RELACJA Z PACJENTEM W OPIECE STOMATOLOGICZNEJ. Przeprowadzenie wywiadu

Transkrypt

1 RELACJA Z PACJENTEM W OPIECE STOMATOLOGICZNEJ Przeprowadzenie wywiadu

2 Przeprowadzanie wywiadu Przeprowadzanie wywiadu stanowi podwaliny relacji lekarza z pacjentem (Coulehan and Block 2001) Wywiad kliniczny nie dotyczy tylko jednostronnego pozyskania informacji o pacjencie, ale jest procesem, w którym decyduje się o dalszym leczeniu, wyborze diagnostyki itp.) Zbieranie danych wymaga ze strony pacjenta, co wiąże się z emocjami i stresem chorego Trzeba zaufania i emocjonalnego komfortu, żeby uzyskać konsensus w leczeniu i akceptację planu leczenia.

3 Komunikacja Podstawowe umiejętności komunikacyjne to: mówienie, aktywne słuchanie oraz efektywne wyrażanie i interpretacja sygnałów niewerbalnych Poza uzgadnianiem wspólnego stanowiska w kwestii leczenia, bardzo ważna jest tolerancja dentysty na reakcję pacjenta na ból oraz strach Wartość leczącą ma pozwolenie pacjentowi na wyartykułowanie jego odczuć nawet jeśli nie dotyczą one bezpośrednio kwestii leczenia (niektóre troski mogą dotyczyć finansowych ograniczeń pacjenta w procesie leczenia, a zauważenie tego wpływa na przebieg terapii) Czasem pacjent z powodu wstydu nie ujawnia ważnych dla leczenia informacji wówczas wyłapujemy sygnały niewerbalne

4 Komunikacja c.d. Każdy pacjent reaguje inaczej i inaczej negocjuje np. warunki leczenia itp. Powszechne standardy komunikowania zawierają się w: aktywnym słuchaniu, pokazywaniu empatii, nadawaniu wartości obawom i troskom pacjenta, rozpoznawaniu lęku i strachu (co pozwala na efektywne komunikowanie się z każdym pacjentem) Spora ilość badań potwierdza bezpośredni związek dobrej komunikacji z efektywnym leczeniem (Wilson 1998) Nieefektywna komunikacja koreluje z większą ilością pozwów sądowych, nawet jeśli nie chodzi o zaniedbanie (Lester and Smith 1993)

5 Pierwsze spotkanie z pacjentem Wywiad kliniczny powinien być nakierowany na cel, precyzyjny i angażujący pacjenta na każdym etapie konsultacji Aktywne słuchanie tak jak feedback i klaryfikacja są bardzo pomocne Pozycja ciała, kontakt wzrokowy, komunikuje zainteresowanie dla pacjenta Szczególnie pierwszy wywiad powinien być przeprowadzony bardzo dokładnie, żeby uniknąć przedwczesnych interpretacji Precyzyjne rozumienie problemu wymaga klaryfikacji (dojaśnienia) Np. jeśli pacjent narzeka na ból, jest proszony o bardzo dokładne opisanie go. : czy ból pojawia się gdy pije pan zimne napoje lub gdy pan żuje? - daje szerszą przestrzeń do opisania szczegółów potrzebnych do diagnozy Aktywne słuchanie: czas, przestrzeń, uznanie stanu emocjonalnego pacjenta oaz odłożenie na bok uprzedzeń wspomaga obiektywność Czas dla pacjenta by dzielił się osobistymi informacjami buduje relacje, przymierze i zachęca pacjenta do mówienia jeszcze więcej na temat swojego stanu

6 Rodzaje pytań - PYTANIA OTWARTE/ zamknięte Są to pytania, które nie ograniczają zakresu treści zawartych w odpowiedzi pacjenta i które pozostawiają swobodę w jej konstruowaniu. Nie tylko nie wyznaczają one pacjentowi ram dotyczących treści odpowiedzi, ale również nie określają czasu i formy jego wypowiedzi. Często zawierają w swojej formie zwrot jak lub co Jak się pan czuł po usunięciu zęba? Co pan sądzi na temat Co pani zrobiła w tej sytuacji? Jaką osobą, według pani, jest pani córka? Jak dotychczas radził pan sobie z bólem? Jakie to są pytania zamknięte?

