Kultura informacyjna obszarem badań interdyscyplinarnych. Hanna Batorowska Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

Transkrypt

1 Kultura informacyjna obszarem badań interdyscyplinarnych Hanna Batorowska Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

2 Interdyscyplinarny charakter informatologii sprzyja wchodzeniu w kontakt zarówno z całą nauką, jak i nawiązywaniu ściślejszych więzów z naukami o podobnych cechach Pindlowa W. (2013), Pole badań informacji naukowej problemy zmienne i niezmienne. W: Nauka o informacji w okresie zmian. Red. B. Sosińska-Kalata, E. Chuchro, M. Luterek. Warszawa: Wydawnictwo SBP, s

3 Plan wystąpienia 1.Pola badawcze informatologii będące przedmiotem rozważań naukowców na świecie 2.Kultura informacyjna obszarem badań interdyscyplinarnych 3. Wspólne pola badawcze kultury informacyjnej i innych dyscyplin na przykładzie kulturoznawstwa (w odniesieniu do edukacji wielokulturowej i międzykulturowej) 4. Infologiczna koncepcja informacji Bogdana Stefanowicza 5. Kultura informacyjna i informatyczna jako wspólne pojęcie w rozważaniach Waldemara Furmanka 4.Kultura informacji w ujęciu Małgorzaty Kisilowskiej

4 óżnorodność problemów badawczych nauki o informacji w zglobalizowanym świecie INFORMATOLOGIA

5 Obszary badań w nauce o informacji 1. Analiza domen wiedzy 2. Architektura informacji 3. Archiwa-Biblioteki-Repozytoria cyfrowe 4. Badanie użytkowników 5. Badania ilościowe wykorzystania informacji 6. Dokumentacja archiwalna 7. Ekonomia informacji 8. Etyka informacji 9. Humanistyka cyfrowa 10. Komunikacja człowieka z maszyną 11. Nowe media i media masowe 12. Organizacja wiedzy 13. Polityka informacyjna 14. Społeczny WEB 15. Technologia informacyjna 17. Źródła informacji B. Sosińska- Kalata, Obszary badań współczesnej informatologii (nauki o informacji). ZIN 2013, s Usługi informacyjne 18. Zarządzanie informacją i wiedzą

6 Obszary badań w nauce o informacji 19. Bariery językowe 20. Historia bibliotek 21. Społeczna funkcja książki 22. Bibliotekoznawstwo 23. Biblioterapia 24. Komunikacja naukowa 25. Polityka naukowa B. Sosińska- Kalata, Obszary badań współczesnej informatologii (nauki o informacji). ZIN 2013, s.28-32

7 Informatologia obejmuje Information literacy Kompetencje informacyjne Information culture Zachowania informacyjne Edukacja informacyjna Pedagogika informacyjna Wychowanie informacyjne Ekologia informacji

8 W centrum zainteresowania badaczy kultury informacyjnej znajduje się system postaw człowieka wobec informacji i technologii informacyjnych rozumianych bądź w ujęciu informatycznym lub bardzo szeroko jako technologii posługiwania się informacją

9 ekologia informacji andragogika ekonomia To szerokie ujęcie otwiera przed specjalistami z wielu dziedzin nowe pola badawcze filozofia informatyka lingwistyka pedagogika socjologia psychologia

10 psychologiczne przyczyny stresu informacyjnego i generowane przez niego patologie

11 wpływ kompetencji informacyjnych na jakość życia w zglobalizowanym świecie

12 marginalizowanie problemu edukacji dorosłych wkraczających w okres rozwoju określany przez psychologów etapem kompensacji

13 związek pedagogiki informacyjnej z kształceniem umiejętności uczenia się przez całe życie

14 wspólne cele edukacji międzykulturowej i informacyjnej

15 wpływ kultury organizacyjnej firmy na kształtowanie kultury informacyjnej jednostki

16 refleksyjne korzystanie z informacji i zrównoważony rozwój jednostki w antropoinfosferze;

