Pomiar każdej wielkości jest procesem złożonym. Wpływ
|
|
- Bogna Cieślik
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ocena niepeności ynikó pomiaró analizie areometrycznej gruntu Procedury obliczania złożonej niepeności tandardoej (przy zatooaniu tz metody B analizie areometrycznej Pomiar każdej ielkości jet proceem złożonym Wpły na ynik pomiaru ma iele czynnikó Są to między innymi: dokładność i odpoiednia rozdzielczość aparatury pomiaroej, jednorodność i reprezentatyność badanej próbki, arunki środoikoe, dokładność oznaczenia artości ielkości pośrednich i miarodajność artości tałych, od których zależy badana ielkość oraz inne czynniki Źródłami niepeności pomiaró mogą też być: niepełna definicja ielkości mierzonej; niedokonała realizacja definicji ielkości mierzonej; niepełna znajomość oddziałyań otoczenia na pomiar albo niedokonały pomiar arunkó otoczenia; ubiektyne błędy odczytyaniu kazań przyrządó analogoych; kończona rozdzielczość lub próg pobudliości przyrządu; niedokładne artości przypiane zorcom i materiałom odnieienia; przybliżenia i założenia uprazczające metody i procedury pomiaroe; zmiany potarzalnych oberacjach ielkości mierzonej pozornie identycznych arunkach Laboratoria apirujące do ykonyania badań zgodnie z ytemem jakości ISO muzą pełniać ymagania zaarte normie PN-EN ISO/IEC 1705 Jednym z tych ymagań jet konieczność zacoania niepeności pomiaru W rozdz pkt c poyżzej normy, precyzującym co poinno zaierać praozdanie z badań, znajduje ię natępujący zapi: informacja dotycząca niepeności jet niezbędna praozdaniach z badań, ócza gdy ma to znaczenie dla miarodajności ynikó badania lub ich zatooania, gdy takie ymaganie jet ytycznych klienta lub gdy niepeność ma znaczenie dla zgodności z ypecyfikoanymi artościami granicznymi Z poyżzego zapiu ynika, że nie zaze konieczne jet podaanie niepeności pomiaru W przypadku badania uziarnienia gruntu ozacoanie niepeności może być konieczne np ócza, gdy określony badaniu rodzaj gruntu ytuuje go na pograniczu dóch gruntó, o yraźnie różnych łaściościach mechanicznych W artykule przedtaiona zotanie procedura obliczania złożonej niepeności tandardoej (przy zatooaniu tz metody B analizie areometrycznej, gdzie ielkościami określanymi ą: średnica czątek zaiezonych danym momencie zaieinie gruntoo-odnej i ich zaartość procentoa tounku do całej uchej may próbki ziętej do analizy Bezpośrednimi ielkościami mierzonymi ą: gętość zaieiny mierzona areometrem (poziom zanurzenia areometru i cza pomiaru liczony od momentu zburzenia zaieiny, po którym mierzy ię tę gętość Definicja i metody obliczania niepeności W 1999 r Głóny Urząd Miar (GUM ydał przeodnik dotyczący zacoania niepeności pomiaru Według rozdz 1 ymienionego przeodnika Słoo niepeność oznacza ątpliość i tąd zerokim znaczeniu niepeność pomiaru oznacza ątpliość, co do artości yniku pomiaru, a edług rozdz 3 Definicja formalna terminu niepeność pomiaru jet natępująca: niepeność (pomiaru parametr, ziązany z ynikiem pomiaru, charakteryzujący rozrzut artości, które można uzaadniony poób przypiać ielkości mierzonej W analizie areometrycznej, będącej przedmiotem niniejzego artykułu, będzie określana nie niepeność pomiaru, a niepeność parametró yznaczanych na podtaie ielkości mierzonych Przeodnik GUM yróżnia die metody obliczania niepeności: metoda typu A, tj metoda obliczania niepeności drogą analizy tatytycznej erii pojedynczych oberacji, metoda typu B, tj metoda obliczania niepeności poobami innymi niż analiza erii oberacji Metoda A (rozdz 41 przeodnika GUM ymaga ykonania erii pomiaró tej amej ielkości, arunkach potarzalności pomiaru Średnia arytmetyczna, czyli artość przeciętna z n oberacji jet najlepzym oiągalnym ozacoaniem artości oczekianej mierzonej ielkości Odchylenie tandardoe określone dla tych ynikó yraża niepeność tandardoą Metoda A jet dość koztona, gdyż ymaga odpoiedniej liczby potórzeń pomiaró; przeciętnie przyjmuje ię jako minimalną liczbę 5 pomiaró W badaniach komercyjnych zleceniodacy nie udźignęliby tego 5-krotnego ziękzenia koztó, a poza tym zleceniodacy nie ą na razie zaintereoani zacoaniem niepeności yniku badania W takich przypadkach, gdy nie jet możlie obliczenie niepeności metodą A, Przeodnik GUM przeiduje zatooanie metody B (rozdz 431, której niepeność tandardoą określa ię na drodze analizy naukoej opartej na zytkich dotępnych informacjach o możliej zmienności ielkości mierzonej Zeta tych informacji może obejmoać: poprzednie dane pomiaroe; poiadane dośiadczenie raz z ogólną znajomością zjaik i łaściości odpoiednich materiałó odnieienia i przyrządó; 30 GEOINŻYNIEIA drogi moty tunele 04/008 (19
2 pecyfikacje ytórcó; dane uzykane z zorcoania i certyfikacji; niepeności przypiane danym odnieienia zaczerpniętym z podręcznikó Właście zatooanie zetau dotępnych informacji na temat obliczania niepeności tandardoej metodą typu B ymaga intuicji opartej na poiadanym dośiadczeniu i ogólnej iedzy i jet umiejętnością zaodoą, którą można nabyć raz z praktyką (rozdz 43 W normach amerykańkich (ASM podaane ą przykładoe artości niepeności danej ielkości mierzonej Wydaje ię, że jeśli pomiar danej ielkości ykonyany jet ściśle g normy, to rónież normie poinny być podane dla każdego badania przeciętne artości niepeności pomiaru Założenia przyjęte do ozacoania niepeności W artykule przedtaiona zotanie procedura ozacoania niepeności tandardoej metodą B Parametrem charakterytycznym tym przypadku będzie etymata odchylenia tandardoego u zana niepenością tandardoą typu B Ponieaż ielkości określane analizie areometrycznej (średnice czątek d, zaiezonych zaieinie gruntoej i ich zaartość Z ą zależne od innych ielkości mierzonych trakcie procedury pomiaroej zanych dalej ielkościami yjścioymi, zacoana będzie złożona niepeność tandardoa Przyjęto, że ielkości yjścioe ą zmiennymi niezależnymi Dla ielkości niekoreloanych: u ( y u ( y czyli u ( y u ( y c i c i gdzie: u i (y niepeność tandardoa ielkości yjścioej u c (y złożona niepeność tandardoa W normie PN-88/B pkt 3 zamiat terminu niepeność touje ię określenie dopuzczalna artość błędu yznaczenia danego parametru W tym artykule analizie ynikó obliczeń określenie błąd yznaczanego parametru będzie zatooane innym znaczeniu niż niepeność Jeśli pozukiany parametr liczboy y jet obliczany jako funkcja niezależnych parametró a O, a 1,, a N, yznaczanych bezpośrednio, czyli y F( a O, a 1,, a N, to artość niepeności yznaczanego parametru y należy obliczyć ze zoru: F F F ( ( + ( + + ( N F c( y y a j a0 a1 a N j 0 a j a 0 a 1 an u przy założeniu, że artości dokładności pomiaru aj parametru a j ą odpoiednio małe tounku do artości a j dla j 