Instalacja elektryczna w mieszkaniu: projekt i wykonanie Bez względu na to, czy wprowadzamy się do nowego mieszkania czy użytkujemy starszy lokal, powinniśmy zadbać o to, aby instalacja elektryczna była bezpieczna i zapewniała spokój domownikom. Jeśli zostanie wykonana nieprawidłowo, może wywołać pożar, a tym samym zagrozić naszemu życiu. Jak powinna wyglądać instalacja elektryczna w mieszkaniu? Marcin Sodo z firmy Nawigator Nieruchomości, która zajmuje się zarządzaniem i obsługą techniczną nieruchomości: Schemat instalacji elektrycznej w domu czy mieszkaniu to sprawa bardzo indywidualna, uwarunkowana m.in. sprzętem, jaki zamierzamy wykorzystywać. Jednak każda instalacja elektryczna ma pewne elementy wspólne, które zapewniają jej bezpieczne użytkowanie. Prawidłowo wykonana instalacja elektryczna w mieszkaniu, spełniająca współczesne standardy komfortu i bezpieczeństwa, powinna zawierać między innymi wyłączniki nadprądowe (bezpieczniki), wyłączniki różnicowoprądowe oraz ochronniki przeciwprzepięciowe. Potrzebny specjalista Instalacja elektryczna oraz jej montaż powinien zostać wykonany przez specjalistów, którzy posiadają stosowne uprawnienia. Tylko wykwalifikowane osoby wiedzą, jak uchronić nas przed niebezpieczeństwami, które mogłyby się pojawić w razie błędów w schemacie instalacji elektrycznej czy doborze elementów instalacji. Leszek Nowak, elektryk posiadający uprawnienia energetyczne do 15 kv: Należy pamiętać, że poza widocznymi elementami takimi jak gniazda wtykowe, łączniki oświetlenia czy odbiorniki, domowa instalacja elektryczna zawiera również specjalistyczną aparaturę sterującą zgromadzoną w rozdzielnicy oraz wspomniane wcześniej zabezpieczenia. Schemat instalacji elektrycznej Montaż instalacji elektrycznej musi być poprzedzony zaplanowaniem i wykonaniem schematu instalacji elektrycznej. Należy jak najdokładniej określić, jakich urządzeń elektrycznych będziemy używać w naszym mieszkaniu oraz ile gniazd wtykowych i punktów oświetleniowych będziemy potrzebować. Te dane posłużą do optymalnego zaplanowania liczby obwodów zasilających w mieszkaniu. Każdy obwód może zasilać urządzenia o łącznej mocy nieprzekraczającej 3,5 kilowatów (kw) oraz nie więcej niż dwadzieścia punktów oświetleniowych. Warto także pamiętać o tym, że do jednego obwodu możemy podłączyć nie więcej niż dziesięć gniazd wtykowych. Jest to bardzo ważne, ponieważ każdy obwód zasilający jest chroniony za pomocą oddzielnego bezpiecznika. Jest on dobierany odpowiednio do obciążenia wynikającego z mocy urządzeń, które będą korzystały z danego obwodu. Marcin Sodo z Nawigator Nieruchomości: Schemat instalacji elektrycznej, który korzysta z podłączenia do sieci trójfazowej, powinien uwzględniać równomierne obciążenie każdej fazy. Pamiętajmy również o tym, aby każdy pokój czy pomieszczenie w mieszkaniu zasilane było poprzez dwie fazy. Dzięki temu, jeśli dojdzie do awarii jednej z nich, będziemy mogli korzystać ze sprzętu elektrycznego, który podłączony jest do drugiej fazy. Wykonując schemat instalacji elektrycznej należy pamiętać, że sprzęt gospodarstwa domowego, który jest na stałe podłączony do prądu, powinien być podłączony do indywidualnego obwodu zasilającego. page 1 / 12
