(61) Patent dodatkowy do patentu: (62) Numer zgłoszenia, z którego nastąpiło wydzielenie: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (61) Patent dodatkowy do patentu: (62) Numer zgłoszenia, z którego nastąpiło wydzielenie: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/FR02/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO02/69714 (13) B1 (51) Int.Cl. A01N 43/40 ( ) A01N 47/12 ( ) A01P 3/00 ( ) Opis patentowy przedrukowano ze względu na zauważone błędy (54) Kompozycje grzybobójcze, sposób zwalczania grzybów fitopatogenów upraw w celu leczenia lub zapobiegania i produkt zawierający związki czynne (23) Pierwszeństwo z wystawy: (73) Uprawniony z patentu: BAYER CROPSCIENCE S.A., LYON, FR (30) Pierwszeństwo: , FR, 01/03141 (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 22/04 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 05/10 (72) Twórca(y) wynalazku: JANE CATHERINE EMERY, ONGAR, GB PHILIP ERIC RUSSELL, CAMBRIDGE, GB RICHARD ANDREW BARDSLEY, ONGAR, GB JANE ELIZABETH DANCER, CAMBRIDGE, GB RICHARD MERCER, ECULLY, GB DAVID STANLEY HOLAH, WEST WRATTING, GB (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Teresa Sztandke PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem niniejszego wynalazku są nowe kompozycje grzybobójcze zawierające, co najmniej jedną pochodną pirydylometylobenzamidu i propamokarb lub jedną z ich soli, które to kompozycje są przeznaczone zwłaszcza do ochrony upraw. Wynalazek dotyczy również sposobu ochrony upraw przed chorobami grzybiczymi przez aplikację tych kompozycji oraz produktu zawierającego pochodną pirydylometylobenzamidu i propamokarb lub jedną z ich soli. Znane są, zwłaszcza ze zgłoszenia patentu europejskiego EP-A , związki typu pirydylometylobenzamidu o działaniu grzybobójczym, które zapobiegają wzrostowi i rozwojowi grzybów fitopatogennych atakujących uprawy lub zdolnych do atakowania ich. Z drugiej strony, propamokarb jest grzybobójczą substancją aktywną dobrze znaną i dostępną w handlu, zwłaszcza pod nazwą Prévicur. Propamokarb, w postaci soli z kwasem chlorowodorowym, jest opisany na przykład w patentach DE i DE a także w The Pesticide Manual, a World Compendium, wydanie 11, C.D.S. Tomlin, British Crop Protection Council, str , nr 599. Jednakże zawsze jest pożądana poprawa produktów stosowanych przez rolnika do zwalczania chorób grzybiczych upraw, zwłaszcza mączniaków rzekomych. Zawsze jest również pożądane zmniejszenie dawek produktów chemicznych rozprzestrzenionych w środowisku w celu zwalczania chorób grzybiczych upraw, zwłaszcza przez zmniejszenie stosowanych dawek produktów. I wreszcie, zawsze jest pożądane zwiększenie liczby produktów grzybobójczych do dyspozycji rolnika tak, aby znalazł on wśród nich najlepiej dostosowany do szczególnego zastosowania. Jednym celem wynalazku jest, więc dostarczenie nowej kompozycji grzybobójczej użytecznej dla rozwiązania problemów przedstawionych powyżej. Innym celem wynalazku jest zaproponowanie nowej kompozycji grzybobójczej użytecznej w zwalczaniu zapobiegawczym i leczniczym chorób grzybiczych na przykład psiankowatych, zbóż i winorośli. Jeszcze innym celem wynalazku jest zaproponowanie nowej kompozycji grzybobójczej o polepszonej skuteczności przeciwko mączniakom rzekomym, mączniakom właściwym, rdzom, pleśniom zbóż, psiankowatych i winorośli. Kolejnym celem wynalazku jest zaproponowanie nowej kompozycji grzybobójczej mającej polepszoną skuteczność przeciwko mączniakowi rzekomemu i/lub mączniakowi właściwemu i/lub szarej pleśni u winorośli. Obecnie okazało się, że cele te mogą być osiągnięte w całości lub częściowo dzięki kompozycjom grzybobójczym według niniejszego wynalazku. Przedmiotem niniejszego wynalazku są kompozycje grzybobójcze zawierające: a) pochodną pirydylometylobenzamidu o wzorze (I): w którym: R 1 jest atomem wodoru, R 2 jest atomem wodoru; R 3 i R 4 są jednakowe lub różne, są niezależnie wybrane spośród grupy obejmującej R 3 atom fluorowca, alkil zawierający od 1 do 10 atomów węgla, z których każdy jest ewentualnie podstawiony atomem fluorowca,

3 PL B1 3 R 4 atom fluorowca, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę E, OE lub SE, gdzie E oznacza alkil zawierający od 1 do 10 atomów węgla, fenyl, pirolil, z których każdy jest ewentualnie podstawiony atomem fluorowca, grupą cyjanową lub fenylem, c oznacza 1, 2, 3 lub 4; q oznacza 2; a także ich sole addycyjne z kwasem lub zasadą, nadające się do stosowania w rolnictwie; b) związek (II) który jest propamokarbem, przy czym stosunek związek (I)/związek (II) jest zawarty między 1/500 i 1/1. Korzystne kompozycje grzybobójcze według wynalazku zawierają związek o wzorze (I) wybrany spośród: 2,6-dichloro-N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}benzamidu N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}-2-fluoro-6-nitrobenzamidu, i N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}-2-metylo-6-nitrobenzamidu, oraz ich soli addycyjnych z kwasem lub zasadą, nadających się do stosowania w rolnictwie. Szczególnie korzystnym wariantem są kompozycje grzybobójcze, w których związek (I) jest wybrany spośród 2,6-dichloro-N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}benzamidu, N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}-2-fluoro-6-nitrobenzamidu i N-([3-chloro-5- -(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}-2-metylo-6-nitrobenzamidu, a związek (II) jest propamokarbem. Zwłaszcza szczególnie korzystne są kompozycje grzybobójcze, w których związek (I) jest 2,6- -dichloro-n-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}benzamidem a związek (II) jest propamokarbem. Korzystne są kompozycje grzybobójcze, w których stosunek związek (I)/związek (II) jest zawarty między 1/200 i 1/5. Szczególnie korzystne są kompozycje grzybobójcze, w których stosunek związek (I)/związek (II) jest zawarty między 1/150 i 1/10. Zwłaszcza szczególnie korzystne są kompozycje grzybobójcze, w których stosunek związek (I)/związek (II) jest tak dobrany, aby wywołać efekt synergiczny. Szczególnie korzystne synergiczne kompozycje grzybobójcze wykazują stosunek związek (I)/związek (II) zawarty między 1/200 i 1/5. Bardzo korzystne synergiczne kompozycje grzybobójcze wykazują stosunek związek (I)/związek (II) zawarty między 1/140 i 1/10. Kompozycje grzybobójcze według wynalazku zawierają poza związkami (I) i (II) ewentualnie obojętne podłoże dopuszczalne w rolnictwie i ewentualnie środek powierzchniowo czynny dopuszczalny w rolnictwie. Kompozycje grzybobójcze według wynalazku zawierają korzystnie od 0,5 do 99% kombinacji związku (I) i związku (II). Przedmiotem wynalazku jest również sposób zwalczania grzybów fitopatogenów upraw w celu leczenia lub zapobiegania charakteryzujący się tym, że na glebę na której rosną lub mają rosnąć rośliny, na liście i/lub owoce roślin lub na nasiona roślin aplikuje się skuteczną (agronomicznie skuteczną) i nie fitotoksyczną ilość kompozycji grzybobójczej określonej w zastrz. 1 do 11. Korzystnie kompozycję grzybobójczą aplikuje się przez oprysk cieczy na części naziemne roślin przeznaczonych do traktowania. W korzystnym sposobie ilość kompozycji grzybobójczej odpowiada dawce związku (I) i związku (II) zawartej między około 1 g/ha i około 1000 g/ha. Korzystnie traktowaną uprawą jest pomidor, ziemniak lub winorośl. Korzystnie traktowanym fitopatogennym grzybem jest zaraza ziemniaczana pomidora i ziemniaka oraz mączniak rzekomy winorośli. Kolejnym przedmiotem wynalazku jest produkt zawierający związek o wzorze (I) i związek (II) jako preparat kombinowany do stosowania równoczesnego, rozdzielnego lub sekwencyjnego przy zwalczaniu grzybów fitopatogenów upraw w miejscu ich występowania. W podanych wyżej określeniach związków o wzorze (I) różne rodniki i użyte terminy chemiczne mają, o ile nie zaznaczono inaczej, następujące znaczenia: alkil oznacza rodnik węglowodorowy nasycony, liniowy lub rozgałęziony. określenie ewentualnie podstawiony oznacza, że tak nazwane rodniki mogą być podstawione jednym lub więcej rodnikami wybranymi spośród chloru, bromu, fluoru, jodu, cyjano i acylu.

