ETYKA I SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ W DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Transkrypt

1 ETYKA I SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ W DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Wojciech Gasparski Centrum Etyki Biznesu WSPiZ im. im. L Koźmińskiego & IFiS IFiS PAN PAN

2 SWOBODA GOSPODARCZA W ETYCZNYCH RAMACH W ustawie o swobodzie gospodarczej (z dnia 2 lipca 2004 r.) zawarto dwa ważne artykuły nadające wolności gospodarowania właściwe ramy niczym passe-partout obrazowi. Są to artykuły 17 i 18 traktujące o uczciwości, dobrych obyczajach oraz moralności publicznej

3 Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej gospodarczej z 2 lipca 2004 r. Art. 17. Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów. Art. 18. Przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone przepisami prawa warunki wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska.

4 Nieetyczne = nielegalne! Artykuły 17 i 18 ustawy kładą kres powtarzanemu niby mantra przekonaniu, że co niezakazane, to dozwolone. Otóż od wejścia w życie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uchwalonej nieuczciwa konkurencja oraz poszanowanie dobrych obyczajów i interesów konsumenta jest nie tylko jak zawsze było nieetyczne, ale także nielegalne. Nielegalne jest także prowadzenie działalności gospodarczej w sposób zagrażający moralności publicznej. Koniec z mantrą.

5 ETYKA I SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ FIRMY WARUNKIEM WYSOKIEJ JAKOŚCI WYROBÓW I USŁUG Jakość jest stopniem w jakim producent wyrobów i/albo usług wykonuje to, co zamierzył oraz spełnia wymagania określone dokumentacją stanowiącą podstawę wytwarzania wyrobów i usług. Jakość to stopień doskonałości, na podstawie którego wyroby i/albo usługi mogą być rangowane na podstawie wybranych własności lub cech charakterystycznych.

6 Jakość Reputacja Rangowania produktów (wyrobów i/albo usług) dokonują klienci końcowi czyli konsumenci oceniając jakość w kategoriach wyglądu, osiągów, dostępności, giętkości, niezawodności oraz tego, jak są obsługiwani (sprzedaż, informacja, reklamacje). Od jakości produktu (wyrobu i/albo usługi) oraz obsługi zależy reputacja organizacji. Jakość produktu i obsługi jest pochodną jakości zorganizowania firmy. Zorganizowanie Jakość

7 Kultura, wartości, etyka Jakość zorganizowania zależy od chemizmu społeczności tworzącej organizację oraz od zorkiestrowania działań - podejmowanych decyzji -członków organizacji. Chemizm organizacji zależy od kultury organizacyjnej, ta zaś od wartości, na jakich ufundowana jest etyka organizacji.

8 Złe zachowania - dlaczego? Złe zachowanie ludzi w organizacjach spowodowane jest nie tym, że ludzie są mniej etyczni niż inni, ale tym, że zbyt mało uwagi poświęca się kwestii moralnego rozwoju organizacji, w których pracownicy mogliby działać etycznie. Przypadki złego zachowania są pochodną faktu, że nieetyczne zachowania mają charakter systemowy.

9 Dobra firma i jej znaczenie Etyczni ludzie mogą zejść na manowce pracując w złych firmach, natomiast w firmach dobrych ludzie nawet o wątpliwej reputacji mogą stać się lepszymi, albo przynajmniej być pod kontrolą. Dobre firmy to firmy społecznie odpowiedzialne. Firma to po włosku nazwisko (np. Wedel, Grycan, Eris, Kandulski itp.)

10 Odpowiedzialny biznes to taki biznes, który: realizuje cel firmy (powiększanie wartości firmy dostarczanie produktów i usług odpowiedniej jakości), czyni to w długim horyzoncie czasowym (harmonijna trwałość) co jest zapewniane przez należyte kształtowanie relacji z głównymi interesariuszami firmy (właściciele, pracownicy, menedżerowie, klienci, konsumenci, dostawcy, społeczność lokalna, środowisko naturalne itd.) w toku postępowania zgodnego z prawem i społecznie przyjętymi normami etycznymi (przez wszystkich interesariuszy)

11 Firma i jej interesariusze wewnętrzni Pracownicy Właściciele Współpracownicy Menedżerowie Organizacje społeczne Firma zewnętrzni Konsumenci Klienci Dostawcy Odbiorcy Organa władzy Mieszkańcy gminy/regionu

12 Co robić? Bycie firmą odpowiedzialną wymaga wprowadzenia: infrastruktury etycznej na wszystkich poziomach funkcjonowania firmy przede wszystkim programów etycznych wraz z kodeksami etycznymi.

