MOJE BEZPIECZEŃSTWO - PROGRAM PROFILAKTYKI PRZEDSZKOLA NR 26 W TYCHACH 1
Profilaktyka, to proces wspierania dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi rozwojowi oraz eliminowanie czynników zagrażających zdrowiu. Program profilaktyki przeznaczony jest dla dzieci w wieku przedszkolnym i dostosowany do ich potrzeb rozwojowych. W swoim założeniu obejmuje pracę wychowawczo- profilaktyczną nad całością osobowości dziecka, uwzględniając kształtowanie sfery psychicznej i fizycznej. Zapewnienie zdrowia i bezpieczeństwa dzieciom stanowi podstawowe zadanie, przed którym stoją nauczyciele i rodzice. W każdym działaniu podejmowanym w przedszkolu czy w domu, staramy się wyeliminować wszelkie zagrożenia i niebezpieczeństwa. Przedszkole troszczy się nie tylko o wychowanie dzieci, ale prowadzi również działania profilaktyczne, gdyż wychowanie i profilaktyka to procesy współistniejące i uzupełniające się nawzajem. Program profilaktyki w swych oddziaływaniach jest skierowany do dzieci, nauczycieli i rodziców. Program profilaktyki jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego i zawarty w następujących obszarach: Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywania ładu i porządku. (2) Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci. (5) Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne i innych (6) Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń (11) Zadania programu: Tworzenie warunków sprzyjających bezpieczeństwu dzieci. Wspomaganie edukacji dzieci w wieku przedszkolnym w zakresie bezpiecznych zachowań. Kształtowanie postaw sprzyjających odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo. Kształtowanie postaw i umiejętności niezbędnych do podejmowania właściwych wyborów życiowych. Promocja zdrowego stylu życia. Tworzenie warunków do właściwej współpracy nauczycieli, rodziców, wychowanków. Pedagogizacja rodziców w ramach spotkań z nauczycielami i specjalistami: policją, psychologiem, pedagogiem. Zapobieganie przemocy w rodzinie, alkoholizmowi, narkomanii i innym nałogom. Cele programu: Odpowiednio wczesne uświadomienie dzieciom zagrożeń, które mogą wystąpić w przedszkolu, na drodze, na placu zabaw. Przestrzeganie zasad bezpiecznych zabaw ruchowych, poruszania się w grupie, na wycieczkach, spacerach. Rozwijanie aktywności ruchowej. Świadome unikanie niebezpiecznych sytuacji i zagrożeń na drodze i wynikających z: przypadkowych spotkań z nieznajomymi, zabaw zapałkami, spożywania lekarstw, środków chemicznych, nieznanych roślin, zbliżania się do zwierząt. 2
Wskazywanie właściwych rozwiązań w różnych sytuacjach życiowych. Radzenie sobie w sytuacjach zetknięcia się z przemocą i uzależnieniami. Kształtowanie u dzieci świadomej i czynnej postawy w dążeniu do zachowania zdrowia. Nabywanie przez dzieci właściwych nawyków higienicznych, żywieniowych. Ograniczenie liczby niebezpiecznych zdarzeń z udziałem dzieci. Promowanie i rozpowszechnianie działań prewencyjnych zmierzających do ograniczenia liczby przestępstw oraz patologii społecznej. Zadania nauczycieli i rodziców: Stwarzanie każdego dnia warunków sprzyjających spontanicznej i zorganizowanej aktywności ruchowej dziecka w warunkach bezpieczeństwa i zdrowia. Ukazywać dzieciom wartość zdrowia jako potencjału, którym dysponują, kształtować poczucie odpowiedzialności za zdrowie i bezpieczeństwo. Wyposażyć w wiedzę i umiejętności. Ukształtować pewne postawy i nawyki wobec bezpieczeństwa i zdrowia. Wychować zdrowe, aktywne, wrażliwe, odporne psychicznie i fizycznie dziecko. Formy realizacji programu: - praca indywidualna, - zabawy oraz inne rodzaje działalności dzieci pozwalające na rozwijanie własnej inicjatywy, - czynności samoobsługowe, - prace użyteczne, - spacery, wycieczki, - zajęcia zorganizowane, - uroczystości przedszkolne, - konkursy, turnieje. Metody pracy W realizacji programu wykorzystuje się różnorodne metody, przede wszystkim aktywne, by umożliwić dzieciom aktywne doświadczenie i przeżywanie tego, co jest tematem zajęć. Najważniejsze metody, które są pochodną celów i zadań, jakie stawia się w profilaktyce i w całym procesie wychowania: 3
