PRAWNO-TECHNICZNY LEKSYKON LOTNICZY Z AKRONIMAMI

Podobne dokumenty
Użytkownik statku powietrznego właściciel statku powietrznego lub inna osoba wpisana jako użytkownik do rejestru statków powietrznych.

PRAWNO-TECHNICZNY LEKSYKON LOTNICZY Z AKRONIMAMI

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 11 czerwca 2010 r. w sprawie zakazów lub ograniczeń lotów na czas dłuższy niż 3 miesiące

Obowiązek szkolenia kadry lotniczej

Prawo i procedury lotnicze / Henryk Jafernik, Radosław Fellner. Gliwice, Spis treści

ZESTAWIENIE KURSÓW REALIZOWANYCH w WYŻSZEJ SZKOLE OFICERSKIEJ SIŁ POWIETRZNYCH

TECHNOLOGIE I ROZWIĄZANIA STOSOWANE W WOJSKOWEJ SŁUŻBIE RUCHU LOTNICZEGO. płk Paweł BRATKOWSKI

ZARZĄDZENIE Nr 27/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 31 października 2013 r.

WYKAZ SKRÓTÓW I OZNACZEŃ

XII. ŁĄCZNOŚĆ. Rozdział 1: Zasady prowadzenia korespondencji RTF XII. ŁĄCZNOŚĆ

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Projekt ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR.../2010. z dnia [...]

1. TERMINY 1. DATES do to

Program dla licealnej klasy lotniczej

HARMONOGRAM DOSKONALENIA ZAWODOWEGO w WYŻSZEJ SZKOLE OFICERSKIEJ SIŁ POWIETRZNYCH - część opisowa

U Z A S A D N I E N I E

Podstawy Inżynierii Ruchu Wykład 2

METEOROLOGIA LOTNICZA Ćwiczenie 2

Urządzenia Elektroniki Morskiej Systemy Elektroniki Morskiej

SŁUŻBY RUCHU LOTNICZEGO AIR TRAFFIC SERVICES

ŻSZA SZKOŁA OFICERSKA SIŁ POWIETRZNYCH. REKTOR-KOMENDANT gen. bryg. pil. dr Jan RAJCHEL

ORP Gen. K. Pułaski wrócił z arktycznych manewrów

DOWÓDZTWO OPERACYJNE RODZAJÓW SIŁ ZBROJNYCH SZEFOSTWO OBRONY POWIETRZNEJ

WSTĘP. Inżynieria ruchu lotniczego. Lotnictwo cywilne i państwowe Ustawa Prawo Lotnicze. Podstawy inżynierii ruchu lotniczego PIRL1

POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY ENERGETYKI I LOTNICTWA WYKŁAD 4. dr inż. Kamila Kustroń

ORGANIZACJA LOTNICTWA CYWILNEGO W UNII EUROPEJSKIEJ

URZĄD LOTNICTWA CYWILNEGO PROGRAM SZKOLENIA DO UZYSKANIA ŚWIADECTWA KWALIFIKACJI SKOCZKA SPADOCHRONOWEGO (PJ) Z UPRAWNIENIEM KLASY WYSZKOLENIA C

PREZENTACJA SAMOLOTU E 3A AWACS

Wpływ przeszkód lotniczych na zdolności operacyjne lotnisk General Aviation wybrane aspekty prawne. Paweł Szarama radca prawny

WSTĘP. Inżynieria ruchu lotniczego. Lotnictwo cywilne i państwowe Ustawa Prawo Lotnicze. Podstawy inżynierii ruchu lotniczego PIRL1

PRZESTRZEŃ POWIETRZNA FIR EPWW

Rozdział 3 Odpowiedzialność

ZAPYTANIE OFERTOWE/FORMULARZ OFERTOWY

ZESTAWIENIE KURSÓW REALIZOWANYCH w WYŻSZEJ SZKOLE OFICERSKIEJ SIŁ POWIETRZNYCH

POLSKIE RADARY W POLSKICH RĘKACH

ZARZĄDZENIE Nr 22/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 29 lipca 2014 r.

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej Polish Air Navigation Services Agency. Ośrodek Planowania Strategicznego (ASM1)

Spis treści. Przedmowa... 11

ĆWICZENIE WOJSKOWE USTKA (EP D53) MILITARY EXERCISE USTKA (EP D53)

INSTYTUT TECHNICZNY WOJSK LOTNICZYCH Air Force Institute of Technology. Dyrektor ITWL dr hab. inż. Mirosław Kowalski, prof.

INSTYTUT TECHNICZNY WOJSK LOTNICZYCH Air Force Institute of Technology

DECYZJA Nr 359/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 29 lipca 2008 r.

ZNAKI UMOWNE NA MAPACH W AIP VFR AIP VFR CHART SYMBOLS

Szyfry. Robert Baden Powell Skauting dla chłopców

RAPORT KOŃCOWY zdarzenie nr: 1198/15 Statki powietrzne: a) samolot: Airbus A320

ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) / z dnia r.