13 Co to jest program etyczny? Program etyczny jest to całościowe przedsięwzięcie skierowane są na uczynieniu z etyki biznesu najwyższego standardu organizacji o randze strategicznej, a nie redukowanie jej do PR-owskiego dodatku Program etyczny

14 Elementy programu etycznego identyfikacja wartości, tj. tego, co cenione jest w firmie bardziej niż wszystko inne ustalenie misji firmy, tj. tego po co firma istnieje i działa opracowanie kodeksu etycznego, tj. zbioru norm i standardów firmy opracowanie programu kształcenia etycznego (rozmowy, rady, konsultacje) promowanie zachowania etycznego (wyróżnienia, sankcje za zachowania nieetyczne) stałe monitorowanie przestrzegania norm etycznych i standardów zawodowych, okresowe przeprowadzanie audytu etycznego

15 Szefie, wszystko zależy od Ciebie! Zaangażowanie się zespołu pracowników firmy w kwestie etyki i kultury nie powinno mieć charakteru przypadkowego, lecz być autentyczne. Istotna jest wola i zaangażowanie kierownictwa w tworzenie systemu etyki firmy.

16 Wpływ przestrzegania norm etycznych przez menedżera na powodzenie firmy nie przyczynia siê do powodzenia firmy 4% nie ma znaczenia dla firmy 5% trudno powiedzieæ 3% przyczynia siê do powodzenia firmy 88%

17 Jednym z najważniejszych elementów programu etycznego jest kodeks etyczny, ponieważ dobrze zaprojektowany kodeks: zmniejsza przypadki łapownictwa, korupcji, defraudacji i innych złych praktyk zmniejsza liczbę sytuacji, w których występuje konflikt interesów zwiększa zaufanie klientów i partnerów zwiększa wiarygodność personelu zwiększa lojalność pracowników i reputację firmy Jak to robić? Skorzystaj z pakietu narzędziowego

18 Efektywność kodeksów Częstotliwość szkoleń w polskich firmach Jest tym większa, im bardziej systematycznie prowadzone są szkolenia/ rozmowy z zakresu etyki trudno tak, kilka powiedzieærazy w roku 2% 11% tak, raz na rok nie 12% 68% tak, rzadziej ni raz na rok 7%

19 Wspólne dobro Tworzenie strategii społecznej odpowiedzialności oraz etycznej infrastruktury nie powinno być sprawą samych firm oraz nielicznych osób i instytucji. Wymaga to zaangażowania wszystkich interesariuszy i to w sposób związany z koniecznością rezygnacji przez nich z manifestowania postaw roszczeniowych oraz zdawania sobie sprawy z nieodzowności współdziałania na rzecz wspólnego dobra.

20 Trzy E Społeczna odpowiedzialność biznesu, polega nie na zastępowaniu celu wewnętrznego działalności gospodarczej - mierzonego efektywnością i ekonomicznością ( dwa E ) - celami zewnętrznymi. Chodzi o harmonizację celów oraz o autentyczne uwzględnianie etyczności ( trzecie E ), zdającej sprawę ze stopnia społecznego przyzwolenia na takie formy prowadzenia działalności gospodarczej jakie nieobrażają moralności.

21 Efektywność * Ekonomiczność * Etyczność Trzy E Ef o Działanie ef d et d Ek Et ek d

22 Strategia odpowiedzialności Przygotowanie spójnej strategii odpowiedzialności dla przedsiębiorstw obecnych na rynku wymaga: zaangażowania się w otwarty i konstruktywny dialog ze wszystkimi interesariuszami aktywnej polityki państwa /samorządu w tym obszarze.

23 Rola MSP Rola biznesu w życiu społecznym, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw, jest znacząca zarówno w skali lokalnej, jak i globalnej. %%%%%%%%%%%%

24 Firma dobrym obywatelem Wzrostowi znaczenia towarzyszyć powinna rosnąca odpowiedzialność organizacji uprawiających działalność gospodarczą nie tylko za jakość spełniania roli realizatorów celów firm i korporacji, ale także za jakość spełniania roli członków społeczeństwa - co opatrywane jest nazwą obywatelstwa korporacyjnego - jakimi są te firmy te i korporacje.

25 Konkluzja Zharmonizowane i jakościowo dobre spełnianie obu ról jest w ostatecznym rachunku korzystne zarówno dla firm, jak i społeczeństwa. Jest to bowiem nie koszt, lecz długoterminowa inwestycja.