WP-IV Kraków, 21 sierpnia 2017 r. Pan Jacek Lelek WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Transkrypt

1 WOJEWODA MAŁOPOLSKI WP-IV Kraków, 21 sierpnia 2017 r. Pan Jacek Lelek Burmistrz Starego Sącza WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z j.t.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 roku w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1477) oraz upoważnienia do kontroli Nr 18/2017 z 20 lutego2017 roku (znak: WP-IV ) wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez p. Ewę Podłęcką II Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie przeprowadzona została w trybie zwykłym kontrola kompleksowa zadań gminy wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny realizowanych w Ośrodku Pomocy Społecznej w Starym Sączu, ul. Stefana Batorego 15, Stary Sącz oraz w Placówce Wsparcia Dziennego w Starym Sączu, ul. Bandurskiego 14 b, Stary Sącz. Kontrola została przeprowadzona w dniach 6 i 7 marca 2017 roku przez zespół kontrolny w składzie: Magdalena Kania inspektor wojewódzki - przewodnicząca zespołu, Łukasz Szczur inspektor wojewódzki. Zakres kontroli obejmował: ocenę realizacji zadań gminy wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz kwalifikacji kadry realizującej ww. zadanie. Okres objęty kontrolą:1 stycznia 2016 roku do dnia kontroli. Klasyfikacja wg budżetu zadaniowego: Funkcja 13. Zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny; zadanie Wspieranie rodziny; podzadanie Wsparcie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz piecza zastępcza nad dzieckiem; działanie Finansowanie, monitorowanie oraz kontrola realizacji zadań w obszarze wspierania rodziny i systemie pieczy zastępczej. Ilekroć w wystąpieniu pokontrolnym użyto następujących skrótów należy przez to rozumieć: ustawa ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z j.t.),

2 - 2 - OPS lub Ośrodek Ośrodek Pomocy Społecznej w Starym Sączu, ul. Stefana Batorego 15, Stary Sącz, Placówka lub PWD Placówka Wsparcia Dziennego w Starym Sączu, ul. Bandurskiego 14b, Stary Sącz, Protokół notatka służbowa ze spotkania z dnia 6 marca 2017 r. dotyczącego realizowanych zadań z zakresu wspierania rodziny przez OPS i PWD. Kontrolę przeprowadzono w oparciu o analizę zastanej dokumentacji oraz wyjaśnienia p. Jolanty Koszkul Kierownika Placówki, p. Franciszka Tudaja Kierownika Ośrodka oraz pracowników kontrolowanych Jednostek. Oceny realizacji zadań podlegających kontroli dokonano na podstawie wyników: analizy danych zawartych w liście kontrolnej umieszczonej w Statystycznej Aplikacji Centralnej dotyczącej realizowania zadań z zakresu wspierania rodziny, analizy dokumentacji prowadzonej w PWD oraz OPS, analizy dokumentacji dotyczących kwalifikacji asystentów rodziny, analizy sprawozdań rzeczowo-finansowych przekazywanych w Centralnej Aplikacji Statystycznej. Ustalenia z kontroli kompleksowej: Podczas przeprowadzania czynności kontrolnych w Gminie Stary Sącz przeprowadzono spotkanie z Kierownikiem OPS p. Franciszkiem Tudajem oraz Kierownikiem PWD p. Jolantą Koszkul, dotyczące realizowanych przez powyższe Jednostki zadań wynikających z ustawy. Spotkanie udokumentowano poprzez sporządzenie Protokołu, którego kserokopie otrzymali Kierownicy kontrolowanych Jednostek. Podczas spotkania ustalono zakres zadań realizowanych przez OPS i PWD, w niniejszym wystąpieniu znajdą się odwołania do poszczególnych ustaleń zawartych w Protokole. I. Podstawy formalno-organizacyjne Gmina Stary Sącz wyznaczyła PWD do realizacji zadań wynikających z cyt. ustawy Uchwałą nr XXIII/226/2012 Rady Miejskiej w Starym Sączu z 21 maja 2012 roku w sprawie zlecenia realizacji zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Placówka jest jednostką organizacyjną gminy, która organizuje pracę z rodziną. Zadania wynikające z ustawy zostały ujęte w Statucie Placówki przyjętym Uchwałą Rady Miejskiej Nr XXVIII/226/2012 z dnia 28 września 2012 roku w sprawie zmiany Uchwały Nr L/517/09 Rady Miejskiej w Starym Sączy z dnia 29 czerwca 2009 roku. W rozdziale I Cel i zadania Placówki w 4 wskazano: Placówka realizuje cele i zadania określone w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej należące do zadań własnych gminy Stary Sącz, oraz zadań zleconych Gminie Stary Sącz z zakresu administracji rządowej. Natomiast w 5 wskazano: Placówka: 1. Opracowuje dla Rady Miejskiej w Starym Sączu projekt 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny. 2. Realizuje uchwalone przez Radę Miejską w Starym Sączu gminne programy wspierania rodziny. 3. Stwarza możliwości podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny., 4. Współpracuje z rodzinami przeżywającymi trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych poprzez zapewnienie: a. Wsparcia i pomocy asystenta rodziny b. Dostępu do specjalistycznego poradnictwa