NOWE SYSTEMY ELEKTRONICZNE ARMII ROSYJSKIEJ

Differential GPS. Zasada działania. dr inż. Stefan Jankowski

Hałas statków powietrznych 2. Emisje z silników statków powietrznych. Ochrona środowiska

Porozumienie SLA. Data zawarcia SLA: Załącznik nr 2. Numer porozumienia: [numer]/[rok] Pomiędzy

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

Zmiany w przestrzeni powietrznej w rejonie lotniska Szczecin Goleniów

MIL SUP 24/15 (ENR 5) Obowiązuje od / Effective from 08 JUN 2015 Obowiązuje do / Effective to 19 JUN 2015

M I N I S T E R S T W O T R A N S P O R T U PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH WYPADEK. zdarzenie nr: 63/03

Wykorzystanie systemu EGNOS w nawigacji lotniczej w aspekcie uruchomienia serwisu Safety-of-Life

w ramach eksperymentalnych podejść RNAV EGNOS/GNSS

Wydanie pierwsze Skład i łamanie: WN Scholar Master, Łódź Druk i oprawa: Mazowieckie Centrum Poligrafii, Marki

CAMM - BRYTYJSKIE RAKIETY DLA SYSTEMU NAREW? [ANALIZA]

FIR. FIR Warszawa

WPROWADZENIE

ŹRÓDŁA. Konwencja paryska w sprawie uregulowania żeglugi powietrznej (1919) Konwencja chicagowska o międzynarodowej żegludze powietrznej (1949)

Zastosowanie zobrazowań SAR w ochronie środowiska. Wykład 2

Powierzchniowe systemy GNSS

WYKORZYSTANIE I KIERUNKI ROZWOJU WOJSKOWEJ NAWIGACJI SATELITARNEJ W SZ RP

Inżynieria ruchu lotniczego 2 wykład 2

1. TERMIN DATE Od do From to CZAS (UTC) TIME (UTC)

Principles of anti-amphibious operations in the Baltic in the post World War II period

Warszawa, dnia 18 grudnia 2013 r. Poz ZARZĄDZENIE Nr 41/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 18 grudnia 2013 r.

Szczegółowy opis zmian dla każdego z przedmiotowych lotnisk wojskowych zestawiony jest poniżej.

OPINIA nr 05/2007 EUROPEJSKIEJ AGENCJI BEZPIECZEŃSTWA LOTNICZEGO

RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTERSTWO TRANSPORTU I BUDOWNICTWA PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH. Poważny incydent nr: 127/05

AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ

Nieoficjalny poradnik GRY-OnLine do gry. Act of War. Direct Action. autor: Michał Wolfen Basta

ROLA SIŁ ZBROJNYCH RP WE WSPARCIU ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ PODCZAS SYTUACJI KRYZYSOWYCH

SAFETY CASE AS A NECESSARY ASPECT OF THE AVIATION IMPLEMENTATION OF THE GNSS SAFETY CASE JAKO NIEZBĘDNY ASPEKT LOTNICZEJ IMPLEMENTACJI SYSTEMU GNSS

Załącznik 2 ICAO cd. Przechwytywanie cywilnych statków powietrznych. Powiązania z innymi dokumentami

KARTA CHARAKTERYSTYKI PROFILU DYPLOMOWANIA

Dz.U. z 2003 r. Nr 139, poz. 1333

S Y L A B U S P R Z E D M I O T U

ROSYJSKA RAKIETA STEALTH BUDZI OBAWY AMERYKANÓW. CZY SŁUSZNE? [OPINIA]

Prawo transportowe Transport lotniczy Wybrane zagadnienia

Stan opracowania metadanych zbiorów i usług danych przestrzennych dla tematu sieci transportowe w zakresie transportu lotniczego

4. Uwagi Remarks Zarządzający - Aeroklub Polski. Phone: Faks: Fax:

EPRZ - RZESZÓW/Jasionka

Informatyczne wsparcie zarządzania bezpieczeństwem lotów aspekty analityczne i ekonomiczne. Jarosław Wójcik Wojskowa Akademia Techniczna

Lotnictwo Wojskowe Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej

Szanowny Panie Przewodniczący, Szanowne Panie i Panowie Posłowie! W wystąpieniu skupię się na zagadnieniach przedstawionych na slajdzie: -

Karta (sylabus) przedmiotu Transport Studia I stopnia

Materiał porównawczy do ustawy z dnia 14 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy Prawo lotnicze. (druk nr 387)

Bezzałogowy samolot rozpoznawczy Mikro BSP

PODEJŚCIA DO LĄDOWANIA APV SBAS NA LOTNISKACH W FIR WARSZAWA

S Y L A B U S P R Z E D M I O T U

STACJONARNE JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE (10 semestrów)

ZAPYTANIE OFERTOWE/FORMULARZ OFERTOWY

Analiza metod SIS i koncepcja ich wykorzystania podczas podejścia do lądowania według GNSS. Krzysztof Banaszek

ĆWICZENIE WOJSKOWE - RAMSTEIN GUARD 2016 MILITARY EXERCISE - RAMSTEIN GUARD TERMINY DATES do to

ANEKS DO OPINII EASA 07/2013 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR /.. z dnia XXX

INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA TERENU PRZYSTOSOWANEGO DO STARTÓW I LĄDOWAŃ TUSZÓW NARODOWY

Opis przedmiotu: Budowa i eksploatacja portów lotniczych

3. Dozwolony ruch lotniczy (IFR/VFR) Types of traffic permitted (IFR/VFR)

PELIXAR S.A. - TO...

