ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY

Transkrypt

1 ODPOWIEDZI I SHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Poprawne rozwiązania zadań, uwzględniające inny tok rozumowania niż podany w modelu, oceniane są zgodnie z zasadami punktacji. Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi (z których jedna jest prawidłowa, inne nieprawidłowe), to nie otrzymuje punktów za żadną z nich. Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji..., to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat. Dobór współczynników w równaniach reakcji chemicznych może różnić się od przedstawionego w modelu (np. mogą być zwielokrotnione), ale bilans musi być prawidłowy. Niewłaściwy dobór brak współczynników powoduje utratę punktu za zapis tego równania. W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda, wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką. Błędny zapis jednostki jej brak przy ostatecznym wyniku liczbowym powoduje utratę punktu. W obliczeniach wymagane jest poprawne zaokrąglanie wyników liczbowych. Za poprawne obliczenia będące konsekwencją zastosowania niepoprawnej metody zdający nie otrzymuje punktów. Za poprawne spostrzeżenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwie zaprojektowanego doświadczenia zdający nie otrzymuje punktów. Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) nie odejmuje się punktów. Zapis, w równaniach reakcji nie jest wymagany. Należy uznać jako oznaczenie podwyższonej temperatury. W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak nie powoduje utraty punktów. Elementy odpowiedzi umieszczone w nawiasach nie są wymagane.

2 Punktacja Zadanie Model odpowiedzi Uwagi za czynność za zadanie. a) - Za podanie symboli pierwiastków: Pierwiastek I: Sr Pierwiastek II: u Pierwiastek III: Se b) - Za określenie: Blok energetyczny: d. - Za przedstawienie elektronów walencyjnych graficznym schematem klatkowym: 4s 4p 4 (4s) (4p) Zwroty strzałek symbolizujących niesparowane elektrony na podpowłoce 4p mogą być przeciwne niż na rysunku, ale wszystkie muszą być takie same.. - Za napisanie równania przemiany: Pu + ( ) n Nb+ I+ ( ) n Zdający otrzymuje p., jeżeli wykona poprawnie wszystkie wymagane elementy polecenia. Zdający otrzymuje p., jeżeli błędnie zidentyfikuje pierwiastek E (popełni błąd w określeniu jego liczby atomowej symbolu), ale poprawnie wykona pozostałe elementy polecenia. x

3 4. - Za ocenę prawdziwości zdań:... W wiązaniu koordynacyjnym wspólna para elektronowa pochodzi od dwóch atomów tworzących to wiązanie. Kowalencyjne wiązanie podwójne tworzą dwie pary elektronów, z których jedna stanowi wiązanie σ, a druga wiązanie π. Wiązanie jonowe tworzy się w wyniku przeniesienia jednego kilku elektronów z atomu bardziej elektroujemnego do atomu mniej elektroujemnego i elektrostatycznego przyciągania się powstałych jonów. F P F Za odpowiedzi p. Za odpowiedzi p. Za brak odpowiedzi 0 p Za metodę łączącą dane z szukaną. - Za obliczenia i wynik z jednostką: 4,66% a (PO 4 ). Przykładowe rozwiązanie I: M = 4 g mol - M = 0 g mol - P O 5 a (PO4 ) 00 g fosforytu zawiera 0 g P O 5 0 g 0 g masa a (PO 4 ) w 00 g fosforytu = = 4,66 g 4 g próbka fosforytu zawiera 4,66% a (PO 4 ) Należy zwrócić uwagę na zależność wartości wyniku końcowego od ewentualnych wcześniejszych zaokrągleń. Należy uznać za poprawne wszystkie wyniki, które są konsekwencją przyjętych przez zdającego poprawnych zaokrągleń. Przykładowe rozwiązanie II: M = 4 g mol - M = 0 g mol - P O 5 a (PO4 ) 0% 4 g = % a (PO4) 0 g 0 g 0% % a (PO 4 ) = = 4,66% 4 g