3 - 3 - c. Organizowania szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających d. Zapewnienie miejsc pobytu dzieci objętych opieką i wychowaniem w placówce. 5. Sporządza roczne sprawozdania z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny dla Rady Miejskiej. 6. Sporządza sprawozdania rzeczowo finansowe z zakresu wspierania rodziny oraz przekazuje je wojewodzie. 7. Wykonuje zadania zlecone Gminie Stary Sącz z zakresu administracji rządowej wynikające z rządowych programów z zakresu wspierania rodziny. W Regulaminie Organizacyjnym wprowadzonym Zarządzeniem nr Zarządzenie Nr 1/2017 Kierownika Placówki z dnia 9 stycznia 2017 roku w 15 ust. 2 określono zadania asystenta rodziny. Natomiast w 15 ust. 3 i 4 wpisano: Asystent rodziny może równocześnie pracować z nie więcej niż 10 rodzinami. Liczba rodzin będzie ustalana na podstawie złożoności zadań związanych z problemami rodzin. Kontrola wykazała iż w Statucie Ośrodka (przyjętym Uchwałą Nr XXIV/340/2016 Rady Miejskiej w Starym Sączu z dnia 26 września 2016 roku w sprawie: przyjęcia tekstu jednolitego Statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Starym Sączu) nie wskazano realizacji zadań wynikających z ustawy, jednak w 1 pkt. 16) wpisano: Ośrodek działa na podstawie: innych przepisów prawnych nakładających obowiązki i uprawnienia na Ośrodek. Wskazano na konieczność uzupełnienia zapisów w Statucie z uwagi na fakt iż zgodnie z zapisami we wnioskach zawartych w Protokole w pkt. 1 wpisano: Praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych należy do Ośrodka Pomocy Społecznej do momentu, gdy Kierownik OPS nie wystąpi z wnioskiem do Kierownika PWD o przydzielenie rodzinie usługi asystenta rodziny. ZALECENIE NR 1: Dostosowanie zapisów dotyczących realizowanych zadań przez Ośrodek do zapisów ustawy. TERMIN REALIZACJI: Powyższe zalecenie należy zrealizować w terminie do 3 miesięcy od otrzymania wystąpienia pokontrolnego. W toku czynności kontrolnych ustalono również, iż Kierownik OPS Zarządzeniem nr 10/2016 z 24 listopada 2016 roku wprowadził w Ośrodku procedury objęcia rodziny pracą z asystentem rodziny. Natomiast Kierownik PWD Zarządzeniem nr 2/2017 z dnia 10 stycznia 2017 roku wprowadził Procedury objęcia rodziny pracą asystenta rodziny w Placówce Wsparcia Dziennego w Starym Sączu. Analiza powyższych Zarządzeń wskazuje na spójne zapisy dotyczące przyznawania rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych usługi asystenta rodziny, zbieżne z zapisami artykułu 11 ustawy. Procedura obejmuje następujące czynności: 1. W przypadku gdy OPS poweźmie informacje o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych, pracownik socjalny przeprowadza w tej rodzinie wywiad środowiskowy, na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej. 2. W przypadku gdy rodzicem wychowującym dziecko jest małoletni opuszczający młodzieżowy ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii, schronisko dla

4 - 4 - nieletnich lub zakład poprawczy, pracownik przeprowadza u tego rodzica wywiad ( ), a następnie Kierownik OPS przydziela temu rodzicowi asystenta rodziny. 3. Po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego pracownik socjalny dokonuje analizy sytuacji rodziny. 4. Jeżeli z przeprowadzonej analizy wynika konieczność przydzielenia rodzinie asystenta rodziny, pracownik socjalny występuje do Kierownika OPS z wnioskiem o jego przydzielenie. 5. Po otrzymaniu wniosku od pracownika socjalnego kierownik OPS występuje do Placówki Wsparcia Dziennego w Starym Sączu o przydzielenie rodzinie asystenta rodziny. 6. Kierownik PWD po wystąpieniu Kierownika OPS przydziela rodzinie asystenta rodziny. 7. Asystent rodziny zostaje wprowadzony przez pracownika socjalnego do rodziny. Uzyskuje także pisemną zgodę rodziny na podjęcie współpracy z asystentem rodziny. II. Kwalifikacje asystentów rodziny Podczas kontroli stwierdzono, że Placówce zatrudniano dwóch asystentów rodziny w łącznym wymiarze 1 etatu, w systemie zadaniowego czasu pracy (pierwszy asystent posiadał umowę o pracę od r. na czas nieokreślony, drugiego asystenta zatrudniano do r., natomiast z trzecim asystentem zawarto umowę od do r. oraz od r. do r.). W okresie objętym kontrolą 18 rodzin skorzystało ze wsparcia asystentów rodziny, w różnym czasookresie, przy czym nie przekroczono limitu rodzin przypadających na jednego asystenta, określonego w art. 15 ust. 4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej Z analizy dokumentacji kadrowej asystentów rodziny wynika, że asystenci rodziny posiadali wymagane kwalifikacje, zgodne z art. 12 ust. 1 ustawy, tj.: posiadali wykształcenie wyższe pedagogiczne. W aktach osobowych asystentów rodziny znajdowały się oświadczenia, o których mowa w art.12 ust.1 pkt 2-4 ww. ustawy. Asystenci rodziny podnosili swoje kwalifikacje w zakresie pracy z dziećmi i rodziną poprzez samokształcenie oraz udział w szkoleniach tematycznych: Na wojennej ścieżce z dopalaczami (organizator: OTTSON szkolenia kursy wykłady, termin: 17 marca 2016 r.), Jak sobie radzić z agresją i przemocą w szkole (organizator: Ośrodek Szkolenia Nauczycieli Stowarzyszenie Psychoprofilaktyki Spójrz inaczej w Starachowicach, termin: 3-5 marca 2016 r.), Asystentura nowatorska usługa w systemie wspierania rodzin wymiar prawny, psychologiczny i metodyczny (organizator: Centrum Profilaktyki i Reedukacji Atelier Sp. Z o.o. w Krakowie, termin: 23 marca 2016 r.), Praca Asystenta Rodziny z rodziną z problemem przemocy, uzależnienia i współuzależnienia oraz w sytuacjach określonych Ustawą o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem" (organizator: PBS Sonda Pracownia Badań Społecznych SONDA, termin: 9 luty 2017 r.). Ponadto jeden z asystentów uczestniczył w szkoleniu zorganizowanym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z zakresu realizacji ustawy "Za Życiem" (termin: 13 marca 2017r.). W dokumentacji Placówki znajdowały się dokumenty potwierdzające udział asystentów w ww. szkoleniach. Kontrola wykazała również, że praca asystentów rodziny nie była łączona z wykonywaniem obowiązków pracownika socjalnego na terenie Gminy, w której praca była prowadzona, co jest zgodne z art. 17 ust. 3 ustawy.

