Czas trwania: 3 4 minuty, dopóki dziecko wykaże zainteresowanie zabawą. Czas trwania: 3 4 minuty, dopóki dziecko wykaże zainteresowanie zabawą.

Transkrypt

1 Rozwój mowy Mowa należy do tzw. wyższych czynności psychicznych. Podobnie jak pozostałe funkcje psychiczne rozwija się stopniowo - od krzyku noworodka po urodzeniu, poprzez alarmowanie otoczenia krzykiem o doznawanym dyskomforcie /jak głód czy ból/ poprzez eksperymenty z dźwiękami / głurzenie i gaworzenie/, dźwięki naśladowcze, wypowiadanie zdań prostych i złożonych do zdolności wyrażania abstrakcyjnych myśli, perfekcyjnej składni oraz mowy niewerbalnej. Mówienie wymaga wykorzystania licznych funkcji czuciowo motorycznych jak również złożonego planowania ruchów by wydawane dźwięki tworzyły słowa. Zdolność mowy jest często upośledzona gdy odpowiednie obszary mózgu nie pracują w sposób zintegrowany. Ćwiczenia usprawniające aparat mowy Mowa - Ćwiczenie nr 1 Materiały i pomoce: plastikowa rurka, pojemnik z wodą. Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko (najpierw demonstrujemy) o dmuchanie przez rurkę najpierw lekko, potem coraz mocniej. Prosimy dziecko o dmuchanie przez rurkę do pojemnika z wodą. Następnym etapem jest nauka wykonywania przez dziecko baniek mydlanych. 3 4 minuty, dopóki dziecko wykaże zainteresowanie zabawą. Mowa - Ćwiczenie nr 2 Materiały i pomoce: plastikowa rurka, kawałek bardzo lekkiego materiału, np. złota, zgnieciona kulka z papieru. Przebieg ćwiczenia: Kawałeczek waty lub kulkę z papieru kładziemy na gładkiej powierzchni, np. na stole, i prosimy dziecko, żeby za pomocą rurki dmuchnęło najsilniej, jak potrafi. Bawimy się razem z dzieckiem, kto dalej przesunie przedmiot. Gdy dziecko opanuje tę zabawę próbujemy zrobić to samo, ale nie na gładkiej powierzchni, lecz na dywanie lub wykładzinie. 3 4 minuty, dopóki dziecko wykaże zainteresowanie zabawą. Mowa - Ćwiczenie nr 3 Materiały i pomoce: lustro Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko, aby wykonywało ruchy językiem we wszystkich kierunkach. Demonstrujemy ruchy językiem przed lustrem i prosimy dziecko o ich naśladowanie (ruchy języka: do nosa, do brody, do kącików ust, wysuwanie języka jak najdalej, ewentualnie zwijanie języka, jeśli nie jest to dla dziecka za trudne). 1

2 Mowa - Ćwiczenie nr 4 Materiały i pomoce: lustro Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko o wykonywanie demonstrowanych przez nas ruchów ust: rozciąganie ust, ściąganie ust, kąciki ust do góry i do dołu, ruchy żuchwą we wszystkich kierunkach, ruchy warg górna warga przykrywa dolną wargę i odwrotnie. Mowa - Ćwiczenie nr 5 Materiały i pomoce: kartki papieru formatu A 4, coś słodkiego i kolorowego do pomalowania ust, np. szminka lub błyszczyk. Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko, by pomalowanymi ustami odbijało na kartce papieru ślady ust. Demonstrujemy dziecku różne grymasy i ruchy ust odbijając je razem z dzieckiem na kartce. Mowa - Ćwiczenie 6 Materiały i pomoce: lustro, kartki papieru z mimiką twarzy. Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko o naśladowanie wykonywanych przez nas grymasów twarzy. Przy ćwiczeniu komentujemy, co dany wyraz twarzy oznacza (np. kąciki ust skierowane do góry, to uśmiech, a w dół smutek). Mowa - Ćwiczenie 7 Materiały i pomoce: sprzęty codziennego użytku znajdujące się w domu Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko o nazywanie przedmiotów, codziennego użytku znajdujących się w pomieszczeniu zadając pytania: a co to jest? lub pokaż mi minuty. Mowa - Ćwiczenie 8 Materiały i pomoce: plansze formatu A 4 z kolorowymi, naturalistycznymi rysunkami przedmiotów. 2

