WP.IV Kraków, 30 czerwca 2017 r. WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Transkrypt

1 WOJEWODA MAŁOPOLSKI WP.IV Kraków, 30 czerwca 2017 r. Pani Ewa Gędłek Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej ul. Kościuszki Krzeszowice WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 697 tj.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 roku w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r., poz. 1477) oraz upoważnienia do kontroli Nr 156/2016 z 24 października 2016 (znak: WP-IV ) wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Jacka Kowalczyka - Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie przeprowadzona została w trybie zwykłym kontrola kompleksowa w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Krzeszowicach. Czynności kontrolne w siedzibie Jednostki zostały przeprowadzone 3 i 4 listopada 2016 roku przez zespół kontrolny w składzie: - p. Magdalena Kosiorowska inspektor wojewódzki, przewodnicząca zespołu kontrolnego; - p. Krystyna Raczkowska inspektor wojewódzki. W związku z wystąpieniem okoliczności uniemożliwiającej podpisanie wystąpienia pokontrolnego przez p. Magdalenę Kosiorowską, Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, działając z upoważnienia Wojewody Małopolskiego, upoważnił p. Łukasza Szczura - Inspektora Wojewódzkiego, do zapoznania się z ustaleniami ww. kontroli kompleksowej i podpisania wystąpienia pokontrolnego (Upoważnienie nr 84/2017). Zakres kontroli obejmował: ocenę realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz ocenę kwalifikacji kadry realizującej ww. zadanie. Okres objęty kontrolą: od 1 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku. Klasyfikacja wg budżetu zadaniowego: Funkcja 13. Zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny; zadanie Wspieranie rodziny; podzadanie Wsparcie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz piecza

2 - 2 - zastępcza nad dzieckiem; działanie Finansowanie, monitorowanie oraz kontrola realizacji zadań w obszarze wspierania rodziny i systemie pieczy zastępczej. Ilekroć w wystąpieniu pokontrolnym użyto następujących skrótów należy przez to rozumieć: ustawa ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 697, tj.), Ośrodek, GOPS lub OPS Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krzeszowicach. Kontrolę przeprowadzono w oparciu o analizę zastanej dokumentacji oraz pisemne wyjaśnienia Kierownika GOPS p. Ewy Gędłek, oraz na podstawie wyników: analizy danych zawartych w liście kontrolnej umieszczonej w Statystycznej Aplikacji Centralnej dotyczącej realizowania zadań z zakresu wspierania rodziny, analizy dokumentacji prowadzonej w GOPS, analizy dokumentacji dotyczących kwalifikacji asystenta rodziny, analizy sprawozdań rzeczowo-finansowych przekazywanych w Centralnej Aplikacji Statystycznej. Ustalenia z kontroli kompleksowej: I. Podstawy formalno-organizacyjne kontrolowanej jednostki: Miasto Krzeszowice wyznaczyło Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej do realizacji zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Uchwała Nr XVI/157/2012 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 26 stycznia 2012 r. w sprawie: wyznaczenia Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzeszowicach jako jednostki organizacyjnej Gminy Krzeszowice organizującej realizację zadania administracji publicznej w zakresie wspierania rodziny, prowadzonego w formie pracy z rodziną). W statucie GOPS w Krzeszowicach (Uchwała nr XV/149/2010 Rady Miasta Krzeszowice z dnia 29 grudnia 2011 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzeszowicach) w 3 zapisano m.in., że Ośrodek realizuje zadania własne Gminy Krzeszowice oraz zadania zlecone Gminy Krzeszowice. Zadania wynikające z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zostały ujęte w regulaminie przyjętym Zarządzeniem Nr 75/2012 Burmistrza Gminy Krzeszowice z dnia 1 marca 2012 r. w sprawie wprowadzenia zmian w Regulaminie Organizacyjnym Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzeszowicach. W wyniku prowadzenia czynności kontrolnych stwierdzono również, że w strukturze jednostki kontrolowanej wyodrębniono