0,1,,N Analiza areometryczna g PN-88/B p4 Analiza areometryczna łuży do określenia uziarnienia gruntó poitych typu pyły, gliny, iły Badanie polega na pomiarze gętości zaieiny gruntoej, odpoiednio przygotoanej, różnych czaach od chili jej zburzenia Do pomiaru gętości łuży areometr Wkładając danym czaie od momentu zburzenia zaieiny areometr, poprzez pomiar jej gętości określa ię zaartość czątek o danej średnicy i drobniejzych, będących zaiezeniu chili pomiaru na poziomie nurnika areometru Cza, liczony od momentu zburzenia zaieiny, którym ykonuje ię pomiar, determinuje średnicę (1 najiękzych czątek, będących danym momencie zaieinie na poziomie nurnika areometru Średnicę d i zaartość Z tych czątek yznacza ię z poniżzych zoró: 18 H d η ( ρ ρ g ( Z 30 VH ma H l + h0 + h1 (a VH P( l + h0 (b 30 A ρ 100 ρ m ( ρ ρ ( + c + Δ a (3 + gdzie: Z zaartość czątek zaiezonych zaieinie gruntoej po czaie od momentu zburzenia zaieiny [%] d średnica najiękzych czątek znajdujących ię zaieinie gruntoej na poziomie nurnika areometru zanurzonego zaieinie po czaie od momentu zburzenia zaieiny [mm] odczyt poziomu zanurzenia areometru po czaie od momentu zburzenia zaieiny ρ gętość łaścia gruntu zaieinie [g/cm 3 ] ρ gętość ody danej temperaturze t [g/cm 3 ] η lepkość ody danej temperaturze t [N /m ] g przyśpiezenie ziemkie, g 9,81 [m/ ] H głębokość zanurzenia środka yporu nurnika areometru [cm] cza pomiaru liczony od momentu zburzenia zaieiny [ek] m maa gruntu zaieinie [g] c popraka na menik Δ popraka kali areometru a popraka na temperaturę 30 makymalna artość na kali areometru P pole przekroju rurki areometru [cm ] l długość kali areometru od 30 do 0 [cm] h o odległość górnego końca nurnika od podziałki 30 [cm] h 1 odległość środka yporu nurnika areometru od górnego końca nurnika [cm] A poierzchnia przekroju cylindra użyanego badaniu [cm ] m a maa areometru [g] P pole przekroju rurki areometru [cm ] Obliczenie niepeności pomiaru średnicy i zaartości czątek gruntu Przy obliczaniu niepeności średnicy czątek d zatooano zór (1, którym F d Parametry ρ, ρ, η,, H potraktoano jako zmienne niezależne, parametr g jet artością tałą Stoując zór ( obliczono pochodne czątkoe, które formie ykorzytyanej numerycznie mają potać: d d η η d ρ d ( ρ ρ d H d H d ρ d ( ρ ρ d d Obliczane pochodne podtaiono do zoru (1, uzykując niepeność średnicy czątek potaci: GEOINŻYNIEIA drogi moty tunele 04/008 (19 31
3 ρ ρ ρ t t t ρ ρ η η g H H [g/cm 3 ] [ C] [g/cm 3 ] [Nek/m ] [m/ek ] [ek] [-] [cm] numery przykładó 1,,3 1, 3 1,,3 1, 3 1,,3 1, 3 1,,3 1, 3 1,,3 1,,3 1,,3 1,,3 1,,3 1,,3 1,,3,7 0,0 0, ,998,7 0,0 0, ,998,7 0,0 0, ,998,7 0,0 0, ,998 0,000 0,000 0,000 0,000 0,0005 0,0005 0,0005 0, , ,5 3 0,1 13,18 0,08 0 9, ,5 0 0,1 9,87 0,08 0 9, , Wzytkie zmienne chodzące do zoru (1 ρ, t, ρ, η,,, H potraktoano jako zmienne niezależne Wartość g jet tała ab 1 Wielkości yjścioe do obliczenia średnicy czątek d (g zoru ,1 13,18 0,08 0 0,1 9,87 0,08 d d η η + + H H (ρ + ( + ( ρ ρ ρ Na podtaie danych tabeli 1 obliczono artości d i artości niepeności toując zory ( i (4 odpoiednio Wyniki obliczeń przedtaiono tabelach 3 i 4 Przy obliczaniu niepeności zaartości czątek Z zatooano zór (1, którym F Z Parametry ρ, ρ, m,, Δ, a potraktoano jako zmienne niezależne, parametr c jet artością tałą Stoując zór (3 obliczono pochodne czątkoe, które mają potać: Z Z m m Z 100 ρ m ( ρ ρ Z Z ρ ρ ρ Z Z Δ a Z ( ρ Z ρ ( ρ ρ ρ Po podtaieniu do zoru (1 przy zatooaniu zoru (3 otrzymujemy niepeność zaartości czątek potaci: Z ρ ρ t t a a ρ ρ c m m Δ Δ 100ρ m ( ρ ρ ( + c + Δ + a [g/cm 3 ] [ C] [-] [g/cm 3 ] [-] [g] [-] [-] m ρ + m ρ ρ ρ + ρ ( ρ ( ρ ρ + + Δ 1 (4 1 + a (5 Na podtaie danych tabeli obliczono artości Z i artości niepeności toując odpoiednio zory (3 i (5 Wyniki obliczeń przedtaiono tabelach 3 i 4 numery przykładó 1,,3 1, 3 1,,3 1, 3 1,,3 1, 3 1,,3 1, 3 1,,3 1,,3 1, 3 1,,3 1,,3 1,,3 1,,3,7 0,0 0, ,15 0 0,998 0, ,7 0 0,5 0, 3 0,1-0,759 0,1,7 0,0 0, ,15 0 0,998 0, ,7 0 0,5 0, 11,8 0,1-0,307 0,1 Wzytkie zmienne chodzące do zoru ( ρ, t, a, ρ, m,, Δ potraktoano jako zmienne niezależne Wartość c jet tała ab Wielkości yjścioe do obliczenia zaartości czątek zaiezonych Z (g zoru Przykład obliczenioy Poniżej przedtaiona zotanie analiza, proadząca do utalenia artości etymat odchyleń tandardoych dla pozczególnych ielkości pośrednich (ielkości yjścioych Wykonane zotały trzy przykłady obliczenia niepeności średnicy czątek ( d i zaartości czątek ( Z W przykładzie 1 przyjęto bardzo otre założenie o ytąpieniu zytkich możliych błędó ielkości yjścioych jednocześnie i to makymalnej artości Wielkości yjścioe i ich odchylenia tandardoe do obliczeń niepeności średnicy czątek podano tab1, a do obliczeń niepeności zaartości czątek tab Gętość łaścia (ρ g normy PN-88/B różnica dla dóch ynikó oznaczeń ρ nie może być iękza niż 0,0 g/ cm 3 ; przyjęto etymatę odchylenia tandardoego artości ρ róną ρ 0,0 g/cm 3 emperatura (t założono możlią zmianę temperatury ciągu doby (nieodnotoaną czaie trania pomiaru o C; założenie bardzo otre, mało pradopodobne praktyce; t 1 C Gętość łaścia ody (ρ, lepkość ody (η i popraka na temperaturę (a zmienności tych parametró ynikają z przyjętej yżej zmienności temperatury; artości tych parametró przyjmoane ą z odpoiednich tablic normie PN- 88/B Cza pomiaru ( pierzy odczyt gętości zaieiny dokonyany jet po upłyie 30 ek od jej zburzenia Przyjęto, że mniej prany operator może nie zdążyć punktualnie z dokonaniem tego odczytu Wielkość możliego opóźnienia założono róną 1,5 ek po konultacji z operatorem ( 1,5 ek Cza otatniego odczytu po 4 godzinach założono, że może ulec zmianie na kutek przeoczenia Wielkość możliego 3 GEOINŻYNIEIA drogi moty tunele 04/008 (19
