3 Możemy odtworzyć realne więzi pomiędzy pokoleniami poprzez organizację zajęć, w czasie których dzieci i seniorzy będą uczyć się i wymieniać doświadczenia w tej samej przestrzeni. Jednogodzinne wizyty seniorów Cele spotkania Nauczyciel musi opracować bardzo przejrzysty program wizyty seniorów w klasie, z konkretnymi celami instrukcyjnymi na czas jednogodzinnej rozmowy. Jeśli projekt jest bardziej ambitny i wykracza poza powitanie seniorów w czasie Dnia Europejskiego, być może będzie konieczne monitorowanie zajęć oraz ocena każdego z nich. Cele ogólne Przyjęcie podejścia międzypokoleniowego w Twoich zajęciach edukacyjnych umożliwi realizację zadań w różnych obszarach wiedzy i kompetencji. Kompetencje społeczne i obywatelskie: Wzmocnienie solidarności międzypokoleniowej i zwalczanie agresywnego i antyspołecznego zachowania w szkole poprzez zaangażowanie w sprawy obywatelskie. Kompetencje komunikacyjne i informacyjne: Rozmówcy pozaszkolni (seniorzy) znajdują sie w nowych, realnych i niezwykłych warunkach komunikacyjnych. Wykorzystanie różnych mediów (zdjęcia) i technologii informacyjnokomunikacyjnych (strona internetowa do wymiany wyników). Projekty współpracy z innymi krajami. Rozwój kultury humanistycznej: Poprzez spotkania w szkole lub w mieście z innymi pokoleniami, uczniowie uczą się umiejscawiania siebie w czasie poprzez porównywanie przeszłych i obecnych doświadczeń. Odkrywając inne miejsca i przestrzenie, odkrywają swoje własne środowisko i przyswajają je. Realizacja działań o charakterze artystycznym, estetycznym lub ekspresyjnym: Uczniowie uczą się tworzenia i realizowania warsztatów i wystaw wspólnie z innymi osobami. Co należy wziąć pod uwagę Nie zapomnij zrobić zdjęć ze spotkania. Powstałe w jego wyniku materiały (rysunki, ankiety, albumy, itd.) będą nie tylko sposobem udokumentowania dialogu międzypokoleniowego, ale będą także sposobem na podzielenie się informacjami z innymi szkołami europejskimi, tym co zrobiliście w waszej szkole i umożliwią wam wzięcie udziału w konkursie. 1/5
Cele szczegółowe 1 Nauka wyrażania osobistego doświadczenia oraz obserwacji społecznych w formie mówionej i pisemnej. 2 Nauka pracy w grupie. 3 Nauka historii jako żywego, toczącego się procesu. 4 Nauka opracowywania i dokumentowania wyników wymiany międzypokoleniowej. 5 Rozmowa (luźna i przyjemna) na temat pojęć aktywnej starości i solidarności międzypokoleniowej. 6 Określenie, w jaki sposób uczniowie postrzegają seniorów i jak seniorzy postrzegają dzieci. 7 Wykonanie pracy (rysunek/tekst), która zilustruje znaczenie więzi pomiędzy pokoleniami, pozwalającej wspólnie budować lepiej współżyjące społeczeństwo. Praktyczne uwagi Jeśli zapraszasz od 1 do 5 seniorów: Najlepiej zaplanuj sesję, w czasie której seniorzy będą siedzieli przed tablicą, na wygodnych krzesłach, zwróceni w stronę uczniów. Jeśli zapraszasz od 6 do 12 seniorów: Najpierw przedstaw wszystkich seniorów, a potem pracuj w grupach. Liczba osób w grupach będzie zależała od liczby uczniów w klasie. 2/5
Przebieg sesji Wstęp (1 godzina) Sesję może rozpocząć piosenka na powitanie lub wierszyk albo poemat zarecytowany przez uczniów. Uczniowie i przybyli seniorzy przedstawiają się po kolei, podając imię, nazwisko i wiek, tak aby mogli się wzajemnie poznać. Jeśli ktoś z seniorów jest rodziną któregoś z uczniów, może on zostać przedstawiony przez tego ucznia. Nauczyciel przedstawia temat i prosi uczniów, żeby podzielili się na grupy, do których przyłączą się seniorzy. Dialog grupowy (30 min) Możesz zaplanować zaproponowane poniżej zajęcia w formie warsztatów, w których weźmie udział od czterech do pięciu uczniów i jeden lub kilku seniorów przez określony okres czasu; wszyscy seniorzy wezmą udział w poszczególnych warsztatach. Nawet jeśli mówimy o przeszłości, musimy znać codzienne życie i starać się realizować wspólne projekty z udziałem młodych i starszych osób, aby wspierać aktywne starzenie się i zbliżenie różnych pokoleń. Dialog może być prowadzony przy pomocy kwestionariusza opracowanego wcześniej przez uczniów (zobacz Materiał 2). Seniorzy mogą także skorzystać z ich albumów ze zdjęciami, żeby zilustrować pojęcie dorastania i starzenia się, a także ich kwestionariusze, które mogą przeczytać po kolei przed całą klasą. Wtedy może rozpocząć się debata. Sugerujemy postawienie następujących pytań, aby ułatwić dialog