Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Transkrypt

1 Strona1 Anna Irena Szymańska Scenariusz zajęć edukacyjnych nr 2.4 Temat zajęć: Kto ustala ceny, czyli popyt, podaż i równowaga rynkowa 1. Cele lekcji: Uczeń: wyjaśnia znaczenie pojęć: popyt, podaż, cena, elementy rynku, dobra komplementarne, dobra substytucyjne, cena równowagi rynkowej, punkt równowagi rynkowej, wymienia i charakteryzuje pozacenowe czynniki kształtujące popyt oraz podaż, wskazuje zależność między cenami dóbr komplementarnych i dóbr substytucyjnych a popytem, potrafi zdefiniować prawo popytu i prawo podaży, wyjaśnia zjawisko nadwyżki rynkowej oraz niedoboru rynkowego, wyznacza, na podstawie przykładowych danych, krzywą popytu, krzywą podaży oraz punkt równowagi rynkowej, dokonuje analizy i wyciąga wnioski z przykładowego wykresu krzywej podaży i krzywej popytu, wskazuje elementy rynku i omawia je, omawia i uzasadnia dążenia poszczególnych uczestników rynku, analizuje działanie mechanizmu rynkowego, wyjaśnia znaczenie mechanizmu rynkowego dla funkcjonowania gospodarki rynkowej, na przykładzie dowolnie wybranego rynku dóbr lub usług konsumpcyjnych omawia minimum trzy pozacenowe czynniki, które kształtują popyt na tym rynku, na przykładzie wybranego rynku dóbr lub usług konsumpcyjnych omawia minimum trzy pozacenowe czynniki, wpływające na podaż na tym rynku. 2. Metody i techniki: mapa mentalna, burza mózgów, analiza wykresów, dyskusja.

2 Strona2 3. Środki dydaktyczne: wykresy: krzywa popytu, krzywa podaży, krzywa popytu i podaży, karty pracy A i B dla grup, tablica lub flipchart i markery, film dotyczący popytu i podaży ze strony: komputer i rzutnik multimedialny. 4. Typ lekcji: realizacja nowego materiału. 5. Formy organizacji pracy: praca: grupowa i zbiorowa. 6. Literatura, materiały źródłowe, strony internetowe: 1. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., 2003, Ekonomia. Mikroekonomia, PWE, Warszawa. 2. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., 2003, Ekonomia. Makroekonomia, PWE, Warszawa. 3. Dach. Z., 2007, Mikroekonomia dla studiów licencjackich, Wydawnictwo Naukowe SYNABA, Kraków. 4. Nojszewska E., 1995, Podstawy ekonomii, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa (data odczytu: ). 7. Kontrola uczniów: Kontrola uczniów polega na: ocenie aktywności uczniów na lekcji. 8. Nawiązanie do lekcji: Nauczyciel przypomina, że tematem ostatniej lekcji był rynek oraz jego funkcje w gospodarce. Prosi uczniów o przypomnienie, jakich uczestników rynku można wyróżnić oraz jakie działania

3 Strona3 podejmują oni na rynku. Następnie nauczyciel cytuje przysłowie: Co utargujesz, tego nie zapłacisz. Nauczyciel pyta uczniów, jak w kontekście podanego tematu lekcji mogą zinterpretować to przysłowie. Uczniowie zgłaszają swoje propozycje. 9. Przebieg lekcji: 1. Czynności organizacyjne. 2. Nauczyciel podaje temat i cel lekcji, a także formy realizacji tematu. 3. Nawiązując do tematu lekcji, nauczyciel zadaje pytania zgodnie z punktem 8. Uczniowie zgłaszają swoje odpowiedzi. 4. Nauczyciel pyta uczniów, co warunkuje zawarcie transakcji między kupującym a sprzedającym. Uczniowie zgłaszają swoje odpowiedzi: Warunkiem zawarcia transakcji między kupującym a sprzedającym jest uzgodnienie ceny oraz warunków wymiany, na które zgadzają się obie strony. Nieodłącznym elementem tego typu sytuacji jest konflikt. Sprzedający i kupujący mają przeciwne cele. Sprzedający chcą uzyskać jak najwyższą cenę za oferowane do sprzedaży dobra, usługi lub czynniki wytwórcze. Wyższa cena zapewnia im większe korzyści z wymiany. Kupujący natomiast pragną zapłacić jak najmniej. To właśnie niskie ceny przynoszą im większe korzyści. Ważną rolę w rynku odgrywa również konkurencja. Na rynku mamy do czynienia zarówno z konkurencją między producentami (dostawcami, sprzedającymi), jak i nabywcami (kupującymi). 5. Na podstawie wypowiedzi uczniów nauczyciel wprowadza pojęcia popyt, podaż i cena, które określa mianem elementów rynku. Nauczyciel pyta uczniów, kto na rynku reprezentuje stronę popytową. Następnie wspólnie z uczniami wyjaśnia zależności między popytem na dobra i usługi a ceną dóbr i usług. 6. Nauczyciel zapisuje na tablicy prawo popytu: Wielkość popytu na dane dobro zmienia się w przeciwnym kierunku niż jego cena. Wraz ze wzrostem ceny ilość sprzedawanego dobra spada. Jeśli natomiast cena dobra spada, ilość sprzedanego dobra rośnie. Uczniowie zapisują definicję. 7. Graficznym odwzorowaniem prawa popytu jest krzywa popytu. Nauczyciel rysuje na tablicy krzywą popytu lub przedstawia rycinę (załącznik 1). Wyjaśnia, co oznaczają osie x i y, po czym ponownie wyjaśnia prawo popytu na podstawie wykresu. Uczniowie rysują w zeszytach wykres przedstawiający krzywą popytu.

