Zarządzanie magazynem. Zapasy WMS Lean Bezpieczeństwo

Transkrypt

1 Zarządzanie magazynem Zapasy WMS Lean Bezpieczeństwo

2 Praca zbiorowa Zarządzanie magazynem Zapasy WMS Lean Bezpieczeństwo

3 Autorzy: Artur Łazicki, Lidia Krużycka, Lesław Zieliński, Radek Jurek, Elżbieta Jaworska, Paweł Krzyżak Wydawca: Edyta Samsel Redaktor: Marek Kalman Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski Projekt graficzny okładki: Piotr Fedorczyk Skład i łamanie: 6AN Studio Drukarnia: MDruk ISBN: Nakład: 200 sztuk Cena brutto: 99 zł Informacje i zamówienia: cok@wip.pl infolinia: faks: Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9A, Warszawa NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy Wysokość kapitału zakładowego: zł tel.: , faks: Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2016

4 Spis treści Rozdział 1. Organizacja procesów magazynowych Podstawowe etapy procesu magazynowania Rozdział 2. Wydanie towaru do kolejnego ogniwa w łańcuchu, do sprzedaży lub na produkcję Zasilenia produkcji w materiały Kompletacja zamówienia sprzedaży Proces przygotowania wysyłki zamówienia Bariery techniczne i organizacyjne jak sobie z nimi radzić Rozdział 3. Organizacja składowania Rozmieszczenie ładunków w obszarze magazynu Analiza ABC (zasada Pareto) Rozdział 4. Proces przyjęcia dostawy do magazynu Awizacje Okna czasowe dostaw Kontrola jakościowa Szybkość przepływu informacji Rozdział 5. Doskonal organizację, wdrażając Lean Manufacturing LEAN filozofia zarządzania Marnotrawstwo Odchudzone myślenie Eliminacja marnotrawstwa korzyści Wpływ MUDA na proces Poznaj podstawowe zasady odchudzonego myślenia Wartość, której chce klient Kto chce płacić za Twoją nieelastyczność Strumień wartości Jak przeprowadzać zmiany Po co analizować strumień wartości Identyfikacja wartości cel Zasada 5S Przepływ

5 Zarządzanie magazynem Przydatne wzory działania Wspomaganie systemu Przepływ korzyści Sens ciągłego przepływu Czym jest wyciąganie Doskonalenie Zastosowanie lean manufacturing Efekty wdrażania lean manufacturing Zasady budowy systemu pomiarowego Dobieranie mierników dla swojego przedsiębiorstwa Prezentowanie wyników pomiarów Opracowanie wykresów Częstotliwość wykonywania pomiarów Raportowanie pomiarów Mierniki dla gniazda Liczba nieplanowanych nadgodzin Zapas WIP (zapas produkcji w toku) WIP to SWIP (zapas produkcji w toku a standardowa ilość zapasu produkcji w toku) Dobra sztuka lub wyrób za pierwszym razem (First Time Through FTT) OEE dla wąskiego gardła Odpad Bezpieczeństwo Czas przezbrojenia Pomysły pracownicze (Kaizen) S Mierniki dla strumienia Wysyłki na czas (On Time Shipment OTS) DDT czas utrzymywania zapasu w strumieniu Zależność między DDT a lead time Dobry za pierwszym razem (First Time Through) Narzędzia Lean Manufacturing a FTT OEE G oraz OEE T dla wąskiego gardła Przestrzeń robocza Rozwiązywanie problemów i zaangażowanie pracowników (PPP) Odpad Koszty utrzymania ruchu (Maintenance Cost) EPE Rozdział 6. Kaizen techniki zarządzania w przedsiębiorstwie Czym jest kaizen Podstawowe założenia koncepcyjne technik kaizen Kaizen a zarządzanie Jakość na pierwszym miejscu Klient to kolejny krok w procesie produkcji

