KATARZYNA MACIEJEWSKA

Transkrypt

1 KATARZYNA MACIEJEWSKA Pedagogika i dydaktyka (wybrane zagadnienia)

2 TERMINY ZAJĘĆ 14 X ( ); 4 XI ( ); 2 XII ( ); 16 XII ( ); 20 I ( ) WARUNKI ZALICZENIA Egzamin ustny lub pisemny - egzamin ustny z materiału przedstawionego na wykładach; - egzamin pisemny praca napisana w domu (5-7 stron) na wybrany przez siebie temat, w oparciu o literaturę. MoŜliwość przepisania oceny w indeksie przedmiot: PEDAGOGIKA z oceną z egzaminu oraz obecność na zajęciach. KONTAKT k.p.maciejewscy@gmail.com tel. kom

3 ZAKRES MATERIAŁU Metody i zasady nauczania. Osobowość nauczyciela. Budowanie autorytetu. Budowanie więzi z wychowankami. Czynniki zakłócające ład, porządek w klasie.

4 LITERATURA POMOCNICZA M. Braun-Gałkowska, Psychologia domowa. Z. Chlewicki, Dojrzałość, osobowość, sumienie, religijność. K. Denek, U. Morszczyńska, W. Morszczyński, S. Cz. Michałowski, Dziecko w świecie wartości, cz. 1. B. Dymara, M. Łopatkowa, M. Z. Pilinowa, A. Murzyn, Dziecko w świecie wartości, cz. 2. S. Kunowski, Podstawy współczesnej pedagogiki. M. Łobocki, ABC wychowania. H.-P. Nolting, Jak zachować porządek w klasie. I. Obuchowska, Drogi dorastania. Psychologia rozwojowa okresu dorastania dla rodziców i wychowawców. K. Ostrowska, W poszukiwaniu wartości. J. Pielachowski, Klasa chodzi po klasie i nie zwraca uwagi na moje uwagi. J. Robertson, Jak zapewnić dyscyplinę, ład i uwagę w klasie? A. Solak, Człowiek i jego wychowanie. Zagadnienia wybrane. E. Sujak, śycie jako zadanie J. Tarnowski, Jak wychowywać?

5

6 KONSPEKT LEKCJI

7 KONSPEKT słowo konspekt z języka łacińskiego conspectus oznacza rzut oka, szkic, przegląd WyróŜniamy dwa rodzaje konspektów: rozszerzony (scenariusz) skrócony

8 ELEMENTY KONSPEKTU: poziom nauczania temat lekcji cele lekcji formy pracy uczniów metody, techniki nauczania środki dydaktyczne przebieg lekcji zadanie domowe literatura uwagi

9 CELE LEKCJI

10 Cele ogólne stają się operacyjnymi pod warunkiem ich konkretyzacji, uszczegółowienia, sprecyzowania i upodmiotowienia osoby osiągającej cel. We właściwym projektowaniu celów i ich operacjonalizacji pomocne są tzw. taksonomie celów. Pomagają one zoperacjonalizować cele, interpretować cele ogólne, wyznaczać zadania oraz określać wymagania na poszczególne stopnie szkolne.

11 TAKSONOMIA CELÓW WG B. NIEMIERKI POZIOM WIADOMOŚCI Zapamiętanie wiadomości Zrozumienie wiadomości wiedzieć rozumieć nazwać zdefiniować wymienić zidentyfikować wyliczyć streścić wyjaśnić zilustrować rozróżnić

12 POZIOM UMIEJĘTNOŚCI Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych kształtować kształtować rozwiązać zastosować porównać sklasyfikować narysować scharakteryzować wybrać sposób określić wykreślić dowieść przewidzieć zanalizować wykryć ocenić zaproponować zaplanować

13 Cele lekcji Uczeń powinien: wymienić wyjaśnić porównać zaproponować

14 FORMY LEKCJI

15 frontalna (zbiorowa) grupowa jednolita lub zróŝnicowana indywidualna jednolita lub zróŝnicowana

16 METODA A TECHNIKA

17 WYJAŚNIENIE POJĘCIA: metoda pochodzi się z języka greckiego: methodos i oznacza drogę oraz sposób dochodzenia do prawdy, sposób poszukiwania prawdy, osiągnięcie zamierzonego celu

18 W. Okoń definiuje metodę, jako systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umoŝliwiający osiągnięcie celów kształcenia, inaczej mówiąc, jest to wypróbowany układ czynności nauczycieli i uczniów realizowanych świadomie w celu spowodowania załoŝonych zmian w osobowościach uczniów.