komórkę realizującą zadania ze wspierania rodziny- Sekcja wspierania rodziny. Ustalono, że w kontrolowanej jednostce do realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny wyznaczonych zostało 5 pracowników, w tym: kierownik sekcji wspierania rodziny, inspektor, dwóch asystentów rodziny oraz psycholog. Pracownicy socjalni w dniu kontroli nie posiadali w zakresach czynności stosownych zapisów poświadczających wykonywanie zadań z zakresu wspierania rodziny. W dniu kontroli ww. dokumenty uzupełniono. Zgodnie z zapisami art. 11 ust. 1 ustawy w przypadku, gdy Ośrodek Pomocy Społecznej pozyskał informacje (informacje otrzymywane były od pracowników socjalnych) o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, pracownicy socjalni przeprowadzali w tej rodzinie wywiad środowiskowy, na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej. W okresie objętym kontrolą pracownicy socjalni

3 - 3 - przeprowadzili 8 takich wywiadów środowiskowych. Pracownicy socjalni wskazywali wprost, że objęcie tych rodzin wsparciem asystenta rodziny byłoby zasadne ze względu na konieczność wzmocnienia kompetencji opiekuńczo-wychowawczych (w przypadku 7 rodzin). Praca z rodzinami prowadzona była przez asystenta rodziny i pracowników socjalnych w oparciu o Procedurę załatwiania spraw w Sekcji Wspierania Rodziny Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzeszowicach, która została wprowadzona Zarządzeniem Nr 11/2013 Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzeszowicach z dnia 25 stycznia 2013 r., oraz Zarządzeniem nr 31/2014 Dyrektora Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzeszowicach z dnia 31 grudnia 2014 r. w sprawie procedury: przydzielania asystenta rodzinie, współpracy i działań podejmowanych przez asystenta i pracownika socjalnego na rzecz rodzin objętych wsparciem oraz kontroli. Zarządzenie Nr 12/2015 Dyrektora Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzeszowicach z dnia 31 lipca 2015 r. w sprawie zmiany zarządzenia nr 31/2014 Dyrektora Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzeszowicach z dnia 31 grudnia 2014 r. w sprawie procedury przyznania asystenta rodzinie, współpracy i działań podejmowanych przez asystenta i pracownika socjalnego na rzecz rodzin objętych wsparciem oraz kontroli. Analiza procedury przyjętej Zarządzeniem Dyrektora Ośrodka wykazała, że w 3 Zadania pracownika socjalnego w zakresie pracy z rodziną nie uwzględniono istotnego zadania wynikającego z art. 11 ustawy, a mianowicie dokonywania analizy sytuacji rodziny po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego (art. 11 ust. 2 ustawy). Ponadto stwierdzono, że zapis 5 ust. 3 procedury: Niezależnie od występujących w rodzinie problemów, asystent może podjąć pracę z rodziną jedynie za jej zgodą i przy wyrażonej chęci aktywnej współpracy członków rodziny. Wyjątek stanowi zobowiązanie sądu do przymusowej współpracy z asystentem oraz w przypadku gdy rodzicem wychowującym dziecko jest małoletni opuszczający młodzieżowy ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii, schronisko dla nieletnich lub zakład poprawczy. nie jest zgodny z art. 8 ust. 3 ustawy, gdyż: Wspieranie rodziny jest prowadzone za jej zgodą i aktywnym udziałem, z uwzględnieniem zasobów własnych oraz źródeł wsparcia zewnętrznego.. Zapis cyt. artykułu odnosi się do wszystkich rodzin przeżywających trudności opiekuńczowychowawcze. A więc rozpoczęcie usługi w rodzinie zobowiązanej do współpracy z asystentem również wymaga zgody tej rodziny na wspieranie przez asystenta rodziny W przypadku, gdy rodzina nie wyrazi zgody na wsparcie w formie usługi asystenta, wówczas OPS powinien poinformować o tym właściwy Sąd. Z zapisu 3 ust. 1 pkt 7 procedury wynika, że zadaniem pracownika socjalnego w zakresie pracy z rodziną jest podejmowanie decyzji o zakończeniu pracy z rodziną. Zapis ten nie jest zgodny z zakresem zadań pracownika socjalnego w obszarze wspierania rodziny określonego w ustawie. Decyzja dotycząca zakończenia pracy z rodziną nie jest uprawnienie pracownika socjalnego. Skoro pracę z rodziną prowadził asystent rodziny, to on w pierwszej kolejności, przy aktywnym