Jednostka dydaktyczna 2: Syndrom wypalenia

Transkrypt

1 Jednostka dydaktyczna 2: Syndrom wypalenia Jako opiekun spotykasz się z wieloma czynnikami fizycznymi, emocjonalnymi i socjoekonomicznymi, które prowadzą do stresu i, jeśli im się nie zapobiega, prowadzą do wypalenia. Wymagania fizyczne Częścią twojej pracy jest aktywność fizyczna, która naraża twój organizm na stres. Mogą obejmować: podnoszenie pacjenta (z i na łóżko, wózek, do wanny, lub samochodu), przekręcanie pacjenta na łóżku, kąpanie go, gotowanie dla pacjenta, zakupy, etc. Te czynności mogą być bardzo wyczerpujące, a nawet trudne, jeśli jesteś w starszym wieku lub jesteś słabej postury. Wymagania emocjonalne Opieka nad osobą chorą lub niepełnosprawną może być także bardzo wyczerpująca emocjonalnie. Czasami osoby, którymi się opiekujesz nie pamiętają cię lub nie potrafią wyrazić swoich potrzeb, zwłaszcza jeśli cierpią na demencję. Czasami pacjenci cierpią także na problemy behawioralne, takie jak krzyki, bicie, gryzienie, uciekanie. To sprawia, że czujesz się sfrustrowany, zły i odrzucony przez pacjenta. Wymagania społeczno-ekonomiczne Opieka nad osobą niepełnosprawną może być niewdzięcznym zajęciem. Może wymagać tyle nakładu pracy, że być może nie będziesz w stanie temu sprostać. Może być także kosztowna. W większości przypadków niezbędne akcesoria, takie jak pieluchy, artykuły żywnościowe, rękawiczki nie są pokrywane z ubezpieczenia. To może wpływać na sytuację finansową i może być źródłem rozdrażnienia.

2 WAŻNE Jeśli nie leczysz stresu, jesteś zagrożony wypaleniem! Wypalenie, postrzegane jako wyczerpanie siły fizycznej lub emocjonalnej w wyniku przedłużającego się stresu, zostało dodane do leksykonu zdrowia psychicznego w latach 70. Czym jest wypalenie? WAŻNE Syndrom wypalenia możemy określić jako wyczerpanie psychologiczne, emocjonalne i mentalne, charakteryzujące się chronicznym zmęczeniem, poczuciem beznadziei, złym postrzeganiem siebie, pracy, życia i innych osób. Najczęściej wypalenie objawia się u osób pracujących w służbie zdrowia, edukacji i opiece, u osób zmagających się codziennie z problemami innych ludzi problemami zdrowotnymi, społecznymi i psychologicznymi. Towarzyszą temu często negatywne emocje złość, strach, desperacja.

3 Wraz z rozwojem stresu, zaczynasz tracić zainteresowanie i motywację. Wypalenie obniża twoją produktywność, wysysa energię, zostawia cię z poczuciem beznadziei, odrzuconym. W końcu, zaczynasz czuć, że nie masz nic więcej do zaoferowania. Rozwiązywanie problemów osób niepełnosprawnych nie zawsze jest łatwe. Praca w trudnych warunkach zawsze wiąże się z ryzykiem wypalenia emocjonalnego i ryzykiem wypalenia. Różnica pomiędzy stresem a wypaleniem Wypalenie może być wynikiem nieleczonego stresu, ale nie jest równoznaczne z dużą ilością stresu. Stres obejmuje zbyt wiele wymagań od ciebie w kontekście fizycznym i psychologicznym. Osoby w stresie wyobrażają sobie jednak, że jeśli odzyskają kontrolę, poczują się lepiej. Bycie wypalonym oznacza bycie pustym, pozbawionym motywacji. Osoby z wypaleniem często nie widzą szans na pozytywną zmianę ich sytuacji. Stres vs. Wypalenie Stres Wypalenie Charakteryzuje się zbyt dużym zaangażowaniem Charakteryzuje się brakiem zaangażowania Zbyt intensywne reakcje Emocje są przytłumione Hiperaktywność Wytwarza poczucie beznadziei Utrata energii Utrata motywacji, ideałów Prowadzi do niepokoju Prowadzi do depresji Wyniszczenie fizyczne Wyniszczenie emocjonalne Może cię zabić przedwcześnie Sprawia, że życie wydaje się pozbawione sensu Źródło: Stress and Burnout in Ministry -