7 Parafraza - definicja Powtórzenie, przedstawienie swoimi słowami treści i uczuć za wypowiedzią pacjenta Nie jest to dosłownie podsumowanie ani powtórzenie po pacjencie Służy lepszemu zrozumieniu pacjenta Bywa uszczegółowieniem wypowiedzi pacjenta Pozwala sprawdzić, czy interpretacja lekarza na ten moment jest prawidłowa Jest wzmocnieniem i zachęceniem pacjenta do mówienia o sobie

8 Parafraza- przykłady Żona Pacjenta: mój mąż jest coraz bardziej chory, już jest mi trudno, a za jakiś czas, to już sama nie dam rady D: obawia się Pani, że gdy stan Pani męża się pogorszy, nie będzie Pani w stanie sama się nim opiekować? (parafraza treści) Żona P.: myślę, że dam radę fizycznie, ale co wtedy, gdy będzie mnie potrzebował w dzień i w nocy? Jestem z nim sama, dopóki córka pracuje nie mogę prosić jej o pomoc D: To brzmi, jakby się, Pani martwiła że zawiedzie Pani męża? (parafraza uczuć)

9 c.d. Parafraza łączy w sobie elementy facylitacji, reasumowania i klaryfikacji Pomaga, gdy nie jesteś pewny ze dobrze zrozumiałeś, lub podejrzewasz, że jest jakieś drugie dno, ukryte uczucia w pozornie prostej wypowiedzi pacjenta Parafraza jest dobrym punktem wyjścia, który pacjenta zachęca (facylituje) do przedstawienia swojej perspektywy Inne narzędzie do facylitacji to dzielenie się z pacjentem przemyśleniami, na przykład tłumaczenie dlaczego dopytujemy: czasem ból w klatce piersiowej może być wynikiem stresu, pytam by sprawdzić, czy podejrzewa Pani, że tak może być w Pani przypadku?

10 Klaryfikacja czym jest? Dojaśnianie wypowiedzi pacjenta, gdy brzmi niejasno Wzmocnienie niektórych treści w wypowiedzi Doprecyzowaniem i dopytaniem o potrzebne treści lub szczegóły gdy potrzeba skłonić pacjenta, by dookreślił treści istotne dla lekarza Gdy wypowiedź pacjenta ma dwa różne znaczenia i trzeba ustalić, które jest rzeczywiste

11 Klaryfikacja - przykłady P: mam ostatnio często wrażenie, ze wszystko mi wiruje D: może Pani wyjaśnić, co konkretnie rozumie Pani przez wiruje? P: gdy nie zjem śniadania, albo zapomnę wziąć leki to czuje się potem rozkojarzony i osłabiony D: Dobrze, proszę oddzielnie opowiedzieć mi o obu tych sytuacjach, jak dokładnie się Pan czuje gdy nie zje śniadania, a jak gdy zapomni wziąć poranną dawkę lekarstw?

12 c.d. Klaryfikacja z natury jest pytaniem otwartym: Proszę wyjaśnić co Pan rozumie przez mroczki przed oczami? Ale też może mieć formę pytania zamkniętego: kiedy mówi Pan, że ma mroczki przed oczami to znaczy, że widzi Pan coś w rodzaju ciemnych plam latających w polu widzenia i zasłaniających widok?

13 Nadawanie struktury- umiejętności Otwarcie ujawniamy przebieg spotkania na każdym etapie poprzez: Podsumowujemy etap, upewniając się że pacjent rozumie i się z nami zgadza, zanim przejdziemy do następnego etapu Płynnie przechodzimy z etapu do etapu nawiązując do poprzedniego i następnego np. sygnalizując skoro już zbadałem Pana to możemy spróbować zaplanować co dalej Nie pomijamy żadnego z etapów i przestrzegamy ich kolejności Rozsądnie i z wyczuciem gospodarujemy czasem Dzielimy się z pacjentem przemyśleniami Reasumujemy po każdym etapie (co skupia uwagę na najważniejszym elemencie etapu) i po całym wywiadzie (tak by połączyć jeszcze raz w całość wszystkie etapy) Pamiętamy, że używanie zbyt wielu pytań zamkniętych odbiera pacjentowi kontrolę nad procesem wywiadu i sprawia, że staje się on bierny

14 Nadawanie struktury- potrzebne lekarzowi i pacjentowi (Calgary- Cabridge Guides)

15 Praca w grupach Proszę się podzielić na 3 zespoły, każdy zespół otrzyma dużą kartkę flipczart na której napisze dialog lekarza z pacjentem wg podanego opisu. 1/ pacjent dorosły,chory na nowotwór, korzystający z konsultacji stomatologicznej (parafraza) 2/pacjentka nieletnia, z objawami zaburzeń odżywiania (klaryfikacja) 3/ pacjent, który przyszedł do lekarza dentysty na rutynową kontrolę uzębienia, a wychodząc wspomina o zupełnie nowym objawie bólu żuchwy podczas żucia i wyczuwalnej nierówności w kości żuchwy podczas golenia (nadawanie struktury) Zapraszam przedstawicieli grup do zaprezentowania dialogów wszystkim