EKONOMIKA TRANSPORTU CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘBIORSTWA EKONOMIKA TRANSPORTU WSTĘP MARCIN FOLTYŃSKI

Transkrypt

1 EKONOMIKA TRANSPORTU CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘBIORSTWA

2 TRANSPORT 2 to zespół czynności związanych z fizycznym przemieszczaniem osób i dóbr materialnych przy użyciu odpowiednich środków.

3 TRANSPORT 3 polega na odpłatnym świadczeniu usług, których efektem jest przemieszczenie osób i/lub ładunków z punktu nadania do punktu odbioru oraz świadczenie usług pomocniczych, bezpośrednio z tymi usługami związanych. W celu zrealizowania usługi transportowej niezbędnych jest szereg elementów, takich jak środki transportu, infrastruktura transportowa, ludzie oraz ustalone zasady i reguły realizowania tychże usług. Wyjście oddziaływanie otoczenia na system Otoczenie systemu Wejście oddziaływanie systemu na otoczenie System transportowy Środki transportowe Infrastruktura transportowa Ludzie Zasady i reguły funkcjonowania

4 KLASYFIKACJA TRANSPORTU 4 Ze względu na środowisko działania: lądowy (drogowy, szynowy) wodny (morski, śródlądowy) powietrzny przewodowy Ze względu na typ ładunku: pasażerski towarowy Ze względu na obszar działania: krajowy międzynarodowy Ze względu na odległość przewozu: bliski (miejski, podmiejski, regionalny) daleki (międzymiastowy, międzywojewódzki, międzykontynentalny) Ze względu na podmiot realizujący: własny obcy

5 PROCES TRANSPORTOWY A PROCES PRZEWOZOWY 5 Proces transportowy Czynności organizacyjne Czynności wykonawcze Czynności handlowe Proces przewozowy Dojazd pojazdu do miejsca załadunku Załadunek oraz zabezpieczenie ładunku Przewóz Rozładunek Powrót pojazdu z miejsca załadunku do bazy lub nowego miejsca załadunku

6 PROCES TRANSPORTOWY A PROCES PRZEWOZOWY 6 Proces transportowy - szereg złożonych czynności organizacyjnych, wykonawczych oraz handlowych mających na celu przemieszczenie ładunków lub ludzi z jednego lub kilku punktów początkowych, zwanych punktami nadania do jednego lub kilku punktów końcowych, zwanych punktami odbioru przy pomocy odpowiednich środków transportu. Proces przewozowy - jest kluczowym elementem procesu transportowego. Składa się on z takich czynności, które bezpośrednio angażują pojazd (np. załadunek towaru, przewóz, wyładunek). Racjonalizacja samego procesu przewozowego nie zawsze oznacza, że poprawimy funkcjonowanie procesu transportowego

7 PRZEWOZY ŁADUNKÓW W POLSCE WEDŁUG GAŁĘZI TRANSPORTU (2014) 7 Gałąź transportu Tony Tonokilometry (tys.) (%) (mln) (%) Łącznie ,5 100 Transport drogowy Transport kolejowy Transport rurociągowy , ,0 75, , ,0 14, , ,2 6,3 Żegluga morska , ,4 3,9 Żegluga śródlądowa Transport lotniczy ,4 778,5 0,2 38 0,0 146,4 0,0

8 PRZEWOZY ŁADUNKÓW W POLSCE WEDŁUG GAŁĘZI TRANSPORTU 8

9 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE 9 Przedsiębiorstwo to podmiot gospodarczy wyodrębniony pod względem ekonomicznym, organizacyjnym i prawnym, obejmujący jeden zakład produkcyjny bądź większą ich liczbę. Jednym ze specyficznych rodzajów przedsiębiorstw jest przedsiębiorstwo transportowe, którego produkcja posiada charakter usługowy, nieuprzedmiotowiony i przestrzenny. O przedmiocie działalności przedsiębiorstwa transportowego decyduje rodzaj posiadanych środków pracy, które określają technologię produkcji transportowej. Zwykle jest to podział gałęziowy technologii produkcji przedsiębiorstw transportowych, tj. przedsiębiorstw transportu kolejowego, samochodowego, lotniczego, żeglugi śródlądowej i żeglugi morskiej.