5 - 5 - Zgodnie z art. 17 ust. 4 ww. ustawy asystenci rodziny nie prowadzili postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez Gminę. III. Realizacja 3-letnich programów wspierania rodziny oraz przekazywanie sprawozdań z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny Zgodnie z zapisami Protokołu zadanie dotyczące opracowywania i realizowania gminnych programów wspierania rodziny prowadzonej jest przez jednostkę organizacyjną gminy odpowiedzialną za pracę z rodziną tj. Placówkę. W okresie objętym kontrolą obowiązywały dwa programy wspierania rodziny w Gminie Stary Sącz. Gminny Program Wspierania Rodziny na lata przyjęto Uchwałą Nr XLII/548/2013 Rady Miejskiej w Starym Sączu z dnia 20 grudnia 2013 roku w sprawie: przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata , a został opracowany przez pracowników PWD był to zarazem pierwszy w Gminie program wspierania rodziny. Posiadanie 3-letniego programu wspierania rodziny, jako jedno z kluczowych zadań Gminy, obowiązuje od 2012 r., tj. od dnia wejścia w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Tymczasem Gmina Stary Sącz pierwszy program wprowadziła w grudniu 2013 roku. Ze względu na obowiązujący w okresie podlegającym kontroli program, odstąpiono od formułowania zalecenia w zakresie nieprawidłowości polegającej na braku obowiązującego, prawidłowo przyjętego programu wspierania rodziny od 2012 roku. Program na lata zawierał diagnozę sporządzoną w oparciu o dane Ośrodka wg stanu na dzień 4 grudnia 2013 roku, zawierającą powody przyznawania pomocy finansowej z OPS. W Programie wskazano jako cel główny: tworzenie sprawnego systemu wspierania rodziny oraz zapobiegania sytuacjom kryzysowym ze szczególnym uwzględnieniem dzieci w rodzinie oraz trzy cele szczegółowe wraz z określeniem działań służących ich realizacji. Ponadto w dokumencie określono adresatów, podmioty odpowiedzialne za realizację programu, przewidywane rezultaty i finansowanie programu. Jako monitoring i ewaluację wskazano: analizę wysokości wskaźników wskazanych w ewaluacji oraz sporządzanie sprawozdań z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny oraz przedstawienie potrzeb związanych z ich realizacją. Podczas kontroli przedstawiono osobom kontrolującym Sprawozdanie z realizacji Gminnego Programu Wspierania Rodziny za lata , które było podstawą do zaprogramowania kolejnego Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata Sprawozdanie zawiera ewaluację działań zaplanowanych w programie oraz dane liczbowe dotyczące rodzin objętych wsparciem asystenta rodziny na przestrzeni realizacji programu (34 rodziny, 90 dzieci), wskazano również dane dotyczące liczby dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej oraz koszty związane ze współfinansowaniem pobytu dzieci w pieczy zastępczej ponoszone przez Gminę. Ponadto wskazano poziomy wskaźników służących ewaluacji programów na poszczególne lata realizacji programu oraz potrzeby związane z realizacją zadań w 2017 roku. W okresie objętym kontrolą przyjęto Uchwałą Nr XXVIII/413/2016 Rady Miejskiej w Starym Sączu z dnia 19 grudnia 2016 roku w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata Program został sporządzony w oparciu o diagnozę zawierające dane dotyczące powodów przyznawania pomocy społecznej w 2016 roku (dane z OPS w Starym Sączu), diagnozę zjawiska przemocy w gminie na podstawie danych sprawozdawczych, dane pozyskane od Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów

6 - 6 - Alkoholowych dotyczące występowania problemu alkoholizmu na terenie gminy i podejmowanych w tym zakresie działań. Jako cel główny programu wskazano: wspieranie rodziny w zakresie jej prawidłowego funkcjonowania ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb dzieci w rodzinie ponadto sformułowano cele szczegółowe: wzmacnianie rodziny w procesie wychowania i socjalizacji oraz rozwijanie umiejętności opiekuńczo wychowawczych; podejmowanie działań interdyscyplinarnych mających na celu zapobieganie sytuacjom kryzysowym oraz rozwiązywanie już istniejących; poprawa funkcjonowania rodziny w sferze socjalno bytowej. W ramach realizacji poszczególnych celów zaplanowano działania wraz z określeniem realizatorów, planowanego terminu realizacji oraz wskaźników stopnia osiągnięcia celu. W Programie wskazano iż program będzie koordynowany przez Placówkę Wsparcia Dziennego w Starym Sączu, a realizacja programu odbywać się będzie na zasadach współdziałania instytucji działających na rzecz dziecka i rodziny. Ponadto w dokumencie określono adresatów programu, rezultaty programu, finansowanie oraz zapisy dotyczące monitoringu i ewaluacji (m.in. sporządzanie sprawozdań z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny wraz z określeniem potrzeb związanych z jego realizacją). Podczas kontroli przedłożono sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny za rok 2015 przedłożone przez Burmistrza Miasta Stary Sącz Radzie Miejskiej w Starym Sączu 23 marca 2016 roku, w którym określono potrzeby związane z realizacją zadań z zakresu wspierania rodziny, m.in. zabezpieczenie środków finansowych na zwrot kosztów związanych z udzielaniem pomocy przez rodziny wspierające oraz umożliwienie asystentom rodziny udziału w szkoleniach i podnoszeniu kwalifikacji zawodowych. Ponadto ustalono, że sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny za rok 2016 zostało przedłożone przez Burmistrza Miasta Stary Sącz Radzie Miejskiej w Starym Sączu 22 marca 2017 roku. Dokument zawierał potrzeby związane z realizacją zadania tj.: zabezpieczenie środków finansowych na zatrudnienie asystentów rodziny. IV. Tworzenie i rozwój systemu opieki nad dzieckiem oraz praca z rodziną przezywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych a) zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa Zgodnie z zapisami Protokołu zadanie związane z zapewnianiem dostępu do poradnictwa specjalistycznego jest zadaniem realizowanym przez obie jednostki budżetowe Gminy (PWD i OPS). Pracownicy tych jednostek informują o możliwości skorzystania z poradnictwa świadczonego w: Punkcie Konsultacyjnym ds. Uzależnień i Przemocy w Rodzinie w Starym Sączu (działającego w strukturze organizacyjnej Ośrodka Pomocy Społecznej w Starym Sączu) poradnictwo prawne i psychologiczne dla rodzin z problemem przemocy i uzależnień; Sądeckiego Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Nowym Sączu w zakresie poradnictwa psychologicznego, interwencji kryzysowej i prawnego; Małopolskiego Ośrodka Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Nowym Sączu w zakresie terapii psychologicznej oraz terapii uzależnień; Poradni psychologiczno-pedagogicznej w Starym Sączu w zakresie diagnozy trudności szkolnych, pomocy psychologiczno - pedagogicznej; Ośrodka Wsparcia i Terapii rodzin w Nowym Sączu w zakresie konsultacji psychologicznej. W dokumentacji kontrolnej znajdowały się potwierdzenia realizacji powyższych działań.