pomiędzy uczniami i seniorami: Rozważania na temat dorastania i starzenia się Jaka jest różnica pomiędzy dzieckiem a osobą dorosłą? Jak rozpoznajemy młodą osobę? A jak starszą? (Możemy mówić o twarzy, zmianach naszego ciała, itd.). Co dzieci lubią robić? A co lubią robić osoby starsze? Co mogą robić razem? Jakie rzeczy seniorzy mogą robić bardzo dobrze? Jakie zajęcia wszyscy lubią? Jakie lubią posiłki? Czego nie lubią jeść? Ulubione kolory i gry?, itd. W przypadku seniorów, możemy porównać jak było w przeszłości, a jak jest teraz. Kim chcieli zostać seniorzy kiedy byli dziećmi? Kim chcą zostać dzieci, kiedy będą dorosłe? Rozważania na temat następujących pojęć: Szacunek, samodzielność, niepełnosprawność, choroba, wzajemna pomoc i solidarność Jakie jest codzienne życie seniorów i dzieci? Jakie mają ułatwienia i trudności? Czy mają te same przyjemności i problemy? Co możesz robić, kiedy jesteś osobą starszą, a czego nie możesz robić, kiedy jesteś dzieckiem? Co może przydarzyć się osobie, która jest bardzo stara? Jak możemy pomóc osobie starszej na ulicy? Jak starsi mogą pomóc dzieciom? Jaki rodzaj zajęć chciałbyś mieć wspólnie ze starszymi osobami? 3/5
Rozważania na temat pojęcia linii życia Nauczyciel może przygotować na wizyty seniorów oś czasową i pracę na temat czasu, który staje się historią w zależności od daty urodzin seniorów, aby wskazać różnicę pomiędzy czasem przeszłym, teraźniejszym i przyszłym. Czy w szkole było tak samo, kiedy seniorzy byli dziećmi? Możecie rozmawiać o komunikacji, środkach transportu, hobby, zwyczajach, wartościach, itd. Uczniowie mogą mówić o pracy, jaką wykonali na temat ich linii życia (zobacz Materiał 2), a szczególnie o ich koncepcji własnej przyszłości. Opowiadanie seniorom o tym, jak wyobrażają sobie ważne wydarzenia w ich przyszłości (edukacja, wydarzenia rodzinne, hobby, maksymalna długość życia, itd.) może bardzo wzbogacić uczniów. Podsumowanie Uczniowie podsumowują omawiane z seniorami elementy i organizują swoje wnioski. Wnioski Wnioski wyciągnięte z rozmów przeprowadzonych w klasach w ramach projektu będą pomocne dla: 1 Wskazania motywującej wizji przyszłych etapów życia. 2 Wzmocnienia pozytywnej percepcji starzenia się wśród uczniów. 3 Wzmocnienia idei potrzeby solidarności międzypokoleniowej. W zależności od wybranego scenariusza rozmowy i czasu, jakim dysponujemy, możemy zakończyć sesję wspólnym zajęciem: napiciem się herbaty, grą towarzyską, jakimiś pracami ręcznymi (wybór zajęcia realizowanego wspólnie z seniorami). Przykłady zdań, którymi możemy wspólnie zakończyć (uczniowie seniorzy) ostatnie zajęcia: Jestem za mały, żeby / Jestem wystarczająco duży, żeby / Jestem za duży, żeby / Jestem za stary, żeby / Jestem za młody, żeby Sesja powinna zakończyć się wspólnym podziękowaniem seniorom, za to że wzięli w niej udział. 4/5
Praca końcowa: Wyniki projektu Uczniowie rysują rysunek lub piszą tekst, w którym wyrażają swoje impresje na temat seniorów, z którymi rozmawiali. Ten i poprzedni etap projektu mogą być zrealizowane przy seniorach lub na późniejszej sesji w klasie. Rysunki i zdjęcia z projektu zostaną zaprezentowane innym szkołom europejskim w grupie Panoramio generations@ school. Zobacz Materiał Dołącz do grupy Panoramio, który pomoże Ci podzielić się Twoimi wynikami. Jeśli podzielisz się wnioskami, Twoja szkoła weźmie udział w konkursie i będzie mogła wygrać nagrodę dla najlepszego dialogu międzypokoleniowego w Twoim kraju! Co dalej: Spotkanie follow-up Jeśli chcesz kontynuować pracę, podajemy kilka przykładów zajęć: Zdaj relację z wizyty seniorów w klasie. Narysuj dziecko, młodą osobę dorosłą, starszego dorosłego lub osobę starszą i przypisz wiek do każdej z tych osób. Narysuj, czego się nauczyłeś z historii starszych osób... Dokończ następujące zdania: Dorastać oznacza, Starzeć się oznacza Do jakiego wieku ludzie mogą uprawiać sport? Korzystać z komputera? Wziąć ślub? Wygrać ważny turniej tenisowy, jak na przykład Wimbledon lub Roland-Garros? Być politykiem? Po wizycie seniorów szkoła może zorganizować konkursy rysunku, poezji, kreskówek lub opowiadań, na tematy przewijające się w rozmowach. Carole Gadet, specjalista ds. projektów międzypokoleniowych: założyciel stowarzyszenia Ensemble Demain (www.ensembledemain.com) i specjalista ds. Projektów i Badań Międzypokoleniowych we Francuskim Ministerstwie Edukacji. 5/5