4 opóźnienia przyjęto po konultacji z operatorem jako róną 0,5 godziny ( 1800 ek Głębokość zanurzenia środka yporu nurnika (H uzlędniono makymalną zmienność tej artości, jaka może ytąpić Głębokość zanurzenia H zależy od: ymiaró areometru, odległości środka yporu nurnika od końca kali, poierzchni przekroju cylindra użyanego przy badaniu, odczytu areometru zanurzonego zaieinie gruntoej (por zory a i b Dla zytkich pomiaró linioych potarzanych 5-krotnie określono odchylenie tandardoe; poierzchnię cylindró utalono na podtaie pomiaru 7 cylindró użyanych badaniach i dla tej liczby pomiaró obliczono odchylenie tandardoe; dla odczytu areometru zanurzonego zaieinie założono etymatę odchylenia tandardoego taką, jak podano tab 1 Na podtaie yżej utalonych artości określono trzy artości H : minimalną, średnią, makymalną óżnicę między artościami makymalnej i średniej przyjęto jako etymatę odchylenia tandardoego artości H ( H 0,08 cm Popraka na menik (c jet artością tałą Sucha maa próbki (m do analizy areometrycznej odaża ię próbki o ilgotności naturalnej, a obliczeniach ytępuje maa zkieletu; przeliczenia may gruntu ilgotnego (m na uchą maę gruntu (m dokonuje ię g poniżzego zoru, uzględniającego ilgotność naturalną badanego gruntu (: Wymagana badaniu ielkość uchej may gruntu ynoi od 15 do 5 g Wilgotność naturalna gruntu najczęściej zaiera ię przedziale 10 40% Według normy PN-88/B dopuzcza ię różnicę z dóch oznaczeń ilgotności, nie iękzą niż 5% artości średniej Uzględniając poyżze, makymalny błąd określeniu uchej may gruntu nie przekroczy artości 0, g Wartość etymaty odchylenia tandardoego przyjęto,5 raza iękzą, niż ynioła ymieniona różnica ( m 0,5 g Popraka podziałki areometru (Δ przyjęto za normą PN- 88/B-04481, że popraki odczytuje ię z ykreu kaloania areometru z dokładnością do 0,1 jednotki kaźnika króconego (podziałki areometru, tąd założono artość etymaty odchylenia tandardoego róną Δ 0,1, ale rónocześnie g normy PN-88/B dopuzczalne odchyłki punktó, odpoiadających oznaczonym artościom Δ, od linii ykreu kaloania nie poinny być iękze niż 0,3 jednotki kaźnika króconego; zatem bezpieczniejza byłaby artość etymaty odchylenia tandardoego róna 0,3 Odczyt poziomu zanurzenia areometru ( odczyt poziomu zanurzenia areometru ykonuje ię g normy PN-88/B z dokładnością do 0,1 jednotki kaźnika króconego; założono etymatę odchylenia tandardoego artości róną 0,1 W przykładzie złagodzono ocenę zmienności gętości łaściej gruntu i uchej may próbki gruntu Wielkości yjścioe i ich odchylenia tandardoe podano tab 1 i, a yniki obliczeń niepeności tab 3 W przykładzie 3 założono oprócz złagodzonej oceny zmienności gętości łaściej gruntu i uchej may próbki gruntu, że podcza całego pomiaru (doba nie ulegnie zmianie temperatura zaieiny (a jeśli ulegnie, to zotanie odnotoana i uzględniona obliczeniach, a zatem jej zmiana nie płynie na niepeność yniku pomiaru Wielkości yjścioe i ich odchylenia tandardoe podano tab 1 i, a yniki obliczeń niepeności tab 3 Analiza ynikó obliczeń W tabeli 4 przedtaiono yniki obliczeń średnic czątek i ich zaartości dla danych zaartych trzech yżej ymienionych przykładach Wartości oznaczone ymbolami d i Z obliczono na podtaie danych yjścioych nieobarczonych błędami pomiaru Wartości oznaczone ymbolami d min i Z min obliczono przy założeniu jednoczenego ytąpienia makymalnych błędó pozczególnych ielkości yjścioych, płyających na zmniejzenie średnicy i zaartości czątek Wartości oznaczone ymbolami d max i Z max obliczono przy założeniu jednoczenego ytąpienia makymalnych błędó pozczególnych ielkości yjścioych, płyających na ziękzenie średnicy i zaartości czątek W ten poób określono makymalne możlie błędy średnicy (B d i zaartości czątek (B Z ; B d d max - d d - d min (6, B Z Z max - Z Z - Z min (7 Należy zrócić uagę, że pojęcie niepeności liczonej g zoru 4 lub 5, nie jet tożame z pojęciem błędu yznaczanego parametru obliczanym g zoru 6 lub 7 Wartość niepeności yznaczanego parametru jet zaze niżza od artości błędu yznaczanego parametru Dodatkoo przeanalizoano płyy pozczególnych ielkości yjścioych na ielkość błędu yznaczanego parametru, aby utalić, która z nich ma najiękzy pły na ten błąd W obliczeniach zakładano ytąpienie makymalnego błędu tylko jednej ielkości yjścioej na błąd yznaczanych artości d i Z Potarzając obliczenia dla kolejnych ielkości yjścioych, utalono, która z nich ma najiękzy pły na błąd yznaczanych artości d i Z Poniżej komentoane zotały yniki tych obliczeń Jednoczene ytąpienie błędó pozczególnych ielkości GEOINŻYNIEIA drogi moty tunele 04/008 (19 33
5 Przykład 1,,3 Przykład 1 Przykład Przykład 3 d d min d max Z Z min Z max d d min d max Z Z min Z max d d min d max Z Z min Z max [ek} [-] [mm] [%] [mm] [%] [mm] [%] ,0691 0,0660 0,075 0,0691 0,066 0,07 0,0691 0,0671 0, ,0598 0,0571 0,068 0,0598 0,057 0,066 0,0598 0,0580 0, ,0013 0,001 0,0013 0,0013 0,0013 0,0013 0,0013 0,0013 0, ,0011 0,0011 0,0011 0,0011 0,0011 0,0011 0,0011 0,0011 0, , ab 3 Wyniki obliczeń średnic czątek i ich zaartości Przykład 1 Przykład Przykład 3 d d Z Z d d Z Z d d Z Z [mm] [%] [%] [mm] [%] [%] [mm] [%] [%] 0,0691 0,00198,9 0,0691 0,00195,8 0,0691 0,00175,5 0,0598 0,0017,9 0,0598 0,00170,8 0,0598 0,00153,5 0,0013 0, ,7 0,0013 0,0000 1,7 0,0013 0, ,1 0,0011 0, ,8 0,0011 0, ,7 0,0011 0, , 3 1,7 7,5 3 1,6 7,0 3 1,1 4,9 97,9 3,1 97 1,9,0 97 1,5 1,6 ab 4 Wyniki obliczeń niepeności średnic czątek i niepeności zaartości czątek yjścioych yoła błąd określenia średnicy nie przekraczający 5% artości średnicy (d 5% d i 13% artości zaartości czątek (Z 13% Z Poniżej przedtaiono pły pozczególnych ielkości yjścioych i kazano, która z nich ma pły dominujący na ielkość błędu yznaczanych artości d i Z W analizie areometrycznej określa ię zaartość czątek gruncie drobnoziarnitym, zakreie średnic 0,0010 0,0900 mm Analizoano pły ielkości yjścioych na średnicę najiękzych czątek zaiezonych zaieinie tj po około 30 ek od momentu zburzenia, gdyż pły ten będzie najiękzy i będzie malał dla średnic mniejzych Nieodnotoana zmiana temperatury (t o C będzie przyczyną błędnej oceny średnicy o,5% artości średnicy Uzględniając dane z przykładu 1, jeśli zamiat zanotoanej temp 19 o C czątki będą opadać temperaturze 1 C, to zamiat średnicy 0,0683 mm otrzymamy 0,0700 mm (yżza temperatura mniejza średnica Wpły temperatury na zaartość czątek zaiezonych jet iękzy przy mniejzych artościach Z Niezauażona zmiana temperatury (jak yżej pooduje, że zamiat Z % otrzymamy Z 4% óżnica ynieie ok 9% artości Z (yżza temperatura, yżze Z Błąd odczytu poziomu zanurzenia areometru ( róny 0,1 jednotki kaźnika króconego, yoła błąd ocenie średnicy ok 0, % artości d, (yżzy odczyt mniejza średnica, a ocenie Z ok 9% artości Z (yżzy odczyt yżze Z Błąd artości gętości łaściej (ρ róny 0,0 g/cm 3 pooduje błąd ocenie średnicy ok 0,6% artości d, (yżza ρ mniejza średnica, a ocenie Z 4,3% artości Z (yżze ρ mniejze Z Ponieaż pły błędu oceny ρ ( granicach dopuzczonych przez normę PN-88/B na yznaczane parametry jet nieitotny, ozacoano potórnie ten pły przy założeniu dużego błędu oceny ρ rónego 0,1 g/cm 3 (zakre ρ dla gruntó ymienionych normie PN-88/B tab 9 Błąd artości gętości łaściej róny 0,1 g/ cm 3 pooduje błąd ocenie średnicy ok 3,6% artości d, a ocenie Z 4,3% artości Z Jak idać tak duży błąd oceny ρ nie płya znacząco na yznaczane parametry, dlatego też uzaadnione byłoby przyjmoanie do obliczeń artości ρ z normy (PN-88/B-04481, zażyzy że oznaczenie ρ drogą badania jet pracochłonne i trudne Błędny cza odczytu ( będzie przyczyną błędu ocenie średnicy ok 5% artości