7 - 7 - b) organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających Zadanie Gminy dotyczące działań w kierunku powstawania warunków do działania rodzin wspierających zostało powierzone Uchwałą Rady Miejskiej Nr XXVIII/226/2012 z dnia 28 września 2012 roku do realizacji przez Placówkę Wsparcia Dziennego. Analiza zapisów art. 30 ust. 2 ustawy wskazuje iż ustanowienie rodziny zastępczej przez Burmistrza winno być poprzedzone sporządzeniem przez Kierownika OPS pozytywnej opinii na podstawie przeprowadzonego wywiadu środowiskowego z kandydatami. Powyższa kwestia wymaga uregulowania proceduralnego określającego zakres odpowiedzialności za realizację działań poszczególnych Jednostek Gminy Stary Sącz. Podczas kontroli ustalono, że na terenie Gminy podjęto działania w celu tworzenia warunków do rozwoju rodzin wspierających poprzez przeprowadzanie kampanii informacyjnej dotyczącej poszukiwania kandydatów na rodziny wspierające zamieszczone w Placówce Wsparcia Dziennego w Starym Sączu. Ponadto ustalono iż asystenci rodziny przeprowadzali rozmowy z osobami z otoczenia rodzin objętych usługą, którzy posiadają odpowiednie kompetencje do świadczenia pomocy w formie rodziny wspierającej. W dokumentacji kontrolnej znalazły się notatki służbowe z przeprowadzonych rozmów z ww. rodzinami. Ponadto w sprawozdaniu za rok 2015 wskazano na zapotrzebowanie środków w budżecie Gminy na zwrot kosztów związanych z udzielaniem pomocy przez rodziny wspierające. c) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci Podczas kontroli ustalono iż na terenie Gminy Stary Sącz funkcjonuje publiczna Placówka Wsparcia Dziennego w Starym Sączu przy ul. Bandurskiego 14 b oraz posiadająca filię na Os. Słonecznym 9, Stary Sącz. Placówka prowadzona jest w formie specjalistycznej i przeznaczona dla łącznie 40 dzieci (w tym 16 dzieci z 7 rodzin objętych usługą asystenta rodziny w gminie Stary Sącz). Placówka Wsparcia Dziennego jest jednostką organizacyjną Gminy prowadząca pracę z rodziną poprzez działania na rzecz rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych w formie organizacji czasu wolnego i organizację zajęć specjalistycznych dla dzieci oraz pracę z rodzinami wychowanków w formie konsultacji. Podczas kontroli przedstawiono sprawozdanie z działalności Placówki Wsparcia Dziennego za rok 2016, które zostało dołączone do dokumentacji kontrolnej. d) sprawozdawczość w zakresie wspierania rodziny Pracownicy PWD sporządzali sprawozdania rzeczowo-finansowe z zakresu wspierania rodziny oraz przekazywali je Wojewodzie Małopolskiemu, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego. Sprawozdanie rzeczowo-finansowe zostało przekazane zgodnie z 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sprawozdań rzeczowo-finansowych z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej: sprawozdanie za II półrocze 2015 r. przekazano 29 stycznia 2016 roku (ostateczny termin przekazania: 31 stycznia 2016 roku), sprawozdanie za I półrocze 2016 r. przekazano 26 lipca 2016 roku (ostateczny termin przekazania: 31 lipca 2016 roku), sprawozdanie za II półrocze 2016 r. przekazano 31 stycznia 2017 roku (ostateczny termin przekazania: 31 stycznia 2017 roku).

8 - 8 - V. Gminny system wspierania rodziny a) organizowanie gminnego systemu wspierania rodziny Gminny system wspierania rodziny na terenie Starego Sącza opiera się w szczególności na działaniach pracowników Placówki (jako jednostki wyznaczonej do organizacji pracy z rodziną) oraz Ośrodka. Zgodnie z zapisami Protokołu: Praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych należy do Ośrodka Pomocy Społecznej do momentu, gdy Kierownik OPS nie wystąpi z wnioskiem do Kierownika PWD o przydzielenie rodzinie usługi asystenta rodziny. Podczas kontroli przeanalizowano dziennik korespondencji przychodzącej Ośrodka pod kątem pozyskiwania informacji o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczej. Z analizy wynikało, iż do OPS wpływały informacje od Burmistrza Starego Sącza, Policji Sądu Rejonowego w Nowym Sączu oraz Rzecznika Praw Dziecka. Analiza pism wpływających oraz odpowiedzi pracowników wskazuje, iż materiał zawarty w wywiadach środowiskowych oraz przekazywanych pismach był o znacznym stopniu ogólności, co może świadczyć o braku wiedzy o aktualnej sytuacji rodzin oraz braku wnikliwej analizy sytuacji opiekuńczo wychowawczej. Adnotacje w wywiadach środowiskowych dotyczących oceny sytuacji osoby/ rodziny. Wnioski pracownika socjalnego nie zawierają informacji o trudnościach w wypełnianiu ról czy przeżywanych problemach opiekuńczo - wychowawczych rodziców/opiekunów dzieci (kserokopie zostały dołączone do dokumentacji kontrolnej). Ponadto zgodnie z wykazem sporządzonym przez pracowników OPS w Starym Sączu w przypadku dwóch rodzin nie przeprowadzono wywiadu środowiskowego do przydzielenia rodzinie usługi asystenta rodziny jedynie sporządzono notatkę, na podstawie której wnioskowano do Kierownika OPS. Art. 11 ust 1 ustawy stanowi: W przypadku gdy ośrodek pomocy społecznej poweźmie informację o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-- wychowawczych, pracownik socjalny przeprowadza w tej rodzinie wywiad środowiskowy, na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Oznacza to obowiązek przeprowadzenie takiego wywiadu w każdej sytuacji powzięcia informacji. Przepisy precyzują też kolejne działania, które muszą być podjęte: 2. Po przeprowadzeniu wywiadu, o którym mowa w ust. 1, pracownik socjalny dokonuje analizy sytuacji rodziny. 3. Jeżeli z analizy, o której mowa w ust. 2, wynika konieczność przydzielenia rodzinie asystenta rodziny, pracownik socjalny występuje do kierownika ośrodka pomocy społecznej z wnioskiem o jego przydzielenie. Cytowane przepisy wskazują, że dopiero po przeprowadzeniu wywiadu i dokonaniu analizy sytuacji rodziny, w oparciu w przepis art. 11 ust. 1 i 2 ustawy, może być dokonana ocena istnienia konieczności przydzielenia rodzinie asystenta rodziny. Z obowiązku przeprowadzenia wywiadu i dokonania oceny nie zwalnia również objęcie rodziny innymi formami pomocy i wsparcia. ZALECENIE NR 2: Realizowanie przez Ośrodek zapisów art. 11 ust. 1-3 ustawy poprzez przeprowadzanie przez pracownika socjalnego wywiadu środowiskowego każdorazowo po powzięciu przez niego informacji o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, dokonywanie wraz z dokumentowaniem analizy sytuacji rodziny i ustalanie ewentualnej konieczności przydzielenia rodzinie asystenta rodziny. TERMIN REALIZACJI: Powyższe zalecenie należy realizować, od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego.