4 4 PL B1 Związki o wzorze (I) są na przykład opisane w zgłoszeniu patentowym EP-A , a wśród nich opisane są związki posiadające jedną z następujących charakterystyk, wziętych oddzielnie lub w kombinacji: R 1 i R 2, jednakowe lub różne, są wybrane niezależnie spośród atomu wodoru i rodnika alkilowego ewentualnie podstawionego; R 3 i R 4, jednakowe lub różne, są wybrane niezależnie spośród atomu fluorowca, rodnika hydroksylowego, rodnika nitrowego, rodnika aminowego ewentualnie podstawionego, rodnika acylowego, i grupy E, OE lub SE, w której E jest wybrany spośród rodnika alkilowego, cykloalkilowego, fenylowego i heterocyklilowego, z których każdy może być ewentualnie podstawiony; c oznacza 0, 1, 2, lub 3; q oznacza 0, 1, 2 lub 3; a także ich ewentualne izomery optyczne i/lub geometryczne, tautomery i sole addycyjne z kwasem lub zasadą, nadające się do stosowania w rolnictwie. Przykładowo, szczególnie korzystne w ramach niniejszego wynalazku są następujące związki o wzorze (I): Związek (la): 2,6-dichloro-N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}benzamid; Związek (Ib): N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}-2-fluoro-6-nitrobenzamid; Związek (Ic): N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}-2-metylo-6-nitrobenzamid; oraz ich ewentualne tautomery i sole addycyjne z kwasem lub zasadą, nadające się do stosowania w rolnictwie. Związkiem (II) określonym powyżej jest propamokarb, to znaczy 3-(dimetyloamino)propylokarbaminian propylu, opisany w The Pesticide Manual, wydanie 11, C.D.S. Tomlin, British Crop Protection Council, str , nr 599. Propamokarbstosowany w kompozycjach według niniejszego wynalazku ma korzystnie postać chlorowodorku, to znaczy soli addycyjnej propamokarbu z kwasem chlorowodorowym, znanej pod nazwą handlową Prévicur. Propamokarb, użyteczny dla kompozycji według niniejszego wynalazku, może być również stosowany w postaci soli z fosetylem, takiej jak opisana w zgłoszeniu patentowym EP-A lub w zgłoszeniu patentowym WO-A-98/ Kompozycje według niniejszego wynalazku zawierają korzystnie związek (la) lub związek (Ib) lub związek (Ic) ze związkiem (II). Korzystne kompozycje według niniejszego wynalazku zawierają związek (la) ze związkiem (II). Niniejszy wynalazek dotyczy zatem kompozycji grzybobójczych zawierających co najmniej jedną pochodną pirydylometylobenzamidu o wzorze (I), taką jak określona poprzednio, i co najmniej jeden związek (II) taki jak określony poprzednio, przy czym stosunek związek (I)/związek (II) jest zawarty między 1/500 i 1/1, korzystnie między 1/200 i 1/5, korzystniej między 1/150 I 1/10. Stosunek związek (I)/związek (II) jest określony jako stosunek wagowy tych 2 związków. Podobnie jest określany stosunek każdych 2 związków chemicznych, podawany dalej w niniejszym tekście, pod warunkiem, że nie jest wyraźnie zaznaczone inne określenie tego stosunku. Jest dobrze zrozumiałe, że omawiane kompozycje grzybobójcze, zależnie od zastosowania, do jakiego są przeznaczone, mogą zawierać pojedynczy związek o wzorze (I) lub więcej niż jeden taki związek i/lub pojedynczy związek (II) lub więcej niż jeden taki związek, a także jeden lub więcej innych związków grzybobójczych, chwastobójczych, owadobójczych i/lub regulatorów wzrostu roślin. Tak więc kompozycje grzybobójcze według niniejszego wynalazku mogą również zawierać, na przykład, jedną lub więcej aktywnych substancji grzybobójczych wybranych spośród acibenzolaru-s- -metyl, azoksystrobiny, benalaksylu, benomylu, blastycydyny-s, bromukonazolu, kaptafolu, kaptanu, karbendazymu, karboksyny, karpropamidu, chlorotalonilu, kompozycji grzybobójczych na bazie miedzi, związków miedzi takich jak wodorotlenek miedzi i tlenochlorek miedzi, cyazofamidu, cymoksanilu, cyprokonazolu, cyprodynylu, dichloranu, diklocymetu, dietofenkarbu, difenokonazolu, diflumetorymu, dimetomorfu, dinikonazolu, dyskostrobiny, dodemorfu, dodyny, edifenfosu, epoksykonazolu, etaboksamu, etirymolu, famoksadonu, fenamidonu, fenarimolu, fenbukonazolu, fenheksamidu, fenpiklonilu, fenpropidyny, fenpropimorfu, ferimzonu, fluazinamu, fludioksonilu, flumetoweru, flukwinkonazolu, flusilazolu, flusulfamidu, flutolanilu, flutriafolu, folpelu, furalaksylu, furametpyru, guazatyny, heksakonazolu, hymeksazolu, imizalilu, iprobenfosu, iprodionu, izoprotiolanu, kasugamycyny, krezoksymu-metyl, mankozebu, manebu, mefenoksamu, mepanipirymu, metalaksylu i jego form enancjomerycznych takich jak metalaksyl-m, metkonazolu, metiramu-cynk, metominostrobiny, oksadiksylu, pefurazoatu, penkonazolu, pencykuronu, kwasu fosforawego i jego pochodnych taki jak fosetyl-al, ftalidu, pikok-

