Wykład 07 Rynek usług transportowych dr Adam Salomon

Transkrypt

1 Wykład 07 Rynek usług transportowych dr Adam Salomon Katedra Transportu i Logistyki Wydział Nawigacyjny Akademia Morska w Gdyni

2 Rynek usług transportowych Rynek usług transportowych = całokształt stosunków handlowo-gospodarczych zachodzących w procesie wymiany usług transportowych, obejmuje: 1. firmy transportowe, spedycyjne i logistyczne; 2. funkcjonowanie różnych struktur organizacyjnych i instytucji (giełd frachtowych, giełd ofert spedycyjnych itp.). Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 2

3 Rynek usług transportowych cd. Jest zarówno miejscem spotkania producentów z konsumentami, jak i formą: 1. konfrontacji popytu na usługi transportowe z jej podażą; 2. komunikowania się producentów z nabywcami; 3. aktów kupna-sprzedaży usług przemieszczania. Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 3

4 Istota rynku usług transportowych 1. pełna swoboda wymiany usług; 2. wolność negocjowania cen; 3. weryfikacja jakości i użyteczności usług; 4. dokonują się akty kupna-sprzedaży; 5. kształtują się ceny, dochody, zyski i marże. Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 4

5 Specyfika rynku transportowego (1/9) na rynku transportowym brak jest gotowej oferty, strona podażowa oferuje gotowość wykonania usługi, a nie samą usługę i nie ma pewności, czy uzgodnionej z góry cenie będzie odpowiadała jakość usługi; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 5

6 Specyfika rynku transportowego (2/9) istnieje duża liczba usług substytucyjnych, umożliwiająca stronie popytowej wybór gałęzi transportu, technologii transportu, przewoźnika i parametrów jakościowych usługi; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 6

7 Specyfika rynku transportowego (3/9) w poszczególnych punktach rynku mamy do czynienia z dużym zróżnicowaniem cen i jakości usług; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 7

8 Specyfika rynku transportowego (4/9) w transporcie mamy do czynienia z występowaniem rynków cząstkowych, zależnych od przedmiotu przewozu, relacji przewozowych i występujących postulatów przewozowych; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 8

9 Specyfika rynku transportowego (5/9) występują trudności z uzyskaniem stanu równowagi popytu i podaży na gałęziowych rynkach cząstkowych; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 9

10 Specyfika rynku transportowego (6/9) rynek transportowy może występować tylko na obszarze, na którym umiejscowione są środki produkcji transportowej, a to oznacza, iż jest zdeterminowany przestrzennie; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 10

11 Specyfika rynku transportowego (7/9) rynki transportowe są komplementarne w stosunku do rynków towarowych i całego otoczenia, a istnienie rynku towarowego jest warunkiem istnienia rynku transportowego; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 11

12 Specyfika rynku transportowego (8/9) podaż na rynku transportowym charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem pod względem wielkości firm, struktury organizacyjnej, formy własności, rodzaju świadczonych usług; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 12

13 Specyfika rynku transportowego (9/9) popyt na usługi transportowe jest bardzo rozproszony, elastyczność popytu jest bardzo mała ze względu na to, iż większość potrzeb transportowych ma charakter obligatoryjny. Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 13

14 Współzależności na rynku transportowym Popytowo-podażowe relacje na rynku transportowym kształtują się pod wpływem aspiracji i dążeń przedsiębiorstw i użytkowników: stosunki wymiany między sprzedawcami i nabywcami, którym towarzyszą procesy negocjacyjne; stosunki równoległe między sprzedawcami i między nabywcami, którym towarzyszą procesy konkurencyjne. Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 14

15 Współzależności na rynku transportowym Procesy negocjacyjne zróżnicowany zakres przedmiotowy (cena, jakość, ilość, warunki organizacyjno-techniczne); Procesy konkurencyjne obejmują: 1. gromadzenie oraz porządkowanie przez uczestników procesów konkurencyjnych informacji o innych uczestnikach tych procesów jako podstawy podejmowania decyzji; 2. podejmowanie decyzji o reakcji sprzedawcy na postępowanie innych sprzedawców. Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 15

16 Funkcje rynku usług transportowych (1/6) realizacyjna proces wymiany usług transportowych na rzecz pasażerów i ładunków, a rynek jest swoistym katalizatorem, który ułatwia zawarcie transakcji kupna-sprzedaży; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 16