9 - 9 - W liście kontrolnej wskazano liczbę rodzin otrzymujących pomoc z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego, tj. 42 rodzin w tym 35 niepełne rodziny, 5 rodzin wielodzietnych. Na podstawie informacji pozyskanych od pracowników Ośrodka oraz weryfikacji dokumentacji dotyczącej ww. rodzin stwierdzono, że rodziny otrzymywały pomoc ze strony OPS w formie realizowania postępowań z zakresu przyznawania świadczeń rodzinnych i wychowawczych. Natomiast w przypadku współwystępujących problemów uzależnień czy przemocy w rodzinie, podejmowanie działań mających na celu konsultacje psychiatryczne, motywowanie do leczenia odwykowego, udziału w grupie AA i informowanie o możliwości skorzystania ze wsparcia psychologicznego, bezpłatnych porad prawnych w Punkcie Konsultacyjnym ds. Uzależnień i Przemocy w Rodzinie w Starym Sączu. Na terenie gminy Stary Sącz prowadzono monitoring sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności opiekuńczo wychowawcze przede wszystkim poprzez działania PWD, jednak zgodnie z zapisami w Protokole realizowany powinien być przede wszystkim przez działania OPS. Ośrodek w ww. zakresie realizował postępowania z zakresu przyznawania świadczeń rodzinnych i wychowawczych, oraz deklarował wymianę informacji z pracownikami szkół, weryfikowanie informacji płynących ze środowiska, Informowanie rodzin o możliwości skorzystania ze specjalistycznego poradnictwa. W dokumentacji brak było jednoznacznych dokumentów potwierdzających realizowanie ww. działań. Natomiast w dokumentacji PWD wskazano adnotacje dotyczące podejmowanych działań monitorujących sytuację dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczych poprzez realizowanie działań w rodzinach objętych usługą oraz monitorowanie funkcjonowania rodzin i dzieci korzystających z oferty zajęć w Placówce (kontakt z opiekunami, rozmowy pedagogizujące, współpracę z kuratorami, szkołami). Podczas kontroli ustalono, że jednostki organizacyjne Gminy: OPS i PWD posiadają wewnętrzne uregulowania dotyczące rozpoczynania procedury w zakresie zapewnienia rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych wsparcia asystenta rodziny, analiza tych dokumentów została opisana w Rozdziale I Podstawy formalno organizacyjne. W 2016 roku pracownicy socjalni przeprowadzili 6 wywiadów środowiskowych w celu zdiagnozowania sytuacji opiekuńczo - wychowawczej rodzin i wystąpili z 5 wnioskami do Kierownika OPS w celu przydzielenia rodzinie usługi asystenta rodziny. Ponadto jedna rodzina podczas przeprowadzania wywiadu odmówiła usługi asystenta rodziny. Z pisemnych wyjaśnień pracownika socjalnego wynika iż: Rodzina odmówiła wsparcia ze strony asystenta, ale po rozmowie z pracownikiem socjalnym matka klientki zadeklarowała pomoc i wsparcie dla funkcjonowania w środowisku. Zgłaszany z zewnątrz problem otyłości dzieci okazał się wynikiem endokrynologicznych schorzeń. Rodzice podjęli kontakt z lekarzem rodzinnym i ustalili termin leczenia w Szpitalu w Krakowie Prokocimiu. Ze szkoły nie ma sygnałów, żeby rodzice nie dostosowywali się do wymagań wychowawców i pedagoga szkolnego. Rodzina współpracuje ze szkołą. Ponadto na prośbę rodziny prowadzony jest monitoring i bieżący wgląd w sytuację rodziny przez pracownika socjalnego, z którym rodzina deklaruje chęć współpracy. Analiza formularza wywiadu, w którym zawarta była odmowa rodziny, wykazała iż pracownik socjalny zabezpieczył rodzinę pod kątem występujących problemów finansowych, nie opisał sytuacji opiekuńczo wychowawczej. Natomiast osoba, z którą przeprowadzono wywiad wskazuje, iż posiada problemy natury psychiatrycznej i wymaga stałego leczenia farmakologicznego, jednak ze względu na brak środków zaprzestała leczenia