4 Strona4 8. Nauczyciel wyjaśnia różnicę między pojęciami popyt i wielkość popytu. Wielkość popytu to poszczególne punkty na krzywej (stanowiące relację między ilością dobra a jego ceną), natomiast popyt to cała krzywa (zbiór kombinacji ilości dobra i jego ceny). 9. Nauczyciel wyjaśnia pojęcia dobro komplementarne, dobro substytucyjne oraz dochód. 10. Nauczyciel pyta uczniów, jakie czynniki wpływają na zmianę wielkości popytu. Uczniowie podają propozycje. Nauczyciel wyjaśnia, że jedynym czynnikiem kształtującym wielkość popytu na dane dobro jest jego cena. Można to odczytać z wykresu przedstawiającego krzywą popytu. Pozostałe czynniki to czynniki pozacenowe determinujące popyt. 11. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 3-4-osobowych. Wyjaśnia, że każda grupa będzie się zajmować jednym dobrem konsumpcyjnym lub usługą (np. rynek dóbr motoryzacyjnych samochód, rynek produktów AGD mikser, rynek produktów RTV radio, rynek usług turystycznych biuro podróży, rynek usług gastronomicznych restauracja). Każda grupa otrzymuje również kartę pracy A (załącznik 3). Uczniowie wypełniają rubryki dotyczące dóbr komplementarnych, substytucyjnych oraz czynników, które ich zdaniem wpływają na wzrost oraz spadek popytu na dane dobro. 12. Nauczyciel zapisuje na tablicy/flipcharcie słowo popyt, a następnie prosi przedstawicieli poszczególnych grup o podanie przykładowych dóbr komplementarnych oraz substytucyjnych zapisanych w kartach pracy. Wszyscy uczniowie sprawdzają poprawność podawanych informacji. 13. Następnie przedstawiciele poszczególnych grup uczniów podają czynniki, które ich zdaniem wpływają na popyt na dane dobro. Wszyscy uczniowie dyskutują nad ogólną listą pozacenowych czynników determinujących popyt na dobra i usługi. Wybrany przez nauczyciela uczeń zapisuje je na tablicy. Powstaje mapa mentalna (załącznik 5). 14. Nauczyciel przypomina, że kolejnym elementem rynku (poza popytem i ceną) jest podaż. Nawiązując do zależności między popytem na dane dobro a jego ceną, zachęca uczniów do przeanalizowania zależności między podażą dobra a jego ceną. Prowadząc dyskusję, pyta uczniów, kto na rynku reprezentuje stronę podażową. Następnie wspólnie z uczniami wyjaśnia zależności między podażą dobra i usługi a jego ceną. 15. Nauczyciel zapisuje na tablicy prawo podaży: Wielkość podaży danego dobra zmienia się w tym samym kierunku, co jego cena. Wyższej cenie dobra odpowiada większa jego ilość dostarczana na rynek, natomiast niższa cena ogranicza wielkość podaży. Uczniowie zapisują definicję.