5 PL B1 5 systrobiny, probenazolu, prochlorazu, procymidonu, propikonazolu, piraklostrobiny, pirymetanilu, pirokwilonu, chinoksyfenu, siltiofamu, simekonazolu, spiroksaminy, tebukonazolu, tetrakonazolu, tiabendazolu, tifluzamidu, tiofanatu, na przykład tiofonatu-metyl, tiramu, triadimefonu, triadimenolu, tricyklazolu, tridemorfu, trifloksystrobiny, tritikonazolu, pochodnych walinamidu takich jak, na przykład, iprowalikarb, winklozoliny, zinebu i zoksamidu. Innym przedmiotem wynalazku jest sposób zwalczania, w celu leczenia lub zapobiegania, grzybów fitopatogenów upraw, który to sposób charakteryzuje się tym, że na glebę na której rosną lub mają rosnąć rośliny, na liście i/lub owoce roślin lub na nasiona roślin aplikuje się skuteczną (agronomicznie skuteczną) i nie fitotoksyczną ilość kompozycji grzybobójczej według wynalazku. Kompozycje według wynalazku nadają się zwłaszcza do zwalczania chorób grzybiczych różnych upraw, takich jak na przykład zboża, warzywa, psiankowate, ogólnie upraw warzyw, winorośli i owoców, a zwłaszcza do zwalczania w nich mączniaków rzekomych, zgorzeli siewek, septorioz, Pythium sp. Kompozycje według wynalazku mogą również być stosowane do zwalczania innych fitopatogennych chorób upraw dobrze znanych specjaliście, który ma do dyspozycji związki o wzorze (I) i związki (II). Kompozycje te polepszają zazwyczaj w znacznym stopniu odpowiednie indywidualne działania związku (I) i związku (II) w stosunku do pewnej liczby grzybów szczególnie szkodliwych w uprawach, zwłaszcza psiankowatych (pomidory, ziemniak,...), a ściślej zarazy ziemniaczanej ziemniaka i zarazy ziemniaczanej pomidora, przy pełnym zachowaniu braku fitotoksyczności w stosunku do tych upraw. Skutkiem tego jest, zatem poprawa spektrum działania i możliwość zmniejszenia odpowiedniej dawki każdej użytej substancji aktywnej, przy czym ta ostatnia zaleta jest szczególnie ważna z łatwo zrozumiałych względów ekologicznych. W kompozycjach według wynalazku stosunek związek (I)/związek (II) jest korzystnie tak dobrany, aby wywołać efekt synergiczny. Przez efekt synergiczny rozumie się zwłaszcza efekt zdefiniowany przez S.R. Colby ego w publikacji zatytułowanej Calcul des reponses synergiques et antagonistes des combinaisons herbicides, Weeds, (1967), 15, str W publikacji tej stosuje się równanie: E = X = Y XY 100 w którym E oznacza oczekiwany procent hamowania choroby dla połączenia dwóch środków grzybobójczych w określonych dawkach (na przykład równych odpowiednio x i y), X jest uzyskanym procentem hamowania choroby przez związek (I) w określonej dawce (równej x), Y jest uzyskanym procentem hamowania choroby przez związek (II) w określonej dawce (równej y). Jeśli uzyskany procent hamowania przez połączenie jest większy od E, występuje efekt synergiczny. Przez efekt synergiczny rozumie się również efekt określony przez zastosowanie metody Tammes'a, Isoboles, a graphic representation of synergism in pesticides, Netherlands Journal of Plant Pathology, 70 (1964), str Podane wyżej zakresy stosunku związek (I)/związek (II) nie są w rozumieniu wynalazku w żadnym stopniu ograniczające, lecz są przytoczone głównie jako przykłady. Specjalista potrafi przeprowadzić próby uzupełniające w celu znalezienia innych wartości stosunku dawek tych dwóch związków, dla których uzyskuje się efekt synergiczny. Tak, więc kompozycje według wynalazku zawierające związek (I) i związek (II) pozwalają zauważyć godne uwagi właściwości synergiczne. Według wariantu kompozycji według wynalazku, stosunek związek (I)/związek (II) jest korzystnie zawarty między 1/200 i 1/5, lepiej między 1/140 i 1/10. Wynalazek obejmuje, więc również sposoby zwalczania chorób fitopatogenów roślin, charakteryzujące się tym, że stosuje się kompozycję zawierającą, co najmniej jeden związek o wzorze (I) z co najmniej jednym związkiem (II). Można również stosować kompozycję zawierającą dwie substancje aktywne lub też, równocześnie albo kolejno tak, aby uzyskać efekt połączony, dwie kompozycje, z których każda zawiera jedną z dwóch substancji aktywnych.