10 (brak wykupionych leków). Pracownik socjalny dołączył do wywiadu notatki służbowe świadczące o monitorowaniu funkcjonowania rodziny przez okres 5 miesięcy, jednak analiza przedmiotowych dokumentów nie wnosi nic do sprawy ze względu na zapisy m.in Wyjście w środowisko zamieszkania i rozmowa na temat bieżącej sytuacji rodziny. Co świadczy o braku w dokumentowaniu pozyskanych informacji, wniosków pracownika socjalnego dotyczącego funkcjonowania rodziny oraz ustaleń z przeprowadzonych rozmów. Przedstawione dokumenty świadczą o nienależytym realizowaniu działań dotyczących monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczej. ZALECENIE NR 3: Realizowanie przez Ośrodek zapisów art. 176 ust.7 ustawy poprzez prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczej oraz właściwe dokumentowanie podejmowanych działań. TERMIN REALIZACJI: Powyższe zalecenie należy realizować od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego. Stwierdzono, że w okresie objętym kontrolą Kierownik Ośrodka wystąpił z wnioskiem do Kierownika Placówki w przypadku 5 rodzin o przyznanie asystenta rodziny. Kierownik PWD przydzielił asystenta rodziny na wniosek Kierownika OPS w każdym przypadku. Podczas kontroli ustalono, iż pracownicy OPS nie przekazywali dokumentacji dotyczącej rodziny pracownikom Placówki, we wniosku wskazano iż Ośrodek Pomocy Społecznej w Starym Sączu prosi o wsparcia rodziny opieką asystenta rodziny. Dokumentacja dotycząca rodziny do wglądu w Ośrodku Pomocy Społecznej. Zgodnie z wyjaśnieniami Kierownika OPS wynika: Kwestionariusze wywiadów środowiskowych (lub ich kopie nie były przekazywane asystentom rodzin. Natomiast informacje w nich zawarte, jak również pozostała dokumentacja była udostępniania asystentom rodzin. Pracownicy socjalni informowali asystentów o sytuacji rodziny, występujących problemach oraz ewentualnych zagrożeniach. W tej kwestii realizowano zapis art. 7 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, który umożliwia (w naszym przypadku) pracownikom Placówki Wsparcia Dziennego przetwarzać dane osobowe osób, do których stosuje się ustawę oraz członków ich rodzin w zakresie niezbędnym do realizacji zadań wynikających z ustawy. Powyższe działania świadczą o niewystarczającej współpracy ze strony OPS w celu zapewnienia systemowego wsparcia dla rodzin z problemami opiekuńczo wychowawczymi, wskazując iż to pracownicy PWD powinni wykazać inicjatywę w celu pozyskania dokumentacji dotyczącej pracy OPS z rodziną, występujących w niej problemów. Wskazane jest, aby pracownicy OPS w celu zapewnienia kompleksowego i systemowego wsparcia rodzin przekazywali niezbędne informacje zawarte w przeprowadzonej analizie pracownika socjalnego, z której wynika konieczność przydzielenia rodzinie asystenta rodziny w tym formularza wywiadu środowiskowego. Ustalenia zawarte w punkcie a) wskazują na zasadność rozważenia wprowadzenia rozwiązań organizacyjnych poprawiających jakość współpracy jednostek w realizacji zadań w zakresie wspierania rodziny. W 2016 roku dwie rodziny zostały zobowiązane przez Sąd do współpracy z asystentem rodziny.

11 b) Usługa asystentury realizowana w Gminie Stary Sącz Na podstawie losowo wybranych 4 akt zawierających dokumentację pracy asystentów z rodziną prowadzonych przez Placówkę Wsparcia Dziennego w Starym Sączu dokonano oceny jej zgodności z wymogami i zasadami określonymi w Dziale II Rozdziale 2 ustawy i stwierdzono: Kierownik PWD wprowadził Zarządzeniem nr 3/2017z 10 stycznia 2017 roku, w sprawie procedury nadzorowania sposobu realizacji zadań wykonywanych przez asystenta rodziny w Placówce Wsparcia Dziennego, z którego wynika iż: Kierownik sprawuje nadzór merytoryczny nad pracą asystenta rodziny, kontroluje dokumentację oraz monitoruje sposób realizacji zadań wykonywanych przez asystenta. Ponadto wskazano iż Kierownik może uczestniczyć w wizytach rodzin z asystentem rodziny. Kierownik PWD wprowadził Zarządzeniem nr 5/2017 z 10 stycznia 2017 roku, w sprawie: procedury sporządzania i przechowywania dokumentacji pracy z rodziną w Placówce Wsparcia Dziennego. Zarządzenie zawiera wykaz dokumentów, które asystent został zobowiązany do sporządzania jako udokumentowanie pracy w rodzinie. każda z rodzin pisemnie wyrażała zgodę na podjęcie współpracy z asystentem (na druku pn. Zgoda na podjęcie współpracy rodziny z asystentem ); oraz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez pracowników Placówki Wsparcia Dziennego w Starym Sączu. asystent opracowywał wspólnie z rodziną i w porozumieniu z pracownikiem socjalnym Plan pracy z rodziną, który zawierał: dane rodziny, datę sporządzenia, określenie celu głównego i celów szczegółowych, opis działań w celu osiągnięcia poszczególnych celów oraz przewidywane efekty podejmowanych działań. Terminy realizacji poszczególnych działań nie były określane, jednakże działania wskazane do realizacji wymagały ciągłości w realizacji (np.: pomoc w nauce szkolnej, rozmowy pedagogizujące na temat poprawy zaburzonej relacji małżeńskiej, motywowanie rodziców do monitorowania sytuacji szkolnej). Ponadto stwierdzono że, plany pracy podlegały aktualizacji do zmian występujących w sytuacji rodziny. Druk aktualizacji planów pracy zbieżny był z drukiem planów pracy. Analiza planów pracy wykazała, że nie zawierały przewidywanych efektów realizowanych działań oraz podpisów pracowników socjalnych. Z pisemnych wyjaśnień asystenta rodziny wynika, że : (..)Brak podpisu pracownika socjalnego wynika z konstrukcji wzoru dokumentów na jakich pracuje asystent rodziny ( ). Podczas czynności kontrolnych poinformowano Kierownika o konieczności zmodyfikowania planów pracy; ZALECENIE NR 4: Realizowanie przez Placówkę zapisów art. 15 ust. 3 ustawy poprzez tworzenie planów pracy z rodziną zawierających terminy realizacji poszczególnych działań. TERMIN REALIZACJI: Powyższe zalecenie należy zrealizować od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego w każdym przypadku tworzenia planu pracy z rodziną. dla każdej rodziny asystenci sporządzali Notatki służbowe zestawienie miesięczne (w których dokumentowali działania podejmowane w rodzinach) oraz Ewidencję zadań wykonywanych przez asystenta rodziny (w których odnotowywali kontakty z rodziną wraz datą, czasem ich trwania, podpisem członka rodziny i asystenta); dla każdej rodziny asystenci w 2016 roku sporządzili sprawozdanie kwartalne z pracy asystenta rodziny, w którym zawierali dane dotyczące rodziny, okres sprawozdawczy, datę sporządzenia oraz wykazywał działania podjęte w rodzinie, a także formułowali dalsze zamierzenia we współpracy z rodziną. Dokument ten stanowił dodatkowy element