6 Spis treści Śledzenie danych i permanentna ich analiza Ciągłe doskonalenie procesu w powiązaniu z wynikami produkcji Wdrażanie zasad PDCA P (Plan) D (Do) C (Check) A (Act) W jaki sposób osiągnąć sukces w stosowaniu technik kaizen Diagram procesu Arkusze analityczne Karty kontrolne Histogramy Diagramy korelacji Wykres Ishikawy Strategia Zarządzania Zapasami (Just-In-Time JIT) Kompleksowe Utrzymanie Produktywności (Total Productivity Maintenance TPM) Planowanie strategiczne (Policy Deployment) System sugestii (Suggestion System) Aktywność małych grup roboczych (Small Group Activities) Główne zasady systemu kaizen Standaryzacja (standard operating procedure sop) Tworzenie i usprawnianie standardów Kluczowe zasady tworzenia standardów S pięć kroków w usprawnieniu zarządzania Muda eliminacja strat Strata czasu związana z oczekiwaniem, aby wykonać pewne czynności operacyjne (muda of waiting) Strata czasu na transport materiałów do stanowisk pracy (muda of transport) Straty w procesie produkcyjnym (muda of processing) Strata wynikająca z nieergonomicznej organizacji miejsca pracy (muda of motion). 96 Strata z powodu generowania braków (muda of repeirs/reject) Strata wynikająca z nadmiernych zapasów (muda of inventory) Strata wynikająca z nadprodukcji na pewnych odcinkach linii produkcyjnej (muda of overproduction) Mniej strat Strata czasu (muda of time) Wizualizacja (visual management) Wizualizacja problemów Wizualizacja w technikach 5M Rezerwy ludzkie (manpower/operators) Urządzenia (machines) Materiały (materials) Metody (methods) Pomiary (Measurements)

7 Zarządzanie magazynem 6 Rola mistrza w technikach kaizen Kierowanie zespołem i odpowiedzialność Lider grupy Przed startem zmiany W czasie zmiany Po zakończeniu zmiany Mistrz i jego zadania, kierownik Kierownictwo wyższego szczebla Just-in-time (jit) dokładnie na czas Cykl produkcji a indeks (Cycle versus takt time) Sterowanie procesem na wejściu i wyjściu Płynność produktu (Product flow) Rozdział 7. Optymalne przywództwo w magazynie nawyków skutecznego menedżera logistyki Skuteczny menedżer logistyki dostarcza wyniki Skuteczny manager logistyki jest kompetentny technicznie Skuteczny manager logistyki buduje wiarygodność Skuteczny manager logistyki rozumie i realizuje strategię Skuteczny manager logistyki zapewnia rozwój przyszłych liderów logistyki Skuteczny manager logistyki ciężko pracuje, aby spróbować robić logistykę inaczej Skuteczny manager logistyki jest pilnym uczniem Skuteczny menedżer logistyki dzieli się doświadczeniami Rozdział 8. IT w służbie magazynu Potrzeby branży okiem analityków Przykładowe funkcje systemów WMS Integracja WMS z innymi aplikacjami IT Przegląd systemów WMS na polskim rynku Przykładowe korzyści z WMS Przyszłość systemów WMS Rozdział 9. Raport: Mobilność w logistyce Rynek urządzeń mobilnych Rynek aplikacji mobilnych Perspektywy rynku Internet Rzeczy IoT w Polsce Plany firm Zalety mobilności Przyszłość mobilności Zastosowanie w praktyce Przykłady rozwiązań Komputer ubieralny Zebra WT