4 Symptomy wypalenia Syndrom wypalenia najczęściej występuje z kilkoma grupami symptomów: Poznawcze o Chłód myśli i działań; o Poczucie odrzucenia; o Dystansowanie się do problemów; o Poczucie braku kontroli. Emocjonalne o Poczucie porażki zawodowej o Neznadzieja i bezsilność; o Poczucie winy; o Nuda, irytacja; o Zmniejszona wrażliwość i zaufanie do pacjentów; o Obwinianie siebie za niezdolność spełnienia oczekiwań; o Negatywne lub cyniczne podejście do pracy i kolegów. Fizyczne o Chroniczne zmęczenie; o Zmniejszona odporność na przeziębienia i infekcje wirusowe; o Bóle głowy; o Zmiany w rytmie snu i odżywiania się; o Problemy gastryczne; o Utrata wagi, itd. Behawioralne o Skłonności do narzekania; o Chroniczna dyssatysfakcja; o Zwiększona akceptowalność zachowań ryzykownych, alkoholu, stymulantów; o Zmniejszona efektywność pracy; o Zwiększona absencja; o Przedłużające się nieobecności; o Nadmierna reakcja na rozdrażnienie.

5 Głównym aspektem syndromu jest zwiększone poczucie wypalenia emocjonalnego. Przy wypaleniu zasobów emocjonalnych, możesz czuć, że nie jesteś w stanie dać z siebie więcej na poziomie psychologicznym. Z drugiej strony dochodzi rozwój negatywnych, cynicznych podejść i odczuć w relacjach z ludźmi, którymi się opiekujesz. Trzecim aspektem jest tendencja do negatywnej samooceny. Cierpiący na ten syndrom są nieszczęśliwi, rozczarowani sobą, swoimi kwalifikacjami i zajęciem. Konsekwencje syndromu mogą być bardzo poważne zarówno dla osoby, która na niego cierpi jak i ich rodziny, przyjaciół, organizację, dla której pracują. Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne opisuje cztery etapy w rozwoju syndromu. W ich obserwacji jeden etap bardzo szybko przeradza się w kolejny, a ofiara syndromu bardzo rzadko jest świadoma swojej kondycji na początku choroby. Etapy rozwoju syndromu wypalenia: Etap całkowitego wypalenia pomiędzy pierwszym i ostatnim etapem może minąć 3-4 lata, ale może to byc także tylko kilka miesięcy. Głównym symptomem jest poczucie desperacji. Czujesz się uciśnięty, a jedynym wyjściem wydaje ci się opuszczenie pracy, a jednocześnie nie chcesz i nie możesz sobie pozwolić na to finansowo. Konsekwencją wypalenia może być zawał, problemy neuro-psychologiczne, a nawet myśli samobójcze. Większość osób czuje się winna i nie potrafi znaleźć wyjścia z sytuacji. Etap utraty chęci do pracy w tej fazie zanika zainteresowanie pracą, a następuje ciągła irytacja i zmęczenie. Zmienia się rytm snu i odżywiania. Osoby będące w tej fazie zwiększają często spożycie alkoholu i narkotyków, zaczynają kompulsywnie kupować. Tracą zainteresowanie pracą, zwiększa się ich cynizm i krytycyzm wobec pracodawcy. Etap przebudzenia w tej fazie chory zaczyna sobie zdawać sprawę, że jego nadzieje i oczekiwania dotyczące pracy, pracodawcy i współpracowników były trochę przedwczesne. Opiekun dostrzega, że jego oczekiwania zawodowe były wysokie. Zderzając się z tym zaczyna pracować coraz bardziej intensywnie i coraz dłużej. Podlega tym samym kolejnemu stresowi. Ofiary syndromu wypalenia są przemęczone, sfrustrowane, tracą pewność siebie i wiarę w swoje możliwości zawodowe. Etap miesiąca miodowego - w tym etapie jesteś dość zadowolony ze swojej pracy. Masz duże nadzieje i oczekiwania, czujesz kreatywną wolność. Jeśli brakuje tych oczekiwań, syndrom raczej się nie ujawni.