Transkrypt:

PRAWNO-TECHNICZNY LEKSYKON LOTNICZY Z AKRONIMAMI Zespół redakcyjny: Tomasz Balcerzak, Andrzej Fellner, Radosław Fellner, Mariusz Osowski, Eugeniusz Piechoczek, Paweł Szarama, Piotr Uchroński KATOWICE 2015

PRAWNO-TECHNICZNY LEKSYKON LOTNICZY Z AKRONIMAMI Korekta językowa i redakcja techniczna: mgr Radosław Fellner Recenzent: doc. dr inż. pil. Henryk Jafernik Projekt okładki: Katarzyna Fellner-Marciszka Wydanie II All Rights Reserved Copyright by Tomasz Balcerzak, Andrzej Fellner, Radosław Fellner, Mariusz Osowski, Eugeniusz Piechoczek, Paweł Szarama, Piotr Uchroński. Wszelkie uwagi i sugestie odnośnie niniejszej publikacji prosimy kierować: rfellner@wp.pl. Wydawca: Wydawnictwo Pracowni Komputerowej Jacka Skalmierskiego Przygotowanie do druku i druk: Wydawnictwo Pracowni Komputerowej Jacka Skalmierskiego Ul. Pszczyńska 44 44-100 Gliwice SPIS TREŚCI

WSTĘP... 5 CZĘŚĆ I DEFINICJE PODSTAWOWYCH TERMINÓW LOTNICZYCH... 6 ALFA - A... 6 BRAVO B... 27 CHARLIE C... 30 DELTA D... 41 ECHO - E... 47 FOXTROT F... 54 GOLF G... 62 HOTEL - H... 66 INDIA I... 69 JULIETT J... 75 KILO K... 76 LIMA L... 77 MIKE M... 82 NOVEMBER N... 89 OSCAR O... 92 PAPA P... 97 QUEBEC Q... 101 ROMEO R... 102 SIERRA S... 108 TANGO T... 118 UNIFORM U... 126 VICTOR V... 128 WHISKEY W... 132 X-RAY X... 134 YANKEE Y... 134 ZULU Z... 134 CZĘŚĆ II ROZWINIĘCIE AKRONIMÓW I SKRÓTÓW... 136 ALFA - A... 136 BRAVO B... 182 CHARLIE C... 189 DELTA D... 224 ECHO - E... 248

FOXTROT F... 263 GOLF G... 278 HOTEL - H... 287 INDIA I... 294 JULIETT J... 311 KILO K... 317 LIMA L... 319 MIKE M... 331 NOVEMBER N... 365 OSCAR O... 389 PAPA P... 403 QUEBEC Q... 428 ROMEO R... 431 SIERRA S... 448 TANGO T... 482 UNIFORM U... 506 VICTOR V... 511 WHISKEY W... 517 X-RAY X... 522 YANKEE Y... 523 ZULU Z... 524 BIBLIOGRAFIA... 526

WSTĘP Wzrost znaczenia transportu lotniczego, dynamiczny rozwój technologii satelitarnych, postępująca integracja europejska przyniosły ze sobą szereg wyzwań związanych ze wspólnym użytkowaniem przestrzeni powietrznej. Aby im sprostać, konieczne stało się podejmowanie nie tylko kolejnych przedsięwzięć naukowo-badawczych przy towarzyszącej im reorientacji kierunków badań w stronę interdyscyplinarności, ale także podjęcie wyzwania dydaktycznego, jakimi jest niewątpliwie kształcenie młodych ekspertów. Praktyka wykazała jednak istotne braki w obszarze materiałów naukowych wspomagających kształcenie specjalistów z zakresu transportu lotniczego. Unaocznił się przy tym problem w integracji lotniczego środowiska naukowego reprezentowanego przez fachowców różnych dziedzin i specjalności, którzy w swej pracy często operują całkowicie odmiennym aparatem pojęciowym. Aby choć w minimalnym stopniu przyczynić się do rozwiązania powyższych problemów, zespół autorów postanowił podjąć się trudu opracowania publikacji zawierającej podstawowe skróty i definicje używane w lotnictwie, a obejmującą swym zakresem terminologię prawniczą, techniczną, a także z zakresu procedur. Dlatego postanowiono uwzględnić szereg dokumentów powszechnie stosowanych w lotnictwie. Należą do nich m.in.: załączniki do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podręczniki ICAO, ustawa Prawo lotnicze wraz z aktami wykonawczymi, akty prawne Unii Europejskiej, dokumenty EASA, Eurocontrol, ECAC i IATA. Prawno-techniczny leksykon lotniczy z akronimami składa się z dwóch części. Część I stanowi zestawienie podstawowych pojęć w języku polskim i angielskim oraz stosowne definicje. W części II znalazły się natomiast uzupełniające terminologię akronimy oraz ich rozwinięcia. W obu częściach treści ułożono według alfabetu lotniczego, który wygląda następująco: ALFA A, BRAVO B, CHARLIE C, DELTA D, ECHO E, FOXTROT F, GOLF G, HOTEL H, INDIA I, JULIETT J, KILO K, LIMA L, MIKE M, NOVEMBER N, OSCAR O, PAPA P, QUEBEC Q, ROMEO R, SIERRA S, TANGO T, UNIFORMA U, VICTOR V, WHISKEY W, X-RAY X, YANKEE Y, ZULU Z. Zdaniem autorów, niniejsza publikacja stanowi interesujący punkt wyjścia dla dalszych prac nad ujednolicaniem terminologii z zakresu prawa lotniczego i procedur, a tym samym ułatwi współpracę między branżami związanymi z transportem lotniczym. Zespół redakcyjny