17 kultura informacyjna architekta informacji prof. Eric Reiss

18 rola logosfery zapobiegającej powstającemu w jednostce niebezpiecznemu chaosowi w dziedzinie informacji poprzez pielęgnowanie dociekliwości intelektualnej i dbanie o porządek i harmonię w obszarze pojęć, wartości, idei i zasad moralnych

19 WPŁYW INFORMACJI NAUKOWEJ NA INNE DYSCYPLINY NIE JEST WIDOCZNY, GDYŻ PRZEDSTAWICIELE TYCH NAUK ALBO UTOŻSAMIAJĄ INFORMATOLOGIĘ Z INFORMATYKĄ, ALBO NIEŚWIADOMIE KORZYSTAJĄ Z DOŚWIADCZEŃ WYPRACOWANYCH PRZEZ TEORETYKÓW NAUKI O INFORMACJI

20 Przykładem może być obszar zainteresowania badaczy problemów międzykulturowości i wielokulturowości mający wiele wspólnego z informatologią

21 Wspólne pola badawcze kultury informacyjnej i innych dyscyplin na przykładzie kulturoznawstwa (w odniesieniu do edukacji wielokulturowej i międzykulturowej)

22 globalizacja demokracja rozwój Internetu i technologii informacyjno - komunikacyjnych rozwój mediów masowych polityka otwartych granic rewolucja migracyjna przepływ informacji w skali całego globu

23 W zglobalizowanym świecie Edukacja wielokulturowa ma likwidować wykluczenie jednostek reprezentujących mniejszości z życia społecznego całego społeczeństwa wielokulturowego Edukacja informacyjna ma likwidować wykluczenie społeczne, i technologiczne cyfrowych imigrantów i osób nie posiadających kompetencji informacyjnych

24 Edukacja te ukierunkowana są na zwalczanie wykluczenia społecznego

25 W globalnym społeczeństwie informacyjnym pełne i aktywne uczestnictwo możliwe jest tylko dla tych, którzy dysponują kompetencjami międzykulturowymi kompetencjami informacyjnymi

26 Kompetencje międzykulturowe (Rada Unii Europejskiej, 2008) EDUKACJA MIĘDZYKULTUROWA

27 1. uczenie się przez całe życie 2. dostęp do technologii informacyjnokomunikacyjnych 3. powszechny dostęp do zróżnicowanych źródeł informacji 4. powszechność nowych form komunikacji 5. rozwój otwartych mediów 6. powszechność korzystania z mediów masowych 7. promowanie mediów zróżnicowanych kulturowo 8. aktywny udział wszystkich obywateli w życiu kulturalnym 9. wspieranie mobilności artystów, uczących się i nauczających, naukowców itd. 10. dialog międzykulturowy

28 ZADANIA EDUKACJI WIELOKULTUROWEJ rozumienie świata społecznego i ciągłe poznawanie go traktowanie różnicy i zmiany jako kategorii naturalnej Umiejętność tolerancji rozpoznawanie własnych zdolności i ograniczeń zdolność przekraczania własnego punktu widzenia niezgoda na przedmiotowe traktowanie człowieka tworzenie równych szans rozwoju dla wszystkich przeciwdziałanie wykluczeniu refleksja nad własną kulturą Odpowiedzialność za siebie, innych, społeczeństwo, świat Nawiązywanie i utrzymywanie pozytywnych kontaktów Orientacja na przyszłość Funkcjonowanie w warunkach globalizmu

29 Te zadania korespondują z zadaniami stawianymi przed WYCHOWANIEM DO INFORMACJI

30 CELE WYCHOWANIA DO INFORMACJI 1/inspirowanie wyboru, autorefleksji i wartościowania informacji związane z aksjologią informacji; 2/umiejętność odniesienia informacji do samodzielnie definiowanych problemów współczesnego świata; 3/rozwijanie kompetencji informacyjnych osób dorosłych w celu przeciwdziałania ich wykluczeniu technologicznemu i społecznemu;

31 CELE WYCHOWANIA DO INFORMACJI 4/kształtowanie umiejętności informacyjnego uczestnictwa w dziedzictwie kulturowym; 5/rozwijanie aktywności w zakresie funkcjonowania w sieci zgodnie z zachowaniami propagowanymi przez kulturę informacyjną; 6/rozumienie zasad komunikacji społecznej w interaktywnych i otwartych systemach informacyjnych;