12 sprawozdawczy, który w sposób klarowny opisywał zakres podejmowanych działań przez asystenta rodziny na rzecz poprawy sytuacji opiekuńczo wychowawczej. nie rzadziej niż co pół roku asystenci dla każdej rodziny sporządzali Okresową ocenę sytuacji rodziny. Dokument zawierał opis sytuacji rodziny z perspektywy półrocznej pracy asystenta wraz z zakresem działań, które asystent planuje wykonać w dalszej współpracy z rodziną. Stwierdzono, że asystenci rodziny każdorazowo przekazywali ww. sprawozdania Kierownikowi Placówki zgodnie z zapisami art. 15 ust. 1 pkt 15. Kierownik PWD wprowadził Zarządzeniem nr 4/2017 z 10 stycznia 2017 roku, w sprawie monitorowania funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną przez asystenta rodziny w Placówce Wsparcia Dziennego. Zarządzenie precyzuje powody zakończenia usługi oraz dalszy sposób postępowania pracowników PWD oraz uregulowania dotyczące osoby zobowiązanej do monitorowania funkcjonowania rodziny po zakończeniu usługi. Dokumentację pracy z rodzinami asystenci prowadzili w formie teczek założonych odrębnie dla każdej rodziny, w których gromadzili dokumenty o rodzinach, z którymi współpracowali. W aktach rodzin znajdowały się m.in.: dokumentacja sądowa (postanowienia sądu), opinie psychologiczno-pedagogiczne, opinie w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, opinie o uczniu, kserokopie umów o pracę, kserokopie orzeczeń o potrzebie indywidualnego nauczania. Ponadto z analizy dokumentacji prowadzonej przez asystentów rodziny wynika, że rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych udzielano następującego wsparcia i pomocy: [TEKST WYŁĄCZONY Z JAWNOŚCI] 1 W okresie objętym kontrolą asystenci rodziny: opracowali dla 5 rodzin plany pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym, dokonali dla 18 rodzin okresowej oceny sytuacji rodziny i przekazali ją Kierownikowi Placówki zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 15 ustawy, zakończyli pracę z 2 rodzinami ze względu na zmianę miejsca zamieszkania, po zakończeniu współpracy asystent przekazywał Kierownikowi PWD wniosek o zakończenie objęcia rodziny wsparciem asystenta, w którym uzasadniał powód zakończenia współpracy oraz informacje dotyczącą przebiegu współpracy. Asystent rodziny współpracował w przypadku 8 rodzin z Zespołem Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Starym Sączu w zakresie udziału w posiedzeniach grup roboczych, z których sporządzał odrębną notatkę służbową. W okresie kontrolowanym Asystent uczestniczył w 4 posiedzeniach grup roboczych oraz podejmował kontakty z członkami zespołu dotyczących rodzin objętych wsparciem. Podczas czynności kontrolnych przedłożono dokument dotyczący współpracy asystentów rodziny z Instytucjami Pomocowymi na Rzecz dziecka i rodziny, z którego wynikają m.in. następujące informację: Sąd Rejonowy w Nowym Sączu: konsultacje z kuratorami zawodowymi i społecznymi, udział w posiedzeniach sądu, Placówki Oświatowe: monitorowanie sytuacji edukacyjnej i zachowania małoletnich z rodzin objętych usługą asystenta rodziny,

13 Policja: podejmowanie kontaktu w sprawie rodzin z problemem przemocy i alkoholu objętych usługą asystenta rodziny, Organizatorami Rodzinnej Pieczy Zastępczej dla Miasta i Powiatu Nowego Sącza (Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nowym Sączu oraz Ośrodek Wsparcia i Terapii Rodzin w Nowym Sączu) w zakresie udziału w posiedzeniach zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej oraz rozmowy z pracownikami dot. współpracy z rodziną biologiczną dziecka, Stowarzyszenie Piękne Anioły z Krakowa w zakresie pozyskania wsparcia materialnego dla rodzin objętych usługą asystenta rodziny (pozyskanie łóżek (7 sztuk) oraz 39 wyprawek szkolnych). Przedstawiony dokument zawiera zestawienie liczbowe dotyczące liczby podejmowanych kontaktów na rzecz rodzin objętych usługą oraz zakres udzielonej pomocy. Potwierdzenie realizacji ww. działań znajduje swoje potwierdzenie w notatkach służbowych tworzonych przez asystentów rodziny. W okresie objętym kontrolą asystenci rodziny nie sporządzili opinii na wniosek Sądu, gdyż ze strony Sądu nie wpłynął żaden wniosek. Ponadto przekazali 3 pisma do instytucji zewnętrznych dot. rodzin objętych wsparciem (m.in. do Stowarzyszenia Piękne Anioły). Ponadto Kierownik PWD przedłożył dokument pn. Dodatkowe zadania realizowane przez asystentów rodziny, w którym opisane są szczegółowo podejmowane działania wraz z wykazem rodzin, których działania dotyczą. Z przedstawionego dokumentu wynika, iż jednostka organizująca pracę z rodziną przygotowała dla rodzin z terenu gminy Stary Sącz półkolonie letnie oraz zajęcia feryjne (w których brały udział również rodziny objęte usługą asystentury), ponadto pozyskiwali wsparcie rzeczowe (ubrania, wyprawki szkolne, łóżka piętrowe) dla rodzin objętych asystenturą. Analiza przedstawionej dokumentacji w zakresie wsparcia rodzin prowadzonego przez pracowników PWD wskazuje na duże zaangażowanie i inicjatywę ze strony pracowników jednostki, natomiast sposób prowadzenia dokumentacji pozwala na określenie w sposób jasny i precyzyjny zakres i cel współpracy z rodzinami. VI. Dzieci z terenu gminy umieszczone w pieczy zastępczej Zgodnie z zapisami w Protokole we Wnioskach w pkt. 2 wskazano: Praca z rodzinami biologicznymi dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej należy do: a. PWD w przypadku rodzin biologicznych, które wyraziły zgodę na współpracę z asystentem rodziny. b. OPS w przypadku rodzin biologicznych nie objętych usługą asystenta rodziny. Natomiast w pkt. 10 wskazano: Udział w posiedzeniach w zespole ds. okresowej oceny sytuacji dziecka w pieczy zastępczej: a. W rodzinach objętych usługą asystenta rodziny, pracownik PWD uczestniczy w posiedzeniu. b. W rodzinach nieobjętych wsparciem asystenta pracownik socjalny OPS przeprowadza wywiad środowiskowy. Następnie pracownicy przekazują pisemną informację instytucji zainteresowanej. Pracownicy OPS nie uczestniczą w posiedzeniach zespołu ds. okresowej sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej. Po zakończonych czynnościach kontrolnych w Jednostkach w wyniku stwierdzenia rozbieżności pomiędzy danymi dotyczącymi liczby dzieci przebywających w pieczy zastępczej przedstawionymi w liście kontrolnej, a faktyczną liczbą umieszczonych dzieci podjęto kontakt telefoniczny z Kierownikiem OPS i Kierownikiem PWD w sprawie doprecyzowania liczby. Wynikłe rozbieżności wskazują na brak synchronizacji działań