17 Funkcje rynku usług transportowych (2/6) informacyjna dostarcza informacji o stopniu zgodności popytu z podażą, o równowadze lub jej braku, o zaburzeniach w funkcjonowaniu rynku, prowadzi do publicznego ujawniania cen stosowanych przez przewoźników; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 17

18 Funkcje rynku usług transportowych (3/6) regulacyjna - gromadzenie, przetwarzanie, przekazywanie informacji oraz podejmowanie racjonalnych decyzji w zakresie rozwoju transportu; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 18

19 Funkcje rynku usług transportowych (4/6) weryfikacyjna na rynku transportowym dokonuje społeczna weryfikacja użyteczności poszczególnych usług transportowych, ukazująca, na które rodzaje usług nie ma zapotrzebowania; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 19

20 Funkcje rynku usług transportowych (5/6) integracyjna r.u.t. poprzez tworzenie powiązań transportowych integruje działalność społeczno-gospodarczą poszczególnych podmiotów gospodarczych, regionów i państw; Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 20

21 Funkcje rynku usług transportowych (6/6) kreowanie innych rynków określenie zakresu współzależności między rynkiem transportowym a innymi rynkami dóbr materialnych i usług. Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 21

22 Rodzaje rynków transportowych kryteria podziału (1/6) Podstawowe i pierwotne kryterium: przedmiot przewozu (odmienny tabor, oddzielenie punktów odprawy, odmienna organizacja ruchu): 1. rynek przewozów pasażerskich; 2. rynek przewozów ładunków. Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 22

23 Rodzaje rynków transportowych kryteria podziału (2/6) Segmenty I stopnia przy przewozach pasażerskich: 1. rynek przewozów miejskich; 2. rynek przewozów podmiejskich; 3. rynek przewozów międzymiastowych; 4. rynek przewozów międzynarodowych. Każdy z segmentów ulega dalszemu podziałowi na segmenty II, III i n- tego stopnia. Segmenty I stopnia przy przewozach ładunków: 1. rynek przewozów ładunków drobnicowych; 2. rynek przewozów ładunków masowych; 3. rynek przewozów ładunków zjednostkowanych; 4. rynek przewozów ładunków ponadgabarytowych; 5. rynek przewozów ładunków niebezpiecznych; 6. rynek przewozu ładunków szybko psujących się. Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 23

24 Rodzaje rynków transportowych kryteria podziału: obszar działania (3/6) rynki lokalne; rynki krajowe; rynki międzynarodowe: 1. rynek docelowych przewozów ładunków własnego handlu zagranicznego w imporcie i eksporcie; 2. rynek przewozów tranzytowych; 3. rynek przewozów między dwoma obcymi krajami. Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 24

25 Rodzaje rynków transportowych inne kryteria podziału (4/6) Tranzyt przewóz ładunków przez terytorium kraju, na terenie którego nie znajduje się ani początek, ani docelowy punkt docelowy; Cross-trade przewozy wykonywane między portami dwóch różnych państw przez przewoźnika pochodzącego z kraju trzeciego (również między dowolnymi punktami transportowymi); Kabotaż przewozy na rzecz obrotu wewnętrznego danego kraju. Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 25

26 Rodzaje rynków transportowych kryteria podziału: zasady funkcjonowania (5/6) 1. rynki konkurencyjne (firmy rywalizują między sobą o zdobycie zlecenia na wykonanie usługi); 2. rynki zmonopolizowane (skoncentrowana podaż usług i rozproszony popyt przewaga ekonomiczna przewoźników nad usługobiorcami); 3. centralnie regulowane (w krajach socjalistycznych). Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 26

27 Rodzaje rynków transportowych kryteria podziału: siła ekonomiczna podmiotów rynkowych (6/6) 1. rynek przewoźnika (gdy popyt przewyższa podaż, występuje niedobór siły przewozowej); 2. rynek użytkownika (mniejszy popyt na usługi transportowe niż możliwości przewozowe). Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 27

28 Rynek transportowy w Polsce 2016 Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 28

29 Rynek transportowy w Polsce 2016 Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 29

30 Rynek transportowy w Polsce 2016 Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 30

31 Rynek transportowy w Polsce 2016 Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 31

32 Rynek transportowy w Polsce 2016 Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 32

33 Rynek transportowy w Polsce 2016 Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 33

34 Artykuł dla osób zainteresowanych Rynek usług transportowych w Polsce i Unii Europejskiej. Materiały dodatkowe do Ekonomiki Transportu, on-line: ( ) Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 34

35 Dziękuję za uwagę. Zapraszam na kolejne zajęcia. Ekonomika Transportu dr Adam Salomon 35