CZĘŚĆ I DEFINICJE PODSTAWOWYCH TERMINÓW LOTNICZYCH ALFA - A Akronim angielski A A4A Termin angielski Termin polski Objaśnienie terminu Kod lotniska ICAO w strefie Antarktydy i Południowego Pacyfiku Accuracy Dokładność Stopień zgodności między wartością ocenianego lub mierzonego parametru, to jest współrzędnych pozycji, prędkości, czasu, odległości itp., a jego rzeczywistą wartością w tym samym czasie, oceniany wartością błędu Altitude (także ALT) Wysokość Bezwzględna Odległość pionowa poziomu, punktu lub przedmiotu rozpatrywanego jako punkt, mierzona od średniego poziomu morza Amper Amper Amper jest takim stałym prądem elektrycznym, który, jeżeli jest utrzymywany w dwóch prostych, równoległych przewodnikach o nieskończonej długości, o pomijalnym okrągłym przekroju poprzecznym, oraz umieszczonych w odległości 1 metr od siebie w próżni, wytworzyłby pomiędzy tymi przewodnikami siłę równą 2 10-7 niutona na metr długości Analysis Analiza Przetwarzanie informacji, proces poznawczy w całości polegający na zbadaniu jej elementów i ich wzajemnego oddziaływania; w odniesieniu do sił zbrojnych hierarchiczny układ pojęć przedstawia się następująco: szacowanie, analiza, ocena, walidacja i certyfikacja Availability Azimuth (także AZ, AZM) Search Area Airlines for America Dyspozycyjność/ Dostępność Azymut Obszar Poszukiwań Prawdopodobieństwo tego, że system jest w stanie gotowości do pracy w dowolnym czasie, w granicach deklarowanego obszaru działania Kąt poziomy określony w danym punkcie, mierzony zgodnie z ruchem wskazówek zegara od określonego kierunku odniesienia do drugiego punktu Powierzchnia morza lub oceanu przyjęta przez planistę jako prawdopodobne miejsce obiektu poszukiwania, która powinna zostać przeszukana przez jednostki poszukiwania i ratowania Stowarzyszenie amerykańskich linii lotniczych; dawniej Air Transport Association of America

AAD AAFCE Automatic Activation Device Allied Air Forces Central Europe Automatyczne urządzenie aktywujące spadochron Połączone Siły Powietrzne w Europie Środkowej AAM Air-to-Air Missile Pocisk Rakietowy klasy Powietrze- Powietrze AAOR Air Area of Responsibility Powietrzny Obszar Odpowiedzlalno ści AAW Anti-Air Warfare Morska Obrona Powietrzna AAWA Anti-Air Warfare Area Obszar Obrony Powietrznej, rejon Przeciwlotniczyc h Działań Bojowych (ATA) W spadochroniarstwie urządzenie służące do automatycznego otwierania spadochronu. Oddział stacjonujący w niemieckim Ramstein Wystrzeliwany w powietrzu pocisk rakietowy, używany do zwalczania celów powietrznych Wyznaczony w przestrzeni powietrznej obszar, w którym realizowane jest automatyczne powiadamianie przyległych posterunków o kursach obiektów stanowiących przedmiot zainteresowania Środki podejmowane w celu zapewnienia obrony sił morskich przed atakiem powietrznym środków uzbrojenia odpalanych ze statków powietrznych, okrętów nawodnych i podwodnych oraz wyrzutni naziemnych Obszar zdefiniowany przez oficera dowodzenia szczebla taktycznego, który znajduje się pod ciągłą obserwacją sił i w ramach którego zwalczane jest wszelkie zagrożenie z powietrza AB Axcess Baggage Nadbagaż bagaż, który przekracza wyznaczone przez linie lotnicze limity wagi, liczby lub rozmiaru, który podlega dodatkowej opłacie A-band Pasmo A Pasmo częstotliwości standardu NATO od 0 do 250 MHz (długość fali do 1,2 m) ABAS Airborne Based Augmentation Pokładowy Wspomagania ABN Airborne Powietrznodesa ntowy A/C (także ACFT) Airborne Aircraft Lotniczy, pokładowy Statek Powietrzny Technika przetwarzania sygnałów awioniki lub integracji awioniki na pokładzie statku powietrznego Wojska specjalnie wyszkolone do prowadzenia działań po przerzuceniu drogą powietrzną i zrzucie spadochronowym lub desantowaniu z pokładu statku powietrznego po przyziemieniu Sprzęt lotniczy używany do wykonania określonego zadania; przedmioty stanowiące integralną część statku powietrznego Urządzenie, które jest zdolne do unoszenia się w atmosferze na skutek oddziaływania powietrza innego niż odbitego od od podłoża. Por. Samolot (Aeroplane) - statek powietrzny cięższy od powietrza, uzyskujący siłę nośną w