6 6 PL B1 Kompozycje te obejmują nie tylko kompozycje gotowe do stosowania na uprawę za pomocą odpowiedniego urządzenia, takiego jak urządzenie do oprysku, lecz również handlowe kompozycje stężone, które muszą być rozcieńczone przed zastosowaniem na uprawę. Niniejszy wynalazek dostarcza sposobu zwalczania dużej liczby fitopatogennych chorób upraw, zwłaszcza septorioz i mączniaków rzekomych. Zwalczanie tych chorób może być prowadzone przez bezpośrednią aplikację na liście. Niniejszy wynalazek dostarcza, więc sposobu zwalczania, w celu leczenia lub zapobiegania, fitopatogennych chorób upraw, obejmującego traktowanie omawianej uprawy (na przykład przez aplikację lub podawanie) skuteczną i nie fitotoksyczną ilością połączenia takiego jak określone poprzednio. Przez traktowanie uprawy rozumie się aplikację lub podawanie kompozycji grzybobójczej takiej jak opisana poprzednio na części naziemne upraw lub na glebę, w której rosną i które są zakażone lub zdolne do zakażenia chorobą fitopatogenną, taką jak na przykład mączniak rzekomy lub septorioza. Przez traktowanie uprawy rozumie się również traktowanie produktów reprodukcji uprawy, takich jak na przykład nasiona lub bulwy. Opisane niżej kompozycje stosuje się zazwyczaj przez aplikację na rośliny w fazie wzrostu lub na miejsca, gdzie mogą rosnąć uprawy, lub do zaprawiania bądź otoczkowania nasion. Spośród środków odpowiednich do aplikacji kompozycji według wynalazku można wymienić stosowanie proszków, oprysków liści, granulatów, mgieł lub pian, lub też formę zawiesin kompozycji doskonale rozdrobnionych lub otoczkowanych; do traktowania gleby lub korzeni imbibicje cieczami, proszkami, granulatami, dymami lub pianami; dla aplikacji na nasiona roślin zastosowanie, jako środków otoczkujących lub zapraw nasiennych, proszków lub półpłynnych cieczy. Kompozycje według wynalazku dogodnie stosuje się podczas wegetacji, zwłaszcza na liście zakażone fitopatogennymi grzybami. Inną metodą aplikacji związków lub kompozycji według wynalazku jest dodanie formy użytkowej zawierającej substancje aktywne do wody nawadniającej. Nawadnianie to może być również nawadnianiem za pomocą zraszaczy. Formy użytkowe właściwe do aplikowania kompozycji według wynalazku obejmują formy użytkowe odpowiednie do zastosowania w postaci na przykład cieczy do oprysku, proszków, granulatów, mgieł, pian, emulsji lub innych. Metoda zwalczania fitopatogennych chorób upraw polega w praktyce na przykład na aplikacji na rośliny lub do środowiska, w którym rosną skutecznej ilości kompozycji według wynalazku. W metodzie tej substancje aktywne są zazwyczaj aplikowane w miejsce, w którym zakażenie powinno być zwalczane, i to w skutecznej dawce zawartej między około 1 g i około 1000 g substancji aktywnych łącznie na hektar traktowanej powierzchni. W warunkach idealnych, zależnie od rodzaju fitopatogennego grzyba do zwalczenia, mniejsza dawka może zapewnić właściwą ochronę. Przeciwnie, w złych warunkach klimatycznych odporność lub inne czynniki mogą wymagać większych dawek substancji aktywnej. Skuteczne dawki do stosowania połączeń według wynalazku mogą różnić się w szerokich granicach, zwłaszcza w zależności od rodzaju fitopatogennych grzybów do zwalczenia lub od stopnia zakażenia tymi grzybami na przykład roślin. Optymalna dawka zależy zazwyczaj od wielu czynników, na przykład od rodzaju traktowanego patogennego grzyba, rodzaju lub stopnia rozwoju zakażonej rośliny, gęstości wegetacji lub też metody aplikacji. Korzystniej, skuteczna dawka substancji aktywnych (I) i (II) jest zawarta między około 5 g/ha i około 700 g/ha. Dla zastosowania w praktyce kompozycje według wynalazku mogą być stosowane same i równie korzystnie mogą być stosowane w formach użytkowych zawierających jedną lub drugą z substancji aktywnych lub też obie razem, w kombinacji lub połączeniu z jednym lub więcej dających się pogodzić składników, którymi są na przykład wypełniacze lub rozcieńczalniki stałe lub ciekłe, adiuwanty, środki powierzchniowo czynne lub odpowiedniki, właściwe dla pożądanego zastosowania i nadające się do użycia w rolnictwie. Formy użytkowe mogą być dowolnymi formami znanymi w tej dziedzinie, właściwymi dla zastosowania we wszystkich typach plantacji lub upraw. Omawiane formy użytkowe, które mogą być otrzymane dowolnym sposobem znanym w tej dziedzinie, również stanowią część wynalazku. Formy użytkowe mogą również zawierać składniki innego rodzaju, takie jak koloidy ochronne, środki wiążące, środki zagęszczające, środki tiksotropowe, środki penetrujące, oleje do oprysku, stabilizatory, konserwanty (zwłaszcza środki przeciwpleśniowe), środki maskujące lub inne, a także inne znane składniki aktywne o właściwościach szkodnikobójczych (zwłaszcza środki grzybobójcze, owadobójcze, roztoczobójcze, nicieniobójcze) lub o właściwościach regulatora wzrostu roślin. Ogólniej,

7 PL B1 7 związki stosowane według wynalazku mogą być połączone z wszelkimi stałymi lub ciekłymi środkami pomocniczymi odpowiednimi dla typowych technik sporządzania form użytkowych. Ogólnie, formy użytkowe według wynalazku zawierają zazwyczaj od około 0,05% do około 99% (wagowych) jednej lub więcej kompozycji według wynalazku, od około 1% do około 95% jednego lub więcej stałych lub ciekłych wypełniaczy i ewentualnie od około 0,1% do około 50% jednego lub więcej innych składników dających się pogodzić, takich jak środki powierzchniowo czynne lub inne. Określenie wypełniacz oznacza w niniejszym opisie związek organiczny lub nieorganiczny, naturalny lub syntetyczny, z którym składniki aktywne są połączone w celu ułatwienia ich stosowania, na przykład na rośliny, nasiona lub do gleby. W związku z tym wypełniacz ten jest zazwyczaj obojętny i powinien nadawać się do stosowania (na przykład do stosowania w rolnictwie, zwłaszcza do traktowania roślin). Wypełniacze mogą być stałe, takie jak na przykład glinki, krzemiany naturalne lub syntetyczne, krzemionka, żywice, woski, stałe nawozy (na przykład sole amonowe), kopalne minerały naturalne takie jak kaoliny, glinki, talk, tlenek wapnia, kwarc, atapuigit, montmorylonit, bentonit lub ziemie okrzemkowe, lub minerały syntetyczne takie jak krzemionka, tlenek glinu