Zasady montażu Domowa instalacja elektryczna zwykle składa się z przewodów o przekroju od 1,5 do 2,5 milimetrów kwadratowych. W przypadku doprowadzania energii elektrycznej do urządzeń o większej mocy lub tych znajdujących się poza lokalem mieszkalnym stosuje się przewody o większych przekrojach. Instalacja elektryczna w mieszkaniu posiada swoje serce, którym jest tak zwana rozdzielnica główna. Miejsce, w którym zostanie zainstalowana, jest bardzo ważne, ponieważ powinno być łatwo dostępne i zlokalizowane blisko wejścia do mieszkania. Prawidłowo dobrana rozdzielnica musi pozwalać na montaż co najmniej kilkunastu modułów takich jak wyłączniki nadprądowe, różnicowoprądowe i zabezpieczenia obwodów zasilających. Mogą się w niej znajdować także zabezpieczenia przeciwprzepięciowe i różnego rodzaju aparatura sterująca czy diody pozwalające na kontrolę stanu instalacji. Dobierając rozdzielnicę w przypadku domów jednorodzinnych, pamiętajmy, aby znalazło się w niej także miejsce na moduły związane z ewentualną rozbudową instalacji w przyszłości. Z rozdzielnicy wyprowadzane są przewody stanowiące kolejne obwody zasilające. Najczęściej instalacja elektryczna w mieszkaniu ma postać przewodów umieszczonych w plastikowych, elastycznych rurkach (peszlach), które wpuszczane są w ścianę na głębokość około 2,5 centymetra i przykrywane tynkiem. Zastosowanie rurek znacząco ułatwia nam ewentualne naprawy i konserwację instalacji w przyszłości. Jeśli w danym miejscu potrzebne jest rozgałęzienie sieci, to montowane są specjalne puszki izolacyjne, w których umieszcza się złącza przewodów. Możliwe jest także poprowadzenie instalacji elektrycznej na powierzchni ścian w specjalnych sztywnych rurach lub korytkach. Instalacja elektryczna w łazience Przygotowując schemat instalacji elektrycznej, należy pamiętać o dodatkowych wymaganiach i normach, które określają sposoby wykonywania instalacji elektrycznej w łazience. Jest to spowodowane tym, że właśnie w łazience - ze względu na dużą wilgotność i otwarte źródła wody - wzrasta niebezpieczeństwo porażenia prądem. W związku z tym specjalne normy określają, jak powinna być wykonana instalacja elektryczna w tym pomieszczeniu. Dzielą one łazienkę na cztery strefy: 0, 1, 2, 3. Strefa 0 i 1 to wnętrze oraz obrys wanny czy prysznica. Strefa 0 pozwala na wykorzystywanie urządzeń, które potrzebują napięcia nie większego niż 12 V, ale jego źródło musi znajdować się poza tą strefą. W pierwszej strefie nie wolno instalować żadnych urządzeń z wyjątkiem montowanych na stałe ogrzewaczy wody, a w drugiej możliwe jest instalowanie opraw oświetleniowych, które posiadają drugą klasę izolacji są odporne na zachlapanie wodą. W strefie trzeciej możemy instalować gniazda wtykowe, wyłączniki i urządzenia, ale zasilający je obwód musi być wyposażony w wyłącznik różnicowoprądowy. Bezpieczeństwo instalacji w mieszkaniu Jednym z obowiązkowych elementów, w jakie musi być wyposażona domowa instalacja elektryczna są wyłączniki nadprądowe - powszechnie znane jako bezpieczniki. Ich zadaniem jest ochrona obwodów zasilających przed zniszczeniami, które mogą być spowodowane zwiększonym obciążeniem instalacji lub zwarciem. Każdy taki bezpiecznik może chronić dwadzieścia punktów oświetleniowych lub dziesięć gniazdek, do których podłączamy urządzenia elektryczne w mieszkaniu. Wyłącznik nadprądowy musi być dobrany odpowiednio do obciążenia danego obwodu zasilającego. Najczęściej w przypadku obwodu zasilającego page 2 / 12
gniazda wtykowe jest to bezpiecznik 16 A, a w przypadku oświetlenia 10 A. Aby zapewnić nam bezpieczeństwo, instalacja elektryczna w mieszkaniu musi posiadać także wyłączniki różnicowoprądowe. Ich działanie polega na odłączeniu dopływu energii elektrycznej do danego obwodu zasilającego, jeśli na obudowie jakiegokolwiek urządzenia elektrycznego podłączonego sieci lub przewodu pojawia się napięcie elektryczne. Współczesne wyłączniki różnicowoprądowe na rekcję potrzebują zaledwie 0,3 sekundy. Ich nazwa pochodzi od zasady działania. Wyłącznik różnicowoprądowy porównuje prąd w przewodzie fazowym oraz neutralnym. Jeśli różnica tych wartości jest