14 pomiędzy jednostkami w zakresie przepływu informacji o rodzinach biologicznych dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. Po zweryfikowaniu danych stwierdzono, że w okresie objętym kontrolą z terenu Gminy Stary Sącz w pieczy zastępczej przebywało: 3 dzieci umieszczonych przed 2012 rokiem na podstawie ustawy o pomocy społecznej: o 2 dzieci w placówce opiekuńczo wychowawczej typu socjalizacyjnego, o 1 dziecko w rodzinie zastępczej niezawodowej, o 1 dziecko w rodzinie zastępczej spokrewnionej, 13 dzieci w pieczy zastępczej na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej: o 8 dzieci w rodzinach zastępczych niezawodowych, o 4 dzieci w rodzinach zastępczych spokrewnionych, o 1 dziecko w placówce opiekuńczo wychowawczej typu socjalizacyjnego. Ustalono, że w okresie objętym kontrolą 2 dzieci z pieczy zastępczej osiągnęło pełnoletniość. Ponadto 3 dzieci umieszczonych rodzinie zastępczej niezawodowej powróciło do rodziny biologicznej. Dokumentacja zgromadzona w PWD wskazuje na pracę z 4 rodzinami biologicznymi dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. Asystent rodziny w okresie kontrolowanym uczestniczył w 5 posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka w siedzibie Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej dotyczących 3 rodzin (3 dzieci) umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej. Ponadto asystenci podejmowali kontakty z pracownikami Organizatora dotyczące dzieci i sytuacji rodziców biologicznych. W przypadku jednej rodziny biologicznej 2 dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej praca asystenta z rodziną nie była skierowana na powrót dzieci do rodziny biologicznej ze względu na niewystarczające warunki lokalowe matki na zaopiekowanie się nimi oraz brak chęci ze strony dzieci. W przypadku 2 rodzin asystent rodziny podejmował działania w celu koordynacji planów pracy z rodziną z planami pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej (na dokumentach widniały podpisy koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej). Podczas kontroli Kierownik OPS przedstawił wyjaśnienia do kontroli w zakresie pracy Ośrodka z rodzinami biologicznymi dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej nieobjętych usługą asystenta rodziny. W przedstawionych wyjaśnieniach opisano działania OPS na rzecz 3 rodzin dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. W przypadku ww. rodzin biologicznych (dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych spokrewnionych u dziadków) OPS przedstawił korespondencję z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Nowym Sączu, wywiady środowiskowe z rodzicami biologicznymi w celu ustalenia sytuacji materialnej i bytowej, prośby PCPR o przeprowadzenie analizy sytuacji majątkowej, rodzinnej i osobistej kandydatów na rodzinę zastępczą oraz korespondencję z Sądem Rejonowym w Nowym Sączu. W wyniku analizy przedłożonego materiału ustalono, iż rodziny nie były objęte usługą asystenta rodziny ze względu na trudności osobiste rodziców biologicznych (m.in. niepełnosprawność, ubezwłasnowolnienie, ciężkie choroby i uzależnienie od narkotyków). Wyjaśnienia Kierownika OPS zostały dołączone do dokumentacji kontrolnej. Ponadto ustalono iż pracownicy OPS nie uczestniczyli w posiedzeniach zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej.

15 Wnioski W trakcie czynności kontrolnych prowadzonych w jednostkach organizacyjnych gminy wykonujących działania z zakresu ustawy stwierdzono następujące nieprawidłowości: w działalności OPS: w dokumentacji organizacyjnej Ośrodka nie uwzględniono realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny, niewłaściwe realizowanie zapisów art. 11 ust. 1-3 oraz niewłaściwe realizowanie działań dotyczących monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczej, w działalności PWD: niezawieranie w planach pracy z rodziną terminów realizacji poszczególnych działań. W niniejszym wystąpieniu pokontrolnym zawarto uwagi i wnioski dotyczące sposobu realizacji ww. zadań. Zgodnie z 13 ust. 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 roku w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1477), w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, koniecznym jest wskazanie osoby odpowiedzialnej za ich powstanie. Jako osoba kierująca jednostką organizacyjną gminy wyznaczoną do realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny, jest Pan osobą odpowiedzialną za nieprawidłowości w jej działaniu. Przedstawiając powyższe ustalenia, na podstawie art. 197d ust. 1 ustawy, w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami i uchybieniami proszę Pana Burmistrza o ich wyeliminowanie poprzez realizowanie zaleceń pokontrolnych oraz rekomendacji wystosowanych w niniejszym wystąpieniu pokontrolnym. Zespół kontrolny dokonał wpisu w książce kontroli określając zakres i termin przeprowadzonej kontroli. Pouczenie Informuję, iż na podstawie art. 197d ust. 2 ustawy przysługuje Panu uprawnienie do złożenia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. Jednocześnie, na gruncie art. 197d ust. 4 i 5 ustawy jest Pan zobowiązany: 1) w przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia mnie w terminie 30 dni o realizacji zaleceń, uwag i wniosków, 2) w przypadku uwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia mnie w terminie 30 dni o realizacji zaleceń, uwag i wniosków, mając na uwadze zmiany wynikające z uwzględnionych zastrzeżeń. Podpisy członków zespołu inspektorów Inspektor Wojewódzki mgr Magdalena Kania Podpis Dyrektora Wydziału Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego Z up. Wojewody Małopolskiego Jacek Kowalczyk Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Inspektor Wojewódzki mgr Łukasz Szczur

16 Do wiadomości: Placówka Wsparcia Dziennego w Starym Sączu Ośrodek Pomocy Społecznej w Starym Sączu 1 A. Zakres wyłączenia: Dane dotyczące rodzin objętych usługą asystenta rodziny B. Podstawa prawna wyłączenia: art. 7 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 roku, poz. 697 j.t.). C. Osoba, która dokonała wyłączenia: Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej. D. Podmiot w interesie którego dokonano wyłączenia z jawności (art. 8 ust. 5 w związku z art. 5 ust 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016, poz.1764): rodziny objęte usługą asystenta rodziny