d, (yżzy mniejza średnica Makymalny ozacoany błąd określenia głębokości zanurzenia środka yporu nurnika (H będzie przyczyną błędu ocenie średnicy ok 0,6% artości d, (yżza H yżza średnica Makymalny ozacoany błąd określenia uchej may próbki (m będzie przyczyną błędu ocenie Z 4,3% artości Z Makymalny dopuzczony przez normę (PN-88/B błąd określenia popraki podziałki areometru (Δ, odpoiadający etymacie odchylenia tandardoego rónej 0,1, będzie przyczyną błędu ocenie Z 4,3% artości Z, ale odpoiadający etymacie odchylenia tandardoego rónej 0,3 może poodoać błąd oceny bezzględnej artości Z 3% Wartość zględna błędu może przekroczyć 17% artości Z Podumoując można tierdzić, że najiękzy pły na określaną analizie areometrycznej średnicę czątek ma błąd czau odczytu ( i eentualnie błąd temperatury, jeśli jej zmiana nie zotanie odnotoana, co na ogół jet mało pradopodobne Najiękzy pły na określaną analizie areometrycznej zaartość czątek ma błąd określenia popraki podziałki areometru (Δ, natępnie błąd odczytu poziomu zanurzenia areometru ( i eentualnie błąd temperatury, jeśli jej zmiana nie zotanie odnotoana Celem finalnym analizy areometrycznej jet ykreślenie krzyej uziarnienia i określenie zaartości frakcji badanym gruncie Należy zrócić uagę, że pośród yżej analizoanych parametró te, które płyają na poiękzenie artości średnicy rónocześnie płyają na zmniejzenie artości Z yując zatem die krzye uziarnienia z uzględnieniem niepeności pomiaru lub błędu pomiaru, należy torzyć krzyą minimalną oparciu o półrzędne d min, Z max, a krzyą 34 GEOINŻYNIEIA drogi moty tunele 04/008 (19
6 makymalną oparciu o półrzędne d max, Z min W przedtaionej poyżej analizie pominięto pły niereprezentatyności badanego gruntu, ynikający z niełaściie pobranej próbki lub niejednorodności gruntu, pły drgań yołanych czynnikami zenętrznymi oraz pły tabilizatora na błąd yznaczanego parametru Aby yeliminoać pły drgań, pochodzących z ruchu otoczenia, na przebieg obodnego opadania czątek gruntoych zaieinie, a zatem na określane: artości średnic i zaartości czątek zaiezonych możlie jet podejmoanie natępujących zabezpieczeń: cylindry z zaieiną utaia ię na tabilnym tole; czaie pomiaru (około 1 doby, nie ykonuje ię ąiedztie tołu z utaionymi cylindrami badań mogących yołyać drgania, np zagęzczanie gruntu cylindrze Proctora, praca trząarki z itami itp; tół z utaionymi cylindrami jet odgrodzony barierką, uniemożliiającą przypadkoe poruzenie cylindra Wnioki Na podtaie przeproadzonej analizy ynikó obliczeń można formułoać poniżze nioki, dotyczące niepeności yznaczanych analizie areometrycznej parametró, tj średnic czątek zaiezonych i ich zaartości Niepeności określone przykładzie 1 można przyjmoać każdej analizie areometrycznej, tj niepeność średnicy róną 3% jej artości (d 3% d oraz niepeność zaartości czątek róną 8% ielkości zaartości czątek przy odczytach areometru poniżej 5 (Z 8% Z, a przy iękzych odczytach róną 3% ielkości zaartości czątek (Z 3% Z Można rónież obliczać, każdym badaniu, niepeności artości d i Z g zoró 5 i 6, zacując indyidualnie etymaty odchyleń tandardoych ielkości yjścioych Indyidualny operator może uzykać zmniejzenie niepeności odnieieniu do zaartości czątek, jeśli użya areometru, którego krzya kaloania daje rozrzuty popraek mniejze niż dopuzcza norma PN-88/B Gętość łaścia ma znikomy pły na niepeność zaróno średnicy czątek, jak i zaartości czątek Uzaadnione ydaje ię przyjmoanie do obliczeń artości normatynych artości gętości łaściej e zytkich gruntach (za yjątkiem gruntó nietypoych np zanieczyzczonych chemicznie lub mechanicznie, a nie jak podaje norma tylko gruntach niepoitych Oznaczenie gętości łaściej jet pracochłonne i trudne, a ponadto obarczone ukrytym błędem, ynikającym z tego, że do badania gętości łaściej przyjmoany jet cały grunt, a do analizy areometrycznej przeznacza ię jego część, przechodzącą przez ito 0,063 mm Literatura [1] Głóny Urząd Miar (GUM 1999 Wyrażanie niepeności pomiaru Przeodnik [] PN-EN ISO/IEC Ogólne ymagania dotyczące kompetencji laboratorió badaczych i zorcujących [3] PN-88/B Grunty budolane Badania próbek gruntó autor Katedra Zatooań Matematyki SGGW dr inż Anna Gołębieka Geoteko p z oo dr Wojciech Hyb GEOINŻYNIEIA drogi moty tunele 04/008 (19 35
LABORATORIUM INŻYNIERII CHEMICZNEJ, PROCESOWEJ I BIOPROCESOWEJ. Ćwiczenie nr 7
KAEDRA INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ INSRUKCJE DO ĆWICZEŃ LABORAORYJNYCH LABORAORIUM INŻYNIERII CHEMICZNEJ, PROCESOWEJ I BIOPROCESOWEJ Skaloanie zężki Osoba odpoiedzialna: Piotr Rybarczyk Gdańsk,
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 7 SKALOWANIE ZWĘśKI
ĆWICZENIE NR SKALOWANIE ZWĘśKI. Cel ćiczenia: Celem ćiczenia jest ykonanie cechoania kryzy pomiaroej /yznaczenie zaleŝności objętościoego natęŝenia przepłyu poietrza przez zęŝkę od róŝnicy ciśnienia na
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 6,7 MATERIAŁY KAMIENNE
ĆWICZENIE 6,7 MATERIAŁY KAMIENNE 6.1. WPROWADZENIE Oznaczanie gętości objętościowej wykonuje ię jedną z natępujących metod: metodą bezpośrednią na próbkach regularnych - gdy uwartwienie, pękanie itp. cechy
Bardziej szczegółowoMetodyka szacowania niepewności w programie EMISJA
mgr inż. Ryzard Samoć rzeczoznawca Minitra Ochrony Środowika Zaobów Naturalnych i Leśnictwa nr. 556 6-800 Kaliz, ul. Biernackiego 8 tel. (0-6) 7573-987, 766-39 Metodyka zacowania niepewności w programie
Bardziej szczegółowoProjekt 2 studium wykonalności. 1. Wyznaczenie obciążenia powierzchni i obciążenia ciągu (mocy)
Niniejzy projekt kłada ię z dwóch części: Projekt 2 tudium wykonalności ) yznaczenia obciążenia powierzchni i obciążenia ciągu (mocy) przyzłego amolotu 2) Ozacowania koztów realizacji projektu. yznaczenie
Bardziej szczegółowoEDOMETRYCZNE MODUŁY ŚCISLIWOŚCI GRUNTU
Dr inż. Grzegorz Straż Intrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych pt: EDOMETRYCZNE MODUŁY ŚCISLIWOŚCI GRUNTU Wprowadzenie. Zalecenia dotyczące badań gruntów w edometrze: Zalecane topnie wywoływanego naprężenia:
Bardziej szczegółowoAnaliza osiadania pojedynczego pala
Poradnik Inżyniera Nr 14 Aktualizacja: 09/2016 Analiza oiadania pojedynczego pala Program: Pal Plik powiązany: Demo_manual_14.gpi Celem niniejzego przewodnika jet przedtawienie wykorzytania programu GO5
Bardziej szczegółowo( ) ( ) Frakcje zredukowane do ustalenia rodzaju gruntu spoistego: - piaskowa: f ' 100 f π π. - pyłowa: - iłowa: Rodzaj gruntu:...
Frakcje zredukowane do ustalenia rodzaju gruntu spoistego: 100 f p - piaskowa: f ' p 100 f + f - pyłowa: - iłowa: ( ) 100 f π f ' π 100 ( f k + f ż ) 100 f i f ' i 100 f + f k ż ( ) k ż Rodzaj gruntu:...