19 Nie moŝna utoŝsamiać metody z techniką. Technika nauczania - to swoisty przepis na organizację sytuacji dydaktycznej; moŝe być potraktowana jako fragment lub element metody.

20 Technika działania w ramach jakiejś metody Metoda systematycznie stosowany sposób pracy umoŝliwiający osiągnięcie celów kształcenia

21 KLASYFIKACJA METOD

22 W. Okoń: metody oparte na obserwacji - przede wszystkim pokaz metody oparte na słowie - pogadanka, dyskusja, opis, opowiadanie, wykład, posługiwanie się ksiąŝką metody skoncentrowane na działaniu - metoda laboratoryjna, zajęcia warsztatowe i ćwiczenia praktyczne

23 W. Okoń ukazuje cztery drogi uczenia się i nauczania: uczenie się przez działanie - łączy poznanie z praktycznym działaniem ucznia uczenie się przez odkrywanie - przede wszystkim samodzielne rozwiązywanie problemów uczenie się przez przeŝywanie - zdobywanie wiedzy, które angaŝuje ucznia uczuciowo uczenie się przez przyswajanie - polega na zapamiętywaniu przez ucznia podanych informacji, przez co zdobywa on pewien zasób usystematyzowanej wiedzy

24 KRYTERIA DECYDUJĄCE O WYBORZE METODY

25 Cele lekcji Treści lekcji Baza dydaktyczna Nauczyciel Uczniowie - wiek - poziom intelektualny - samopoczucie

26 ŚRODKI DYDAKTYCZNE

27 Cz. Kupisiewicz: przedmioty materialne, które dostarczając uczniom określonych bodźców oddziałujących na ich wzrok, słuch, dotyk itp., ułatwiają bezpośrednie i pośrednie poznawanie rzeczywistości, dzięki czemu usprawniają proces nauczania - uczenia się, a przez to wpływają na jego efekty końcowe

28 Cz. Kupisiewicz dzieli środki dydaktyczne ze względu na rodzaj eksponowanych bodźców: a) wzrokowe b) słuchowe c) wzrokowo-słuchowe d) środki częściowo automatyzujące proces nauczania - uczenia się

29 Zasady wykorzystania środków dydaktycznych: środki dydaktyczne są ściśle związane z celami i treścią katechezy środki dydaktyczne wykorzystywane są zgodnie z ich funkcją środki dydaktyczne uwzględniają moŝliwości ucznia środki dydaktyczne uwzględniają umiejętności nauczyciela środki dydaktyczne uwzględniają przestrzeń edukacyjną (warunki bazowe) środki dydaktyczne spełniają wysoką jakość wykonania i bezpieczeństwa

30 Klasa 1 - szkoła ponadgimnazjalna Temat lekcji: Cele lekcji Uczeń powinien: wymienić zinterpretować wyjaśnić Formy pracy indywidualna, frontalna, grupowa Metody m. słowne: dyskusja, praca z tekstem, praca z obrazem Środki dydaktyczne podręcznik ucznia, zeszyt, obrazy związane z rodziną

31 Przebieg lekcji Literatura B. Cavaraugh, Opowiadania o mądrości Uwagi

32 Klasa 1 - szkoła ponadgimnazjalna Temat lekcji: Cele lekcji: Formy pracy: indywidualna, frontalna, grupowa Przebieg lekcji Metody i techniki Środki dydaktyczne Uwagi 1. Przypominając treść poprzedniej lekcji, pytamy: słowna (rozmowa) 2. Uczniowie oglądają ilustracje znajdujące się po prawej stronie podręcznika ucznia. oglądowa (praca z obrazem) podręcznik ucznia 3. Utrwaleniem tej części lekcji jest ćwiczenie 2 z kart pracy. Polega ono na samodzielnym połączeniu liter zgodnie z umieszczonymi wskazówkami. zajęć praktycznych (wypełnianie kart pracy) karty pracy

