NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W POZNANIU 61-662 Poznań, ul. DoŜynkowa 9H 16/20 (61) 64 63 800, fax (61) 64 63 801 Poznań, dnia 6 stycznia 2009 r. P/08/076 LPO-41032-4-2008 Pani Dyrektor Łucja Zielińska Centrum Edukacji Zawodowej w Pile W y s t ą p i e n i e p o k o n t r o l n e Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701 ze zm. ), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu przeprowadziła kontrolę w Centrum Edukacji Zawodowej w Pile (dalej: Centrum ) w zakresie kształcenia osób dorosłych na tle potrzeb rynku pracy w latach 2005-2008. W związku z tą kontrolą, której wyniki przedstawiono w protokole kontroli podpisanym w dniu 18 grudnia 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli na podstawie art. 60 ustawy o NIK przekazuje Pani Dyrektor niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia jakość i efekty kształcenia zawodowego osób dorosłych, mimo stwierdzonych nieprawidłowości w zakresie organizacji kształcenia zawodowego tych osób. 1. Kształcenie osób dorosłych w Centrum odbywało się w kontrolowanym okresie w czteroletnim technikum, trzyletnim technikum uzupełniającym dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych oraz w szkole policealnej dla dorosłych o półtorarocznym i dwuletnim cyklu kształcenia. Kształcenie w zawodach: technik informatyk (czteroletnie technikum i szkoła policealna o dwuletnim cyklu nauki) oraz technik bhp (szkoła policealna o półtorarocznym cyklu nauki) prowadzono z naruszeniem przepisu art. 39 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.), zwanej dalej ustawą o systemie oświaty, t. j. bez wymaganych opinii powiatowej rady zatrudnienia.
2 Kształcenie w zawodzie technik bhp w wymienionej szkole policealnej odbywało się takŝe bez uzyskania opinii kuratora oświaty. Kształcenie w zawodach: technik mechanik (czteroletnie technikum i trzyletnie technikum uzupełniające) i technik informatyk (czteroletnie technikum i dwuletnia szkoła policealna) realizowane było po uzyskaniu opinii wizytatora kuratorium bez potwierdzenia, iŝ działa on w imieniu kuratora. 2. W naborze słuchaczy na I. semestr szkół zawodowych w latach szkolnych 2007/2008 i 2008/2009, wobec siedmiu kandydatów, nie zachowano wymogu określonego w 7 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. Nr 26, poz. 232), t. j. obowiązku przedstawienia przez kandydatów do szkół zawodowych zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kształcenia w określonych zawodach. W ocenie NIK, świadczy to o braku rzetelności, a nadto stanowiło to naruszenie zasad dotyczących naboru kandydatów. 3. W technikum uzupełniającym i szkole policealnej, prowadzonych w formie zaocznej, zachowano wymiar zajęć, określony w załącznikach nr 40 i 42 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142 ze zm.). Stosowane w Centrum programy nauczania zostały ujęte w wykazie programów nauczania dopuszczonych do uŝytku szkolnego. NIK pozytywnie ocenia wprowadzenie w kształceniu w zawodzie technik mechanik specjalizacji p. n. obrabiarki sterowane numerycznie. Wszyscy słuchacze przyjęci do trzyletniego technikum uzupełniającego posiadali wymaganą podbudowę programową. Okres kształcenia w tych szkołach był zgodny z klasyfikacją wynikającą z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 124, poz. 860). 4. W organizacji nauczania języka angielskiego nie zachowywano wymaganego na mocy 6 ust. 1 pkt 1 wyŝej wymienionego rozporządzenia z dnia 12 lutego 2002 r. obowiązku podziału na grupy w oddziałach liczących więcej niŝ 24 słuchaczy. W roku szkolnym 2007/2008, w czteroletnim technikum, zajęcia były prowadzone w grupie 27 słuchaczy. W roku szkolnym 2008/2009, w czteroletnim technikum oraz w trzyletnim technikum uzupełniającym, liczebność grup języka angielskiego wynosiła odpowiednio 27 i 28 osób. Wymiar zajęć w grupach przekraczających dopuszczalną liczebność słuchaczy stanowił, w wymienio-
