Scenariusz zajęć edukacyjnych nr 2.2 Temat zajęć: O ekonomii słów kilka, czyli zasady i procesy racjonalnego gospodarowania

Transkrypt

1 Strona1 Monika Borowiec Scenariusz zajęć edukacyjnych nr 2.2 Temat zajęć: O ekonomii słów kilka, czyli zasady i procesy racjonalnego gospodarowania 1. Cele lekcji: Uczeń: wymienia czynniki wytwórcze, rozumie pojęcia: ekonomia, ekonomiczny, dobra wolne, dobra ekonomiczne, potrafi wyjaśnić znacznie czynników produkcji w różnych dziedzinach gospodarki, potrafi przedstawić społeczne i ekonomiczne cele gospodarowania, potrafi wyjaśnić, na czym polegają zasady racjonalnego gospodarowania, jest przekonany, że znajomość zasad ekonomi jest bardzo ważna w prowadzeniu działalności gospodarczej, zdaje sobie sprawę, że w procesie gospodarowania powinny być uwzględniane zarówno cele ekonomiczne, jak i społeczne. 2. Metody i techniki: - burza mózgów. - pogadanka heurystyczna. 3. Środki dydaktyczne: - tablica lub flipchart i markery, - komputer i rzutnik multimedialny, - karta pracy dla każdej grupy.

2 Strona2 4. Typ lekcji: - realizacja nowego materiału. 5. Formy organizacji pracy: - praca: grupowa i zbiorowa. 6. Literatura, materiały źródłowe, strony internetowe: 1. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., 2003, Ekonomia. Mikroekonomia, PWE, Warszawa. 2. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., 2003, Ekonomia. Makroekonomia, PWE, Warszawa. 3. Beksiak J. (red.), 2001, Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 4. Ryszard Szarfenberg, Cele gospodarcze jako cele społeczne, (data odczytu: ). 7. Kontrola uczniów: Kontrola uczniów polega na bieżącym sprawdzaniu aktywności uczniów na lekcji. 8. Nawiązanie do lekcji: Nauczyciel w nawiązaniu do lekcji zapisuje na tablicy przymiotnik: ekonomiczny i zwraca się do uczniów z pytaniem: Czy zastanawialiście się na tym, co oznacza powszechnie używane słowo ekonomiczny? Na przykład, co oznacza, że ekonomiczny jest samochód, rachunek, wypoczynek, biznes, budynek, system oświetlenia? (burza mózgów). 9. Przebieg lekcji: 1. Czynności organizacyjne i nawiązanie do tematu. Uzyskane odpowiedzi i skojarzenia ze słowem ekonomiczny nauczyciel zapisuje na tablicy lub flipcharcie, następnie wyjaśnia znaczenie tego określenia i rozpoczyna wprowadzenie do zrozumienia pojęć ekonomia i gospodarowanie w różnych sferach życia. 2. Nauczyciel wyjaśnia pochodzenie słowa ekonomia. Zwraca uwagę na związane z ekonomią pojęcie rzadkości dóbr, które wywodzi się z teorii wskazującej, że nie istnieje dobro mogące zaspokoić w pełni określone społeczeństwo, ponieważ bez względu na ilość posiadanego dobra, każdy pragnie jego zwiększenia. Nauka określa to jako nieograniczoność potrzeb ludzkich. Opierając