33 METODYKA STAWIANIA PYTAŃ FORMUŁOWANIE POLECEŃ

34 Skuteczne stawianie pytań wymaga uwzględnienia następujących warunków: poprawne formułowanie i staranna dykcja skierowanie pytania do uczniów unikanie pytań, na które uczeń moŝe odpowiedzieć tylko: TAK lub NIE unikanie pytań rozpoczynających się od wyraŝenia: CZY unikanie nadmiaru pytań korygowanie błędnych odpowiedzi dostosowanie pytania do moŝliwości intelektualnych ucznia

35 TAKSONOMIA PYTAŃ WG BLOOMA 1. WIEDZA Jeśli celem nauczyciela jest stwierdzenie, czy uczniowie pamiętają: nazwy, fakty, słowa, wówczas zadaje pytania wymagające przypomnienia sobie wiedzy. Wyrazy znajdujące się w pytaniach o wiedzę: co? kto? gdzie? kiedy?

36 2. ZROZUMIENIE Pytania o zrozumienie zadaje nauczyciel, gdy chce pomóc uczniom w uporządkowaniu poznanych faktów. W pytaniach o zrozumienie znajdują się zwykle słowa: opisać, wyrazić własnymi słowami, wytłumaczyć

37 3. ZASTOSOWANIE Gdy nauczyciel chce nauczyć uczniów wykorzystania zdobytej wiedzy do rozwiązania problemów, wtedy zadaje pytania wymagające zastosowań. Wyrazy w pytaniach mających pokazać umiejętność zastosowania: wybierz, posłuŝ się, podaj przykład, zastosuj

38 4. ANALIZA Stosowana wówczas, gdy nauczyciel pragnie pomóc uczniom w rozwijaniu umiejętności analizowania poznawanych faktów, zdarzeń, zjawisk, odnajdowania uwarunkowań przyczynowo-skutkowych. Wyrazy uŝywane w pytaniach analitycznych: dlaczego? jakie czynniki? podaj przykłady świadczące o...

39 5. SYNTEZA Jeśli celem nauczyciela jest pomóc uczniom w odkrywaniu nowych relacji i ujęć informacji, zadaje pytania o charakterze syntetyzującym. Takie pytania szczególnie rozwijają twórcze umiejętności. Wyrazy i zwroty często występujące w pytaniach o syntezę: co zdarzyłoby się gdyby..., rozwinąć, przewidzieć, wytworzyć

40 6. EWALUACJA Wspieranie uczniów w rozwoju umiejętności dokonywania ocen, wartościowania, wymaga zadawania pytań ewaluacyjnych. Prosimy w nich uczniów o wyraŝenie opinii. Wyrazy uŝywane w pytaniach ewaluacyjnych to: oceń, osądź, zdecyduj, usprawiedliw

41 PRZYKŁADOWE METODY

42 NA ZAPOZNANIE SIĘ: akrostych herb kwiat imię i nastrój (kaŝdy z uczestników mówi swoje imię w określony, podany przez prowadzącego sposób, np. bardzo wesoło, smutno, ) imię i gest (kaŝdy z uczestników mówi swoje imię, dołączając do tego dowolnie wybrany przez siebie gest; reszta grupy powtarza imię i gest) imię i cecha charakteryzująca osobę

43 ALFABET WYCHOWAWCY Akceptuj swego ucznia Bądź dla niego oparciem Chwal go za to co dobre Dotrzymuj przyrzeczeń Egzekwuj prawa i obowiązki Formułuj precyzyjnie wymagania Gospodaruj efektywnie jego czasem Hamuj dyskretnie niewłaściwe zapędy Interesuj się jego osobą Jednocz jego rozum, ducha i ciało Kieruj wszechstronnie jego rozwojem Licz się z jego zdaniem

44 Łagodź stresy i cierpienia Miej cierpliwość Nie oszukuj go Okazuj mu zaufanie PokaŜ, Ŝe jesteś omylny Rozwijaj jego samodzielność Słuchaj uwaŝnie tego, co mówi Troszcz się o niego UkaŜ mu wartość i piękno Ŝycia Wierz w jego moŝliwości Y...? (niewiadoma bądź na nią przygotowany) Zachęcaj go do dalszej pracy