Uwarunkowania decyzji rodziców, dotyczących posłania dziecka 6-letniego do szkoły dr Joanna Matejczuk Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu dr Magdalena Czub Zespół Wczesnej Edukacji Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie
C E L B A D A Ń Cel nadrzędny: zidentyfikowanie przyczyn decyzji rodziców dotyczących posłania i nie posłania 6-latka do pierwszej klasy szkoły podstawowej Przyczyny decyzji rodzicielskiej dotyczącej posłania sześciolatka do I klasy Źródła, z jakich rodzice czerpią informacje Oczekiwania rodziców sześciolatków względem szkoły / przedszkola Obawy rodziców związane z posłaniem sześciolatka do I klasy Refleksje dotyczące słuszności decyzji posłania sześciolatka do I klasy / oddziału przedszkolnego / przedszkola
Cel główny: diagnoza przyczyn decyzji rodziców dzieci 6-letnich oraz ich oczekiwania i obawy Efekt dodatkowy: czyli jak jeszcze można czytać wyniki? Przekonania społeczne na temat gotowości szkolnej dzieci Przekonania społeczne na temat szkoły (gotowość szkoły) Gotowość szkolna rodziców (rodziny) Przekonania społeczne na temat wprowadzanej reformy Dalszy przekaz społeczny na temat reformy i edukacji szkolnej dzieci 6-letnich dla innych rodziców
Metoda badania Zogniskowany wywiad grupowy (ang. Focus Group Interview): skład grup Grupa 1 rodzice którzy posłali dziecko 6 l. do I klasy szkoły podstawowej Grupa 2 rodzice, którzy posłali dziecko 6 l. do oddziału przedszkolnego w szkole W spotkaniach łącznie wzięło udział 195 respondentów Grupa 3 rodzice, którzy posłali dziecko 6 l. do I klasy (50%) oraz oddziału przedszk. w szkole (50%)
Zogniskowany wywiad grupowy (ang. Focus Group Interview) moderowana dyskusja grupy respondentów na zadany przez badacza temat mająca na celu ujawnienie poglądów, motywów, opinii, ocen, uczuć i deklarowanych postaw osób badanych względem określonego problemu Scenariusz lista wątków, które będą omawiane czas spotkania 90 120 min Narzędzia badawcze
WYNIKI: przyczyny podejmowanych decyzji Przyczyny Przyczyny społecznoemocjonalne społeczno-emocjonalne Przyczyny praktyczne Przyczyny praktyczne Gotowość DZIECKA Gotowość RODZINY Gotowość SZKOŁY
Sposób spostrzegania dziecka przez rodzica: GOTOWOŚĆ DZIECKA w oczach rodziców 1 2 3 4 5 6 7 Zainteresowanie nauką i szkołą Samodzielność i odpowiedzialność Radzenie sobie ze stresem Poziom aktywności i koncentracja Otwartość i odwaga Umiejętność nawiązywania kontaktów z innymi Czynniki zdrowotne Ciekawość poznawcza Samoregulacja Rozwój społeczny
Gotowość RODZINY Sposób spostrzegania funkcji rodzicielskich 1 rozwój społeczno-emocjonalny vs rozwój intelektualny 2 motywacja do pomocy w nauce Czynniki związane z organizacją życia rodziny 1 2 3 4 czynniki logistyczne, związane z organizacją dnia i wygodą rodziców. lokalizacji szkoły lub brak konieczności dowożenia dziecka możliwość pozostawienia dziecka pod dobrą opieką przez cały dzień mniejsze obciążenie budżetu domowego wynikającego z posłania dziecka do szkoły
1 2 Czynniki związane z przygotowaniem placówki edukacyjnej: GOTOWOŚĆ SZKOŁY zapewnienia bezpieczeństwa i poczucia komfortu psychicznego oferta placówki dotycząca istnienia świetlicy 3 odpowiednia aranżacji przestrzeni 4 5 6 7 8 liczebności klas pierwszych zapewnienie jednorodności wiekowej w klasach pierwszaków. gwarancja całodziennej opieki nad dzieckiem kompetencjach kadry pedagogicznej do pracy z 6-latkami kontrola nad regularnością posiłków
Oczekiwania i obawy rodziców dzieci 6-letnich Wstępna percepcja sytuacji Oczekiwania Obawy Ocena Doświadcze nia dziecka Funkcjonow anie placówki Reflek sja Refleksja na temat słusznośc i podjętej decyzji czyli co rodzice myślą o SZKOLE, na co liczą i czego się boją?
Oczekiwania odnośnie placówki edukacyjnej OCZEKIWANIA Edukacja i wychowanie Wyposażenie i organizacja placówki Opanowanie programu Samoregulacja i kompetencje poznawcze Rozwój społeczny Oferta świetlicy Zapewnienie opieki Kontakt z rodzicami Najbardziej znaczące oczekiwania
SZKOŁA szkoła przytnie przykróc i dziecko PRZEDSZKOLE
czyli czego rodzice boją się w SZKOLE? OBAWY odnośnie placówki edukacyjnej OBAWY Funkcjonowanie emocjonalnospołeczne Edukacja i rozwój intelektualny Opieka i bezpieczeństwo słabsze strony dziecka adapta cja do sytuacji społecz nej opanow anie progra mu duża ilość obowią zków różnice między dziećmi 6- i 7- letnimi emocje towarzy szące nauce oferta świetlicy kontakty ze starszy mi uczniam i kontakt z rodzica mi
Refleksje na temat słuszności podjętej decyzji Ogólna ocena Większość badanych pozytywnie ocenia podjętą decyzję Niewielka liczba osób deklaruje podjęcie błędnej lub nie dającej się jednoznacznie ocenić decyzji Rodzice w większości deklarują zadowolenie dzieci z uczęszczania do danej placówki; dzieci pozytywnie odnoszą się do zajęć Respondenci częściej zwracają uwagę na mocne strony placówki niż na jej wady Pozytywna ocena infrastruktury i wyposażenia placówek Pozytywna ocena kadry pedagogicznej, przygotowania nauczycieli do pracy Pozytywny wpływ nauczycieli na rozwój dziecka i zainteresowanie nauką
Refleksje na temat PRACY NAUCZYCIELI Deklarowana przez rodziców pozytywna ocena pracy nauczycieli: Przygotowanie nauczycieli do pracy z 6-latkami Kompetencja i doświadczenie nauczycieli Dostosowanie pracy i wymagań do możliwości dzieci 6-letnich Przeplatanie czasu nauki i zabaw ruchowych Nauczanie dzieci norm społecznych i etycznych Dobry kontakt nauczyciela z dzieckiem (ciepło, opiekuńczość, zainteresowanie dzieckiem, zaangażowanie) Dobry wpływ nauczyciela na rozwój dziecka i zachęcanie do nauki
Wypowiedzi rodziców jako źródło inspiracji, czyli, gdzie i do czego można wykorzystać wypowiedzi rodziców Praca z dziećmi Proces adaptacji w szkole (PRZED i W TRAKCIE edukacji szkolnej) gotowość dziecka Praca wokół gotowości rodziców Praca z rodzicam i Praca nad ofertą edukacyjną i wychowawczą Identyfikacja: SŁABYCH i MOCNYCH stron SZKOŁY Gotowość szkoły ZMIANA społecznego wizerunku SZKOŁY
Dziękujemy za uwagę!