3 Strona3 się na ekonomicznym pojęciu nieograniczoności potrzeb ludzkich, powszechnym jest dążenie do gromadzenia coraz większej ilości różnych dóbr, przy czym zazwyczaj potrzeby są większe od zasobów. Aby człowiek mógł zaspokoić to dążenie, powinien zastosować się do funkcjonalnych zasad, jakie wskazuje nauka o ekonomii. Nauczyciel wyjaśnia pojęcie dobra wolne i dobra ekonomiczne. Zwraca się do uczniów z kolejnymi pytaniami: czy ekonomia jest zbiorem ogólnych zasad dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej czy oznacza funkcję, która nierozerwalnie wiąże się z gospodarnym kierowaniem domem? Czy prowadzenie domu wymaga znajomości zasad ekonomii? Uczniowie podają różne odpowiedzi, które nauczyciel odpowiednio ukierunkowuje. 3. Nauczyciel zwraca uwagę na fakt, że każdy człowiek korzysta z zasad ekonomii, mających na celu zapewnić mu jak najlepszy byt na podstawie dostępnych dla niego zasobów oraz zgromadzonych przez niego środków finansowych. Podkreśla też, że współcześnie pojawia się coraz więcej dóbr, których celem jest wykorzystanie jak najmniejszej ilości zasobów, a które mogłyby zaspokoić potrzeby poszczególnych ludzi, całego społeczeństwa i gospodarki. Nauczyciel zwraca się do uczniów z kolejnymi pytaniami: Dlaczego tak jest? Czy faktycznie brakuje zasobów czy są jeszcze jakieś inne przyczyny tego, że coraz popularniejsze stają się ekonomiczne domy, oszczędzające energię potrzebną do ich ogrzania, lub samochody o zmniejszeniu zużycia paliwa oraz ekonomicznym wykorzystaniu wnętrz? Nauczyciel prosi uczniów o wskazanie kolejnych takich przykładów ekonomicznego gospodarowania (zapisuje je na tablicy) oraz przyczyn takiego gospodarowania. Wskazuje także, że zwykle rodziny starają się w jak najbardziej ekonomiczny sposób rozdysponować środki finansowe pochodzące z osiąganych dochodów i planując przyszłość, odkładać ich część na realizację zaplanowanych celów. 4. Następnie nauczyciel zapisuje pojęcie: czynniki produkcji. Prosi uczniów o wskazanie znanych im czynników produkcji i zapisuje te właściwe na tablicy/flipcharcie (uzupełniony schemat - załącznik 1). Podkreśla, że wraz z postępem cywilizacyjnym zmienia się rola poszczególnych czynników produkcji (znaki zapytania na schemacie przy czynnikach ziemia i wiedza, doświadczenie). Wyjaśnia powszechnie stosowany skrót GOW gospodarka oparta na wiedzy, wskazując, że w tego typu gospodarce oparciem (czynnikiem produkcji), podstawowym czynnikiem rozwoju, wzrostu konkurencyjności poszczególnych podmiotów gospodarczych, jest wiedza. Jakkolwiek we współczesnych gospodarowaniu zwiększa się znaczenie wiedzy i doświadczenia, to na razie nie spotkały się one jeszcze z powszechną akceptacją i nie są wyróżniane jako odrębny czynnik produkcji, ale bywają przyjmowane jako element zasobów kapitałowych. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jak można by określić spinającą te wszystkie elementy umiejętność wykorzystywania tych wszystkich

4 Strona4 czynników produkcji? Odpowiedzią uczniów powinna być jako ważny czynnik produkcji. 5. Nauczyciel zapisuje na tablicy/flipcharcie pojęcie: racjonalne gospodarowanie. Następnie pyta uczniów, jak rozumieją to pojęcie. Omawiając odpowiedzi uczniów, zwraca uwagę na zasady maksymalizacji efektów przy założonych nakładach i minimalizacji nakładów przy założonym poziomie efektów. Co jest niezbędne, aby racjonalnie postępować? 6. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Wyjaśnia, że zadaniem uczniów jest wymyślenie przedsięwzięcia (działalności społeczno-gospodarczej) i określenia, jakie zasoby byłyby do niego najbardziej potrzebne. Uczniowie wypełniają kartę pracy (załącznik 2). Po zakończeniu zadania uczniowie prezentują wyniki, a nauczyciel podsumowuje ich pracę, wskazując, że w różnych dziedzinach gospodarki odmienne jest znaczenie poszczególnych zasobów oraz że na różnych etapach działalności może zmieniać się zapotrzebowanie na poszczególne zasoby. 7. Nauczyciel, nawiązując do wiadomości z lekcji o systemach gospodarowania i funkcjach państwa w gospodarce, razem z uczniami próbuje pogrupować cele gospodarowania na społeczne i ekonomiczne. Wskazuje przy tym przede wszystkim na tożsamość i powiązanie tych celów, a zatem na trudność w wydzieleniu celów stricte społecznych i gospodarczych, ponieważ wszystkie one są związane ze zwiększaniem dobrobytu i zaspakajaniem potrzeb ludzkich (szerzej na ten temat w artykule pt. Cele gospodarcze jako cele społeczne: Zadanie domowe: Wskaż działania, które powinieneś podjąć, aby zwiększyć racjonalność swojego postępowania w dążeniu do zamierzonych celów edukacyjnych, zawodowych oraz dotyczących realizacji marzeń zgodnie z zasadami ekonomii.

5 Strona5 Załącznik 1 Przykładowo uzupełniony schemat czynników produkcji praca (zasoby ludzkie) ziemia? (zasoby naturalne) Czynniki produkcji (gospodarowania) kapitał (zasoby kapitałowe) wiedza, doświadczenie?

6 Strona6 Załącznik 2 Karta pracy Określcie zasoby potrzebne dla realizacji wymyślonego przez was przedsięwzięcia. Zasoby ludzkie Zasoby naturalne Zasoby kapitałowe Zasoby informacyjne