Pojęcie wykładni prawa

Transkrypt

1 Wykładnia prawa

2 Pojęcie wykładni prawa Wykładnia prawa (inaczej interpretacja) to proces ustalania właściwego znaczenia przepisów prawnych. Innymi słowy, jest to proces odczytywania norm prawnych z przepisów.

3 Przykład przepisu wymagającego wykładni Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej Art. 17. Przedsiębiorca wykonuje działalnośd gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów.

4 Rodzaje wykładni prawa ze względu na sposób jej dokonywania Najczęściej stosowane metody wykładni: Językowa (gramatyczna, językowo-logiczna). Systemowa. Celowościowa (funkcjonalna). Metody stosowane pomocniczo: Porównawcza. Historyczna.

5 Wykładnia językowa Polega na ustalaniu znaczenia przepisów na podstawie reguł języka oraz reguł poprawnego myślenia (logiki). Wykładania językowa uwzględnia więc m.in. słownikowe znaczenie wyrazów użytych w przepisie, składnię zdania itd.

6 Przykład wykładni językowej Przedsiębiorca wykonuje działalnośd gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów.

7 Wykładnia systemowa Polega na odczytaniu znaczenia przepisu w związku z usytuowaniem tego przepisu w systemie prawa i systemie źródeł prawa. Np. jeżeli przepis zawarty w jednej ustawie zawiera słowo, które zostało specyficznie zdefiniowane w innej ustawie, trzeba to słowo rozumied nie słownikowo, lecz właśnie tak, jak określiła to ta inna ustawa.

8 Przykład wykładni systemowej Przedsiębiorca wykonuje działalnośd gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów. Przedsiębiorca definicja w art. 4 u.s.d.g. Działalnośd gospodarcza definicja w art. 2 u.s.d.g. Uczciwa konkurencja ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Dobre obyczaje kodeks cywilny. Słuszne interesy konsumentów kodeks cywilny, ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów.

9 Wykładnia celowościowa Polega na odczytaniu znaczenia przepisu zgodnie z celem, dla którego ustawodawca ten przepis ustanowił.

10 Przykład wykładni celowościowej Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej Art. 58 ust. 3. Organ koncesyjny może cofnąd koncesję albo zmienid jej zakres ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeostwa paostwa lub bezpieczeostwa obywateli, a także w razie ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy.

11 Wykładnia porównawcza Polega na ustaleniu znaczenia przepisu po porównaniu go do podobnych przepisów, obowiązujących w innych krajach. Wykładnia historyczna Polega na ustaleniu znaczenia przepisu po porównaniu go do podobnych przepisów, obowiązujących w kraju w przeszłości.

12 Rodzaje wykładni ze względu na jej wynik Rodzaj wykładni Wykładnia literalna wynik wykładni odpowiada w 100% znaczeniu językowemu przepisu. Wykładnia rozszerzająca prowadzi do ustalenia znaczenia przepisu szerszego, niż wynika z wykładni językowej. Wykładnia zwężająca prowadzi do ustalenia znaczenia przepisu węższego, niż wynika z wykładni językowej. Powszechnośd i dopuszczalnośd Najczęstszy wynik wykładni. Należy ją stosowad ostrożnie. Co więcej, jest niedopuszczalna w niektórych dziedzinach, np. w prawie karnym, prawie podatkowym. Należy ją stosowad ostrożnie.

13 Rodzaje wykładni ze względu na podmiot jej dokonujący Rodzaj wykładni Wykładnia autentyczna dokonywana przez podmiot, który ustanowił przepis. Powszechne obowiązywanie Nie Występowanie w Polsce Tak Wykładnia legalna dokonywana przez wyznaczony do tego organ władzy (np. w latach Trybunał Konstytucyjny). Tak Nie Wykładnia operatywna (organów stosujących prawo) dokonywana przez sądy, organy władzy. Wiąże w konkretnych, rozstrzygniętych przez nie sprawach. Wykładnia doktrynalna dokonywana przez prawników, przedstawicieli nauki prawa. Nie (ale wyroki sądów cieszą się dużym autorytetem) Nie Tak Tak

14 Reguły kolizyjne Pozwalają ustalid, która norma obowiązuje w przypadku kolizji norm. reguła porządku hierarchicznego, reguła porządku czasowego, reguła porządku treściowego.