Scenariusz lekcji języka polskiego

Transkrypt

1 Scenariusz lekcji języka polskiego Temat: Cóż to za dziwna proza! awangarda w twórczości Brunona Schulza. Celelekcji: 1. Poznanie najważniejszych faktów z życiorysu B. Schulza. 2. Uchwycenie istoty sztuki awangardowej I poł. XX wieku (w oparciu o prozę B. Schulza i malarstwo M. Chagalla). 3. Poznanie oryginalnej sztuki słowa B. Schulza jako odmiany awangardy w prozie XX wieku. 4. Samodzielnapraca z tekstem. 5. Wypowiadanie się na temat twórczości artysty. 6. Uświadomienie rangi twórczości B. Schulza w literaturze XX wieku. Czas trwania 2 h Metody pracy: praca z książką, wykład, pokaz Forma pracy: indywidualna, zbiorowa Pomoce dydaktyczne: oryginalne fragmenty tekstów prozy B. Schulza ( Sklepy cynamonowe, opowiadanie Zmierzch i Z. Nałkowskiej, Granica ), ilustracje rysunków B. Schulza i obrazów Chagalla, prezentacja o B. Schulzu. Przebieglekcji: 1. Czynności organizacyjne, wprowadzenie do tematu. 2. Multimedialna prezentacja o życiu B. Schulza.Zaakcentowaniefaktu, żedziękipoparciu Z. Nałkowskiej (autorki Granicy) debiutował cyklem opowiadao pt. Sklepy cynamonowe. Podkreślenie, że proza Z. Nałkowskiej różniła się od prozy Bruna. 3. Wykonanie tabeli cytatów z Granicy Z. Nałkowskiej i Sklepów Cynamonowych B. Schulza. Granica Sklepycynamonowe (opowiadaniezmierzch) Opis domu i ogrodu. Zenon poznał już wtedy w mieście dom pani Kolichowskiej, ciężką, brzydka, trzypiętrową kamienicę z żelaznymi balkonami, przy ulicy Staszica (która dawniej nazywała się Zielona), i ogród za domem, miejsce wiosennej udręki. Drzewa owocowe były tam pomieszane z rabatami irysów, z bzami i Jasminami nie jak w Boleborzy, gdzie sad był osobno. Chora pani Kolichowska. Przy łóżku pani Kolichowskiej stały obie jej Opis miasta Już wówczas miasto nasze popadało coraz bardziej w chroniczną szarośd zmierzchu, porastało na krawędziach liszajem cienia, puszystą pleśnią i mchem koloru żelaza. Chory ojciec. W tym czasie ojciec mój zaczął zapadad na

2 laski, oparte o szafkę nocną. Stały tam, oznaczając niejako, że w każdej chwili może powrócid do zdrowia, może wstad i chodzid z nimi po mieszkaniu. Jednak mijały tygodnie, a stan jej się nie poprawiał. zdrowiu. Bywało już w pierwszych tygodniach tej wczesnej zimy, że spędzał całe dnie w łóżku, otoczony flaszkami, pigułkami i księgami handlowymi, które mu przynoszono z kontuaru. Gorzki zapach choroby osiadał na dnie pokoju, którego tapety gęstwiały ciemniejszym splotem arabesek. 4. Po porównaniu fragmentów prozy Nałkowskiej i Schulza uczniowie wyprowadzają wniosek: Proza Zofii Nałkowskiej jest jasna i zrozumiała. Bruno Schulz przechodzi od tego, co jasne i zrozumiałe do niezrozumiałego, nierzeczywistego, poetyckiego. Języktakiejprozybrzmijakbyzaziemsko. 5. Analiza owego przechodzenia w niejasnośd. Miasto porastało (liszajem cienia, puszystą pleśnią). Tapety gęstwiały ( ciemniejszym splotem arabesek). 6. Uczniowie samodzielnie szukają innych przykładów i wypisują je, np.: Przestrzeo obrastała (pulsującą gęstwiną tapet). Dzieo przechylał się (w niskie bursztynowe popołudnie). Dzieo schodził (pod wielokrotne, rozczłonkowane ( ) sklepienia). Podsumowanie: Zmienia się świat, materia, kształty, a więc nie o fabułę chodzi w tym opowiadaniu, ale o możliwośd stwarzania nowych światów. 7. Wskazanie, że tytuł opowiadania także nawiązuje do aktu twórczego. Nawiedzenie (słownik języka polskiego) obdarzad łaską, zsyład natchnienie, szaleostwem wstąpid w kogoś. Nawiedzony wróżbita. Ktoś nawiedzony przez diabła. Nawiedzony w opowiadaniu jest oczywiście ojciec. 8. Rozmowa na temat korzeni sztuki B. Schulza. Uświadomienie uczniom, że pisarstwo Bruna jest sztuką awangardową I połowy XX wieku, która stała w opozycji do sztuki realistycznej przedstawiającej. Sztuka ta dążyła do zacierania granic między światem rzeczywistym a fantastycznym. Twórczośd Schulza sięga korzeniami do ekspresjonistycznego modernizmu, którego gł. przedstawicielami są: R.M. Rilke, F. Kafka i R.

3 Musil. Cechą charakterystyczna dla tego nurtu, który skupiał bardzo różne indywidualności pisarskie, była próba ujęcia problemów egzystencjalnych za pomocą języka mitów i symboliki, która odwoływała się do podświadomości. Prace Schulza łączy się też z surrealizmem i psychoanalizą oraz z kreacjonizmem. Cechy prozy B. Schulza: fantastyka, baśniowośd, groteska, archetypy, symbole, nieokreślona przestrzeo, czas, wpływ psychoanalizy, alogicznośd, z jednej strony uwznioślenie codzienności, z drugiej degradacja wzniosłości i patosu, kreacjonizm, wizjonerstwo, poetyka snu, oniryzm. Trudno określid gatunek utworów B. Schulza. Przykłady sztuki awangardowej w malarstwie M.Chagall także twory snu i fantazji. PannamłodaNadmiastem 9. Nauczyciel podkreśla, że utwory B. Schulza zostały wydane w wielu językach obcych (powstał także film pt. Sanatorium pod Klepsydrą w oparciu o wątki prozy Schulza),a sam autor zajmuje wybitne miejsce w literaturze XX wieku. 10. Uczniowie samodzielnie redagują notatkę z lekcji. 11. Powtórzenie i utrwalenie materiału losowanie pytao lub krzyżówka. 12. Praca domowa: Obejrzyj poniższerysunki B. Schulza. Zastanów się nad ich cechami.

4 UNDULA NA SPACERZE, ołówek, 1919 r. BRUNO SCHULZ: "SPOTKANIE" [RYSUNEK OŁÓWKIEM] Bruno Schulz, Radośd z szabatu.

5 Źródłaliterackie: Red. R. Łąkowski, Literatura polska. Przewodnikencyklopedyczny. B. Stworowa, Scenariusze lekcji języka polskiego. Klasa III szkołyśredniej. M. Marzec, Droga do prozy Brunona Schulza. Polonistyka 1985 nr 6 Internet Źródłazdjęd i fotografii: Internet Ewa Gładka : modyfikacja konspektu lekcji z książki B. Stworowej pt. Scenariuszelekcjijęzykapolskiego.