udziale rodziny powinien podejmować decyzję w tym zakresie, współpracując ewentualnie z pracownikiem socjalnym, w przypadku gdy realizacja zadań pracownika socjalnego pozawala na ocenę dalszej zasadności realizowania usługi asystenta rodziny. Procedura może oczywiście przewidywać akceptację przełożonego czy Dyrektora Ośrodka. Natomiast w 7 ust. 3 procedury zapisano: Po zakończeniu pracy z rodziną asystent rodziny przesyła pracownikowi socjalnemu w terminie 7 dni od podjęcia decyzji o zakończeniu usługi podsumowanie końcowe jej realizacji wraz ze wskazówkami odnośnie dalszego monitoringu rodziny.. Dla osiągnięcia założonych celów współpraca pracownika socjalnego z asystentem rodziny jest niezbędna, natomiast nie powinna mieć miejsca sytuacja, gdy to pracownik socjalny postrzegany jest jako pracownik nadrzędny, sprawujący niejako nadzór nad realizacją zadań przez asystenta rodziny. Wzajemne relacje tych dwóch osób winny być oparte na partnerstwie

4 - 4 - i poszukiwaniu wspólnych rozwiązań. Podsumowanie końcowe asystenta winno być przedłożone do Kierownika Sekcji Wspierania Rodziny GOPS w Krzeszowicach, który sprawuje nadzór nad pracą asystenta rodziny i pracownika socjalnego, zgodnie z zapisem 1 ust. 3 procedury. ZALECENIE NR 1: Podjęcie działań mających na celu dostosowanie zapisów Procedury przydzielania asystenta rodzinie, współpracy i działań podejmowanych przez asystenta i pracownika socjalnego na rzecz rodzin objętych wsparciem oraz kontroli do: art. 11 ust. 2 ustawy (dot. dokonywania przez pracownika socjalnego analizy sytuacji rodziny po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego), art. 8 ust. 3 ustawy (w zakresie pozyskiwania zgody również od rodzin zobowiązanych przez Sąd do współpracy z asystentem na wsparcie w formie asystenta rodziny przed uruchomieniem usługi asystenta), oraz w zakresie zmian w zapisach dot. podejmowania decyzji o zakończeniu pracy z rodziną, a także przekazywania podsumowania końcowego z realizacji usługi asystenta rodziny. TERMIN REALIZACJI: Powyższe zalecenie należy zrealizować od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. Po przeprowadzeniu ww. wywiadów środowiskowych w okresie objętym kontrolą, pracownicy socjalni, w 7 przypadkach wystąpili do Dyrektora Ośrodka z wnioskiem o przydzielenie rodzinie asystenta. W przypadku jednej rodziny po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego pracownik socjalny nie wnioskował o przydzielenie rodzinie asystenta gdyż uznał, że rodzinie nie jest potrzebna pomoc asystenta, ale wystarczy praca socjalna. W ocenie pracownika socjalnego rodzina posiadała niezbędne kompetencje rodzicielskie, proces wychowawczy dzieci przebiegał prawidłowo. W ramach pracy socjalnej aktywizowano matkę zawodowo oraz mobilizowano do utrzymywania porządku w domu. Po otrzymaniu wniosków Kierownik OPS przydzielał rodzinie asystenta (przydzielenie asystenta sporządzane było na osobnym druku a w wywiadzie środowiskowym w rubryce: plan pomocy rodzinie zamieszczany był stosowny zapis). Asystenci rodziny w 2015 r. mieli pod opieką 19 rodzin, w których wstępowały problemy opiekuńczo-wychowawcze. II. Zasoby kadrowe i kwalifikacje asystenta rodziny W 2015 r. w GOPS zatrudniano 2 asystentów rodziny. Asystent rodziny nr 1 zatrudniony na czas nieokreślony od 1 stycznia 2015 r. w wymiarze 0,5 etatu. Wykształcenie wyższe Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Wydział filozoficzno-historyczny w zakresie pedagogiki resocjalizacyjnej, tytuł naukowy: magister 1991r. Asystent rodziny nr 2 zatrudniony na czas określony od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2017 r. w wymiarze pełnego etatu. Wykształcenie wyższe Akademia Ignatianum w Krakowie Wydział Pedagogiczny, kierunek praca socjalna w specjalności praca socjalna z rodziną, tytuł naukowy: licencjat 2012 r. Ustalono również, że w teczkach akt osobowych asystentów rodziny znajdowały się oświadczenia, o których mowa w art.12 ust.1 pkt 2-4 ww. ustawy. Zatrudnienie ww. asystentów finansowane było m.in. ze środków pochodzących z Rządowego Programu Asystent Rodziny i Koordynator Rodzinnej Pieczy Zastępczej na rok 2015.