AC Aerodrome Certificate Air Carrier Access Control Account Consignor Certyfikat Lotniska Przewoźnik Lotniczy Kontrola Dostępu Uznany Nadawca Ac Altocumulus Altocumulus Typ chmur ACA Airspace Control Authority ACARS ACAS ACC ACCIS Aircraft/Arinc Communications Addressing and Reporting Aircraft /Airborne Collision Avoidance Area Control Centre Automated Ccommand and Control Information Organ Kontroli Przestrzeni Powietrznej Lotniczy system adresowania i przekazywania wiadomości Pokładowy Zapobiegania Kolizji Ośrodek Kontroli Obszaru Lotu Zautomatyzowa ny Informatyczny Dowodzenia i Kierowania NATO locie przede wszystkim na skutek sił aerodynamicznych występujących na jego powierzchniach, pozostających w stałym położeniu w danych warunkach lotu Certyfikat, który potwierdza spełnienie wymagań związanych z eksploatacją lotniska i zarządzaniem lotniskiem użytku publicznego przedsiębiorstwo transportu lotniczego posiadające ważną licencję na prowadzenie działalności lub jej odpowiednik stosowanie środków, dzięki którym można zapobiec przedostaniu się nieupoważnionych osób lub nieupoważnionych pojazdów, lub zarówno nieupoważnionych osób, jak i nieupoważnionych pojazdów Nadawca, który wysyła ładunek lub pocztę na swój rachunek i którego procedury są zgodne ze wspólnymi zasadami i normami ochrony w stopniu wystarczającym, aby zezwolić na przewóz tego ładunku towarowym statkiem powietrznym lub aby zezwolić na przewóz tej poczty pocztowym statkiem powietrznym Dowódca wyznaczony do sprawowania pełnej odpowiedzialności za system kontroli w wyznaczonym obszarze przestrzeni powietrznej służący do automatycznego przekazywania depesz za pomocą fal radiowych przez statki powietrzne pokładowy statku powietrznego oparty na sygnałach Radaru Wtórnego Dozorowania (SSR), dostarczający informacji o potencjalnym zgrożeniu kolizją z innymi statkami powietrznymi wyposażonymi w transpondery SSR; działa niezależnie od urządzeń naziemnych Organ ustanowiony do zapewnienia kontroli ruchu lotniczego w odniesieniu do lotów kontrolowanych w podległych obszarach Nazwa programu NATO obejmującego systemy informatyczne dowodzenia i kierowania dowódców NATO

PRAWNO-TECHNICZNY LEKSYKON LOTNICZY Z AKRONIMAMI Zespół redakcyjny: Tomasz Balcerzak, Andrzej Fellner, Radosław Fellner, Mariusz Osowski, Eugeniusz Piechoczek, Paweł Szarama, Piotr Uchroński KATOWICE 2015 PRAWNO-TECHNICZNY LEKSYKON LOTNICZY Z AKRONIMAMI

Korekta językowa i redakcja techniczna: mgr Radosław Fellner Recenzent: doc. dr inż. pil. Henryk Jafernik Projekt okładki: Katarzyna Fellner-Marciszka Wydanie II All Rights Reserved Copyright by Tomasz Balcerzak, Andrzej Fellner, Radosław Fellner, Mariusz Osowski, Eugeniusz Piechoczek, Paweł Szarama, Piotr Uchroński. Wszelkie uwagi i sugestie odnośnie niniejszej publikacji prosimy kierować: rfellner@wp.pl. Wydawca: Wydawnictwo Pracowni Komputerowej Jacka Skalmierskiego Przygotowanie do druku i druk: Wydawnictwo Pracowni Komputerowej Jacka Skalmierskiego Ul. Pszczyńska 44 44-100 Gliwice SPIS TREŚCI WSTĘP... 5 CZĘŚĆ I DEFINICJE PODSTAWOWYCH TERMINÓW LOTNICZYCH... 6

