacjent długoterminowy ) profilaktyka i postępowanie w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej 2 Choroby afektywne Klasyfikacja zaburzeń afektywnych Leczenie Profilaktyka (w tym profilaktyka nawrotów) Postępowanie w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej Jak rozpoznać depresję i odróżnić od smutku czy reakcji psychologicznej? Kiedy depresja wymaga leczenia? Jak ocenić ryzyko samobójstwa? Kiedy lekarz POZ powinien skierować pacjenta do psychiatry? 3 Zaburzenia lękowe i zaburzenia snu Klasyfikacja zaburzeń lękowych Leczenie
Profilaktyka Postępowanie w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej Kiedy objawy lękowe wymagają diagnostyki i leczenia? Czy każdy objaw strachu/lęku to choroba? Zasady rozpoznawania zaburzeń lękowych: lęku uogólnionego, fobii, napadów paniki, zaburzeń OCD. Bezsenność i jej przyczyny. Jak obiektywnie zdiagnozować bezsenność? Czy i kiedy stosować leki nasenne? Korzyści i ryzyko stosowania BDZ 4 Zespoły otępienne i zaburzenia związane z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego Zespoły otępienne i inne zaburzenia psychiczne w następstwie urazów czaszkowo-mózgowych. Zespoły otępienne naczyniopochodne Leczenie farmakologiczne i rehabilitacja Profilaktyka Postępowanie w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej. Formy pomocy choremu i jego rodzinie 5 Zaburzenia psychiczne występujące w starości jako interdyscyplinarny problem kliniczny i społeczny Starzenie się a otępienie: podobieństwa i różnice. Pierwsze objawy zaburzeń funkcji poznawczych. Kiedy pacjent wymaga diagnostyki i jakiej? Badanie lekarskie i psychologiczne a wyniki neuroobrazowania Otępienie i depresja. Różnicowanie. Otępienie w przebiegu AD i depresji. (+ przypomnienie zdobytej wcześniej wiedzy dotyczącej zaburzeń lękowych, problematyki samobójstw oraz nadużywania środków psychoaktywnych w odniesieniu do osób starszych) Leczenie farmakologiczne i rehabilitacja Profilaktyka Zasady organizacji opieki nad osobami starszymi z zaburzeniami funkcji poznawczych Postępowanie w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej. Formy pomocy choremu i jego rodzinie
6 Nadużywanie substancji psychoaktywnych Czym jest substancja psychoaktywna? Rodzaje substancji psychoaktywnych. Wyjaśnienie terminów: ryzykowne używanie substancji psychoaktywnej, uzależnienie: fizyczne, psychiczne, społeczne. Psychologiczne mechanizmy uzależnienia, tolerancja, ostre zatrucie, zespół abstynencyjny. Kiedy używanie alkoholu staje się chorobą? Tzw. picie szkodliwe. Zasady postępowania w ZZA. Leczenie farmakologiczne ZZA cele i efekty. Rodzina osoby uzależnionej od alkoholu jak jej pomóc? Formy pomocy i postępowanie w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej 7 Problematyka samobójstw Geneza Czynniki ryzyka Ocena ryzyka samobójstwa Zespół presuicydalny Zapobieganie samobójstwom Interwencje kryzysowe Postępowanie w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej 8 Metody leczenia zaburzeń psychicznych cz.1 farmakoterapia Krótka charakterystyka farmakologiczna poszczególnych grup leków (mechanizmy działania, metabolizm, farmakokinetyka, działania niepożądane) Leki przeciwdepresyjne Leki przeciwlękowe Leki normotymiczne Leki przeciwpsychotyczne Leki nasenne Leki prokognitywne
Lp. Niedziela 6h 1 2 Wybrane narzędzia do przesiewowej diagnostyki zaburzeń psychicznych w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej Skale samooceny pacjenta (BDI, Zung) Skale oceny depresji (GDS, HAM-D, MADRS) Skale oceny otępienia (MMSE, test rysowania zegara, skala Blesseda) Skala ADL Ocena ryzyka samobójstwa Nadużywanie środków psychoaktywnych (motywacja do podjęcia terapii) Metody leczenia zaburzeń psychicznych cz.2 metody oddziaływania psychologicznego: psychoterapia i terapie społeczne Definicja psychoterapii, rodzaje i formy psychoterapii + ćwiczenia skale BDI, Zunga skale GDS, HAMD, MADRS MMSE test rysowania zegara skala Blesseda ADL 3 Zasady komunikacji z pacjentem przejawiającym zaburzenia psychiczne i jego rodziną Pacjent z zaburzeniami lękowymi Pacjent depresyjny Pacjent agresywny Pacjent z zaburzeniami psychotycznymi Pacjent z zachowaniami suicydalnymi Pacjent uzależniony od środków psychoaktywnych + ćwiczenia praca w grupach case study 4 Jakie trudności napotykamy w codziennej praktyce? Analiza przypadków Warsztaty (ćwiczenia praktyczne): scenki jako przykłady właściwego i niewłaściwego postępowania w kontakcie z pacjentem z zaburzeniami psychicznymi
5 Współpraca w zespole terapeutycznym Definicja zespołu terapeutycznego, cele, struktura zespołu, modele przepływu informacji w zespole, pozycja pacjenta w zespole, rola i zadania poszczególnych członków zespołu terapeutycznego Zespół terapeutyczny jako grupa zadaniowa. Komunikowanie w zespole terapeutycznym, zakłócenia komunikacyjne i rozwiązywanie konfliktów 6 Grupa Balinta jako narzędzie do doskonalenia kontaktu z pacjentem Grupa Balinta jako narzędzie profilaktyki wypalenia zawodowego