32 CELE WYCHOWANIA DO INFORMACJI 7/kształtowanie sfery aksjologicznej jednostki zwracając uwagę na takie wartości jak: prawo do informacji, wolność, odpowiedzialność, partycypacja społeczna, kształtowanie duchowości i poczucia wspólnotowości w kulturze informacyjnej społeczności lokalnych Jaskuła, Korporowicz, Wychowawcze wyzwania społeczeństwa informacyjnego

33 Cechy dojrzałości informacyjnej jednostki refleksyjność otwartość racjonalność odpowiedzialność pracowitość inteligencja samokrytycyzm moralność generatywność relatywizm transcendencja etyka dążenie do mądrości

34 Czynniki wielokulturowości związane z kultura informacyjną

35 1/ Wiek człowieka i wynikający z wieku podział na cyfrowych tubylców i imigrantów 2/ Pochodzenie etniczne warunkujące dostęp do informacji i TIK 3/ Predyspozycje psychologiczne do pokonywania zjawiska stresu i przeciążenia informacyjnego 4/ Rodzaj mózgu (przetwarzanie informacji w sposób hipertekstowy lub liniowy) 5/ Dojrzałość informacyjna jednostki

36 Infologiczna koncepcja informacji Bogdana Stefanowicza

37 Infologia - subdyscyplina informatyki zajmującą się poszukiwaniem adekwatnej interpretacji pojęcia informacja w aspekcie użytkowym; badaniem i wyjaśnianiem funkcji, cech i własności informacji; analizą potrzeb informacyjnych i żądań użytkowników w zakresie obsługi informacyjnej; analizą użyteczności i wartości informacji; poszukiwaniem metod i sposobów zapewnienia spełnienia przez informację żądań formułowanych przez użytkownika (Stefanowicz 2010, s.164).

38 Skupia uwagę na informacji jako treści dostarczanej przez komunikat i na jej cechach, które w procesie informacyjnym (gromadzenia, wyszukiwania, opracowania, udostępniania) użytkownik uważa za najważniejsze

39 Kultura informacyjna i informatyczna jako wspólne pojęcie w rozważaniach Waldemara Furmanka

40 wspólnym obszarem badań jest świadomość, postawy, wiedza, wartości, zachowania jednostki wobec zjawisk informatyki pozwalające jej na godne wykorzystywanie wytworów informatyki w celu zmiany jakości życia własnego i innych ludzi. Technologie informacyjne są połączeniem informatyki z innymi technologiami, które współdziałają z nią i mają wpływ na jej stosowanie w społeczeństwie.

41 Kultura informacji w ujęciu Małgorzaty Kisilowskiej

42 Kultura informacji jest to sposób świadomego i aktywnego funkcjonowania człowieka w infosferze oraz jego konsekwencje dotyczy odnajdywania się w środowisku informacyjnym i świadomego wypracowania zasad funkcjonowania w nim

43 Nowoczesna sztuka wyzwolona i samodzielna dyscyplina naukowa, której przedmiotem jest człowiek funkcjonujący w świecie informacji

44 Koncepcja information literacy nawiązuje do wizji edukacji postrzeganej jako droga do wolności politycznej i ludzkiego szczęścia Służy postępowi społecznemu i przeciwdziała procesowi wykluczenia społecznego, poprzez przygotowanie do uczenia się przez całe życie

45 kultura informacyjna jako komponent kultury organizacyjnej firmy 1. dbałość o wysoką jakość danych źródłowych, zdolność pracy grupowej, 2. zdolność przekazywania rzeczowych, jednoznacznych informacji i dzielenia się wiedzą, 3. umiejętność korzystania z komputerowych zasobów informacyjnych, 4. umiejętność wykorzystania informacji w procesach decyzyjnych, 5. zdolność uczenia się poprzez kojarzenie interdyscyplinarnych informacji, zdolność myślenia wielowymiarowego itp.

46 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