10 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT KOLEJOWY 10 Działalność gospodarcza polegająca na wykonywaniu przewozów kolejowych osób lub rzeczy podlega licencjonowaniu. Licencjonowanie transportu kolejowego ma na celu zapewnienie, że prawa dostępu do rynku transportu kolejowego są stosowane w sposób jednakowy i niedyskryminujący w stosunku do przedsiębiorców, którzy chcą na tym rynku świadczyć usługi przewozu osób i rzeczy. W celu zapewnienia właściwego świadczenia tych usług oraz ochrony klientów i osób trzecich konieczne jest zagwarantowanie, że przedsiębiorca kolejowy zawsze będzie spełniał wymagania: dobrej reputacji, wiarygodności finansowej, kompetencji zawodowych, dysponowania taborem kolejowym, odpowiedzialności cywilnej.

11 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT KOLEJOWY 11 Udział w rynku przewoźników pasażerskich według liczby pasażerów 2014

12 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT KOLEJOWY 12 Liczba licencjonowanych przewoźników uprawnionych i rzeczywiście realizujących przewozy pasażerskie

13 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT KOLEJOWY 13 Udział w rynku przewoźników według masy przewiezionych towarów 2014

14 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT KOLEJOWY 14 Liczba licencjonowanych przewoźników uprawnionych i rzeczywiście realizujących przewozy towarowe

15 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT DROGOWY 15 Z szacunkowych wyliczeń wynika, że ustawa z dnia 6 września 2001 r. o Transporcie Drogowym * dotyczy: ok. 80 tys. firm, wykonujących zarobkowo transport drogowy rzeczy (w tym: ponad 8 tys. firm w transporcie międzynarodowym), ok. 12,5 tys. firm, wykonujących zarobkowo transport drogowy osób (w tym: 2,5 tys. w transporcie międzynarodowym). Wśród przedsiębiorstw deklarujących jako główne źródło dochodu transport drogowy nadal jest dużo małych przewoźników posiadających od jednego do kilku samochodów, świadczących swoje usługi na rzecz małych i średnich załadowców lub wynajmujących swój tabor dużym przedsiębiorstwom spedycyjnym opierającym swoją działalność na transporcie samochodowym. Ponad 70% przewoźników ma od 1 do 4 pojazdów i zatrudnia 5 osób. * Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 tekst jednolity

16 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT DROGOWY 16 Ustawa o Transporcie drogowym określa zasady podejmowania i wykonywania: 1. zarobkowego transportu drogowego osób lub rzeczy, w tym: międzynarodowego transportu drogowego, krajowego transportu drogowego, w tym: taksówkami, 2. nie zarobkowego transportu drogowego osób lub rzeczy (na potrzeby własne), w tym: międzynarodowego transportu drogowego, krajowego transportu drogowego. Nie dotyczy transportu drogowego wykonywanego pojazdami: przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą - w nie zarobkowym krajowym i międzynarodowym transporcie drogowym osób, o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 t.

17 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT DROGOWY 17 LICENCJA Podjęcie i wykonywanie transportu drogowego wymaga uzyskania odpowiedniej licencji na wykonywanie transportu drogowego. Licencji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat, uwzględniając wniosek przedsiębiorcy. Udzielenie, zmiana, cofnięcie i wygaśnięcie licencji następuje w drodze decyzji administracyjnej. W celu uzyskania licencji w transporcie drogowym koniecznym jest spełnienie wszystkich 5 warunków wynikających z Ustawy o Transporcie Drogowym.