5 Strona5 16. Graficznym odwzorowaniem prawa podaży jest krzywa podaży. Nauczyciel rysuje na tablicy krzywą podaży lub przedstawia rycinę (załącznik 2). Wyjaśnia, co oznaczają osie x i y, po czym ponownie wyjaśnia prawo podaży, korzystając z wykresu. 17. Nauczyciel wyjaśnia różnicę między pojęciami podaż i wielkość podaży. Podobnie jak w przypadku popytu wielkość podaży to poszczególne punkty na krzywej (stanowiące relację między ilością dobra a jego ceną), natomiast podaż to cała krzywa (zbiór kombinacji ilości dobra i jego ceny). 18. Uczniowie pracują w tych samych grupach. Każda grupa otrzymuje kartę pracy B (załącznik 4). Uczniowie wypełniają rubryki dotyczące czynników, które ich zdaniem wpływają na wzrost oraz spadek podaży danego dobra. Nauczyciel zapisuje na tablicy/flipcharcie słowo podaż. Poszczególne grupy podają czynniki, które ich zdaniem wpływają na wzrost oraz spadek podaży danego dobra. Uczniowie dyskutują i tworzą ogólną listę pozacenowych czynników determinujących podaż dóbr i usługi. Wybrany uczeń zapisuje je na tablicy. Powstaje mapa mentalna (załącznik 6). 19. Nauczyciel rysuje wykres przedstawiający krzywą popytu i podaży lub prezentuje rycinę (załącznik 7). Wyjaśnia, jak działa mechanizm rynkowy i jak dochodzi do ustalenia punktu równowagi oraz ceny równowagi na rynku. 20. Nauczyciel wprowadza również pojęcia nadwyżka i niedobór. Nadwyżka oznacza, że wielkość podaży jest większa od wielkości popytu. Natomiast niedobór oznacza, że wielkość popytu przewyższa wielkość podaży. 21. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel wyświetla uczniom film dotyczący popytu i podaży na rynku (adres punkt 3). 10. Zadanie domowe: Specjalnością cukierni Jagódka, prowadzonej przez Panią Lucynę, są jagodzianki. Właścicielka cukierni postanowiła wprowadzić do sprzedaży nowy produkt - drożdżówki z rabarbarem. Na podstawie danych zawartych w tabeli, przedstawiających ceny oraz odpowiadające im wielkości popytu i podaży drożdżówek z rabarbarem, narysuj krzywą popytu oraz podaży. Wskaż punkt równowagi rynkowej oraz cenę równowagi rynkowej dla tego produktu (załącznik 8).

6 Strona6 Załącznik 1 Krzywa popytu cena D P3 P2 P1 D Q1 Q2 Q3 ilość

7 Strona7 Załącznik 2 Krzywa podaży cena P3 S P2 P1 Q1 Q2 Q3 ilość

8 Strona8 Załącznik 3 Karta pracy A POZACENOWE CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POPYT Wybrane dobro lub usługa Dobra komplementarne Dobra substytucyjne Pozacenowe czynniki wpływające na wzrost popytu na dane dobro Pozacenowe czynniki wpływające na spadek popytu na dane dobro

9 Strona9 Załącznik 4 Karta pracy B POZACENOWE CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE PODAŻ Wybrane dobro lub usługa Pozacenowe czynniki wpływające na wzrost podaży na dane dobro Pozacenowe czynniki wpływające na spadek podaży na dane dobro

10 Strona10 Załącznik 5 Mapa mentalna Pozacenowe determinanty popytu moda, gusty, preferencje konsumentów zmiany dochodów konsumentów zmiana cen dóbr substytucyjnych Popyt zmiana cen dóbr komplementarnych działania marketingowe liczba i struktura ludności

11 Strona11 Załącznik 6 Mapa mentalna Pozacenowe determinanty podaży koszty produkcji sezonowość produkcji przewidywania producentów co do zmiany i popytu w przyszłości Interwencjonizm państwowy Podaż liczba przedsiębiorstw w branży sezonowość produkcji warunki naturalne, czynniki losowe rozmiary importu i eksportu

12 Strona12 Załącznik 7 Krzywa popytu i podaży cena nadwyżka P3 P2 P1 niedobór Q1 Q2 Q3 ilość Nadwyżka oznacza, że wielkość podaży jest większa od wielkości popytu. Niedobór oznacza, że wielkość popytu przewyższa wielkość podaży.

13 Strona13 Załącznik 8 Lp. Cena jednej drożdżówki Ilość sztuk zaoferowanych do sprzedaży Ilość sztuk sprzedanych 1. 2,50 zł ,00 zł ,50 zł ,00 zł