5 - 5 - Ponadto ustalono, że w 2015 r. asystenci rodziny nie przekraczali limitu rodzin przypadających na jednego asystenta, określonego w art. 15 ust. 4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W trakcie kontroli ustalono, że asystenci rodziny podnosili swoje kwalifikacje poprzez udział w szkoleniach: Asystent nr 1 Szkolenie pn. Doskonalenie warsztatu pracy z klientem w oparciu o podejście skoncentrowane na rozwiązaniach. Organizator: ROPS w Krakowie. Termin: r. i r. OK. (zaświadczenia w aktach); Spotkanie asystentów rodziny w Jerzmanowicach. Organizator: GOPS w Jerzmanowicach. Termin: r. Forum asystentów rodziny. Organizator: GOPS w Wielkiej Wsi. Termin: r. Asystent nr 2 Forum asystentów rodziny. Organizator: GOPS w Wielkiej Wsi. Termin: r., Szkolenie pn. Doskonalenie warsztatu pracy z klientem w oparciu o podejście skoncentrowane na rozwiązaniach. Organizator: ROPS w Krakowie. Termin: r. i r. OK. (informacja z miesięcznej karty czasu pracy za miesiąc marzec 2015r. - brak potwierdzenia uczestnictwa w aktach). Ponadto poinformowano zespół kontrolny, że w Ośrodku prowadzona była superwizja dla pracowników socjalnych i asystentów rodziny. Podczas weryfikacji dokumentacji ustalono, że były to spotkania prowadzone przez zatrudnionego w Ośrodku psychologa. Kontrola wykazała, że praca asystenta rodziny nie była łączona z wykonywaniem obowiązków pracownika socjalnego na terenie gminy, w której praca była prowadzona, co jest zgodne z art. 17 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Zgodnie z art. 17 ust. 4 ww. ustawy asystent rodziny nie prowadził postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez Gminę. Podczas czynności kontrolnych przeanalizowano rejestr pism wpływających do Ośrodka Pomocy Społecznej w Krzeszowicach (dziennik korespondencyjny), pod kątem pozyskiwania informacji o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych. W wyniku analizy przedłożonego dokumentu stwierdzono, że OPS otrzymywał pisemne informacje m.in. od Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Krakowie, oraz Sądu Rejonowego w Chrzanowie (dotyczyły one głównie wymiany informacji o rodzinach będących w zainteresowaniu ww. instytucji). Pracownicy GOPS w odpowiedzi na przedłożone pisma przekazywali pisemne informacje, opinie dotyczące współpracy rodziny z ośrodkiem (w tym z asystentem rodziny). III. Realizacja zadań własnych gminy opracowanie i realizacja 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny Pracownicy Ośrodka opracowali i realizowali 3-letni gminny program wspierania rodziny, który został wprowadzony uchwałą nr XXVIII/315/2013 Rady Miejskiej Krzeszowicach z dnia 28 lutego 2013 r. w sprawie przyjęcia 3-letniego Gminnego Programu Wsparcia Rodzin na terenie Gminy Krzeszowice na lata Wprowadzenie programu nastąpiło z opóźnieniem, ponieważ obowiązek posiadania Programu obowiązywał od 1 stycznia 2012 r. Ze względu na stosunkowo (w porównaniu do innych gmin) opóźnienie w przygotowaniu i uchwaleniu Programu odstąpiono od wydawania zalecenia w tym zakresie. Program zawierał analizę zasobów gminy Krzeszowice w świetle założeń programu w oparciu o dane statystyczne GOPS. W Programie zawarto również analizę SWOT. W Gminnym Programie określono cele programu:

6 Efektywne wspieranie rodzin w pełnieniu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, w tym zapobieganie wykluczeniu społecznemu rodzin i działania profilaktyczne mające na celu zapewnienie małoletnim prawidłowego rozwoju. 2. Powrót do środowiska rodzinnego małoletnich przebywających w pieczy zastępczej. 3. Stała współpraca na rzecz wspierania rodziny podmiotów z obszaru polityki społecznej na terenie gminy Krzeszowice. 4. Podnoszenie standardów pracy i kompetencji zawodowych osób działających na rzecz dziecka i rodziny. W programie wskazano realizatorów programu jak i źródła finansowania oraz planowany termin realizacji (z zapisem: okres realizacji: lub w indywidualnych przypadkach, w miarę potrzeb ). Przy opracowywaniu programów na kolejne lata należy dookreślić terminy realizacji zadań. IV. Realizacja zadań własnych gminy tworzenie oraz rozwój systemu opieki nad dzieckiem w tym placówek wsparcia dziennego oraz praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych a) zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa, a także formy pracy z rodziną; W okresie objętym kontrolą pracownicy GOPS w Krzeszowicach