6 Powstanie syndromu wypalenia jest często zdeterminowane rodzajem pracy, ale jest to też zjawisko, w którym konsekwencje związane z pracą mogą się przenieść na życie prywatne. Syndrom najczęściej jest powiązany z zawodami wymagającymi bliskiego kontaktu i współpracy z innymi. Różni się od stresu, ale jest jego następstwem w wyniku chronicznego stresu spowodowanego relacją opiekun osoba zależna. Dla występowania syndromu kluczowe wydają się czynniki środowiskowe oraz subiektywne postrzeganie otoczenia. Jako czynniki pośrednie należy wymienić wiedzę, umiejętności, typ osobowości, dostępne wsparcie społeczne, indywidualna wrażliwość. Do czynników indywidualnych zaliczamy empatię, wrażliwość, idealizm, myślenie ukierunkowane na innych, niepokój, introwertyzm, poczucie obowiązku i kilka innych. Relacja pomiędzy czynnikami związanymi z pracą a niektórymi cechami charakteru może prowadzić do poczucia braku kompetencji. Tutaj znajdziesz ogólne sugestie jak radzić sobie z syndromem wypalenia: 1. Nowe zadania i cele ważne jest, aby odpowiedzieć sobie na pytanie czyje ideały realizuję moje własne czy kogoś innego? 2. Proś o pomoc innych ważne jest, abyś podejmował temat z przyjaciółmi, rodziną, psychoterapeutą, aby określić nowe cele zawodowe i osobiste oraz znaleźć siłę do ich realizacji. Ważne jest, abyś określił te cele samodzielnie, nie poddając się wpływom innych oraz określił też niewłaściwe zadania, których należy unikać; 3. Znajdź zadania poza pracą codzienną zadania zawodowe nie są jedynym źródłem sukcesu i radości w życiu. Należy znaleźć też interesujące, ważne, ekscytujące działania poboczne hobby, realizacja w sporcie. W ten sposób ewentualna porażka na polu zawodowym może zostać zrekompensowana sukcesami w innych ważnych dla ciebie dziedzinach.

7 Zapobieganie wypaleniu WAŻNE Jeśli rozpoznajesz u siebie sygnały ostrzegawcze, pamiętaj, że jeśli nie zaczniesz leczenia, stan może się tylko pogorszyć. Ale jeśli podejmiesz kroki zmierzające do powrotu do równowagi, możesz zapobiec wypaleniu. Poniżej znajdziesz powszechne wskazówki zapobiegania wypaleniu: Rozpocznij dzień rytuałem relaksującym. Zamiast wyskakiwać z łóżka tuż po przebudzeniu, spędź przynajmniej 15 minut na medytację, pisanie dziennika, rozciągnięcia, lub czytanie czegoś, co cię inspiruje. Zacznij się zdrowo odżywiać, ćwiczyć i spać. Kiedy stosujesz się do powyższych zaleceń, masz energię, aby radzić sobie z wymaganiami dnia. Ustal granice. Nie przekraczaj ich. Naucz się mówić nie. Pamiętaj, że powiedzenie nie pozwala ci powiedzieć tak rzeczom, na których ci naprawdę zależy. Skoncentruj się na swojej kreatywności. Jest to antidotum na wypalenie. Zacznij nowe działania, hobby. Powinny to być rzeczy niezwiązane z pracą. WAŻNE Naucz się zarządzać stresem. Jeśli zmierzasz ku wypaleniu, możesz czuć się bezradny. Ale masz więcej nad nim kontroli niż myślisz. Nauczenie się jak nim zarządzać pomoże ci odzyskać równowagę.