4 6. - Za wskazanie: Wzrost ciśnienia spowoduje wzrost wydajności reakcji oznaczonej literą A Za określenie typu reakcji: Reakcja I jest egzotermiczna egzo- Reakcja II jest endotermiczna endo Za podanie entalpii reakcji B: o Standardowa entalpia reakcji B ΔH B = 4 kj 9. a) - Za uzupełnienie schematu doświadczenia: NaOH (aq) NaOH (aq) może znajdować się w probówce, a uso 4 (aq) można dodawać do probówki. uso 4 (aq) b) - Za napisanie równania reakcji: u + + OH u(oh) u + + SO 4 + Na + + OH Na + + SO 4 + u(oh) c) - Za opis zmian: tworzy się czarny osad (niebieski) osad zmienia barwę na czarną tworzy się czarna zawiesina (niebieska) zawiesina zmienia barwę na czarną 4

5 0. - Za metodę łączącą dane z szukanymi. - Za odpowiedź: (Najwięcej jest jonów) l chlorkowych n l 0,06 mola Przykładowe rozwiązanie: g n Kl = 74,5 g mol 0,0 mola g n Nal = 58,5 g mol 0,0 mola g n NaBr = 0 g mol 0,0 mola Z równań reakcji dysocjacji soli wynika, że roztwór zawiera: n K = 0,0 mola n = (0,0 + 0,0) mola = 0,05 mola Na n l n Br = (0,0+0,0) mola = 0,06 mola = 0,0 mola. - Za opis zmian: Probówka I: (biały bezbarwny galaretowaty) osad rozpuszcza się osad roztwarza się powstaje (bezbarwny) roztwór Probówka II: (biały bezbarwny galaretowaty) osad rozpuszcza się osad roztwarza się powstaje (bezbarwny) roztwór. - Za napisanie równań reakcji po p. za każde równanie: Probówka I: Zn(OH) + OH [Zn(OH) 4 ] Zn(OH) 4 Probówka II: Zn(OH) + H + Zn + + H O Należy pozytywnie ocenić zapis ze skreśleniami niereagujących jonów. x 5

6 . - Za określenie: (Wodorotlenek cynku ma charakter) amfoteryczny Za metodę łączącą dane z szukanymi: - Za obliczenia i wynik: = 0 4 (mol dm -6 ) a SO 4 - Za (porównanie wartości iloczynu stężeń jonów i I so oraz) stwierdzenie: osad aso 4 wytrąci się. Przykładowe rozwiązanie: 0,0 mol = = a SO4 dm = 0,0 mol dm - Za poprawny wniosek będący wynikiem błędnych obliczeń przyznaje się punkt. = [0,0 (mol dm - )] = 0-4 (mol dm -6 ) a SO 4 ( 0-4 > 6, 0-5, więc) osad aso 4 wytrąci się Za określenie funkcji wody po p. za określenie funkcji wody w każdej reakcji: W reakcji I woda pełniła funkcję kwasu. W reakcji III woda pełniła funkcję kwasu Za napisanie równania reakcji II: SO + H O HSO + H O + SO + H O HSO + H + x 6

7 7. - Za napisanie równań reakcji w wymaganej formie po p. za każde równanie: x Probówka I: OONa + Hl OOH + Nal Probówka II: O + H + O + H O Pozytywnie należy ocenić zapis równania ze skreśleniami niereagujących jonów Za uszeregowanie kwasów: węglowy etanowy chlorowodorowy Dopuszcza się użycie nazw kwasów: solny, octowy 9. - Za uzupełnienie po p. za każdy wiersz tabeli: Wzór soli Odczyn roztworu Równanie reakcji Dopuszcza się zapis równania reakcji dla NH 4 l: NH + 4 NH + H + Za poprawne uzupełnienie każdego wiersza po pkt KNO zasadowy NO + H O HNO + OH NH 4 l kwasowy NH H O NH + H O + x NH H O NH H O + H Za wpisanie do tabeli wzorów: Wzory drobin, które w reakcjach utleniania i redukcji mogą być wyłącznie utleniaczami lo 4 - wyłączne reduktorami utleniaczami reduktorami l lo l Za uzupełnienie kolumn p. Za uzupełnienie kolumn p. Za uzupełnienie kolumny brak odpowiedzi 0 p. 7