8 Spis treści Ubieralny skaner pierścieniowy Zebra RS Bezprzewodowy zestaw słuchawkowy Zebra HS Zebra: skanery z serii Komputer mobilny Zebra VC Komputer mobilny Zebra TC Rozdział 10. Bhp w magazynie. Wymagania budowlane oraz bhp dla pomieszczeń magazynów Rodzaje obiektów magazynowych Klasyfikacja obiektów magazynowych Wymagania techniczno-budowlane dla obiektów zamkniętych Warunki użytkowe Wymagania w zakresie gabarytów pomieszczeń Podłogi i stropy, ściany i sufity Dojścia, drzwi, bramy i okna Zabezpieczenie przed porażeniem Warunki higienicznosanitarne Wymagania szczegółowe dla pomieszczeń higienicznosanitarnych Urządzenie i wyposażenie szatni Umywalnie i pomieszczenia z natryskami Pomieszczenia ustępów Utrzymanie stanu technicznego obiektu magazynowego Kontrole obiektów magazynowych Rozdział 11. Bhp w magazynie. Ogólne warunki bezpieczeństwa pożarowego Główne źródła zagrożenia pożarowego Urządzenia przeciwpożarowe w magazynie Wymagania dla urządzeń przeciwpożarowych Czynności i wymogi związane z ochroną przeciwpożarową w magazynie Czynności zabronione związane z ochroną ppoż. w magazynie Wymogi związane z ochroną przeciwpożarową w magazynie Wymagania dotyczące wyjść ewakuacyjnych Drzwi otwierane na zewnątrz Drzwi rozsuwane Drzwi otwierane ręcznie Obowiązek opracowania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego Wzór instrukcji zabezpieczenia pożarowego Aktualizacja instrukcji Techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego Punkty poboru wody w magazynie Gaśnice przenośne lub przewoźne Podstawowe zabezpieczenia przeciwpożarowe Zestaw tablic informacyjnych i ostrzegawczych

9 Zarządzanie magazynem Rozdział 12. Bhp w magazynie. Zasady bezpiecznego składowania Ogólne wymagania dotyczące bezpieczeństwa przy składowaniu w magazynie Składowanie Składowanie w stosach Składowanie materiałów sypkich Dobór urządzeń do składowania Wymagania dotyczące regałów Zakazy dotyczące użytkowania regałów Zasady bezpiecznej eksploatacji urządzeń do składowania Techniczne sposoby zapewnienia bezpieczeństwa Instrukcja magazynowania Dopuszczalne obciążenie posadzek i stropów Nieprawidłowości występujące podczas magazynowania Okresowe sprawdzanie stanu technicznego Rozdział 13. Bhp w magazynie. Transport magazynowy Ręczne prace transportowe Obowiązki pracodawcy przy ręcznych pracach transportowych Sytuacje unikania i zakazu ręcznego przemieszczania przedmiotów Analiza nieprawidłowości przy podnoszeniu i przenoszeniu ładunków Zasady bezpiecznego podnoszenia i przenoszenia ładunków Technika podnoszenia ciężaru zalecana dla mężczyzn i kobiet Zasady postępowania przy podnoszeniu i przenoszeniu ciężaru Zespołowe przenoszenie przedmiotów Ręczne przemieszczanie i przetaczanie ładunków Rodzaje sprzętu pomocniczego do podnoszenia i przenoszenia ładunków Przykłady sprzętu pomocniczego i jego zastosowanie Transport wózkami Transport taczkami Transport szynowy Przemieszczanie ładunków przy użyciu ręcznie napędzanych dźwignic Wskazówki dla pracownika wykonującego prace transportowe Rozdział 14. Bhp w magazynie. Zmechanizowane prace magazynowe Obowiązki pracodawcy związane ze zmechanizowanymi pracami w magazynie Wózki jezdniowe z napędem silnikowym Podział wózków jezdniowych z napędem silnikowym Wózki jezdniowe a dozór techniczny Kwalifikacje i uprawnienia do obsługi magazynowych środków transportu Uzyskanie uprawnień do obsługi wózków jezdniowych z napędem silnikowym Kategorie uprawnień Uprawnienia do obsługi ładowarek, sztaplarek