8 Radzenie sobie z wypaleniem Jeśli zauważasz u siebie efekty wypalenia, najlepszym sposobem jest przerwanie tej pracy i rozpoczęcie innej. Ale jeśli to nie jest opcja dla ciebie, są sposoby na poprawę twojej sytuacji, lub przynajmniej stanu umysłu. Aktywnie podchodź do problemów. Podejmij podejście proaktywne raczej niż pasywne do kwestii w twoim miejscu pracy. Poczujesz się mniej bezradny jeśli wyrazisz swoje potrzeby. Jeśli nie masz uprawnień lub zasobów do rozwiązania problemu, porozmawiaj z przełożonym. Określ zakres obowiązków. Poproś szefa o uaktualniony zakres obowiązków. Wskaż na obowiązki, których się od ciebie oczekuje, a które nie są w zakresie.. Poproś o nowe obowiązki. Jeśli wykonywałeś te same zadania przez długi okres czasu, poproś o nowe. Weź wolne. Jeśli wypalenie wydaje się nieuniknione, weź wolne od pracy. Jedź na wakacje, wykorzystaj urlop, poproś o urlop bezpłatny coś co uwolni cię z sytuacji. Naładuj baterie i nabierz innej perspektywy. Przetestuj się!

9 Czy wykazujesz sygnały wypalenia? Źródlów: Headington Institute WAŻNE Pamiętaj, ż eta skala nie jest klinicznym instrumentem diagnostycznym i służy tylko do celów edukacyjnych. Jedynie identyfikuje najpowszechniejsze symptomy wypalenia. Jeśli niepokoisz się swoim zdrowiem emocjonalnym, skonsultuj się z lekarzem specjalistą. Instrukcja: W ostatnim miesiącu, jak często doświadczałeś poniższych emocji? Dla każdego pytania, dopisz numer, który odpowiada odpowiedzi Nigdy Rzadko Czasami Często Zawsze 1. Czuję się zmęczony przez większość czasu, nawet jeśli wystarczająco długo śpię. 2. Czuję się podenerwowany wymaganiami innych ludzi lub ich historiami o codziennych wydarzeniach. 3. Czuję, że nie dbam o problem i potrzeby innych ludzi. 4. Mam coraz mniejsze zainteresowanie pracą. 5. Jestem smutny. 6. Jestem nieobecny myślami. Zapominam o umówionych spotkaniach, terminach, etc. 7. Unikam ludzi i nie bawi mnie przebywanie nawet w towarzystwie przyjaciół i rodziny. 8. Nawet rutynowe zadania wykonuję z wysiłkiem. 9. Bolą mnie zęby, głowa, czuję się przeziębiony. 10. Mam problem ze snem (np., nie mogę zasnąć, budzę się, mam koszmary, itp.) 11. Nie potrafię podjąć decyzji. 12. Czuję się przytłoczony obowiązkami Brakuje mi entuzjazmu do pracy, moje odczucia wobec pracy są negatywne. 14. W pracy nie spełniam własnych oczekiwań. Nie jestem efektywny. 15. Jem coraz mniej (więcej). Więcej palę. Nadużywam alkoholu lub leków. 16. Czuję, że nie potrafię rozwiązywać problemów, które na mnie spadają. 17. Czuję, że moja praca jest bez znaczenia. 18. Czuję się niedoceniany w pracy. 19. Jestem sfrustrowany i podirytowany małymi niedogodnościami. 20. Mam kłopoty z koncentracją i wypełnianiem moich obowiązków. 21. Czuję, że mam zbyt wiele (lub zbyt mało) obowiązków.

10 22. Pracuję wiele godzin (ponad 10na dobę) i nie mam w tygodniu żadnego wolnego dnia. 23. Wchodzę w konflikty ze współpracownikami lub członkami rodziny. 24. Nie dbam tak bardzo o to, czy dobrze wypełniam swoje obowiązki. 25. Wydaje mi się, że mój przełożony i współpracownicy nie są kompetentni. RAZEM: Interpretacja wyników 0-25: Jesteś w dobrej kondycji i doświadczasz tylko małego wypalenia : Doświadczasz niskiego lub średniego stopnia wypalenia : Doświadczasz średniego lub wysokiego stopnia wypalenia : Doświadczasz bardzo wysokiego stopnia wypalenia.