ALFA - A... 6 BRAVO B... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. CHARLIE C... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. DELTA D... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. ECHO - E... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. FOXTROT F... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. GOLF G... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. HOTEL - H... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. INDIA I... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. JULIETT J... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. KILO K... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. LIMA L... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. MIKE M... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. NOVEMBER N... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. OSCAR O... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. PAPA P... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. QUEBEC Q... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. ROMEO R... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. SIERRA S... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. TANGO T... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. UNIFORM U... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. VICTOR V... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. WHISKEY W... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. X-RAY X... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. YANKEE Y... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. ZULU Z... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. CZĘŚĆ II ROZWINIĘCIE AKRONIMÓW I SKRÓTÓW... 17 ALFA - A... 17 BRAVO B... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. CHARLIE C... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. DELTA D... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. ECHO - E... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. FOXTROT F... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. GOLF G... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.

HOTEL - H... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. INDIA I... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. JULIETT J... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. KILO K... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. LIMA L... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. MIKE M... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. NOVEMBER N... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. OSCAR O... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. PAPA P... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. QUEBEC Q... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. ROMEO R... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. SIERRA S... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. TANGO T... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. UNIFORM U... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. VICTOR V... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. WHISKEY W... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. X-RAY X... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. YANKEE Y... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. ZULU Z... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. BIBLIOGRAFIA... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. WSTĘP

Wzrost znaczenia transportu lotniczego, dynamiczny rozwój technologii satelitarnych, postępująca integracja europejska przyniosły ze sobą szereg wyzwań związanych ze wspólnym użytkowaniem przestrzeni powietrznej. Aby im sprostać, konieczne stało się podejmowanie nie tylko kolejnych przedsięwzięć naukowo-badawczych przy towarzyszącej im reorientacji kierunków badań w stronę interdyscyplinarności, ale także podjęcie wyzwania dydaktycznego, jakimi jest niewątpliwie kształcenie młodych ekspertów. Praktyka wykazała jednak istotne braki w obszarze materiałów naukowych wspomagających kształcenie specjalistów z zakresu transportu lotniczego. Unaocznił się przy tym problem w integracji lotniczego środowiska naukowego reprezentowanego przez fachowców różnych dziedzin i specjalności, którzy w swej pracy często operują całkowicie odmiennym aparatem pojęciowym. Aby choć w minimalnym stopniu przyczynić się do rozwiązania powyższych problemów, zespół autorów postanowił podjąć się trudu opracowania publikacji zawierającej podstawowe skróty i definicje używane w lotnictwie, a obejmującą swym zakresem terminologię prawniczą, techniczną, a także z zakresu procedur. Dlatego postanowiono uwzględnić szereg dokumentów powszechnie stosowanych w lotnictwie. Należą do nich m.in.: załączniki do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podręczniki ICAO, ustawa Prawo lotnicze wraz z aktami wykonawczymi, akty prawne Unii Europejskiej, dokumenty EASA, Eurocontrol, ECAC i IATA. Prawno-techniczny leksykon lotniczy z akronimami składa się z dwóch części. Część I stanowi zestawienie podstawowych pojęć w języku polskim i angielskim oraz stosowne definicje. W części II znalazły się natomiast uzupełniające terminologię akronimy oraz ich rozwinięcia. W obu częściach treści ułożono według alfabetu lotniczego, który wygląda następująco: ALFA A, BRAVO B, CHARLIE C, DELTA D, ECHO E, FOXTROT F, GOLF G, HOTEL H, INDIA I, JULIETT J, KILO K, LIMA L, MIKE M, NOVEMBER N, OSCAR O, PAPA P, QUEBEC Q, ROMEO R, SIERRA S, TANGO T, UNIFORMA U, VICTOR V, WHISKEY W, X-RAY X, YANKEE Y, ZULU Z. Zdaniem autorów, niniejsza publikacja stanowi interesujący punkt wyjścia dla dalszych prac nad ujednolicaniem terminologii z zakresu prawa lotniczego i procedur, a tym samym ułatwi współpracę między branżami związanymi z transportem lotniczym. Zespół redakcyjny