10 Wstęp Wstęp W książce, którą oddajemy Ci do rąk, prezentujemy praktyczne przykłady wdrożenia technik Lean, Kaizen i innych, które usprawniają proces zarządzania magazynem. Wdrażanie metodologii Lean Management jest trudne i pracochłonne, jednak nie zraziło to wielu firm w Polsce do wprowadzenia nowych metod do systemu zarządzania firmą i magazynem. Znawcy przedmiotu definiują Lean Management jako filozofię zarządzania prowadzącą do skrócenia czasu od złożenia zamówienia do wysłania produktu dzięki eliminacji marnotrawstwa. Nie należy jednak w żadnym stopniu traktować Lean Management jako rozwinięcia masowej produkcji. Wręcz przeciwnie, Lean to produkcja elastyczna, gdzie ideałem, do którego powinno się dążyć, jest optymalizacja procesów zarządzania. Opisujemy proces, który jest najbardziej widocznym elementem całego łańcucha dostaw, a który tak naprawdę należy eliminować lub redukować do minimum. Zapasy w magazynie, bo o nich mowa, są pewną formą zamrożonego, niepracującego kapitału. Przedstawiamy sposoby organizacji procesów magazynowych tak, aby trwały jak najkrócej i były realizowane przy jak najmniejszej zaangażowanej liczbie zasobów (jeśli już w ogóle muszą występować). Magazynowanie występuje wszędzie tam, gdzie przepływ materiału jest wstrzymany, gdzie pojawia się oczekiwanie na kolejny proces zarówno transportowy, jak i produkcyjny. Są to czynności związane z okresowym gromadzeniem zapasów, ich składowaniem we właściwych warunkach oraz przekazywaniem odbiorcom. Konieczność magazynowania wynika z konieczności utrzymania ciągłości procesów produkcyjnych przez zabezpieczanie dostępnych materiałów oraz z faktu, że czas produkcji poszczególnych dóbr nie pokrywa się z czasem ich konsumpcji. Różnice te są łagodzone przez odpowiednie gromadzenie zapasów w odpowiednich magazynach, w których oprócz przechowywania towarów wykonywane są również inne zadania, jak np. ewidencjonowanie, kompletacja, paczkowanie czy porcjowanie. 9

11 Zarządzanie magazynem Książka Zarządzanie magazynem jest skierowana do menedżerów logistyki, pracodawców, osób kierujących pracownikami, którzy w swoich zakładach pracy organizują lub prowadzą magazyny. Pracownicy magazynów są narażeni na różnego rodzaju zagrożenia wynikające m.in. z rodzajów przechowywanych w nim towarów, sposobu ich składowania, używanych środków transportu, specyficznych warunków pracy. Pracodawcy oraz osoby kierujące pracownikami muszą więc znać sposoby bezpiecznego organizowania i prowadzenia prac magazynowych. Muszą również umieć identyfikować zagrożenia i stosować odpowiednie środki ograniczające ich skutki. Taka wiedza potrzebna jest też samym magazynierom. Publikacja to zbiór materiałów wyjaśniających szczegółowo wszystkie te kwestie. Niniejsze opracowanie zawiera też informacje dotyczące wymagań budowlanych i organizacyjnych dla budynków i pomieszczeń magazynów z uwzględnieniem różnych towarów w nich magazynowanych. Książka zawiera praktyczne wskazówki na temat organizacji bezpiecznej pracy w magazynach m.in. podczas transportu ręcznego oraz zmechanizowanego czy składowania materiałów rożnego pochodzenia. Publikacja jest również źródłem gotowych rozwiązań w zakresie wyposażenia magazynów w urządzenia do składowania. Wszystko zgodnie z wymaganiami przepisów oraz zasad bhp. Jest to również znakomite źródło wiedzy na temat wymagań w kwestii ochrony przeciwpożarowej. 10