18 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT DROGOWY 18 LICENCJA: WARUNEK 1 Osoby prowadzące działalność gospodarczą spełniają wymóg dobrej reputacji. Nie zostały skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwa umyślne: karne skarbowe, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, obrotowi gospodarczemu, wiarygodności dokumentów, ochronie środowiska lub warunkom pracy i płacy. Nie wydano w stosunku do tych osób prawomocne orzeczenia zakazujące wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego.

19 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT DROGOWY 19 LICENCJA: WARUNEK 2 Posiadanie przynajmniej przez jedną osobę z osób zarządzających przedsiębiorstwem lub osobę zarządzającą transportem w przedsiębiorstwie transportem drogowym tzw. Certyfikatu Kompetencji Zawodowych. Certyfikat wydawany jest przez Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie po zdaniu wymaganych egzaminów. Certyfikat kompetencji zawodowych jest dokumentem potwierdzającym posiadanie przez przewoźnika kwalifikacji i wiedzy niezbędnych do podjęcia i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego.

20 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT DROGOWY 20 CERTYFIKAT KOMPETENCJI ZAWODOWYCH Certyfikacja kompetencji zawodowych nie dotyczy kierowców, lecz przewoźników, czyli osób zarządzających przedsiębiorstwem. Do osób zarządzających przedsiębiorstwem należą osoby mające zasadniczy, decydujący wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa, zdolne do podejmowania prawnie skutecznych czynności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa: ścisłe kierownictwo przedsiębiorstwa (prezes, zarząd, przedsiębiorca, jeżeli jest osobą fizyczną), odpowiednio umocowane do podejmowania czynności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa w zakresie wykonywania transportu drogowego, a w szczególności zawierania umów przewozu, nabywania i zbywania przedmiotów zaliczanych do środków trwałych przedsiębiorstwa, w tym, np. środków transportu, czy też upoważnienia do zawierania i rozwiązywania umów o pracę.

21 Wzór

22 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT DROGOWY 22 CERTYFIKAT KOMPETENCJI ZAWODOWYCH: RAMOWY ZAKRES ZAGADNIEŃ Prawo cywilne Prawo handlowe Prawo pracy i zagadnień socjalnych Prawo finansowe Zarządzanie przedsiębiorstwem Dostęp do zawodu przewoźnika transportu drogowego i do rynku Bezpieczeństwo ruchu i standardy techniczne pojazdów

23 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT DROGOWY 23 LICENCJA: WARUNEK 3 Przedsiębiorca posiada sytuację finansową zapewniającą podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego potwierdzoną dostępnymi środkami finansowymi, majątkiem lub ostatnim bilansem rocznym przedsiębiorstwa w wysokości: euro na pierwszy pojazd samochodowy przeznaczony do transportu drogowego, euro na każdy następny pojazd samochodowy, euro (działalność gospodarcza w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy).

24 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT DROGOWY 24 LICENCJA: WARUNEK 4 Podmiot ubiegający się o licencję przewozową posiada tytuł prawny do dysponowania pojazdem lub pojazdami samochodowymi spełniającymi wymagania techniczne określone przepisami prawa o ruchu drogowym, którymi transport samochodowy ma być wykonywany.

25 PRZEDSIĘBIORSTWO TRANSPORTOWE TRANSPORT DROGOWY 25 LICENCJA: WARUNEK 5 Przedsiębiorca osobiście wykonujący przewozy i zatrudnieni przez niego kierowcy oraz inne niezatrudnione ale wykonujące osobiście przewozy na jego rzecz spełniają wymagania określone w ustawie Prawo o ruchu drogowym oraz w innych przepisach określających wymagania w stosunku do kierowców oraz nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwa w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub środowisku.

26 POZNAŃ UL. E. ESTKOWSKIEGO 6 Rektorat tel Dziekanat tel Księgowość tel Kadry tel fax rektorat@wsl.com.pl DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