metoda organizacji środowiska według, której podejmowane są przez nauczyciela działania w odniesieniu do właściwej organizacji życia codziennego dzieci i środowiska oraz prezentacja odpowiednich wzorów osobowych, metoda przekazu wiedzy dotycząca sposobów informowania, wyjaśniania i instruktażu, w której nauczyciel oddziałuje na świadomość dziecka; istotna jest zwłaszcza w nowych sytuacjach, gdy brak dzieciom odpowiednich doświadczeń, np. wyjście poza teren przedszkola, metoda utrwalania pożądanych zachowań która polega zarówno na powtarzaniu pewnych czynności oraz zachowań w określonych sytuacjach edukacyjnych, jak i na wykorzystywaniu okazji edukacyjnych, spontanicznie prowokowanych przez dzieci, metody aktywizujące które w trakcie różnorodnych zabaw z dziećmi tworząc specyficzne sytuacje i okazje edukacyjne, mogą wykorzystywać w naturalny sposób dziecięcą twórczą ekspresję; istnieje cała gama metod aktywizujących dzieci, np. drama, narracja, techniki twórczego myślenia oraz analogia personalna, fantastyczna i symboliczna, a także konkursy i rozmaite techniki plastyczne. Warunki realizacji programu: Program można realizować przez cały rok szkolny, przez wszystkie nauczycielki oddziałów samodzielnie lub z pomocą policjanta, strażaka, lekarza, pielęgniarki, ratownika medycznego itp. Realizacja programu wymaga także wykorzystywania różnorakich środków dydaktycznych wspomagających proces rozwoju dziecka, zorganizowanie wycieczek i wyjść poza teren przedszkola. Wdrożenie wszystkich pracowników przedszkola do realizacji programu i współpraca z rodzicami. 4
I. ZADANIA OGÓLNE UKIERUNKOWANE NA RODZICÓW I ŚRODOWISKO LOKALNE Cel Zadanie Sposób realizacji Osoba odpowiedzialna za realizację Promowanie i rozpowszechnianie działań prewencyjnych zmierzających do ograniczenia liczby przestępstw oraz patologii społecznej Kampania informacyjna skierowana do rodziców - zapoznanie z instytucjami, organizacjami, których celem jest pomoc dziecku i rodzinie oraz przeciwdziałanie zjawiskom patologii i przestępczości 1. Informowanie za pomocą strony internetowej przedszkola o: zagrożeniach i sposobach zabezpieczania się przed nimi; instytucjach i organizacjach działających na terenie gminy, województwa i kraju, których celem jest udzielanie wsparcia i pomocy dzieciom i rodzinom. 2. Umieszczanie na tablicy ogłoszeń ulotek, folderów i innych materiałów informacyjnych propagujących bezpieczeństwo, zapobieganie patologii społecznej, itp. dyrektor, pracownicy przedszkola Zapobieganie przestępczości na terenie posesji przedszkola eliminowanie wybryków chuligańskich i szczególnie uciążliwych wykroczeń, dewastacji mienia placówki Rozpoznawanie środowiska rodzinnego zagrożonego patologią i demoralizacją oraz rodzin dysfunkcyjnych ; rozpoznawanie przypadków zaniedbań opiekuńczo wychowawczych. Kształtowanie właściwych postaw wychowawczych 1. W razie konieczności monitowanie do Policji oraz Straży Miejskiej o dodatkowe patrole w okolicy posesji przedszkola. Współpraca z : pracownikiem socjalnym Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej poradnią Psychologiczno Pedagogiczną Kuratorem sądowym Policją, Strażą Miejską Sądem Rodzinnym. 1. Prelekcja dla rodziców na temat postaw rodzicielskich. 2. Prelekcja dla rodziców na temat wpływu telewizji i komputera na rozwój dziecka. dyrektor, Policja, Straż Miejska dyrektor, nauczyciele dyrektor, pracownicy PPP 5