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 7 KALORYMETRIA
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćiczenie 7 KALORYMETRIA I. WSTĘP TEORETYCZNY Kalorymetria jest działem fizyki zajmującym się metodami pomiaru ciepła ydzielanego bądź
Bardziej szczegółowoinstrukcja do ćwiczenia 3.4 Wyznaczanie metodą tensometrii oporowej modułu Younga i liczby Poissona
UT-H Radom Instytut Mechaniki Stosoanej i Energetyki Laboratorium Wytrzymałości Materiałó instrukcja do ćiczenia 3.4 Wyznaczanie metodą tensometrii oporoej modułu Younga i liczby Poissona I ) C E L Ć W
Bardziej szczegółowoProjektowana hala sortownicza
03-968 WARSZAWA ul.saska 7d tel. (0-22) 781 55 43, 624 89 23 E-mail progeo_jmzz@p.pl Zleceniodaca: PGK Płońsku Sp. z o.o. Obiekt: Projektoana hala sortonicza Temat: Autor: Dokumentacja geotechniczna i
Bardziej szczegółowoi odwrotnie: ; D) 20 km h
3A KIN Kinematyka Zadania tr 1/5 kin1 Jaś opowiada na kółku fizycznym o wojej wycieczce używając zwrotów: A) zybkość średnia w ciągu całej wycieczki wynoiła 0,5 m/ B) prędkość średnia w ciągu całej wycieczki
Bardziej szczegółowoOcena struktury geometrycznej powierzchni
Wrocła, dnia Metrologia Wielkości Geometrycznych Ćiczenie 4 Rok i kierunek 1. 2.. Grupa (dzień i godzina rozpoczęcia zajęć) Imię i nazisko Imię i nazisko Imię i nazisko Ocena struktury geometrycznej poierzchni
Bardziej szczegółowoWyznaczanie profilu prędkości płynu w rurociągu o przekroju kołowym
.Wproadzenie. Wyznaczanie profilu prędkości płynu rurociągu o przekroju kołoym Dla ustalonego, jednokierunkoego i uarstionego przepłyu przez rurę o przekroju kołoym rónanie aviera-stokesa upraszcza się
Bardziej szczegółowoKsięga Jakości Laboratorium
. Metodyka szacoania niepeności typu B Opracoał: mgr Jest to szacoanie niepeności o asymetrycznych granicach przedziału ufności zgldem artości średniej, co ynika z faktu określania artości średniej jako
Bardziej szczegółowoDokładność pomiaru: Ogólne informacje o błędach pomiaru
Dokładność pomiaru: Rozumny człowiek nie dąży do osiągnięcia w określonej dziedzinie większej dokładności niż ta, którą dopuszcza istota przedmiotu jego badań. (Arystoteles) Nie można wykonać bezbłędnego
Bardziej szczegółowoPOMIAR MOCY BIERNEJ W OBWODACH TRÓJFAZOWYCH
ĆWICZEIE R 9 POMIAR MOCY BIEREJ W OBWODACH TRÓJFAZOWYCH 9.. Cel ćiczenia Celem ćiczenia jest poznanie metod pomiaru mocy biernej odbiornika niesymetrycznego obodach trójfazoych. 9.. Pomiar mocy biernej
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 4 Badanie zjawiska Halla i przykłady zastosowań tego zjawiska do pomiarów kąta i indukcji magnetycznej
Ćwiczenie nr 4 Badanie zjawika alla i przykłady zatoowań tego zjawika do pomiarów kąta i indukcji magnetycznej Opracowanie: Ryzard Poprawki, Katedra Fizyki Doświadczalnej, Politechnika Wrocławka Cel ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoKONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów. Schemat punktowania zadań
1 KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów 10 marca 2017 r. zawody III topnia (finałowe) Schemat punktowania zadań Makymalna liczba punktów 60. 90% 5pkt. Uwaga! 1. Za poprawne rozwiązanie zadania
Bardziej szczegółowoNiepewności pomiarów
Niepewności pomiarów Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) w roku 1995 opublikowała normy dotyczące terminologii i sposobu określania niepewności pomiarów [1]. W roku 1999 normy zostały opublikowane
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA OPOLSKA
POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji Laboratorium Inżynierii Jakości Ćiczenie nr 11 Temat: Karta kontrolna ruchomej średniej MA Zakres ćiczenia:
Bardziej szczegółowoKuratorium Oświaty w Katowicach KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI I ASTRONOMII DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH. FINAŁ WOJEWÓDZKI 17 marca 2010 r.
Kuratoriu Ośiaty Katoicach KONKURS RZEDMIOTOWY Z FIZYKI I ASTRONOMII DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH FINAŁ WOJEWÓDZKI 17 arca 010 r. WITAJ FINALISTO KONKURSU Gratulujey! Jeteś juŝ finalitą konkuru z fizyki
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE. a) Podaj rodzaj i oznaczenie zastosowanej głowicy.. Zakres obserwacji
Akademia Górniczo-Hutnicza Kraków Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Kontrukcji KWZMiK Ćwiczenia laboratoryjne Badanie jednorodności truktury i właności mechanicznych materiałów kontrukcyjnych
Bardziej szczegółowoWyznaczanie gęstości cieczy i ciał stałych za pomocą wagi hydrostatycznej FIZYKA. Ćwiczenie Nr 3 KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja o zajęć laboratoryjnych z przemiotu: FIZYKA Ko przemiotu: KS07; KN07; LS07; LN07 Ćiczenie Nr Wyznaczanie gęstości cieczy i ciał stałych
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 6. Pomiary wielkości elektrycznych za pomocą oscyloskopu
Ćiczenie 6 Pomiary ielkości elektrycznych za pomocą oscyloskopu 6.1. Cel ćiczenia Zapoznanie z budoą, zasadą działa oscyloskopu oraz oscyloskopoymi metodami pomiaroymi. Wykonanie pomiaró ielkości elektrycznych
Bardziej szczegółowoPomiar rezystancji. Rys.1. Schemat układu do pomiaru rezystancji metodą techniczną: a) poprawnie mierzonego napięcia; b) poprawnie mierzonego prądu.
Pomiar rezytancji. 1. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jet zapoznanie ię z najważniejzymi metodami pomiaru rezytancji, ich wadami i zaletami, wynikającymi z nich błędami pomiarowymi, oraz umiejętnością ich
Bardziej szczegółowoMODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA II. Zdający może rozwiązać zadania każdą poprawną metodą. Otrzymuje wtedy maksymalną liczbę punktów.
MODEL ODOWEDZ SCHEMAT OCENANA AKUSZA Zdający może rozwiązać zadania każdą poprawną metodą. Otrzymuje wtedy makymalną liczbę punktów.. Amperomierz należy podłączyć zeregowo. Zadanie. Żaróweczki... Obliczenie
Bardziej szczegółowoMODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA II. Zdający może rozwiązać zadania każdą poprawną metodą. Otrzymuje wtedy maksymalną liczbę punktów.
MODEL ODOWEDZ SCHEMAT OCENANA AKUSZA Zdający może rozwiązać zadania każdą poprawną metodą. Otrzymuje wtedy makymalną liczbę punktów. Numer zadania Czynności unktacja Uwagi. Amperomierz należy podłączyć
Bardziej szczegółowoOkreślanie niepewności pomiaru
Określanie niepewności pomiaru (Materiały do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu Materiałoznawstwo na wydziale Górnictwa i Geoinżynierii) 1. Wprowadzenie Pomiar jest to zbiór czynności mających na celu
Bardziej szczegółowoWYKONANIE OZNACZENIA KONSYSTENCJI GRUNTU SPOISTEGO (WILGOTNOŚĆ NATURALNA GRUNTU, GRANICA PŁYNNOŚCI) Wg PKN-CEN ISO/TS
WYKONANE OZNACZENA KONSYSTENCJ GRUNTU SOSTEGO (WGOTNOŚĆ NATURANA GRUNTU, GRANCA ŁYNNOŚC) Wg KN-CEN SO/TS 17892-12 Wproadzenie Grunty spoiste stanie naturalny ystępują trzech stanach: zarty, plastyczny
Bardziej szczegółowoMODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA II. Zdający może rozwiązać zadania każdą poprawną metodą. Otrzymuje wtedy maksymalną liczbę punktów.
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA II Zdający może roziązać każdą popraną metodą. Otrzymuje tedy maksymalną liczbę punktó. Numer Wykonanie rysunku T R Q Zadanie. Samochód....4.6 Narysoanie sił
Bardziej szczegółowoKuratorium Oświaty w Katowicach KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI I ASTRONOMII DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH. Etap II 21 stycznia 2010 r.
Kuratoriu Ośiaty Katoicach KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI I ASTRONOMII DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH Etap II 21 tycznia 2010 r. Drogi Uczetniku Konkuru Dziiaj przytępujez do kolejnego, drugiego etapu
Bardziej szczegółowoPodstawowe układy pracy tranzystora bipolarnego
L A B O A T O I U M U K Ł A D Ó W L I N I O W Y C H Podtawowe układy pracy tranzytora bipolarnego Ćwiczenie opracował Jacek Jakuz 4. Wtęp Ćwiczenie umożliwia pomiar i porównanie parametrów podtawowych
Bardziej szczegółowoPodstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności statystycznych
Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności statystycznych Dr inż. Marcin Zieliński I Pracownia Fizyczna dla Biotechnologii, wtorek 8:00-10:45 Konsultacje Zakład Fizyki Jądrowej
Bardziej szczegółowoZad. 4 Oblicz czas obiegu satelity poruszającego się na wysokości h=500 km nad powierzchnią Ziemi.