lub krzemiany, zwłaszcza krzemiany glinu lub magnezu. Stałe wypełniacze nadające się do granulatów są następujące: skały naturalne, potłuczone lub rozdrobnione, takie jak kalcyt, marmur, pumeks, sepiolit i dolomit; syntetyczne granulaty z mączek nieorganicznych lub organicznych; granulaty z materiału organicznego takiego jak wiórki, kora z orzecha kokosowego, kolba lub okrywa kukurydzy lub łodyga tytoniu; ziemia okrzemkowa, fosforan triwapniowy, sproszkowany korek lub adsorbujący węgiel aktywny; polimery rozpuszczalne w wodzie, żywice, woski; lub stałe nawozy. Jeśli to pożądane, kompozycje takie mogą zawierać jeden lub więcej innych środków dających się pogodzić, takich jak środki zwilżające, dyspergujące, emulgujące lub barwiące, które, jeśli są stałe, mogą także służyć, jako rozcieńczalniki. Wypełniacze mogą być również ciekłe, na przykład: woda, alkohole, zwłaszcza butanol lub glikol, a także ich etery lub estry, zwłaszcza octan metyloglikolu; ketony, zwłaszcza aceton, cykloheksanon, metyloetyloketon, metyloizobutyloketon lub izoforon; frakcje ropy naftowej takie jak węglowodory alifatyczne lub aromatyczne, zwłaszcza ksyleny lub alkilonaftaleny; oleje mineralne lub roślinne; chlorowane węglowodory alifatyczne, zwłaszcza trichloroetan lub chlorek metylenu; chlorowane węglowodory aromatyczne, zwłaszcza chlorobenzeny; rozpuszczalniki rozpuszczalne w wodzie lub silnie polarne takie jak dimetyloformamid, dimetylosulfotlenek, N,N-dimetyloacetamid, N-metylopirolidon, N-oktylopirolidon; skroplone gazy; lub inne, użyte osobno lub w mieszaninie. Środek powierzchniowo czynny może być środkiem emulgującym, środkiem dyspergującym lub środkiem zwilżającym, typu jonowego lub niejonowego lub mieszaniną takich środków powierzchniowo czynnych. Spośród nich stosuje się na przykład sole kwasów poliakrylowych, sole kwasów lignosulfonowych, sole kwasów fenolosulfonowych lub naftalenosulfonowych, polikondensaty tlenku etylenu z alkoholami tłuszczowymi lub z kwasami tłuszczowymi lub z estrami tłuszczowymi lub z aminami tłuszczowymi, podstawione fenole (zwłaszcza alkilofenole lub arylofenole), sole estrów kwasu sulfobursztynowego, pochodne tauryny (zwłaszcza alkilotauryniany), estry fosforowe alkoholi lub polikondensatów tlenku etylenu z fenolami, estry kwasów tłuszczowych z poliolami, lub funkcyjne pochodne siarczanów, sulfonianów lub fosforanów związków opisanych powyżej. Obecność, co najmniej jednego środka powierzchniowo czynnego jest zazwyczaj niezbędna, jeśli substancje aktywne i/lub obojętny wypełniacz są tylko słabo rozpuszczalne lub nierozpuszczalne w wodzie i jeśli wypełniaczem kompozycji do aplikacji jest woda. Formy użytkowe według wynalazku mogą ponadto zawierać inne środki pomocnicze, takie jak środki wiążące lub barwniki. W formach użytkowych mogą być stosowane środki wiążące takie jak karboksymetyloceluloza lub polimery syntetyczne lub naturalne w formie proszków, granulatów lub matryc, takie jak guma arabska, lateks, poliwinylopirolidon, alkohol poliwinylowy lub octan poliwinylu, fosfolipidy naturalne takie jak cefaliny lub lecytyny, lub fosfolipody syntetyczne. Możliwe jest stosowanie barwników takich jak nieorganiczne pigmenty, na przykład: tlenki żelaza, tlenki tytanu, błękit pruski; organiczne substancje barwiące takie jak substancje typu alizaryn, związków azowych lub ftalocyjanin metali; lub oligoelementy takie jak sole żelaza, manganu, boru, miedzi, kobaltu, molibdenu lub cynku. Formy użytkowe zawierające kompozycje według wynalazku, które są stosowane do zwalczania fitopatogennych grzybów w uprawach, mogą także zawierać stabilizatory, inne środki grzybobójcze, środki owadobójcze, środki roztoczobójcze, środki nicieniobójcze, środki przeciwczerwiowe lub prze-

8 8 PL B1 ciw kokcydiozie, środki bakteriobójcze, środki przyciągające lub odstraszające lub feromony dla stawonogów lub kręgowców, dezodoranty, środki zapachowe lub barwniki. Środki te mogą być wybrane w celu poprawy siły działania, czasu utrzymywania się, bezpieczeństwa, spektrum działania na fitopatogenne grzyby w uprawach lub w celu uczynienia kompozycji zdolną do spełniania innych funkcji użytecznych dla traktowanych powierzchni. W związku z tym kompozycje przeznaczone do stosowania w rolnictwie są sporządzane w różnych formach użytkowych stałych lub ciekłych. Jako stałe formy użytkowe można wymienić proszki do opylania (o zawartości substancji aktywnych mogącej sięgać 100%) i granulaty, zwłaszcza otrzymane przez wytłaczanie, atomizację, ubijanie, impregnację granulowanego podłoża, granulowanie proszku (zawartość substancji aktywnych w tych granulatach wynosi między 0,5 i 80% dla ostatnich przypadków). Kompozycje grzybobójcze według wynalazku mogą także być stosowane w formie proszków do opylania; można również stosować formy użytkowe zawierające 50 g substancji aktywnych i 950 g talku; można także stosować formy użytkowe zawierające 20 g substancji aktywnych, 10 g bardzo dobrze rozdrobnionej krzemionki i 970 g talku; składniki te miesza się i rozdrabnia i mieszaninę stosuje przez opylanie. Jako ciekłe formy użytkowe lub przeznaczone do stanowienia kompozycji ciekłych podczas aplikacji można wymienić roztwory, zwłaszcza koncentraty rozpuszczalne w wodzie, koncentraty do emulgowania, emulsje, stężone zawiesiny, proszki zwilżalne (lub proszki do oprysku). Stężone zawiesiny stosowane przez oprysk sporządza się w taki sposób, aby otrzymać trwały produkt płynny nieosadzający się i prowadzący do dobrej biodostępności substancji aktywnych. Zawiesiny te zawierają zazwyczaj od 5% do 75% substancji aktywnych, korzystnie od 10% do 25%, od 0,5% do 75% środków powierzchniowo czynnych, korzystnie od 5% do 50%, od 0% do 10% odpowiednich środków pomocniczych, takich jak środki zagęszczające pochodzenia organicznego lub mineralnego, środki przeciwko pienieniu, inhibitory korozji, środki wiążące, konserwanty, jak na przykład Proxel GXL, antyżele oraz, jako podłoże, wodę lub ciecz organiczną w której substancje aktywne są słabo lub nierozpuszczalne: niektóre stałe materiały organiczne lub sole mineralne mogą być rozpuszczone w podłożu dla ułatwienia niedopuszczania do sedymentacji lub jako antyżele