12 Organizacja procesów magazynowych Rozdział 1. Organizacja procesów magazynowych W tym rozdziale opisujemy proces, który jest najbardziej widocznym elementem całego łańcucha dostaw, a który tak naprawdę należy eliminować lub redukować do minimum. Oszczędzanie pieniędzy w skarbonce jest niekorzystne, bo przecież lepiej, żeby pracowały dla nas w rentownej inwestycji, niż były magazynowane na koncie w banku. I tak samo należy traktować zapasy w magazynie, które również są pewną formą zamrożonego, niepracującego kapitału. Przedstawiamy sposoby organizacji procesów magazynowych, tak aby trwały jak najkrócej i były realizowane przy jak najmniejszej zaangażowanej liczbie zasobów (jeśli już w ogóle muszą występować). Magazynowanie występuje wszędzie tam, gdzie przepływ materiału jest wstrzymany, gdzie pojawia się oczekiwanie na kolejny proces zarówno transportowy, jak i produkcyjny. Są to czynności związane z okresowym gromadzeniem zapasów, ich składowaniem we właściwych warunkach oraz przekazywaniem odbiorcom. Konieczność magazynowania wynika z konieczności utrzymania ciągłości procesów produkcyjnych przez zabezpieczanie dostępnych materiałów oraz z faktu, że czas produkcji poszczególnych dóbr nie pokrywa się z czasem ich konsumpcji. Różnice te są łagodzone przez odpowiednie gromadzenie zapasów w odpowiednich magazynach, w których oprócz przechowywania towarów wykonywane są również inne zadania, jak np. ewidencjonowanie, kompletacja, paczkowanie czy porcjowanie. Wiele firm informatycznych dostarcza oprogramowanie, które wspiera procesy magazynowe i pozwala zmniejszyć koszty magazynowania. Może zdarzyć się jednak sytuacja, że wspomniane korzyści pojawią się jedynie w obszarze magazynu, a niekoniecznie w całym łańcuchu, czy to wewnątrz firmy, czy też w szerszym ujęciu od dostawców do klientów. Aby uniknąć takiej sytuacji, ważne jest lepsze zrozumienie zależności pomiędzy procesami, po- 11

13 Zarządzanie magazynem między którymi operacje transportu i magazynowania występują. Przy okazji poznawania własnych procesów odkryjesz, że część usprawnień można wdrożyć we własnym zakresie często bowiem narzędzia informatyczne tak naprawdę realizują proste zadanie, zaspokajają podstawowe potrzeby, ale dzięki opakowaniu ich w skomplikowane procedury i graficzne interfejsy sprawiają wrażenie mocno zaawansowanych aplikacji. Lepsze zrozumienie podstaw działania i celowości prac wykonywanych w obszarze magazynu umożliwi Ci również prawidłowe zdefiniowanie wymagań dostawcy systemu informatycznego, a umiejętność rozgraniczenia podstawowych zadań, które nowe narzędzie pomoże Ci realizować, od tego, co w nim jest tylko dodatkiem, ułatwi negocjację korzystniejszych warunków. Poniższy schemat ukazuje mapę strumienia wartości dla typowego procesu produkcyjnego w firmie FMCG. Jak widać, zapasy występują pomiędzy operacjami produkcyjnymi oraz pomiędzy grupami operacji, ale najistotniejsze jest to, że występują w obszarze przepływu materiału, który w największym stopniu decyduje o czasie reakcji na zamówienie klienta. ZAKUPY PLANOWANIE PRODUKCJI zamówinie 1/tydz OBSŁUGA KLIENTA MRP zamówinie 1/tydz tygodniowe plany stanowiskowe zamówienie 1/dzień Dostawca surowców 14dni Magazyn Ważenie M 2dni Mieszanie Magazyn 7dni Formowanie M 1dzień Montaż M 1dzień Wykres 1. Schemat łańcucha dostaw Wiele istniejących opracowań przedstawia proces magazynowania odrębnie od pozostałych procesów w organizacjach produkcyjnych. Takie podejście może spowodować, że skupiając się na samym magazynowaniu, nie będziemy w stanie zorganizować go optymalnie z perspektywy całego łańcucha dostaw. Dlatego teraz skupimy się na przedstawieniu tego procesu z perspektywy wpływu, jaki ma na wszystkie ogniwa łańcucha. Opiszemy, jakie kluczowe elementy należy kontrolować i w jaki sposób rozpocząć jego usprawnianie, aby osiągnąć najlepsze efekty w całym łańcuchu. Postaramy się zarysować podstawowe aspekty, które pomogą lepiej przygotować się do wdrożenia zaawansowanych systemów informatycznych wspierających 12