Grawitacja Zad. 1 Ile muiałby wynoić okre obrotu kuli ziemkiej wokół włanej oi, aby iła odśrodkowa bezwładności zrównoważyła na równiku iłę grawitacyjną? Dane ą promień Ziemi i przypiezenie grawitacyjne.
Bardziej szczegółowoEureka! Jakie są warunki pływania ciał? Eureka! Jakie są warunki pływania ciał?
Eureka! Jakie są arunki płyania ciał? Eureka! Jakie są arunki płyania ciał? Wstęp Penie nieraz zanurzaliście odzie jajko lub piłkę i czuliście opór. Czy iecie dlaczego? Odpoiedź na to pytanie znalazł 2250
Bardziej szczegółowoZmiany zagęszczenia i osiadania gruntu niespoistego wywołane obciążeniem statycznym od fundamentu bezpośredniego
Zmiany zagęzczenia i oiadania gruntu niepoitego wywołane obciążeniem tatycznym od fundamentu bezpośredniego Dr inż. Tomaz Kozłowki Zachodniopomorki Uniwerytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Budownictwa
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE KRYTYCZNEGO STĘŻENIA MICELIZACJI PRZEZ POMIAR NAPIĘCIA POWIERZCHNIO- WEGO METODĄ MAKSYMALNEGO CIŚNIENIA BANIEK
Ćiczenie nr IXb WYZNACZANIE KRYTYCZNEGO STĘŻENIA MICELIZACJI PRZEZ POMIAR NAPIĘCIA POWIERZCHNIO- WEGO METODĄ MAKSYMALNEGO CIŚNIENIA BANIEK I. Cel ćiczenia Celem ćiczenia jest eksperymentalne yznaczenie
Bardziej szczegółowoWskaźnik szybkości płynięcia termoplastów
Katedra Technologii Polimerów Przedmiot: Inżynieria polimerów Ćwiczenie laboratoryjne: Wskaźnik szybkości płynięcia termoplastów Wskaźnik szybkości płynięcia Wielkością która charakteryzuje prędkości płynięcia
Bardziej szczegółowoPOMIARY WYMIARÓW ZEWNĘTRZNYCH, WEWNĘTRZNYCH, MIESZANYCH i POŚREDNICH
PROTOKÓŁ POMIAROWY Imię i nazwisko Kierunek: Rok akademicki:. Semestr: Grupa lab:.. Ocena.. Uwagi Ćwiczenie nr TEMAT: POMIARY WYMIARÓW ZEWNĘTRZNYCH, WEWNĘTRZNYCH, MIESZANYCH i POŚREDNICH CEL ĆWICZENIA........
Bardziej szczegółowoStatystyczna analiza danych
Statytyka. v.0.9 egz mgr inf nietacj Statytyczna analiza danych Statytyka opiowa Szereg zczegółowy proty monotoniczny ciąg danych i ) n uzykanych np. w trakcie pomiaru lub za pomocą ankiety. Przykłady
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE MODUŁU YOUNGA METODĄ STRZAŁKI UGIĘCIA
aboratorium z Fizyki Materiałów 010 Ćwiczenie WYZNCZNIE MODUŁU YOUNG METODĄ STRZŁKI UGIĘCI Zadanie: 1.Za pomocą przyrządów i elementów znajdujących ię w zetawie zmierzyć moduł E jednego pręta wkazanego
Bardziej szczegółowoBadanie charakterystyk statycznych termoanemometrycznych czujników włóknowych
Prace Instytutu Mechaniki Górotoru PAN Tom 17, nr 3-4, grudzień 15, s. 45-53 Instytut Mechaniki Górotoru PAN Badanie charakterystyk statycznych termoanemometrycznych czujnikó łóknoych PAWEŁ JAMRÓZ, KATARZYNA
Bardziej szczegółowoPracownia Astronomiczna. Zapisywanie wyników pomiarów i niepewności Cyfry znaczące i zaokrąglanie Przenoszenie błędu
Pracownia Astronomiczna Zapisywanie wyników pomiarów i niepewności Cyfry znaczące i zaokrąglanie Przenoszenie błędu Każdy pomiar obarczony jest błędami Przyczyny ograniczeo w pomiarach: Ograniczenia instrumentalne
Bardziej szczegółowoI.1.1. Technik ochrony fizycznej osób i mienia 515[01]
I.1.1. Technik ochrony fizycznej osób i mienia 515[01] Do egzaminu zostało zgłoszonych: 13 Przystąpiło łącznie: 4 70 przystąpiło: 4 55 przystąpiło: ETAP PISEMNY ETAP PRAKTYCZNY zdało: 3 330 (71,5%) zdało:
Bardziej szczegółowoStabilność liniowych układów dyskretnych
Akademia Morka w Gdyni atedra Automatyki Okrętowej Teoria terowania Miroław Tomera. WPROWADZENIE Definicja tabilności BIBO (Boundary Input Boundary Output) i tabilność zerowo-wejściowa może zotać łatwo
Bardziej szczegółowoWykonanie ćwiczenia 3. NAPIĘCIE POWIERZCHNIOWE POMIAR NAPIĘCIA POWIERZCHNIOWEGO CIECZY METODĄ STALAGMOMETRYCZNĄ
Wykonanie ćiczenia 3. NAPIĘCIE POWIERZCHNIOWE POMIAR NAPIĘCIA POWIERZCHNIOWEGO CIECZY METODĄ STALAGMOMETRYCZNĄ Zadania: 1. Zmierzyć napięcie poierzchnioe odnych roztoró kasó organicznych lub alkoholi (do
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. BADANIE OBWODÓW LINIOWYCH PRĄDU STAŁEGO
Laboratorium elektrotechniki Ćiczenie. BDN OBWODÓW LNOWYCH ĄD STŁGO odstaoymi elementami chodzącymi skład badanych układó są rezystancje (elementy pasyne) oraz rzeczyiste ódła napięcioe i prądoe, złożone
Bardziej szczegółowoStatyczne charakterystyki czujników
Statyczne charakterytyki czujników Określają działanie czujnika w normalnych warunkach otoczenia przy bardzo powolnych zmianach wielkości wejściowej. Itotne zagadnienia: kalibracji hiterezy powtarzalności
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA. Ćwiczenie A2. Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyny metodą dynamiczną.