dla wody. W niektórych przypadkach, zwłaszcza dla form użytkowych przeznaczonych do traktowania nasion, można dodać jeden lub więcej barwników. Przy aplikacjach na liście, dobór środków powierzchniowo czynnych jest podstawowy dla zapewnienia dobrej biodostępności substancji aktywnej: tak więc będzie się stosować korzystnie kombinację środka powierzchniowo czynnego o charakterze hydrofilowym (HLB>10) i środka powierzchniowo czynnego o charakterze lipofilowym (HLB<5). Takie kombinacje środków powierzchniowo czynnych są na przykład opisane w jeszcze nieopublikowanym francuskim zgłoszeniu patentowym nr Poniżej przedstawiono przykłady trzech możliwych form użytkowych typu stężonej zawiesiny, dostosowane do różnych upraw. P r z y k ł a d SC 1 (w g/kg): Przykład ten jest dostosowany zwłaszcza do upraw jednoliściennych (zboża, ryż,...). - substancje aktywne środek powierzchniowo czynny o charakterze hydrofilowym (na przykład Rhodasurf 860P) środek powierzchniowo czynny o charakterze lipofilowym (na przykład Plurafac LF 700) fosforan etoksylowanego tristyrylofenolu 50 - środek przeciw pienieniu 5 - glikol propylenowy 30 - Aerosil Attagel woda (q.s.ad 1 kg) 255 P r z y k ł a d SC 2 (w g/kg): Przykład ten jest dostosowany zwłaszcza do upraw dwuliściennych (winorośl, drzewo owocowe,...). - substancje aktywne środek powierzchniowo czynny o charakterze hydrofilowym

9 PL B1 9 (na przykład Rhodasurf 860P) fosforan etoksylowanego tristyrylofenolu 50 - środek przeciw pienieniu 5 - glikol propylenowy 30 - Aerosil Attagel woda (q.s.ad 1 kg) 555 P r z y k ł a d SC 3 (w g/kg): Przykład ten jest dostosowany zwłaszcza do traktowania nasion. - substancje aktywne 50 - środek powierzchniowo czynny o charakterze hydrofilowym (na przykład Rhodasurf 860P) 5 - fosforan etoksylowanego tristyrylofenolu 15 - środek przeciw pienieniu 1 - glikol propylenowy 30 - barwnik 20 - Rhodopol G 1,5 - Proxel GXL 1,5 - woda (q.s.ad 1 kg) 876 Dla sporządzenia tych form użytkowych korzystnie będzie się stosować następujący sposób postępowania: Z potrzebną ilością wody miesza się, za pomocą mieszadła turbinowego, wybrane środki powierzchniowo czynne (środek powierzchniowo czynny o charakterze hydrofilowym + środek powierzchniowo czynny o charakterze lipofilowym + fosforan etoksylowanego tristyrylofenolu); po ujednorodnieniu dodaje się przy mieszaniu pozostałe składniki formy użytkowej oprócz substancji aktywnych. Następnie dodaje się substancje aktywne i ewentualnie środek zagęszczający pochodzenia mineralnego (Aerosil 200 i Attagel 50), do uzyskania mieszaniny o lepkiej konsystencji. Następnie otrzymaną mieszaninę rozdrabnia się za pomocą turbiny rozdrabniającej o dużej szybkości a dalej za pomocą kruszarki kulowej, do uzyskania D50 rzędu od 1 do 3 µm i D90 zawartej między 3 i 8 µm. W przypadku, gdy nie zastosowano środka zagęszczającego pochodzenia mineralnego, następnie dodaje się środek zagęszczający pochodzenia naturalnego (Rhodopol G) i miesza się do uzyskania odpowiedniej lepkości. Proszki zwilżalne (lub proszki do oprysku) sporządza się zazwyczaj w taki sposób, aby zawierały od 20% do 95% substancji aktywnych; zazwyczaj proszki te zawierają, poza stałym podłożem, od 0% do 30% środka zwilżającego, od 3% do 20% środka dyspergującego i, w razie potrzeby, od 0,1% do 10% jednego lub więcej stabilizatorów i/lub innych środków pomocniczych, takich jak środki penetrujące, środki wiążące, lub środki przeciwko zbrylaniu, barwniki, itp. Dla otrzymania proszków do oprysku lub proszków zwilżalnych miesza się dokładnie w odpowiednich mieszalnikach substancje aktywne z substancjami pomocniczymi i rozdrabnia się w młynach lub innych odpowiednich rozdrabniarkach. Otrzymuje się proszki do oprysku, których zwilżalność i zawieszalność są korzystne; można sporządzać z nich zawiesiny w wodzie o każdym żądanym stężeniu. Zawiesiny te są stosowane bardzo korzystnie, zwłaszcza przez aplikację na przykład na liście roślin lub na nasiona. Oto przykłady różnych kompozycji proszków zwilżalnych (lub proszków do oprysku): P r z y k ł a d PM1 - substancje aktywne 50% - alkohol tłuszczowy etoksylowany (środek zwilżający) 2,5% - fenyloetylofenol etoksylowany (środek dyspergujący) 5% - kreda (obojętne podłoże) 42,5% P r z y k ł a d PM 2 - substancje aktywne 10% - alkohol syntetyczny okso typu rozgałęzionego, etoksylowany przy C 13 8 do 10 cząsteczkami tlenku etylenu (środek zwilżający) 0,75% - obojętny lignosulfonian wapnia (środek dyspergujący) 12% - węglan wapnia (obojętny wypełniacz) q.s.ad 100%

10 10 PL B1 P r z y k ł a d PM3 Ten proszek zwilżalny zawiera takie same składniki jak w przykładzie poprzednim, w proporcjach jak niżej: - substancje aktywne 75% - środek zwilżający 1,50% - środek dyspergujący 8% - węglan wapnia (obojętny wypełniacz) q.s.ad 100% P r z y k ł a d PM 4 - substancje aktywne 90% - alkohol tłuszczowy etoksylowany (środek zwilżający) 4% - fenyloetylofenol etoksylowany (środek dyspergujący) 6% P r z y k ł a d PM5 - substancje aktywne 50% - mieszanina anionowych i niejonowych środków powierzchniowo czynnych (środek zwilżający) 2,5% - lignosulfonian sodu (środek dyspergujący) 5% - glinka kaolinowa (obojętny wypełniacz) 42,5% Dyspersje i emulsje wodne, na przykład kompozycje otrzymane przez rozcieńczenie wodą proszku zwilżalnego według wynalazku, mieszczą się w ogólnych ramach niniejszego wynalazku. Emulsje mogą być typu woda-w-oleju lub olej-w-wodzie i mogą mieć konsystencję gęstą, taką jak konsystencja majonezu. Kompozycje grzybobójcze według wynalazku, których formą użytkową są granulaty dające się dyspergować w wodzie, również mieszczą się w ramach niniejszego wynalazku. Takie dyspergowalne granulaty o gęstości pozornej zawartej zazwyczaj między około 0,3 i 0,6 mają rozmiar cząstek zawarty zazwyczaj między około 150 i 2000, a korzystnie między 300 i 1500 mikronów. Zawartość substancji aktywnych w tych granulatach mieści się zazwyczaj między około 1% i 90%, a korzystnie między 25% i 90%. Reszta granulatu składa się zasadniczo ze stałego wypełniacza i ewentualnie adiuwantów powierzchniowo czynnych, nadających granulatowi właściwość dyspergowalności w wodzie. Granulaty te mogą być zasadniczo