zapewniali rodzinie przeżywającej trudności dostęp do specjalistycznego poradnictwa. Z analizy danych zawartych w aplikacji kontrolnej oraz z dokumentacji prowadzonej w Ośrodku wynika, że pracownicy socjalni i asystent rodziny informowali klientów o możliwości skorzystania z pomocy instytucji świadczących pomoc w zakresie wpierania rodziny. Były to: Konsultacje i poradnictwo psychologiczne (psycholog GOPS w poniedziałki 9:00 14:00 oraz w piątki 13:30 18:30); Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Krzeszowicach (poradnictwo, diagnoza i terapia: psycholog, pedagog, logopeda); Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Krakowie (poradnictwo psychologiczne); Poradnictwo prawne (inspektor GOPS - w zakresie czynności wpisano : ( ) udzielanie pomocy prawnej, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego w tym redagowanie pism procesowych. ) W dokumentacji znajdowały się informacje potwierdzające zaproponowanie ww. usług rodzinom. b) organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających Podczas kontroli ustalono, że pracownicy Ośrodka podejmowali działania w celu tworzenia warunków do rozwoju rodzin wspierających. Na tablicy ogłoszeń w GOPS umieszczona została informacja dotycząca poszukiwania kandydatów do pełnienia roli rodziny wspierającej. W okresie objętym kontrolą nie funkcjonowały rodziny wspierające ze względu na brak kandydatów do pełnienia tej funkcji. c) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci Z danych zawartych w liście kontrolnej oraz dokumentacji przedstawionej kontrolującym wynika, że na terenie Gminy funkcjonują 2 Placówki Wsparcia Dziennego (typu opiekuńczego), tj.: Placówka Wsparcia Dziennego typu opiekuńczego (Krzeszowice ul. Długa 22), prowadzona przez Caritas Archidiecezji Krakowskiej działająca w oparciu o umowę nr 1 zawartą 31 grudnia 2014r. o powierzenie realizacji zadania publicznego pod nazwą:

7 - 7 - Prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach wsparcia dziennego dla 60 dzieci, mieszkańców Gminy Krzeszowice w okresie od dnia 1 stycznia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. na terenie Gminy Krzeszowice. Placówka przeznaczona jest dla 20 dzieci w wieku od 7 do 16 lat a czynna jest od poniedziałku do piątku w godzinach letnich: 14:00-18:00 a w godzinach zimowych: 13:00 17:00. Placówka Wsparcia Dziennego typu opiekuńczego (Tenczynek, ul. Ks. Mądrzyka 21a), prowadzona przez Caritas Archidiecezji Krakowskiej działająca w oparciu o umowę jw. Placówka przeznaczona jest dla 40 dzieci w wieku od 7 do 16 lat a czynna jest od poniedziałku do piątku w godzinach:12:00-16:00. W okresach wolnych od nauki ferie zimowe, wakacje godziny otwarcia placówek były zmienione i dostosowane do potrzeb dzieci, w wymiarze 4 godzin dzienne. d) inne zadania realizowane przez gminę Kontrolowany Ośrodek realizował zadanie określone w art. 179 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Dyrektor Ośrodka przekazał sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej Burmistrzowi Gminy Krzeszowice, które zostało przedstawione na XVIII/2016 Sesji Rady Miejskiej w Krzeszowicach r. (przekazano protokół z sesji do wglądu). W sprawozdaniu określono potrzeby związane z realizacją zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, m.in. podnoszenie kwalifikacji przez asystenta rodziny, rozwój poradnictwa psychologicznego i prawnego oraz grup wsparcia rodziny, kontynuacja funkcjonowania placówek wsparcia dziennego, współfinansowanie dzieci przebywających w pieczy zastępczej, poszerzenie współpracy między asystentami rodziny a pracownikami socjalnymi oraz przedstawicielami innych instytucji. Pracownicy Ośrodka sporządzali sprawozdania rzeczowo-finansowe z zakresu wspierania rodziny oraz przekazywali je Wojewodzie Małopolskiemu, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego. Sprawozdanie rzeczowo-finansowe za: II półrocze 2014 r. (termin przekazania: r.) zostało przekazane r., I półrocze 2015 r. (termin przekazania: r.) zostało przekazane r., Ww. sprawozdania przekazano zgodnie z 3 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sprawozdań rzeczowo-finansowych z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. V. Wspieranie rodziny i praca z rodziną. Podczas kontroli ustalono, że w sprawozdaniu resortowym z zakresu pomocy społecznej (MPiPS 03R) wskazano 69 rodzin, którym przyznano pomoc z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego (w tym 61 rodzin niepełnych i 11 rodzin wielodzietnych). Ze wsparcia asystenta rodziny w 2015 roku korzystało 19 rodzin. Z wyjaśnień Kierownika Sekcji Administracyjno-Prawnej GOPS w Krzeszowicach wynika, że ( ) dane zawarte w sprawozdaniu MPiPS-03 za I-XII 2015 r., w dziale Powody przyznania pomocy ( ) generowane są przez system Helios. Podana liczba w sprawozdaniu odpowiada ilości rodzin niepełnych i rodzin, w których występuje bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Przy wprowadzaniu wniosku i wybieraniu powodów nie ma możliwości rozdzielenia problemu bezradności występującego w rodzinach i problemu rodzin niepełnych stąd taka liczba w dziale 4 wers 9.. Powyższe wyjaśnienia nie mogą zostać uwzględnione. Funkcjonalności systemu Helios, który posiada homologację Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w zakresie możliwości wybierania przyczyny odpowiadają obowiązującym przepisom prawa. Należy zwrócić uwagę, że przepis art. 7 ust. 9 ustawy o pomocy społecznej określa jako przyczynę

8 - 8 - korzystania z pomocy, występowanie bezradności jednocześnie w dwóch obszarach: w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. Kwestia problemu rodzin niepełnych nie została ujęta jako przyczyna korzystania z pomocy w art. 7. Ujmowanie takiej przyczyny jest możliwe, ale jako innej przyczyny, gdyż wyliczenie zawarte w art. 7 ustawy o pomocy społecznej nie ma charakteru zamkniętego (Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu ). REKOMENDACJA NR 1: Podjęcie działań, aby przedstawiane dane statystyczne w sprawozdaniach odzwierciedlały faktyczny stan i powód pracy z rodzinami objętymi pomocą ośrodka, zgodnie z przyczynami korzystania z pomocy, określonymi w art. 7 ustawy o pomocy społecznej. TERMIN REALIZACJI: Powyższą rekomendację należy realizować od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. Na podstawie losowo wybranych 5 akt zawierających dokumentację pracy z rodziną dokonano oceny jej zgodności z wymogami i zasadami określonymi w Dziale II Rozdziale 2 ustawy i stwierdzono: na podstawie przeprowadzonych w rodzinach wywiadów środowiskowych oraz dokonanych analiz sytuacji rodziny (w formularzu wywiadów środowiskowych) pracownicy socjalni wskazywali na konieczność przydzielenia asystenta i wnioskowali do Dyrektora o przydzielenie asystenta rodziny (pisemny wniosek pracowników socjalnych do Dyrektora Ośrodka o objęcie rodziny wsparciem asystenta oraz wpis na druku wywiadu środowiskowego); Dyrektor GOPS wyrażał zgodę (stosowna adnotacja na pisemnym wniosku pracownika socjalnego oraz na druku wywiadu środowiskowego) i przydzielał rodzinom asystenta; każda z rodzin pisemnie wyrażała zgodę na przydzielenie rodzinie asystenta (na druku: Oświadczenie ); asystenci opracowywali wspólnie z rodzinami i w porozumieniu z pracownikami socjalnymi Plan pracy z rodziną, który zawierał m.in.: cele i przewidywane efekty, planowane działania, formy wsparcia, terminy realizacji oraz dane osoby odpowiedzialnej za realizację działania. asystenci uczestniczyli w posiedzeniach zespołów ds. asysty rodzinnej, podczas których oceniano sytuację rodziny oraz określano działania mające służyć rozwiązaniu problemów/poprawie sytuacji rodziny; asystenci prowadzili dokument pn. Miesięczna karta czasu pracy oraz Karta pracy z rodziną. W dokumentach odnotowywano m.in. datę spotkania, opis przebiegu spotkania i podejmowanych działań, uwagi, planowane działania, datę kolejnego spotkania; nie rzadziej niż co pół roku asystenci dla każdej rodziny sporządzali Okresową ocenę sytuacji rodziny, w której dokonywali opisu sytuacji rodziny pod kątem zmian jakie nastąpiły w trakcie pracy asystenta z rodziną, informowali o osiągniętych celach oraz efektach, a także ustalali wskazówki do dalszej pracy z rodziną (lub zakończenia asystentury). Stwierdzono, że asystenci rodziny każdorazowo przekazywali ww. oceny Dyrektorowi Ośrodka zgodnie z zapisami art. 15 ust. 1 pkt 15 ustawy. w przypadku 5 rodzin, (9 dzieci), których dzieci zostały umieszczone w pieczy zastępczej stwierdzono, że asystenci koordynowali plany pracy z rodzinami z planami pomocy dzieciom umieszczonym w pieczy. Uczestniczyli w posiedzeniach zespołów ds. okresowej oceny sytuacji dzieci. W przypadku 1 rodziny (3 dzieci) w posiedzeniach zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dzieci uczestniczyli pracownicy socjalni Ośrodka.