8 . a) - Za napisanie równań procesów w formie jonowej: Równanie procesu redukcji: 4 e e e e Równanie procesu utleniania III As O III As O H O H V As O O e 4 4 H V As O e 4 e e H Liczba elektronów może być podana po lewej stronie równania (ze znakiem ). x b) - Za dobranie współczynników reakcji: 4 e + () AsO + () O e + () AsO 4 + H. - Za obliczenia pozwalające ustalić rodzaj półogniwa - Za napisanie schematu półogniwa. H Przykładowe rozwiązanie: SEM = E 0 katody E 0 anody E 0 anody = E 0 katody SEM = 0,4 V 0,60 V = 0,6 V (Schemat półogniwa) Ni/Ni + a) - Za napisanie równania reakcji elektrodowej: A (+) H O 4H + + O + 4e H O H + + O + e Jeżeli zdający w części a) popełni błąd albo dokona bilansu nie w formie jonowej, tylko formalnej, za tę cześć nie otrzymuje punktów, ale otrzymuje punkt za część b), jeżeli współczynniki dobrał poprawnie. Liczba elektronów może być podana po lewej stronie równania (ze znakiem ). b) - Za ocenę: Tak (zmniejszyło się, ponieważ roztwór uległ zatężeniu) Nie (uległo zmianie, ponieważ liczba jonów wodorowych nie uległa zmianie, a ubytek wody był niewielki). Uzasadnienie oceny nie jest wymagane, ale jeśli jest musi być poprawne. 8

9 4. - Za metodę łączącą dane z szukaną. - Za obliczenia i wynik: t = 9650 s Przykładowe rozwiązanie I: 4,48 dm n H = = 0, mol,4 dm mol m = k i t k = M F z t = m F z M i = n F z 0, mol A s mol t = = 9650 s 4 A Przykładowe rozwiązanie II: 4,48 dm mol n H = = 0, mol =,4 dm mol q 0, mol , mol q 8600 A s q = = 8600 t = = mol i 4 A = 9650 s i 5. - Za określenie stopni utlenienia: Stopnie utlenienia atomów węgla -H -OOH -H -OOH -H -OOH III II (+) III Dopuszcza się zapis stopni utlenienia za pomocą cyfr arabskich: (+) Za odpowiedzi p. Za odpowiedzi p. Za brak odpowiedzi 0 p. 9

10 6. - Za narysowanie wzorów produktów nitrowania: Wzór głównego produktu mononitrowania metylobenzenu: Wzór produktu, którego powstanie najmniej: Grupy i NO mogą być zapisane w przeciwnych położeniach orto- i meta-. H NO NO 7. - Za uzupełnienie schematu: Izomer : Izomer : Kolejność podawania wzorów jest dowolna. H H H H H 8. a) - Za wybór odczynnika: woda bromowa b) - Za odpowiedź, np.: Zniknie pomarańczowe czerwonobrunatne brunatne zabarwienie wody bromowej (i powstanie biały osad o charakterystycznym zapachu) woda bromowa odbarwi się Za wybór właściwości: Propanal: b Propano-,,-triol: a c 0

11 0. - Za uzupełnienie schematu: H H OO H 5 H H H H OH + H 5 OH -H -OH. a) - Za podanie wzoru monomeru O O H H b) - Za określenie, np.: (Monomer) jest estrem nienasyconym estrem. (nienasycony) ester. - Za przedstawienie wzoru triglicerydu, np.: Grupy alkilowe kwasów mogą być rozmieszczone w innej kolejności. H OO (H ) 4 H OO 5 H H OO (H ) 4 H OO 5 H H OO (H ) 6 H OO 7 H 5

12 . - Za uzupełnienie schematu: HO Konfiguracja podstawników przy atomie jest dowolna. HO H H OH H 4. - Za podanie wzoru jonu: H H OOH NH Za napisanie wzoru dipeptydu: H( ) H H( ) H N H N H OOH O 6. - Za opisanie zmian: Powstał charakterystyczny zapach (żółty) papierek uniwersalny zabarwił się na kolor niebieski zielony. Dopuszcza się odpowiedzi: Wydzielał się (bezbarwny) gaz zapach

13 7. a) - Za zapis, np.: ONH b) - Za podanie nazwy: wiązanie peptydowe O H N