3. Zorganizowanie warsztatów dla rodziców: Szkoła dla rodziców, oraz Rodzeństwo bez przemocy. 4. Konsultacje psychologa i pedagoga na terenie placówki. Przeciwdziałanie alkoholizmowi i narkomanii i innym nałogom. Kampania informacyjna na temat FAS. 1. Udział nauczycieli w szkoleniach organizowanych przez Urząd Miasta Tychy na temat FAS 2. Propagowanie profilaktyki FAS poprzez ulotki przekazywane przez Urząd Miasta (w ramach realizacji Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych). dyrektor, PPP, Urząd Miasta Tychy Kampania informacyjna na temat dopalaczy i narkotyków 1. Udział nauczycieli w szkoleniach dotyczących uzależnień. dyrektor, nauczyciele 2. Propagowanie profilaktyki antynarkotykowej poprzez ulotki, informacje dla rodziców, artykuły, itp. Zapewnienie bezpiecznych warunków pobytu dziecka w przedszkolu Identyfikacja problemów związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa w placówce 1. Coroczne prowadzenie kontroli stanu technicznego budynku protokół. 2. Występowanie do Urzędu miasta o remonty podnoszące bezpieczeństwo na terenie posesji. 3. Systematyczne porządkowanie obejścia przedszkola oraz ogrodu z przedmiotów zagrażających bezpieczeństwu dzieci (butelki szklane, itp.) SIP owiec, dyrektor, nauczyciele, pracownicy obsługi,pracownicy PPP 4. Przeprowadzenie alarmu P.POŻ z udziałem straży pożarnej. 5. Diagnozowanie zachowań dzieci w grupie. 6. Prowadzenie konsultacji (psych. ped.) dla rodziców mających trudności wychowawcze. 6
Bezpieczeństwo dziecka na terenie placówki 1. Odbieranie dzieci przez prawnych opiekunów i osoby przez nich wskazane w oświadczeniu. 2. Monitorowanie wejść i wyjść osób postronnych na teren przedszkola. SIP owiec, dyrektor, nauczyciele, pracownicy obsługi 3. Dokumentowanie wyjść dzieci poza teren placówki prowadzenie zeszytu wyjść. II. ZADANIA UKIERUNKOWANE NA DZIECI Cel Zadanie Sposób realizacji Osoba odpowiedzialna za realizację Bezpieczeństwo dziecka na terenie placówki R ozwijanie umiejętności zapewniających bezpieczeństwo na terenie przedszkola. U świadomienie konieczności przestrzegania ustalonych zasad. R ozumienie konieczności informowania dorosłych o swoich dolegliwościach (skaleczenie, złe samopoczucie), D ostarczanie dzieciom wzorców właściwego zachowania w różnych sytuacjach. 1. Poznanie rozkładu pomieszczeń przedszkolnych i zasad poruszania się po nich. 2. Korzystanie z zabawek i sprzętów przedszkolnych (w tym ogrodowych) zgodnie z ustalonymi regułami. 3. Umiejętne rozwiązywanie konfliktów z rówieśnikami, dostarczanie przykładów z literatury dziecięcej, zajęcia dramowe, rozmowy. 4. Ustalenie zasad zachowania sprzyjających bezpieczeństwu, wspólne tworzenie Kodeksów grupowych. 5. Zgłaszanie nauczycielce dolegliwości, skaleczeń. 6. Znajomość imienia, nazwiska, adresu zamieszkania i numeru telefonu. 7. Samodzielne ocenianie własnych zachowań oraz zachowań innych pod względem bezpieczeństwa. 7
Bezpieczeństwo poza terenem przedszkola Kształtowanie u dzieci prawidłowych postaw sprzyjających unikaniu rożnego typu zagrożeń: nie oddalania się od grupy z miejsca zabaw, na spacerach, wycieczkach, nie próbowania nieznanych produktów i potraw nieznanego pochodzenia, zachowania ostrożności i nieufności w kontaktach z obcymi, nie zbliżania się do nieznanych zwierząt, przestrzegania zasad ruchu drogowego dla pieszych, wybieranie bezpiecznych miejsc do zabawy. Kształtowanie postawy zaufania do funkcjonariuszy służb użyteczności publicznej, ratowniczych i porządkowych (policji, straży pożarnej, straży miejskiej). Uświadomienie dzieciom niebezpieczeństw wynikających z przypadkowych spotkań z nieznajomymi. 1. Zabawy w miejscach niedozwolonych omawianie problemu zabaw w pobliżu jezdni, placu budowy, zbiorników wodnych, zimowych zabaw na zamarzniętych stawach, jeziorach lub innych zbiornikach wodnych. 