INSRUKCJA Ćwiczenie A Wyznaczanie wpółczynnia prężytości prężyny metodą dynamiczną. Przed zapoznaniem ię z intrucją i przytąpieniem do wyonania ćwiczenia należy zapoznać ię z natępującymi zagadnieniami:
Bardziej szczegółowoBADANIE ZALEŻNOŚCI PRĘDKOŚCI DŹWIĘKU OD TEMPERATURY
Ć w i c z e n i e 30 BADANIE ZALEŻNOŚCI PRĘDKOŚCI DŹWIĘKU OD EMPERAURY 30.1 Wtęp teoretyczny 30.1.1. Prędkość dźwięku. Do bardzo rozpowzechnionych proceów makrokopowych należą ruchy określone wpólną nazwą
Bardziej szczegółowoBelki na podłożu sprężystym
Belki na podłożu sprężystym podłoże inkleroskie, rónanie różniczkoe ugięcia belki, linie płyoe M-Q-, belki półnieskończone, sposób Bleicha, przykład obliczenioy odłoże inkleroskie Założenia Winklera spółpracy
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNIKI CIEPLNEJ I MECHANIKI PŁYNÓW ZAKŁAD TERMODYNAMIKI
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNIKI CIEPLNEJ I MECHANIKI PŁYNÓW ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Materiały omocnicze do ćiczeń rachunkoych z rzedmiotu Termodynamika tooana CZĘŚĆ 1: GAZY WILGOTNE mr inż. Piotr
Bardziej szczegółowoMECHANIKA GRUNTÓW I FUNDAMENTOWANIE
MECHANIKA GRUNTÓW I FUNDAMENTOWANIE Sem. I Sem. Mechanika Gruntó Funamentoanie 1 Cztery zaanicze części przemiotu: Właściości fizyczne gruntó Właściości mechaniczne - ściśliość -ytrzymałość (na ścinanie)
Bardziej szczegółowoOPINIA GEOTECHNICZNA
FIRMA GEOLOGICZNA GEOOPTIMA Bartłomiej Boczkoski os. J. Słoackiego 13/20, 64-980 Trzcianka os. S. Batorego 49B/21, 60-687 Poznań tel.: + 48 664 330 620 info@geooptima.com,.geooptima.com NIP 7631946084
Bardziej szczegółowoĆwiczenie N 14 KAWITACJA
LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćiczenie N 1 KAWITACJA 1. Cel ćiczenia ośiadczalne yznaczenie ciśnienia i strumienia objętości kaitacji oraz charakterystyki przepłyu zęŝki, której postaje kaitacja.. Podstay
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 2 Badanie jakości betonu w konstrukcji metodą ultradźwiękową
ĆWICZENIE NR kontrukcji etodą 1 1. CEL ĆWICZENIA Cele ćwiczenia jet praktyczne zapoznanie ię ze poobe kontroli jakości betonu w kontrukcji etodą.. PROGRAM ĆWICZENIA. 1. Dokonać przygotowania i kalibracji
Bardziej szczegółowoPomiar stopnia suchości pary wodnej
Katedra Silnió Spalinoych i Pojazdó ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Pomiar stopnia suchości pary odnej - - Podstay teoretyczne. Para mora jest uładem dufazoym stanie rónoagi. Stanoi ją mieszaniny drobnych ropele
Bardziej szczegółowoLaboratorium metrologii
Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Instytut Technologii Mechanicznej Laboratorium metrologii Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Temat ćwiczenia: Pomiary wymiarów zewnętrznych Opracował:
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1 CHARAKTERYSTYKI STATYCZNE DIOD P-N
LBORTORM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNKOWYCH ĆWCZENE 1 CHRKTERYSTYK STTYCZNE DOD P-N K T E D R S Y S T E M Ó W M K R O E L E K T R O N C Z N Y C H 1 CEL ĆWCZEN Celem ćwiczenia jet zapoznanie ię z: przebiegami
Bardziej szczegółowoBilans cieplny suszarni teoretycznej Termodynamika Techniczna materiały dla studentów
Bilans cieplny suszarni teoretycznej Termodynamika Techniczna materiały dla studentó K. Kyzioł, J. Szczerba Bilans cieplny suszarni teoretycznej Na rysunku 1 przedstaiono przykładoy schemat suszarni jednostopnioej
Bardziej szczegółowoMetrologia cieplna i przepływowa
Metrologia cieplna i przepływowa Systemy Maszyny i Urządzenia Energetyczne IV rok Badanie manometru z wykorzystaniem wzorca grawitacyjnego Instrukcja do ćwiczenia Katedra Systemów Energetycznych i Urządzeń
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK NR Z4 ZESTAWIENIE ŚREDNICH PARAMETRÓW GEOTECHNICZNYCH Temat: Chojnice, Stadion Chojniczanka Nr arsty geotechnicznej Rodzaj gruntu Symbol geologicznej konsolidacji gruntu stopień zagęszczenia
Bardziej szczegółowoMaksymalny błąd oszacowania prędkości pojazdów uczestniczących w wypadkach drogowych wyznaczonej różnymi metodami
BIULETYN WAT VOL LV, NR 3, 2006 Makymalny błąd ozacowania prędkości pojazdów uczetniczących w wypadkach drogowych wyznaczonej różnymi metodami BOLESŁAW PANKIEWICZ, STANISŁAW WAŚKO* Wojkowa Akademia Techniczna,
Bardziej szczegółowoModelowanie rozwoju pożaru w pomieszczeniach zamkniętych. Cz. II. Model spalania.
Modeloanie rozoju pożaru pomieszczeniach zamkniętych. Cz.. Model spalania. Dr hab. inż. Tadeusz Maciak prof. SGSP, mgr inż. Przemysła Czajkoski, Spis ażniejszych oznaczeń stosoanych modeloaniu pożaru:
Bardziej szczegółowoOCENA STANU ZAWILGOCENIA I ZASOLENIA POLICHROMII BRZESKICH
45 ROCZNIKI INŻYNIERII BUDOWLANEJ ZESZYT 13/2013 Komisja Inżynierii Budolanej Oddział Polskiej Akademii Nauk Katoicach OCENA STANU ZAWILGOCENIA I ZASOLENIA POLICHROMII BRZESKICH Jan KUBIK 1, Andrzej KUCHARCZYK
Bardziej szczegółowoPodstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych. Wykład tutora na bazie wykładu prof. Marka Stankiewicza
Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych Wykład tutora na bazie wykładu prof. Marka Stankiewicza Po co zajęcia w I Pracowni Fizycznej? 1. Obserwacja zjawisk i
Bardziej szczegółowoRefleksje nad umiejętnościami gimnazjalistów w zakresie zastosowania wiedzy w praktyce, czyli jak to z dachem było
XV Konferencja Diagnostyki Edukacyjnej, Kielce 2009 Karolina Kołodziej Okręgoa Komisja Egzaminacyjna Krakoie Refleksje nad umiejętnościami gimnazjalistó zakresie zastosoania iedzy praktyce, czyli jak to
Bardziej szczegółowoAnaliza stateczności zbocza
Przewodnik Inżyniera Nr 8 Aktualizacja: 02/2016 Analiza tateczności zbocza Program powiązany: Stateczność zbocza Plik powiązany: Demo_manual_08.gt Niniejzy rozdział przedtawia problematykę prawdzania tateczności
Bardziej szczegółowo1.12. CAŁKA MOHRA Geometryczna postać całki MOHRA. Rys. 1
.. CAŁA OHRA Całka OHRA yraża ziązek między przemieszczeniem (ydłużeniem, ugięciem, obrotem) a obciążeniem (siłą, momentem, obciążeniem ciągłym). Służy ona do yznaczania przemieszczeń statycznie yznaczanych
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 13 TEORIA BŁĘDÓW POMIAROWYCH
ĆWICZENIE 13 TEORIA BŁĘDÓW POMIAROWYCH Pomiary (definicja, skale pomiarowe, pomiary proste, złożone, zliczenia). Błędy ( definicja, rodzaje błędów, błąd maksymalny i przypadkowy,). Rachunek błędów Sposoby
Bardziej szczegółowoOPINIA GEOTECHNICZNA do projektu rozbudowy budynku biblioteki w Cegłowie, ul. Piłsudskiego 22
Dariusz Kisieliński - Biuro Usług eologicznych i eotechnicznych 08-110 Siedlce, ul. Asłanoicza 20A, tel. 605 722 791 OPINIA EOTECHNICZNA do projektu rozbudoy budynku biblioteki Cegłoie, ul. Piłsudskiego
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PODSTAW ENERGOELEKTRONIKI (studium zaoczne) Ćwiczenie 5. Falownik rezonansowy szeregowy
Politechnika Łódzka Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych 93-590 Łódź, al. Politechniki 11 tel. (4) 631 6 45 faks (4) 636 03 7 http://.dmcs.p.lodz.pl LABORATORIUM PODSTAW ENERGOELEKTRONIKI
Bardziej szczegółowoSprawdzenie narzędzi pomiarowych i wyznaczenie niepewności rozszerzonej typu A w pomiarach pośrednich
Podstawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium Sprawdzenie narzędzi pomiarowych i wyznaczenie niepewności rozszerzonej typu A w pomiarach pośrednich Instrukcja do ćwiczenia nr 4 Zakład Miernictwa
Bardziej szczegółowoPodstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych. Wykład tutora na bazie wykładu prof. Marka Stankiewicza
Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych Wykład tutora na bazie wykładu prof. Marka tankiewicza Po co zajęcia w I Pracowni Fizycznej? 1. Obserwacja zjawisk i efektów
Bardziej szczegółowoUkład uśrednionych równań przetwornicy
Układ uśrednionych równań przetwornicy L C = d t v g t T d t v t T d v t T i g t T = d t i t T = d t i t T v t T R Układ jet nieliniowy, gdyż zawiera iloczyny wielkości zmiennych w czaie d i t T mnożenie
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i monitoring maszyn część III Podstawy cyfrowej analizy sygnałów
Diagnotyka i monitoring mazyn część III Podtawy cyfrowej analizy ygnałów Układy akwizycji ygnałów pomiarowych Zadaniem układu akwizycji ygnałów pomiarowych jet zbieranie ygnałów i przetwarzanie ich na
Bardziej szczegółowoPodział gruntów ze względu na uziarnienie.
Piotr Jermołowicz - Inżynieria Środowiska Szczecin 1. Podział gruntów. Podział gruntów ze względu na uziarnienie. Grunty rodzime nieskaliste mineralne, do których zalicza się grunty o zawartości części
Bardziej szczegółowoSZEREGOWY SYSTEM HYDRAULICZNY
LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie N 1 SZEREGOWY SYSTEM HYDRAULICZNY 1. Cel ćwiczenia Sporządzenie wykreu Ancony na podtawie obliczeń i porównanie zmierzonych wyokości ciśnień piezometrycznych z obliczonymi..