9 - 9 - Z pisemnych wyjaśnień Kierownika wynika, że ( ) w przypadku jednego posiedzenia zespołu uczestniczył w nim pracownik socjalny, gdyż nie było wówczas przydzielonego asystenta rodziny, natomiast w przypadku drugiego zespołu uczestniczył w posiedzeniu pracownik socjalny, który jednocześnie był przewodniczącym Zespołu Interdyscyplinarnego. W rodzinie tej prowadzona była procedura NK i pracownik socjalny na posiedzeniu występował w podwójnej roli: z ramienia ZI a także znając dogłębnie problemy rodziny występował w imieniu asystenta rodziny. Plany pracy pozostałych 3 rodzin (4 dzieci) umieszczonych na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, które miały przydzielonego asystenta, nie były skoordynowane w 2015 r. z planami pomocy dziecku, ponieważ w dwóch rodzinach pracę asystenta zakończono jeszcze w 2013 r., natomiast w jednym przypadku dziecko było umieszczone w rodzinnej pieczy zastępczej u babci w Jaworznie, w związku z czym nie odbywały się spotkania mające okresową ocenę dziecka. W przypadku 3 rodzin, w których 4 dzieci umieszczonych zostało w pieczy zastępczej na podstawie ustawy o pomocy społecznej, współpraca asystenta została zakończona jeszcze w 2012 r.. asystenci rodziny współpracowali z grupami roboczymi, ponieważ 6 rodzin objętych wsparciem asystenta miało założoną Niebieską Kartę ; W okresie objętym kontrolą zakończono pracę z 7 rodzinami, w tym ze względu na osiągnięcie zamierzonych celów (1 rodzina), zmianę miejsca zamieszkania poza teren gminy (3 rodziny), rezygnacja ze wsparcia asystenta (1 rodzina), brak efektów pracy z rodziną lub brak możliwości powrotu dziecka do matki (2 rodziny). Oprócz ww. dokumentów asystenci swoją pracę dokumentowali sporządzając notatki służbowe, zarówno z wizyt w rodzinie, jak i na okoliczność pozyskanych informacji, pochodzących od innych podmiotów i jednostek (m.in. oświatowych). Z analizy losowo wybranych akt 5 rodzin objętych usługą asystenta rodziny wynika, że rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych udzielano następującego wsparcia i pomocy: [TEKST WYŁĄCZONY Z JAWNOŚCI] 1 W okresie objętym kontrolą asystenci rodziny w 2 przypadkach podjęli działania interwencyjne i zaradcze w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin. Działania dotyczyły m.in. współpracy z kuratorami, z gminną komisją rozwiązywania problemów alkoholowych oraz uczestnictwa w grupach roboczych. W 2015 roku asystenci rodziny nie sporządzali na wniosek sądu żadnej opinii o rodzinie i jej członkach, ponieważ ze strony sądu nie wpłynęły takie wnioski. Asystenci rodziny prowadzili dokumentację pracy z rodzinami w formie teczek założonych odrębnie dla każdej rodziny, w których znajdowały się: kserokopie wywiadów środowiskowych, wnioski o przydzielenie asystenta, oświadczenia rodzin dotyczące zgody na wsparcie asystenta, plany pracy z rodziną, okresowe oceny półroczne sytuacji rodzin oraz notatki służbowe z podejmowanych przez asystenta działań, a także notatki pracowników socjalnych z wizyt monitorujących w rodzinach. Ponadto znajdowały się zaproszenia na posiedzenia zespołu ds. asysty rodzinnej oraz protokoły z tych posiedzeń. Asystenci rodziny i pracownicy socjalni współpracowali z jednostkami administracji samorządowej oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny tj. lokalnymi placówkami oświatowymi, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Krakowie, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Krzeszowicach, Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Krzeszowicach, stowarzyszeniem Pro Familia, Caritasem, Interwencyjnym Zespołem Pomocy Międzyludzkiej.

