Rola psychologa w podmiotach leczniczych

Transkrypt

1 Rola psychologa w podmiotach leczniczych Podstawowym celem działań podmiotów leczniczych było i jest zdrowie pacjentów. Ponieważ jednak zdrowie według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) to stan cechujący się uzyskaniem dobrego samopoczucia na poziomie fizycznym, psychicznym i społecznym, nie jest on zatem związany tylko z brakiem choroby czy niedomaganiem. 1 Jak pokazują liczne strategie związane z funkcjonowaniem dzisiejszych palcówek medycznych, potrzeby współczesnego klienta związane są nie tylko bezpośrednio z dbaniem o zdrowie fizyczne samych pacjentów, ale także z organizowaniem na rzecz tegoż zdrowia szeregu innych, innowacyjnych rozwiązań. W wielu podmiotach leczniczych do stałych już praktyk weszło zatrudnianie w nich psychologów, którzy otaczają wsparciem duchowym pacjentów, w tym prowadzą także terapię psychologiczną, przyczyniającą się do szybszego i lepszego zdrowienia pacjenta. Wszak medycyna poprzez rozwój technologii potrafi dzisiaj ratować życie ludzkie, jednak często związany jest z tym ogrom kosztów emocjonalnych zarówno dla samego pacjenta, jak i jego rodziny. Dlatego kolejnym obszarem pracy psychologa jest zachęcenie do udziału w leczeniu chorego jego rodziny. Z uwagi na kontekst emocjonalnospołeczny, tak ważny dla procesu leczenia, powszechną praktyką stała się obecność rodziny, także w nocy, zwłaszcza przy łóżkach małych pacjentów dzieci. Należy jednak pamiętać, że ta sama rodzina, która wspiera, z drugiej strony także potrzebuje niejednokrotnie pomocy i wsparcia. Często pozostając sama ze swoim problemem, niejednokrotnie dostrzega i boleśnie odczuwa brak systemowych rozwiązań umożliwiających wsparcie skierowane do niej. Kiedy pacjent trafia na oddział szpitalny otoczony jest troską całego personelu medycznego, dodatkowo często uczestniczy w różnych zajęciach o charakterze terapeutycznym. Rodzina osoby chorej natomiast będąc zupełnie nieprzygotowaną na to w jakiej sytuacji przyszło jej się znaleźć, sama musi podejmować decyzje i radzić sobie z 1 (dostęp: r.).

2 własnymi emocjami, wątpliwościami. Opiekunowie faktyczni zmagają się z licznymi wyzwaniami, takimi jak np.: - gdzie zdobyć rzetelną wiedzę jak opiekować się swoim bliskim; - kto im w tym pomoże, kiedy już skończy się urlop i będą musieli wrócić do pracy; - jak wreszcie pogodzą dalsze życie zawodowe z opieką nad bliskimi zależnymi? Chaotyczny bieg po różnych instytucjach w poszukiwaniu miejsc wsparcia, nie zawsze przynosi pożądane rezultaty. Opiekunowie czują się często bezsilni wobec systemu, przepisów, braku wsparcia. Kłębią się trudne emocje, a wśród nich dominuje na przemian smutek, głęboka rozpacz i złość dlaczego mnie to spotkało? Czuwanie przy łóżku chorej osoby, w międzyczasie próba logistycznego ułożenia planu dnia i wywiązywania się z dotychczasowych obowiązków, związanych także z opieką nad drugą osoba zależną generują potężne pokłady stresu, z którym opiekunowie nie są sobie w stanie sami poradzić. Wszak muszą być cały czas w gotowości na niesienie pomocy swoim bliskim, brakuje chwili na odpoczynek. Z czasem w tym biegu po rozwiązania zapętlają się tak bardzo, że kiedy ich bliski trafia do domu, dochodzi do nieporozumień, konfliktów. Przemęczenie, brak czasu dla siebie przyczynia się do zwiększonej podatności na zachorowanie także samych opiekunów. Odpowiedzią na te problemy może być aktywna, systematyczna praca psychologa nie tylko na oddziałach szpitalnych z pacjentem, ale także w formie świadczenia usługi wsparcia dla opiekunów faktycznych osób zależnych. Wdrożenie systemowego wsparcia całej rodziny, terapii psychologicznej już od początku zaistniałego problemu/choroby bliskiej osoby, może zapobiec wielu wtórnym zaburzeniom opiekuna, takim jak: nerwica, depresja, choroby somatyczne. Należy również pamiętać, iż wśród pracowników podmiotów leczniczych także są opiekunowie faktyczni, którzy potrzebują pomocy i wsparcia w przeżywaniu swoich trudnych emocji. Ponadto wszystkie osoby zaangażowane zawodowo w proces zdrowienia pacjenta doświadczają wielu trudnych emocjo związanych z jego chorobą czy śmiercią i jednocześnie z koniecznością przekazywania takich informacji bliskim pacjenta. W przypadku pracowników

3 zajmujących się obszarami psychoterapii pomocnym obszarem w pracy będzie zaproponowana superwizja, która zabezpieczy specjalistę przed mechanizmami przeniesienia, ale także wzmocni efektywność jego działań. Podsumowując obecność psychologa we współczesnej praktyce podmiotów leczniczych jest niezbywalna i stanowi element holistycznej oferty opieki medycznej, uzupełnia pracę lekarzy, przyczynia się do lepszego i bardziej efektywnego procesu leczenia. Obszary działań psychologa w podmiotach leczniczych Specjaliści podmiotu leczniczego Osoby chore - dorosli Psycholog Osoby chore - dzieci Opiekunowie faktyczni osób chorych Formy działań psychologa w podmiotach leczniczych 1. Osoby chore dorośli, w tym osoby starsze: terapia psychologiczna; nauka radzenia sobie ze swoja chorobą czy niepełnosprawnością; godzenie się z procesem przemijania i towarzyszącymi temu trudnościami; pomoc w rozwiązywaniu rodzących się niejednokrotnie konfliktów w rodzinie poczucie braku zrozumienia przez bliskich.

4 2. Osoby chore dzieci: terapia psychologiczna; wykorzystanie psychorysunku w procesie terapii; nauka radzenia sobie ze swoja chorobą czy niepełnosprawnością; motywowanie do podejmowania działań, w tym do kontynuowania edukacji; sztuka podtrzymywania relacji społecznych z rówieśnikami pomimo ograniczeń wynikających z choroby/niepełnosprawności. 3. Opiekunowie faktyczni: nauka radzenia sobie trudnymi emocjami, umożliwienie odreagowania nieprzyjemnych napięć; nauka akceptacji sytuacji związanej z chorobą/niepełnosprawnością osób bliskich; nauka radzenia sobie ze stresem, sztuka relaksacji; podniesienie samooceny, motywowanie do dbania o własny wypoczynek i zdrowie; towarzyszenie w stracie bliskiej osoby. 4. Pracownicy podmiotu leczniczego: wsparcie psychologiczne w przypadku pracy z trudnym klientem ; wsparcie w przypadku przekazywania trudnych informacji pacjentowi związanych ze stanem jego zdrowia lub informacji przekazywanych opiekunowi faktycznemu, a związanych ze stratą osoby bliskiej; możliwość przepracowania własnych trudnych emocji związanych z pracą z osobami chorymi i ich rodzinami; superwizja dla specjalistów pracujących w obszarach psychoterapii;

5 wsparcie psychologiczne w przypadku gdy specjalista podmiotu leczniczego sam staje w sytuacji niesienia pomocy/wsparcia swojej bliskiej osobie i staje się tym samym jej opiekunem faktycznym.