dwóch różnych typów, zależnie od tego, czy zawarty w nich wypełniacz jest rozpuszczalny w wodzie, czy nie. Jeśli wypełniacz jest rozpuszczalny w wodzie, może on być mineralny lub, korzystnie, organiczny. Doskonałe rezulaty otrzymano z mocznikiem. W przypadku wypełniacza nierozpuszczalnego jest to korzystnie wypełniacz mineralny, na przykład kaolin lub bentonit. Korzystnie towarzyszą mu środki powierzchniowo czynne (w ilości od 2 do 20% wagowych granulatu), których ponad połowę stanowią, na przykład, co najmniej jeden środek dyspergujący, zasadniczo anionowy, taki jak polinaftalenosulfonian metalu alkalicznego lub ziem alkalicznych lub lignosulfonian metalu alkalicznego lub ziem alkalicznych, a resztę stanowią niejonowe lub anionowe środki zwilżające, takie jak alkilonaftalenosulfonian metalu alkalicznego lub ziem alkalicznych. Ponadto, chociaż nie jest to niezbędne, można dodać inne adiuwanty, takie jak środki przeciw pienieniu. Granulat może być wytworzony przez zmieszanie niezbędnych składników, a następnie granulowanie znanymi sposobami (drażerowanie, złoże fluidalne, atomizer, wytłaczanie, itp.). Zazwyczaj kończy się rozdrabnianiem a następnie przesiewaniem do rozmiaru cząstki wybranego z podanego wyżej zakresu. Można również używać granulaty otrzymane jak poprzednio, impregnowane następnie kompozycją zawierającą substancje aktywne. Korzystnie, granulat otrzymuje się przez wytłaczanie, przy postępowaniu podanym w przykładach poniżej. P r z y k ł a d GDI: Granulaty dyspergowalne W mieszalniku miesza się 90% wagowych substancji aktywnych i 10% mocznika w perełkach. Następnie mieszaninę rozdrabnia się w kruszarce kłowej. Otrzymuje się proszek, która nawilża się wodą w ilości około 8% wagowych. Wilgotny proszek wytłacza się w wytłaczarce z wałkiem perforowanym. Otrzymuje się granulat, który suszy się, następnie rozdrabnia i przesiewa tak, aby zachować tylko granulki o średnicy zawartej między 150 i 2000 mikronów. P r z y k ł a d GD2: Granulaty dyspergowalne W mieszalniku miesza się następujące składniki: - substancje aktywne 75% - środek zwilżający (alkilonaftalenosulfonian sodu) 2%

11 PL B środek dyspergujący (polinaftalenosulfonian sodu) 8% - obojętny wypełniacz nierozpuszczalny w wodzie (kaolin) 15% Mieszaninę tę granuluje się w złożu fluidalnym, w obecności wody, następnie suszy, rozdrabnia i przesiewa tak, aby otrzymać granulki o rozmiarze zawartym między 0,15 i 0,80 mm. Omawiane granulaty mogą być stosowane same, w roztworze lub w dyspersji w wodzie tak, aby uzyskać pożądaną dawkę. Można je również stosować do sporządzania kompozycji z innymi substancjami aktywnymi, zwłaszcza grzybobójczymi, przy czym te ostatnie mają formę proszków zwilżalnych lub granulatów lub zawiesin wodnych. Kompozycje grzybobójcze według wynalazku zawierają zwykle od 0,5 do 95% kombinacji związku (I) i związku (II). Może to dotyczyć kompozycji stężonej, to znaczy produktu handlowego łączącego związek (I) i związek (II). Może to również dotyczyć kompozycji rozcieńczonej gotowej do aplikacji na przeznaczone do niej uprawy. W tym ostatnim przypadku rozcieńczenie wodą może być prowadzone bądź przy użyciu stężonej kompozycji handlowej zawierającej związek (I) i związek (II) (mieszanina ta jest nazywana gotową do użycia lub ready mix, w języku angielskim), bądź przy użyciu sporządzonej na poczekaniu mieszaniny (nazywanej po angielsku tank mix ) dwóch stężonych kompozycji handlowych zawierających odpowiednio związek (I) i związek (II). Na koniec, przedmiotem wynalazku jest sposób zwalczania, w celu leczenia lub zapobiegania, grzybów fitopatogenów upraw, charakteryzujący się tym, że na rośliny przeznaczone do traktowania aplikuje się skuteczną i nie fitotoksyczną ilość kompozycji grzybobójczej według wynalazku. Grzybami fitopatogenami upraw które mogą być zwalczane sposobem według wynalazku są zwłaszcza: - z grupy Oomycetes - z roazaju Phytophthjora taki jak Phytophtora infestans (zaraza ziemniaczana psiankowatych, zwłaszcza ziemniaka lub pomidora), - z rodziny Peronospora, zwłaszcza Plasmopara viticola (mączniak rzekomy winorośli), Plasmopara halstedii (mączniak rzekomy słonecznika), Pseudoperonospora sp. (zwłaszcza mączniak rzekomy dyniowatych i chmielu), Bremia lactucae (mączniak rzekomy sałaty), Peronospora tabacinae (mączniak rzekomy tytoniu), Peronospora parasitica (mączniak rzekomy kapusty), Peronospora viciae (mączniak rzekomy grochu), Peronospora destructor (mączniak rzekomy cebuli); - z grupy Adelomycetes: - z rodzaju Alternaria, na przykład Alternaria solani (alternarioza psiankowatych, zwłaszcza pomidora i ziemniaka), - z rodzaju Guignardia, zwłaszcza Guignardia bidwelli (czarna zgnilizna winorośli), z rodzaju Oidium, na przykład mączniak właściwy winorośli (Uncinula necator), mączniak właściwy upraw warzywnych, na przykład Erysiphe polygoni (mączniak właściwy krzyżowych), Leveillula taurica, Erysiphe cichoacearum, Sphaerotheca fuligena (mączniak właściwy dyniowatych, złożonych, pomidora), Erysiphe communis (mączniak właściwy buraka i kapusty), Erysiphe pisi (mączniak właściwy grochu, lucerny), Erysiphe polyphaga (mączniak właściwy fasoli i ogórka), Erysiphe umbelliferarum (mączniak właściwy baldaszkowatych, zwłaszcza marchwi), Sphaerotheca humuli (mączniak właściwy chmielu); - z grupy grzybów glebowych: - z rodzaju Pythium sp., z rodzaju Apnanomyces sp., zwłaszcza Aphanomyces euteiches (zgnilizna grochu), Aphanomyces cochlioides (czarna zgnilizna buraka). Wyrażenie aplikuje się na rośliny przeznaczone do traktowania oznacza, w rozumieniu niniejszego tekstu, że kompozycje grzybobójcze będące przedmiotem niniejszego wynalazku mogą być aplikowane za pomocą różnych sposobów traktowania, takich jak: - oprysk cieczy zawierającej jedną z omawianych kompozycji na części naziemnie omawianych roślin, - opylanie, wprowadzanie do gleby granulatów lub proszków, podlewanie wokół omawianych roślin, a w przypadku drzew iniekcję lub bielenie, - zaprawianie lub otoczkowanie nasion omawianych roślin za pomocą półpłynnej cieczy zawierającej jedną z omawianych kompozycji. Korzystnym sposobem traktowania jest oprysk cieczą na naziemne części roślin przeznaczonych do traktowania.