Bardziej szczegółowoFiltry aktywne czasu ciągłego i dyskretnego
Politechnika Wrocławka czau ciągłego i dykretnego Wrocław 5 Politechnika Wrocławka, w porównaniu z filtrami paywnymi L, różniają ię wieloma zaletami, np. dużą tabilnością pracy, dokładnością, łatwością
Bardziej szczegółowoNiepewność pomiaru. Wynik pomiaru X jest znany z możliwa do określenia niepewnością. jest bledem bezwzględnym pomiaru
iepewność pomiaru dokładność pomiaru Wynik pomiaru X jest znany z możliwa do określenia niepewnością X p X X X X X jest bledem bezwzględnym pomiaru [ X, X X ] p Przedział p p nazywany jest przedziałem
Bardziej szczegółowoBALANSOWANIE OBCIĄŻEŃ JEDNOSTEK SEKCYJNYCH
BALANSWANIE BCIĄŻEŃ JEDNSTEK SEKCYJNYCH Tomaz PRIMKE Strezczenie: Złożony problem konfiguracji wariantów gotowości może zotać rozwiązany poprzez dekompozycję na protze podproblemy. Jednym z takich podproblemów
Bardziej szczegółowoWykład 9. Terminologia i jej znaczenie. Cenzurowanie wyników pomiarów.
Wykład 9. Terminologia i jej znaczenie. Cenzurowanie wyników pomiarów.. KEITHLEY. Practical Solutions for Accurate. Test & Measurement. Training materials, www.keithley.com;. Janusz Piotrowski: Procedury
Bardziej szczegółowoWPŁYW OSZCZĘDNOŚCI W STRATACH ENERGII NA DOBÓR TRANSFORMATORÓW ROZDZIELCZYCH SN/nn
Elżbieta Niewiedział, Ryzard Niewiedział Wyżza Szkoła Kadr Menedżerkich w Koninie WPŁYW OSZCZĘDNOŚCI W STRATACH ENERGII NA DOBÓR TRANSFORMATORÓW ROZDZIELCZYCH SN/nn Strezczenie: W referacie przedtawiono
Bardziej szczegółowoMetody programowania sieciowego w zarządzaniu przedsięwzięciami
Metody programoania siecioego zarządzaniu przedsięzięciami Programoanie siecioe stanoi specyficzną grupę zagadnień programoania matematycznego. Zagadnienia siecioe - zagadnienia, których ilustrację graficzną
Bardziej szczegółowoMetodyka prowadzenia pomiarów
OCHRONA RADIOLOGICZNA 2 Metodyka prowadzenia pomiarów Jakub Ośko Celem każdego pomiaru jest określenie wartości mierzonej wielkości w taki sposób, aby uzyskany wynik był jak najbliższy jej wartości rzeczywistej.
Bardziej szczegółowoKorekty finansowe związane z naruszeniami PZP. Audyty Komisji Europejskiej i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego
Korekty finansoe ziązane z naruszeniami PZP. Audyty Komisji Europejskiej i Europejskiego Trybunału Obrachunkoego 1. Cel dokumentu Celem niniejszego dokumentu jest prezentacja dotychczasoych dośiadczeń
Bardziej szczegółowoWersja jednorazowa. 200 MB 2 zł 24 godziny DOSTĘPNA wersja niedostępna
Regulamin usługi Pakiety internetoe taryfach Orange One, Orange Yes, Orange POP i Noe Orange Go ofercie Orange na kartę oboiązuje od dnia 20 lipca 2015 r. do odołania 1. Pakiety internetoe ( Usługa ) to
Bardziej szczegółowoNiepewność pomiaru masy w praktyce
Niepewność pomiaru masy w praktyce RADWAG Wagi Elektroniczne Z wszystkimi pomiarami nierozłącznie jest związana Niepewność jest nierozerwalnie związana z wynimiarów niepewność ich wyników. Podając wyniki
Bardziej szczegółowoIDENTYFIKACJA WSPÓŁCZYNNIKA WNIKANIA CIEPŁA NA ZEWNĘTRZNEJ POWIERZCHNI TERMOMETRU DO WYZNACZANIA NIEUSTALONEJ TEMPERATURY PŁYNU
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI RZESZOWSKIEJ 91, Mechanika 87 RUTMech, t. XXXII, z. 87 (3/15), lipiec-rzesień 015, s. 51-60 Jan TALER 1 Magdalena JAREMKIEWICZ IDENTYFIKACJA WSPÓŁCZYNNIKA WNIKANIA CIEPŁA NA
Bardziej szczegółowoZagęszczanie gruntów niespoistych i kontrola zagęszczenia w budownictwie drogowym
Zagęszczanie gruntów niespoistych i kontrola zagęszczenia w budownictwie drogowym Data wprowadzenia: 20.10.2017 r. Zagęszczanie zwane również stabilizacją mechaniczną to jeden z najważniejszych procesów
Bardziej szczegółowoFiltry aktywne czasu ciągłego i dyskretnego
Politechnika Wrocławka czau ciągłego i dykretnego Wrocław 6 Politechnika Wrocławka Filtry toowanie filtrów w elektronice ma na celu eliminowanie czy też zmniejzenie wpływu ygnałów o niepożądanej czętotliwości
Bardziej szczegółowoSPRĘŻYNA DO RUCHU HARMONICZNEGO V 6 74
Pracownia Dydaktyki Fizyki i Atronoii, Uniwerytet Szczecińki SPRĘŻYNA DO RUCHU HARMONICZNEGO V 6 74 Sprężyna jet przeznaczona do badania ruchu drgającego protego (haronicznego) na lekcji fizyki w liceu
Bardziej szczegółowoBadania ruchu w Trójmieście w ramach projektu Kolei Metropolitalnej. mgr inż. Szymon Klemba Warszawa, 13.03.2012r.
Badania ruchu Trójmieście ramach projektu Kolei Metropolitalnej mgr inż. Szymon Klemba Warszaa, 13.03.2012r. SPIS TREŚCI 1 Tło i cel badań 2 Podstaoe pojęcia modeloania 3 Proces budoy modelu 3A Model układu
Bardziej szczegółowoOgłoszenie o zamówieniu L Zakup energii elektrycznej
Ogłoszenie o zamóieniu L3122018 Zakup energii elektrycznej Dane zamaiającego Naza: UCZKIN Uniersyteckie Centrum Zdroia Kobiety i Noorodka Warszaskiego Uniersytetu Medycznego Sp. z o.o. Adres pocztoy: Lindleya
Bardziej szczegółowoOpinia geotechniczna z badań podłoża na brzegu rzeki Kłodawy i Motławy w m. Grabiny Zameczek,woj. pomorskie.
Firma Badaczo-Techniczna IZOWIERT S.C. Ul. Startoa 25C/4 80-461 Gdańsk Opinia geotechniczna z badań podłoża na brzegu rzeki Kłoday i Motłay m. Grabiny Zameczek,oj. pomorskie. Zleceniodaca: Eljot Wykonaca:
Bardziej szczegółowoWykaz aparatury znajduje się w dodatku A do niniejszej instrukcji (s. 15, 16).
Ćiczenie 6 Techniczne metody pomiaru impedancji rogram ćiczenia:. omiar pojemności kondensatora metodą techniczną.. omiar parametró i dłaika z ykorzystaniem atomierza, amperomierza i oltomierza. 3. omiar
Bardziej szczegółowoHYDRO4Tech PROJEKTY, OPINIE, EKSPERTYZY, DOKUMENTACJE BADANIA GRUNTU, SPECJALISTYCZNE ROBOTY GEOTECHNICZNE, ODWODNIENIA
HYDRO4Tech PROJEKTY, OPINIE, EKSPERTYZY, DOKUMENTACJE BADANIA GRUNTU, SPECJALISTYCZNE ROBOTY GEOTECHNICZNE, ODWODNIENIA Geotechnika ul. Balkonoa 5 lok. 6 Hydrotechnika Tel. 503 533 521 03-329 Warzaa tel.
Bardziej szczegółowoKONKURS OFERT NA WYKONAWCĘ USŁUG SZKOLENIOWYCH NR1/2013/HDT
KONKURS OFERT NA WYKONAWCĘ USŁUG SZKOLENIOWYCH NR1/2013/HDT I. Naza i adres zamaiającego: HDT - POLSKA Sp. z o.o. Ul. Kolejoa 1 46-040 Ozimek II. Przedmiot zamóienia Szkolenia z zakresu umiejętności komunikacyjnych,
Bardziej szczegółowoOdchudzamy serię danych, czyli jak wykryć i usunąć wyniki obarczone błędami grubymi
Odchudzamy serię danych, czyli jak wykryć i usunąć wyniki obarczone błędami grubymi Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska D syst D śr m 1 3 5 2 4 6 śr j D 1
Bardziej szczegółowo