CZĘŚĆ I DEFINICJE PODSTAWOWYCH TERMINÓW LOTNICZYCH ALFA - A Akronim angielski A A4A Termin angielski Termin polski Objaśnienie terminu Kod lotniska ICAO w strefie Antarktydy i Południowego Pacyfiku Accuracy Dokładność Stopień zgodności między wartością ocenianego lub mierzonego parametru, to jest współrzędnych pozycji, prędkości, czasu, odległości itp., a jego rzeczywistą wartością w tym samym czasie, oceniany wartością błędu Altitude (także ALT) Wysokość Bezwzględna Odległość pionowa poziomu, punktu lub przedmiotu rozpatrywanego jako punkt, mierzona od średniego poziomu morza Amper Amper Amper jest takim stałym prądem elektrycznym, który, jeżeli jest utrzymywany w dwóch prostych, równoległych przewodnikach o nieskończonej długości, o pomijalnym okrągłym przekroju poprzecznym, oraz umieszczonych w odległości 1 metr od siebie w próżni, wytworzyłby pomiędzy tymi przewodnikami siłę równą 2 10-7 niutona na metr długości Analysis Analiza Przetwarzanie informacji, proces poznawczy w całości polegający na zbadaniu jej elementów i ich wzajemnego oddziaływania; w odniesieniu do sił zbrojnych hierarchiczny układ pojęć przedstawia się następująco: szacowanie, analiza, ocena, walidacja i certyfikacja Availability Azimuth (także AZ, AZM) Search Area Airlines for America Dyspozycyjność/ Dostępność Azymut Obszar Poszukiwań Prawdopodobieństwo tego, że system jest w stanie gotowości do pracy w dowolnym czasie, w granicach deklarowanego obszaru działania Kąt poziomy określony w danym punkcie, mierzony zgodnie z ruchem wskazówek zegara od określonego kierunku odniesienia do drugiego punktu Powierzchnia morza lub oceanu przyjęta przez planistę jako prawdopodobne miejsce obiektu poszukiwania, która powinna zostać przeszukana przez jednostki poszukiwania i ratowania Stowarzyszenie amerykańskich linii lotniczych; dawniej Air Transport Association of America

AAD AAFCE Automatic Activation Device Allied Air Forces Central Europe Automatyczne urządzenie aktywujące spadochron Połączone Siły Powietrzne w Europie Środkowej AAM Air-to-Air Missile Pocisk Rakietowy klasy Powietrze- Powietrze AAOR Air Area of Responsibility Powietrzny Obszar Odpowiedzlalno ści AAW Anti-Air Warfare Morska Obrona Powietrzna AAWA Anti-Air Warfare Area Obszar Obrony Powietrznej, rejon Przeciwlotniczyc h Działań Bojowych (ATA) W spadochroniarstwie urządzenie służące do automatycznego otwierania spadochronu. Oddział stacjonujący w niemieckim Ramstein Wystrzeliwany w powietrzu pocisk rakietowy, używany do zwalczania celów powietrznych Wyznaczony w przestrzeni powietrznej obszar, w którym realizowane jest automatyczne powiadamianie przyległych posterunków o kursach obiektów stanowiących przedmiot zainteresowania Środki podejmowane w celu zapewnienia obrony sił morskich przed atakiem powietrznym środków uzbrojenia odpalanych ze statków powietrznych, okrętów nawodnych i podwodnych oraz wyrzutni naziemnych Obszar zdefiniowany przez oficera dowodzenia szczebla taktycznego, który znajduje się pod ciągłą obserwacją sił i w ramach którego zwalczane jest wszelkie zagrożenie z powietrza AB Axcess Baggage Nadbagaż bagaż, który przekracza wyznaczone przez linie lotnicze limity wagi, liczby lub rozmiaru, który podlega dodatkowej opłacie A-band Pasmo A Pasmo częstotliwości standardu NATO od 0 do 250 MHz (długość fali do 1,2 m) ABAS Airborne Based Augmentation Pokładowy Wspomagania ABN Airborne Powietrznodesa ntowy A/C (także ACFT) Airborne Aircraft Lotniczy, pokładowy Statek Powietrzny Technika przetwarzania sygnałów awioniki lub integracji awioniki na pokładzie statku powietrznego Wojska specjalnie wyszkolone do prowadzenia działań po przerzuceniu drogą powietrzną i zrzucie spadochronowym lub desantowaniu z pokładu statku powietrznego po przyziemieniu Sprzęt lotniczy używany do wykonania określonego zadania; przedmioty stanowiące integralną część statku powietrznego Urządzenie, które jest zdolne do unoszenia się w atmosferze na skutek oddziaływania powietrza innego niż odbitego od od podłoża. Por. Samolot (Aeroplane) - statek powietrzny cięższy od powietrza, uzyskujący siłę nośną w