3 nych latach szkolnych, odpowiednio 4,8% i 21,6% liczby godzin zajęć w grupach, dla których zastosowano wymagany podział na grupy. 5. W kształceniu zawodowym w szkołach dla dorosłych zapewniono odpowiednio wykwalifikowaną kadrę nauczycielską. W umowach zawieranych z pracodawcami, dotyczących organizacji zajęć praktycznych poza Centrum, nie ustalano praw i obowiązków stron, określonych w 7 ust. 3 pkt 8-9 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 113, poz. 988 ze zm.), w związku z 8 ust. 2 tego rozporządzenia. Wszyscy zwolnieni z odbywania praktyk zawodowych słuchacze spełniali wymogi określone w 30 ust. 1 pkt 2 lit. (c) rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562). Dyrekcja Centrum nie zadbała jednakŝe o odnotowanie w dokumentacji przebiegu nauczania informacji o podstawach zwolnienia, do czego zobowiązywały przepisy wymienionego rozporządzenia ( 30 ust.6). 6. NIK zwraca uwagę na to, Ŝe Centrum nie zapewniło pełnego wyposaŝenia niektórych pomieszczeń dydaktycznych, zgodnie z zaleceniami ujętymi w podstawach programowych. W pracowniach, w których prowadzono zajęcia dla słuchaczy w zawodzie technik bhp, brakowało m. in. stanowiska do oceny sprawności psychofizycznej, stanowiska do badań fizjologicznych (miernika wydatku energetycznego) i stanowiska pracy z moŝliwością zmiany określonych parametrów geometrycznych. 7. NIK pozytywnie ocenia jakość kształcenia dorosłych, o czym świadczą wyniki egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe absolwentów szkół dla dorosłych. Podobnie pozytywnie NIK ocenia uzyskanie przez Centrum wpisu do rejestru instytucji szkoleniowych. Stanowi to potwierdzenie spełniania wymogów w zakresie wysokiej jakości kształcenia na kursach, a ponadto umoŝliwia szkolenie bezrobotnych na zlecenie urzędów pracy.
4 8. Wyniki kontroli NIK pozwalają na sformułowanie oceny, Ŝe Centrum było aktywną instytucją szkoleniową. W roku szkolnym 2007/2008 zorganizowano 14 kursów doskonalących kwalifikacje zawodowe. Działalność pozaszkolna Centrum nastawiona była na organizację kursów o charakterze doskonalącym. W ofercie edukacyjnej nie występowały natomiast formy kształcenia pozaszkolnego, które programowo przewidywałyby przeprowadzenie przez instytucję szkolącą egzaminu i poświadczenia uzyskania kwalifikacji zawodowych, przewidzianych w 8 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (Dz. U. Nr 31, poz. 216). Szkolenia na kursach spawalniczych zakończyły się uzyskaniem uprawnień w zakresie zawodu spawacza według standardów Instytutu Spawalnictwa w Gliwicach. W ocenie NIK, kursy te stanowiły istotne wzbogacenie oferty kształcenia osób dorosłych w formach pozaszkolnych. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1) zasięganie wymaganych opinii przed wprowadzeniem do oferty kształcenia nowych zawodów, 2) zapewnienie rzetelnego dokumentowania przebiegu kształcenia, w zakresie podstaw zwalniania z odbywania praktycznej nauki zawodu, 3) egzekwowanie od kandydatów do szkół zawodowych zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kształcenia w określonym zawodzie, 4) dokonywanie podziału na grupy na zajęciach, dla których podział taki jest obowiązkowy, 5) zamieszczanie w umowach o realizację praktyk zawodowych wymaganych postanowień. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK oczekuje przedstawienia przez Panią Dyrektor, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków lub o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków albo o przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Pani Dyrektor prawo zgłoszenia na piśmie dyrektorowi delegatury NIK w Poznaniu umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art.
5 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Do wiadomości: 1) NIK Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego, 2) a/a.