3 Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko o pokazywanie wymienianych przez nas przedmiotów od najłatwiejszych, np. stół, okno, krzesło, do trudniejszych, jak zapałki, świeca, młotek, gwóźdź, szpilka, nici, parasol, widelec itp. 4 5 minut. Mowa - Ćwiczenie 9 Materiały i pomoce: plansze formatu A 4 z naturalistycznymi rysunkami twarzy i ciała człowieka Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko o pokazywanie na rysunkach części twarzy i ciała od najłatwiejszych, np. oko, ręka, noga, poprzez trudniejsze, jak: brwi, rzęsy, łokcie, kolana, ramiona. Mowa - Ćwiczenie 10 Materiały i pomoce: plansze z naturalistycznymi rysunkami np. zwierząt, pór roku, drzew, owoców i warzyw. Przebieg ćwiczenia: Podobnie jak w poprzednich ćwiczeniach prosimy dziecko pokazanie nam i nazywania poszczególnych elementów rysunków. Dodatkowo pytamy dziecko o różnice w obrazkach (np. obrazek przedstawiający wiosnę, a zimę lub jesień, czym różnią się od siebie owoce i warzywa, tj. kształtem: podłużny, okrągły i kolorem: jabłko, śliwka, sałata, ogórek, kalafior, marchew, pietruszka itd.) Mowa - Ćwiczenie 11 Materiały i pomoce: plansze z naturalistycznymi rysunkami czynności domowych lub zabaw dzieci Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko by opowiedziało, co widzi na obrazku, co robi osoba dorosła, co robią dzieci, gdzie się znajdują, jak są ubrane, czy na dworze jest ciepło czy zimno, w co bawią się dzieci itd. 3

4 Mowa - Ćwiczenie 12 Materiały i pomoce: kaseta z nagranymi dźwiękami np. szum deszczu, dźwięk syreny samochodu, otwierania drzwi, klucza przekręcanego w zamku, odgłosy zwierząt, sprzętu gospodarstwa domowego itp. Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko o rozpoznawanie i nazywanie nagranych dźwięków. Dodatkowo prosimy ich o naśladowanie: pokaż mi, jak jedzie samochód, szczeka pies, miauczy kot itp. Mowa -Ćwiczenie 13 Materiały i pomoce: zestaw samogłosek i spółgłosek Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko o powtarzanie za nam ciągów samogłosek, a później spółgłosek: a,o,u, e,i,y, ę, ą ao, ua,io, ai, oua,iou p, b, r, j, s, z, c,t, ś, ź, ć,m,n, w, l Należy zmieniać kolejność przedstawianych dziecku samogłosek i spółgłosek. 2 3 minuty Mowa - Ćwiczenie 14 Materiały i pomoce: zestaw sylab opozycyjnych, słów, wyrazów bezsensownych, serii słów i prostych zdań. Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko o powtarzanie za nami kolejno serii: 1) sylab opozycyjnych: - ba pa, pa ba, pa ba pa, ba pa ba - da ta, ta da - ta da ta, za sa za, ka ga ka, pa fa wa - fa wa fa, bi ba bo, bo bi ba, bo bo bi - bi bo ba, ba bi bo 2) słów : dom, kot, nos len, lis, okno igła, ospa,torba klocki, palto, ulica, poduszka fotografia, telewizor, mydelniczka tabakierka, racjonalizator, telefonistka 3) wyrazów bezsensownych: kop, den, not, klit plas, flesat, plakat, topike kimpanot, stambulat, felaksyn, zaurafin 4) serii słów: lampa okno miska 4

5 noga woda zając sztandar grzebień pociąg piłka zeszyt łyżka komin szklanka pasek kogut młotek kaczka drzewo 5) zdań prostych i złożonych: Na dworze jest ładna pogoda Jadzia, Wojtek i Antek bawią się w piaskownicy Ukośne promienie słońca sygnalizują, że kończy się dzień 1 minuta na każde polecenie. Mowa - Ćwiczenie 15 Materiały i pomoce: nie są potrzebne Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko o wymienienie jak największej liczby słów: zaczynających się na litery: s, f, a nazw zwierząt nazw mebli nazw warzyw czy owoców 4 5 minut. Mowa - Ćwiczenie 16 Materiały i pomoce: karty z nazwami dni tygodnia, miesięcy i pór roku. Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko o zapamiętanie i powtórzenie w kolejności dni tygodnia, miesięcy i pór roku. 1 minuta. Mowa - Ćwiczenie nr 17 Materiały i pomoce: 2 3 przedmioty, np. długopis, książka, stół Przebieg ćwiczenia:: Prosimy dziecko o wykonanie następujących poleceń: połóż długopis obok książki połóż książkę na długopisie połóż książkę pod stołem połóż długopis pod książką 1 2 minuty. Mowa - Ćwiczenie 18 Materiały i pomoce: kartka z listą wyrazów Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko o podzielenie wyrazu na sylaby, zaczynamy od najprostszych, przechodząc do trudniejszych wyrazów: 5

6 ławka, kino, kawa, sałata, pilot marchewka, telewizor, kinoteatr, samochód Prosimy także o podanie liczby sylab w wyrazie. Mowa - Ćwiczenie 19 Materiały i pomoce: kartka z listą wyrazów z poprzedniego ćwiczenia Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko o wskazanie po kolei pierwszej, drugiej, trzeciej lub czwartej sylaby w wyrazach. Mowa - Ćwiczenie 20 Materiały i pomoce: kartka z przysłowiami Przebieg ćwiczenia: Prosimy dziecko wyjaśnienie znaczenia przysłów: Co nagle to po diable Kto się na gorącym sparzył, na zimne dmucha Jaki pan, taki kram Nie wszystko złoto, co się świeci Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu 1 minuta na każde przysłowie. 6