10 VI. Dzieci z terenu gminy umieszczone w pieczy zastępczej. Z danych pozyskanych podczas kontroli wynika, że z terenu kontrolowanej gminy w okresie kontrolnym przebywało: 16 dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej (umieszczonych na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej); 21 dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej (umieszczonych na podstawie ustawy o pomocy społecznej); 12 dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej (umieszczonych na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej); 12 dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej (umieszczonych na podstawie ustawy o pomocy społecznej). W przypadku czasowego umieszczenia dzieci poza rodziną, pracownicy socjalni Ośrodka oraz asystenci rodziny prowadzili pracę z 8 rodzinami (15 dzieci umieszczonych na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej), rodziny miały przydzielonego asystenta. Ponadto 6 rodzin (6 dzieci umieszczonych na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej) odmówiło wsparcia asystenta, natomiast 5 rodzinom (7 dzieci umieszczonych na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej) nie proponowano asystenta ze względu na miejsce zamieszkania 4 rodzin poza terenem gminy oraz nieznane miejsce pobytu 1 rodziny. Ponadto w przypadku czasowego umieszczenia dzieci poza rodziną, na podstawie ustawy o pomocy społecznej pracownicy socjalni Ośrodka oraz asystenci rodziny prowadzili pracę z 4 rodzinami (5 dzieci umieszczonych na podstawie ustawy o pomocy społecznej), rodziny miały przydzielonego asystenta, jednak w 2 przypadkach praca została zakończona ze względu na brak efektów. 10 rodzin (19 dzieci umieszczonych na podstawie ustawy o pomocy społecznej) odmówiło przydzielenia asystenta, natomiast 5 rodzinom (6 dzieci umieszczonych na podstawie ustawy o pomocy społecznej) nie proponowano asystenta ze względu na miejsce zamieszkania \ poza terenem gminy oraz nieznane miejsce pobytu. W 2 rodzinach (3 dzieci umieszczonych na podstawie ustawy o pomocy społecznej) również nie było możliwości podjęcia pracy przez asystenta ze względu na półsieroctwo, bezdomność, a także przebywanie rodzica w domu pomocy społecznej. W dokumentacji udostępnionej kontrolującym znajdowały się odmowy rodzin w kierunku przydzielenia asystenta. Wnioski i uwagi. W trakcie czynności kontrolnych prowadzonych w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Krzeszowicach stwierdzono uchybienia w realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny. W niniejszym wystąpieniu pokontrolnym zawarto uwagi i wnioski dotyczące sposobu realizacji ww. zadań. Jednocześnie należy jednak podkreślić, że Kierownik oraz pracownicy Ośrodka w sposób prawidłowy realizują zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Przedstawiając powyższe ustalenia, na podstawie art. 197d ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 697, t.j.), w związku ze stwierdzonymi uchybieniami proszę Panią Kierownik o ich wyeliminowanie poprzez realizowanie rekomendacji wystosowanych w niniejszym wystąpieniu pokontrolnym. Zespół kontrolny dokonał wpisu w książce kontroli określając zakres i termin przeprowadzonej kontroli. Pouczenie

11 Informuję, iż na podstawie art. 197d ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 697, j.t.) oraz 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli przysługuje Pani uprawnienie do złożenia, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do treści wystąpienia pokontrolnego: 1) w przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia w terminie 30 dni o realizacji zaleceń, uwag i wniosków, w przypadku uwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia w terminie 30 dni o realizacji zaleceń, uwag i wniosków, mając na uwadze zmiany wynikające z uwzględnionych Podpisy członków zespołu inspektorów Podpis Dyrektora Wydziału Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego Inspektor Wojewódzki mgr Łukasz Szczur Inspektor Wojewódzki mgr Krystyna Raczkowska Z up. Wojewody Małopolskiego Jacek Kowalczyk Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Burmistrz Krzeszowic Symbolem - [TEKST WYŁĄCZONY Z JAWNOŚCI] oznaczono treść dokumentu, którego jawność została wyłączona. 1 A. Zakres wyłączenia: Dane dotyczące rodzin objętych usługą asystenta rodziny B. Podstawa prawna wyłączenia: art. 7 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 roku, poz. 697 j.t.). C. Osoba, która dokonała wyłączenia: Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej. D. Podmiot w interesie którego dokonano wyłączenia z jawności (art. 8 ust. 5 w związku z art. 5 ust 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016, poz.1764): rodziny objęte usługą asystenta rodziny