2. Zachowanie ostrożności w kontaktach z osobami obcymi (pogadanki, opowiadania, zabawy dramowe) np. nie przyjmowanie od nich prezentów, pokarmów, odmawianie pójścia na spacer, nie otwieranie drzwi nieznajomym, przestrzeganie zakazu wsiadania do pojazdów osób nieznajomych, nie oddalanie się bez zgody i wiedzy dorosłych, bronienie się przed złym dotykiem. 3. Psia edukacja- spotkanie z psami i ich opiekunami - omówienie zachowań zwierząt, gdy: zwierzę jest zdenerwowane, boi się, gdy jest chore. Jak zachować się w kontakcie z nieznajomym psem. 4. Udział w akcji : Bezpieczne wakacje propagowanie właściwych zachowań w wolnym czasie, konkurs plastyczny: Bezpieczne wakacje. 5. Spotkanie dzieci z przedstawicielami Policji i Straży Miejskiej: pogadanka na temat zachowania zasad bezpieczeństwa w kontaktach z obcymi, pogadanka na temat zachowania zasad bezpieczeństwa w czasie poruszania się po ulicach, pogadanka na temat przestrzegania zasad właściwego zachowania się w miejscach publicznych kształtowanie właściwych postaw akceptowanych społecznie. 6. Bezpieczne poruszanie się po ulicy zgodnie z zasadami ruchu drogowego dla pieszych: dostarczenie wzorców właściwego zachowania na ulicy (wycieczki na skrzyżowanie, filmy edukacyjne, książki), dyrektor nauczycielka odpowiedzialna nauczycielka odpowiedzialna poznanie wybranych znaków i sygnalizacji świetlnej poprzez zajęcia edukacyjne, spacery na skrzyżowania, 7. Stosowanie różnorodnych elementów odblaskowych. 8. Ostrożny i przezorny pieszy - Konkurs na temat zasad ruchu drogowego z udziałem przedstawicieli Policji. 8
9. Konkurs plastyczny: Bezpieczna droga do przedszkola. 10. Wycieczka do Komendy Miejskiej Policji. 11. Poznawanie podstawowych numerów alarmowych 997- policja, 998- straż pożarna, 999 pogotowie, numer alarmowy 112 12. Zajęcia uświadamiające niebezpieczeństwo zabawy zapałkami, rozpalania ognisk w lesie mogących być przyczyną pożarów. Bezzwłoczne opuszczenie miejsca zagrażającego bezpieczeństwu (np. pożar poinformowanie o tym osoby dorosłej). 13. Wycieczka do Komendy Straży Pożarnej. 14. Odgrywanie scenek właściwego zachowania się w razie zgubienia się w tłumie, w sklepie, na imprezie. nauczycielka odpowiedzialna j.w. j.w. nauczycielka odpowiedzialna 9
Zdrowie psychiczne i fizyczne Bezpieczeństwo i zdrowie psychiczne: Wzmacnianie poczucia wartości i budowa pozytywnego obrazu siebie. Kształtowanie i rozwijanie umiejętności psychospołecznych. Wskazywanie właściwych sposobów radzenia sobie z trudnościami i wykorzystywania nabytych umiejętności w codziennym życiu. Rozumienie zagrożeń związanych z korzystaniem z komputera i Internetu. 1. Założenie kącików w złości w salach przedszkolnych. 2. Strach ma wielkie oczy - na podstawie utworów literackich, teatrzyków kształtowanie umiejętności oswajania strachu. 3. Zabawy z komputerem- dostarczanie wiedzy na temat bezpiecznego korzystania z komputera: uświadamianie zagrożeń związanych z dostępem do Internetu, np. wirtualny przyjaciel - oszust, złe samopoczucie, niedotlenienie organizmu, brak kolegów, zakaz korzystania z Internetu bez zgody dorosłych, rozumienie, że świat wirtualny to świat iluzji (rozróżnienie rzeczywistości od świata wirtualnego), nie powiela zachowań agresywnych, przemocy obecnej w grach komputerowych, dostrzeganie pozytywnego wpływu komputerów i Internetu: rozwój myślenia, kojarzenia, wyobraźni, pogłębienie wiadomości. nauczycielki dz. 5-6 letnich Profilaktyka uzależnień: Kształtowanie świadomości niebezpieczeństw związanych z uzależnieniami/nałogami: alkohol, papierosy, narkotyki, telewizja, komputer. Rozumienie zakazu używania alkoholu, papierosów, narkotyków. 1. Realizacja programu antynikotynowego Czyste powietrze wokół nas. 2. Realizacja programu wczesnej profilaktyki Cukierki profilaktyka uzależnień, wyposażanie dzieci w mechanizmy odnowy oraz zapobiegające odrzuceniu w grupie rówieśniczej. 3. Pogadanki, scenki dramowe, opowiadania. nauczycielki dzieci 5-6 letnich nauczycielki dzieci 5-6 letnich Nabywanie umiejętności odmawiania mówienie NIE bez 10