AC Aerodrome Certificate Air Carrier Access Control Account Consignor Certyfikat Lotniska Przewoźnik Lotniczy Kontrola Dostępu Uznany Nadawca Ac Altocumulus Altocumulus Typ chmur ACA Airspace Control Authority ACARS ACAS ACC ACCIS Aircraft/Arinc Communications Addressing and Reporting Aircraft /Airborne Collision Avoidance Area Control Centre Automated Ccommand and Control Information Organ Kontroli Przestrzeni Powietrznej Lotniczy system adresowania i przekazywania wiadomości Pokładowy Zapobiegania Kolizji Ośrodek Kontroli Obszaru Lotu Zautomatyzowa ny Informatyczny Dowodzenia i Kierowania NATO locie przede wszystkim na skutek sił aerodynamicznych występujących na jego powierzchniach, pozostających w stałym położeniu w danych warunkach lotu Certyfikat, który potwierdza spełnienie wymagań związanych z eksploatacją lotniska i zarządzaniem lotniskiem użytku publicznego przedsiębiorstwo transportu lotniczego posiadające ważną licencję na prowadzenie działalności lub jej odpowiednik stosowanie środków, dzięki którym można zapobiec przedostaniu się nieupoważnionych osób lub nieupoważnionych pojazdów, lub zarówno nieupoważnionych osób, jak i nieupoważnionych pojazdów Nadawca, który wysyła ładunek lub pocztę na swój rachunek i którego procedury są zgodne ze wspólnymi zasadami i normami ochrony w stopniu wystarczającym, aby zezwolić na przewóz tego ładunku towarowym statkiem powietrznym lub aby zezwolić na przewóz tej poczty pocztowym statkiem powietrznym Dowódca wyznaczony do sprawowania pełnej odpowiedzialności za system kontroli w wyznaczonym obszarze przestrzeni powietrznej służący do automatycznego przekazywania depesz za pomocą fal radiowych przez statki powietrzne pokładowy statku powietrznego oparty na sygnałach Radaru Wtórnego Dozorowania (SSR), dostarczający informacji o potencjalnym zgrożeniu kolizją z innymi statkami powietrznymi wyposażonymi w transpondery SSR; działa niezależnie od urządzeń naziemnych Organ ustanowiony do zapewnienia kontroli ruchu lotniczego w odniesieniu do lotów kontrolowanych w podległych obszarach Nazwa programu NATO obejmującego systemy informatyczne dowodzenia i kierowania dowódców NATO

CZĘŚĆ II ROZWINIĘCIE AKRONIMÓW I SKRÓTÓW ALFA - A Akronimy I skróty Rozwinięcie w języku angielskim Rozwinięcie w języku polskim A Amber Bursztynowy A2 Algorithmic Architecture Anti-Armor A2AT Anti-Armor Advanced Technology Demonstration A2C2 Army Airspace Command and Control A2MAM Anti-Armor Mission Area Analysis A3 Armor Anti-Armor A3STF Armor Anti-Armor Special Task Force A/A Air to Air A&A Astronomy and Astrophysics AA Abbreviated Analysis Air Armament Uzbrojenie Lotnicze Air to Air Powietrze-Powietrze AAA Anti-Aircraft Artillery Artyleria Przeciwlotnicza AAAA Army Aviation Association of America AAAE American Association of Airport Executives AAAF Association Aeronautique et Astronautique de France AAAS American Association for the Advancement of Science (lub AAB, Amended meteorological message AAC itd., w kolejności ) AABCP Advanced Airborne Command Post AABNCP Advanced Airborne National Command Post AAC ACCS Advisory Committee Army Acquisition Corps AACAA Arab Air Carriers Organisation AACC Ataf Airspace Coordination Centre AACE Airfield Approach Control Element AACOMS Army Area Communications AACS Airways and Air Communications Service AAD Advanced Ammunition Depot Assigned Altitude Deviation Odchylenie od wyznaczonej Wysokości Bezwzględnej

AADC Advanced Avionics Digital Computer Komputer Lotniczy Nowej Generacji Area Air Defence Commander Dowódca Rejonu Obrony Powietrznej AADCOM Army Air Defence Command AADCP Army Air Defence Command Post AADEOS Advanced Air Defence Electro-Optical AADGE Allied Command Europe Air Defence Ground Environment AADINTR Army Air Defence Intelligence Report EP AADNS Automatic Air Defence Notification AADSAC CS Army Air Defence Surveillance and Command and Control AAE Above Aerodrome Elevation Nad Poziomem Lotniska A&AEE UK Aircraft and Armament Experimental Establishment AAF Army Air Field Lotnisko Wojskowe Army Air Force Siły Powietrzne Auxiliary Air Force Pomocnicze Siły Powietrzne AAFIF Automated Air Facilities Information File AAFNE Allied Air Forces Northern Europe AAG Aeromedical Airlift Group AAGR Average Annual Growth Rate Średnioroczny Współczynnik Wzrostu AAH Advanced Attack Helicopter Śmigłowiec Bezpośredniego Wsparcia AAI Angle of Attack Indicator Attack-Attack Interface AAIB Air Accidents Investigation Branch Brytyjska Komisja ds. Badania Wypadków Lotniczych AAIG ACE Annual Infrastructure Guidance AAIM Aircraft Autonomous Integrity Monitoring Autonomiczne Monitorowanie Integralności Statku Powietrznego AAIMUG Army Acquisition Information Management Users Group AAIP ACE ACCIS Implementation Plan AAIS ACE ACCIS Implementation Strategy AAITT Advanced AI Technology Testbed (US) AAL Above Aerodrome Level Nad Poziomem Lotniska ATM Adaptation Layer AALC Advanced Airdrop for Land Combat AALPS Automated Aircraft Load Planning AAMAA Army Aviation Mission Area Analysis AAMG Anti-Aircraft Machine Gun Przeciwlotniczy Karabin

Maszynowy