12 12 PL B1 Poniższe przykłady są podane wyłącznie, jako ilustrujące wynalazek i w żadnym wypadku nie ograniczają go. Wprawdzie wynalazek został opisany w odniesieniu do licznych korzystnych wariantów, specjalista będzie mógł ocenić, że różne modyfikacje, substytucje, ominięcia i zmiany mogą być dokonane bez wychodzenia poza sens wynalazku. Tak, więc jest dobrze zrozumiałe, że zakres niniejszego wynalazku jest ograniczony wyłącznie przez zakres zastrzeżeń patentowych poniżej, a także przez ich odpowiedniki. P r z y k ł a d: Badanie kompozycji do zwalczania zarazy ziemniaczanej (Phytophtora infestans; działanie zapobiegawcze). W teście tym stosuje się następujące substancje aktywne: - Związek (la) w formie stężonej zawiesiny (10 SC) - Związek (II): chlorowodorek propamokarbu (Previcur-N w formie rozpuszczalnego koncentratu (66,5 SL). Rośliny ziemniaka (trzytygodniowe) traktuje się przez automatyczny oprysk (Mardrive) w dawce 200 l/ha. Sześć testów prowadzi się w jednakowy sposób. Różne stosunki zmieszanych ( tank-mix ) związków (la) i (II) podane są w tabeli wyników w g/ha. Po 24 godzinach od zabiegu wszystkie rośliny zakaża się zawiesiną zarodni Phytophtora infestans, w ilości zarodników na ml. Zakażone rośliny przykrywa się na 2 dni, a następnie utrzymuje w atmosferze kontrolowanej w temperaturze 20 C, do odczytu wyników. Stopień zakażenia ocenia się przez zapis w skali od 1 do 10, przy czym wartość 0 oznacza brak choroby, a wartość 100 oznacza całkowite zakażenie (100%). Stopień, w procentach, zwalczenia choroby oblicza się dla każdego zabiegu w odniesieniu do roślin nietraktowanych, a wyniki toeretyczne oblicza się w oparciu o opisany poprzednio wzór Colby'ego. Różnica między wynikami doświadczalnymi a wynikami obliczonymi pozwala określić stopień synergizmu między dwoma związkami. Wyniki są zestawione w tabeli poniżej. Próba ze związkiem (Ia) i związkiem (II) Stężenie (g/ha) Ocena Skuteczność % Synergizm (Colby) Związek (la) Związek (II) 5 4, , , , (Ia) + (II) 1/ , (Ia) + (II) 1/ , (Ia) + (II) 1/ , (Ia) + (II) 1/ , Kontrola nie traktowana: ocena 8,3 Kompozycje według wynalazku zawierające związek (la) i związek (II) wykazują silny synergizm, niezależnie od wielkości dawek każdej z substancji aktywnych i niezależnie od stosunku związek (la)/związek (II). Zastrzeżenia patentowe 1. Kompozycje grzybobójcze zawierające a) pochodną pirydylometylobenzamidu o wzorze (I):

13 PL B1 13 w którym: R 1 jest atomem wodoru, R 2 jest atomem wodoru; R 3 i R 4 są jednakowe lub różne, są niezależnie wybrane spośród grupy obejmującej R 3 atom fluorowca, alkil zawierający od 1 do 10 atomów węgla, z których każdy jest ewentualnie podstawiony atomem fluorowca, R 4 atom fluorowca, grupę cyjanową, grupę nitrową, grupę E, OE lub SE, gdzie E oznacza alkil zawierający od 1 do 10 atomów węgla, fenyl, pirolil, z których każdy jest ewentualnie podstawiony atomem fluorowca, grupą cyjanową lub fenylem, c oznacza 1, 2, 3 lub 4; q oznacza 2; a także ich sole addycyjne z kwasem lub zasadą, nadające się do stosowania w rolnictwie; i b) związek (II) który jest propamokarbem, przy czym stosunek związek (I)/związek (II) jest zawarty między 1/500 i 1/1. 2. Kompozycje grzybobójcze według zastrz. 1, znamienne tym, że związek o wzorze (I) jest wybrany spośród: 2,6-dichloro-N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}benzamidu N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}-2-fluoro-6-nitrobenzamidu, i N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}-2-metylo-6-nitrobenzamidu, oraz ich soli addycyjnych z kwasem lub zasadą, nadających się do stosowania w rolnictwie. 3. Kompozycje grzybobójcze według zastrz. 1, znamienne tym, że związek (I) jest wybrany spośród 2,6-dichloro-N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}benzamidu, N-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}-2-fluoro-6-nitrobenzamidu i N-{[3-chloro-5- -(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}-2-metylo-6-nitrobenzamidu a związek (II) jest propamokarbem. 4. Kompozycje grzybobójcze według zastrz. 3, znamienne tym, że związek (I) jest 2,6- -dichloro-n-{[3-chloro-5-(trifluorometylo)-2-pirydynylo]metylo}benzamidem a związek (II) jest propamokarbem. 5. Kompozycje grzybobójcze według zastrz. 1, znamienne tym, że stosunek związek (I)/związek (II) jest zawarty między 1/200 i 1/5. 6. Kompozycje grzybobójcze według zastrz. 1, znamienne tym, że stosunek związek (I)/związek (II) jest zawarty między 1/150 i 1/ Kompozycje grzybobójcze według zastrz. 1, znamienne tym, że stosunek związek (I)/związek (II) jest tak dobrany, aby wywołać efekt synergiczny. 8. Synergiczne kompozycje grzybobójcze według zastrz. 7, znamienne tym, że stosunek związek (I)/związek (II) jest zawarty między 1/200 i 1/5. 9. Synergiczne kompozycje grzybobójcze według zastrz. 8, znamienne tym, że stosunek związek (I)/związek (II) jest zawarty między 1/140 i 1/ Kompozycje grzybobójcze według jednego z zastrz. 1 do 9, znamienne tym, że zawierają poza związkami (I) i (II) obojętne podłoże dopuszczalne w rolnictwie i ewentualnie środek powierzchniowo czynny dopuszczalny w rolnictwie.

14 14 PL B1 11. Kompozycje grzybobójcze według jednego z zastrz. 1 do 10, znamienne tym, że zawierają od 0,5 do 99% kombinacji związku (I) i związku (II). 12. Sposób zwalczania grzybów fitopatogenów upraw w celu leczenia lub zapobiegania, znamienny tym, że na glebę, na której rosną lub mają rosnąć rośliny, na liście i/lub owoce roślin lub na nasiona roślin aplikuje się skuteczną (agronomicznie skuteczną) i nie fitotoksyczną ilość kompozycji grzybobójczej określonej w zastrz. 1 do Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że kompozycję grzybobójczą aplikuje się przez oprysk cieczy na części naziemne roślin przeznaczonych do traktowania. 14. Sposób według zastrz. 12 albo 13, znamienny tym, że ilość kompozycji grzybobójczej odpowiada dawce związku (I) i związku (II) zawartej między około 1 g/ha i około 1000 g/ha. 15. Sposób według zastrz. 12 do 14, znamienny tym, że traktowaną uprawą jest pomidor, ziemniak lub winorośl. 16. Sposób według zastrz. 15, znamienny tym, że traktowanym fitopatogennym grzybem jest zaraza ziemniaczana pomidora i ziemniaka oraz mączniak rzekomy winorośli. 17. Produkt zawierający związek o wzorze (I) i związek (II), jako preparat kombinowany do stosowania równoczesnego, rozdzielnego lub sekwencyjnego przy zwalczaniu grzybów fitopatogenów upraw w miejscu ich występowania. Departament Wydawnictw UP RP Cena 4,92 zł (w tym 23% VAT)