większa niż ustalona wartość tzw. prądu uruchomienia, to zasilanie danego obwodu zostaje odcięte. Instalacja elektryczna w mieszkaniu powinna być wyposażona we wyłączniki różnicowoprądowe dla poszczególnych obwodów zasilających. Najlepiej jeśli obwody zasilające łazienkę czy kuchnię będą korzystały z innego wyłącznika niż ten przeznaczony dla pozostałej części mieszkania. Małe urządzenie, które ochroni sprzęt Instalacja elektryczna w mieszkaniu może zapobiec również pożarom i zniszczeniom sprzętu elektronicznego takiego jak komputer czy telewizor. W związku z tym powinna być wyposażona w ochronniki przeciwprzepięciowe. Ich montaż sprawia, że instalacja elektryczna oraz podłączone do niej odbiorniki są chronione przed impulsami wysokonapięciowymi. Takie impulsy mogą wystąpić w instalacji elektrycznej w wyniku usterek w sieci energetycznej dostawcy prądu lub podczas burzy, jeśli dochodzi do wyładowań atmosferycznych. Jeśli impuls wysokonapięciowy trafi do naszej instalacji, to ochronnik przeciwprzepięciowy odprowadzi go bezpiecznie do ziemi, uniemożliwiając tym samym uszkodzenie urządzeń, które zasila domowa instalacja elektryczna. Pamiętajmy, że istnieją dwa rodzaje ochronników. Pierwszy z nich wyposażony jest w wymienne elementy, które zużywają się za każdym razem, gdy ochronnik zadziała. Drugi posiada dźwignię, która opada po wystąpieniu impulsu wysokonapięciowego. Zadziałanie ochronnika jest niewidoczne dla użytkownika instalacji elektrycznej, po każdej burzy powinniśmy więc sprawdzić stan tego modułu w rozdzielnicy. Nie oszczędzaj na bezpieczeństwie Niewłaściwie wykonana domowa instalacja elektryczna bywa również przyczyną porażeń prądem czy pożarów mieszkań. Nie wolno lekceważyć zaleceń fachowców i norm dotyczących montażu oraz tego, jak powinien wyglądać schemat instalacji elektrycznej. To bardzo istotne, ponieważ odpowiednio wykonana instalacja elektryczna w mieszkaniu może zapewnić nam komfort użytkowania i bezpieczeństwo na długie lata. Natomiast projektując ją, należy pamiętać o możliwości ewentualnej rozbudowie instalacji w przyszłości. Zobacz także: page 3 / 12
Jak zaplanować osprzęt elektryczny? Zastanówmy się, jaki charakter ma mieć nasz dom jednorodzinny. Czy wystarczy nam podstawowy sprzęt elektryczny, telewizor w pokoju dziennym i gniazdko na suszarkę w łazience? Czy planujemy bardziej page 4 / 12
nowoczesne urządzenie mieszkania, wyposażone w rozbudowany sprzęt Hi-Fi, multiroom pozwalający na odtwarzanie np. muzyki z jednego sprzętu w wielu pokojach? page 5 / 12
Osprzęt elektryczny w łazience ważne wskazówki page 6 / 12
Pralka zazwyczaj podłączona jest na stałe. Suszarki, lokówki, prostownice czy maszynki do golenia mogą być zasilane z tego samego gniazdka rzadko kiedy używane są jednocześnie. Jeżeli w łazience planujemy elektryczny podgrzewacz wody, również potrzebne będzie dodatkowe gniazdko. page 7 / 12
page 8 / 12
Planujemy rozmieszczenie gniazdek elektrycznych w kuchni Wtykowe gniazdka elektryczne, które służą do podłączenia elektrycznych sprzętów RTV i AGD, to niezbędny osprzęt w każdym domu.kuchnia to pomieszczenie, w którym potrzebujemy gniazdka elektryczne przeznaczone dla urządzeń stale podłączonych do prądu, jak i do kilku urządzeń wykorzystywanych przy konkretnych pracach kuchennych, rzadko jednocześnie. page 9 / 12
page 10 / 12
Jak zabezpieczyć domowy sprzęt przed wyładowaniami atmosferycznymi? Upalnym, letnim dniom często towarzyszą gwałtowne opady i burze z piorunami. Skutki wyładowań atmosferycznych mogą być niebezpieczne zarówno dla budynków, jak i instalacji oraz sprzętów elektronicznych. Jak zabezpieczyć dom i jego wyposażeni przed burzą? page 11 / 12