poczucia winy (asertywność) Ruch i sprawność fizyczna: Rozbudzanie zamiłowania do ruchu i sportu poprzez rozwijanie aktywności ruchowej. Promowanie zdrowia fizycznego. Rozwijanie umiejętności ruchowych. Higieniczny tryb życia: Nabywanie przez dzieci umiejętności dbania o zdrowie. Wzbogacenie wiedzy dziecka z dziedziny zdrowia, kształtowanie u niego postawy pro zdrowotnej. Kształtowanie postaw i nawyków wobec zabiegów zdrowotnych pozwalających chronić zdrowie. Wyposażenie dziecka w podstawowe wiadomości dotyczące zdrowia, zapoznanie z tym, co sprzyja i co zagraża zdrowiu. 1. Czynne uczestnictwo dzieci w zabawach organizowanych przez nauczycielkę: zabawy ruchowe, zestawy ćwiczeń gimnastycznych, spacery, wycieczki, pobyt na świeżym powietrzu. 2. Udział dzieci w zmaganiach sportowych wyścigi, tory przeszkód, gra w piłkę. 3. Udział w Spartakiadzie Sportowej Przedszkolaków. 4. Nawiązanie współpracy z Akademią Piłki Nożnej GKS Tychy. 1. Nauka nawyków higienicznych: myjcie rąk przed / po posiłku, po skorzystaniu z toalety, po kontakcie z rożnymi przedmiotami, zwierzętami i in. dbanie o czystość własnego ciała, dbanie o czystość ubrania, samodzielne korzystanie z chusteczek higienicznych, zasłanianie ust podczas kaszlu, kichania, unikanie kontaktu z osoba chorą. 2. Pogadanki na temat zdrowia, wycieczki do przychodni, spotkania z lekarzem, pielęgniarką - dostrzeganie związku między chorobą a leczeniem, koniecznością poddawania się leczeniu. 3. Ubieranie się stosownie do warunków pogodowych. 4. Przestrzeganie stałego rytmu dnia zdawanie sobie sprawy z konieczności chodzenia do snu o tej samej porze, konieczności odpoczynku po obiedzie, wyciszenia i relaksacji (higiena 11 nauczycielka odpowiedzialna dyrektor
psychiczna). 5. Udział w akcjach zdrowotnych: Dzieciństwo bez próchnicy udział w ogólnopolskim programie dla dzieci rodziców i nauczycieli, Akademia Aquafresh, Światowy dzień zdrowia. nauczycielki odpowiedzialne Zdrowe odżywianie: Kształtowanie umiejętności rozróżniania prawidłowego odżywiania od nieprawidłowego. Nabywanie wiedzy o produktach, które mają duże wartości odżywcze, piramidzie żywienia. Wyposażenie dziecka w podstawowe wiadomości dotyczące zdrowego odżywiania, zapoznanie z tym, co sprzyja i co zagraża zdrowiu. Uświadamianie skutków złego odżywiania dla zdrowia. Nauka umiejętności nakrywania do stołu i kulturalnego zachowywania się przy stole. 1. Kontynuacja zdrowego odżywiania dzieci w przedszkolu. 2. Uprawa Małego ogródka warzywnego w ogrodzie przedszkolnym. 3. Kontynuacja kącika zdrowego przedszkolaka: wywieszanie informacji, treści wychowawczych, profilaktycznych na tablicy dla rodziców promującego zdrowe odżywianie. 4. Udział dzieci w konkursach plastycznych, quizach związanych z propagowaniem zasad zdrowego żywienia. 5. Zorganizowanie zajęć na terenie placówki propagujących zdrowe nawyki żywieniowe: samodzielne przygotowywanie przez dzieci kolorowych kanapek z wykorzystaniem warzyw sezonowych, robienie przetworów na zimę, uprawa ziół, robienie soków i sałatek owocowych i warzywnych. 12 nauczycielki odpowiedzialne Ewaluacja Program zakłada ewaluację, która w przypadku kształtowania odpowiednich postaw możliwa jest tylko w niepełnym zakresie (postawy dzieci kształtowane są nie tylko w przedszkolu). Oceny efektów realizacji Programu profilaktycznego, obok bieżącego monitorowania, dokonuje się na półrocznej i końcowej radzie pedagogicznej. Podstawę dla formułowania oceny realizacji programu będą stanowiły: obserwacja zachowań dzieci w różnych sytuacjach, rozmowy i wywiady z dziećmi, rodzicami, nauczycielami, analiza arkuszy obserwacji poszczególnych dzieci, analiza wytworów pracy dzieci i stopień ich zaangażowania w proponowane formy promujące zdrowy styl życia,