Spis treści. 1. Problematyka badawcza Charakterystyka populacji Zapotrzebowanie na projekty

Transkrypt

1

2 Spis treści 1. Problematyka badawcza Charakterystyka populacji Zapotrzebowanie na projekty szkoleniowo stażowe Zapotrzebowanie na projekty związane z dofinansowaniem działalności gospodarczej

3 1. Problematyka badawcza W styczniu 2017 r. w powiatach przemyskim ziemskim, leskim i bieszczadzkim przeprowa- oraz dzono badania mające na celu diagnozę kwestii związanych z projektami szkoleniowo-stażowymi projektami dotacyjnymi w zakresie otwierania działalności gospodarczej. Do badań zaproszono osoby po 30. roku życia odwiedzające powiatowe urzędy pracy. jaki poziom motywacji do aktywizacji wykazują badani,; W ramach tematyki dotyczącej projektów szkoleniowych i stażowych, podjęto następujące zagadnie- nia badawcze: jaki jest zakres zainteresowania szkoleniami, jakie szkolenia są najbardziej pożądane przez badanych; jaki jest poziom zainteresowania stażami po szkoleniach; jakie bariery w zakresie wzięcia udziału w projekcie sygnalizowane przezz badanych. jaki poziom przedsiębiorczości wśród badanych; jakiego rodzaju postawy pro przedsiębiorcze przyjmują badani; W ramach tematyki dotyczącej projektów na dotacje na rozpoczęcie działalnościi gospodarczej podję- to następujące zagadnienia badawcze: jak badani określają swoje szanse na rozpoczęcie działalności gospodarczej; jaka jest samoocena badanych w zakresie zdolności przedsiębiorczych; 2. Charakterystyka populacji jakiego rodzaju przeszkody uniemożliwiające rozpoczęcie działalności gospodarczej identyfi- kują badani. Badaniem zostały objęte osoby odwiedzające Powiatowe Urzedy pracy w powiatach: przemy- jest powiat skim ziemskim, leskim i bieszczadzkim. W badanej próbie najliczniej reprezentowany przemyski ziemski (ponad 40% badanych). Pozostałe powiaty to 34% (bieszczadzki) i około 26% (leski). Jeśli chodzi o rozkład próby według płci, to zachodzi on niemal równo (z lekką przewaga li- 36. roku życia. czebną mężczyzn z różnicą około 6%). Ponad połowę badanych (56%) stanowiły osoby, które nie przekroczyły W wieku lat było 23% respondentów a w wieku 46 lat i więcej ponad 21% ankietowanych. Jeśli chodzi o wykształcenie, to wśród badanych przeważały osoby ze średnim wykształce- niem (48%) oraz zasadniczym zawodowym (31%). Respondenci z wykształceniem wyższym stanowili 12% próby, natomiast z podstawowym 8%. Wykształcenie jest tu skorelowane z wiekiem, osoby star- związek zachodzi sze legitymują się niższym wykształceniem niż osoby młodsze. Statystycznie istotny również w przypadku wykształcenia i płci. Kobiety w badanej próbie są lepiej wykształcone od męż- podstawowym czyzn. Zaznacza się wyraźna przewaga mężczyzn w frakcji osób z wykształceniem i zasadniczym zawodowym. Nie widać zasadniczych różnic we frakcji osób z wykształceniem średnim. Kobiety natomiast przeważają we frakcji osób z wykształceniem wyższym. 3

4 Wykres 1. Rozkład próby wg powiatów Wykres 2. Rozkład próby wg płci bieszczadzki; 34,0% przemyski ziemski; 40,4% mężczyźni; 52,8% kobiety; 47,2% leski; 25,6% Wykres 3. Rozkład próby wg wieku Wykres 4. Rozkład próby wg wykształcenia 46 lat i więcej; 21,4% wyższe; 12,3% podstawo- we; 8,5% lat; 23,0% do 36. roku życia; 55,7% średnie; 47,7% zasadnicze zawodowe; 31,5% Zdecydowana większość badanych były to osoby pełnosprawne (94%). Zdecydowana więk- powyżej roku. Jak szość to także osoby zarejestrowane w PUP jako bezrobotne (93%). Około połowa badanych (48%) były to osoby pozostające bez zatrudnienia pokazuje tabela 1, zachodzi statystycznie istotny związek miedzy długością pozostawania bez zatrud- niż nienia i płcią. Otóż kobiety częściej niż mężczyźni deklarowały, że nie pracują dłużej rok. 4

5 Wykres 5. Pozostawanie bez zatrudnienia powyżej 12 miesięcy Tabela 1. Okres pozostawania bez zatrudnienia a płeć Pozostawanie bez zatrudnienia powyżej 12 miesięcy kobiety Płeć mężczyźni Ogółem tak Liczebność % 55,1% 44,9% 100,0% % Płeć 55,6% 40,8% 47,8% nie; 52,2% tak; 47,8% % z Ogółem 26,3% nie Liczebność 52 21,5% 47,8% % 40,3% 59,7% 100,0% % Płeć 44,4% 59,2% 52,2% % z Ogółem 21,1% 31,2% 52,2% Ogółem Liczebność % 47,4% 52,6% 100,0% % Płeć 100,0% 100,0% 100,0% % z Ogółem 47,4% 52,6% 100,0% 80,0% 70,0% 68,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 16,0% 16,8% 10,0% 3,6% 0,0% nie tak, w projekcie szkoleniowym tak, w projekcie stażowym tak, w projekcie dotyczącym dofinansowania działalności gospodarczej (procenty nie sumują się do 100, gdyż badani mogli udzielić więcej niż jednej odpowiedzi) Kolejną kwestią, o jaką zapytano badanych, był ich udział w projektach szkoleniowo stażo- wych oraz dotyczących wsparcia na otwieranie działalności gospodarczej. Wykres 6. Uczestnictwo w projektach 68% ankietowanych nigdy nie uczestniczyło w tego typu projektach. 16% respondentów deklarowało swoje uczestnictwo w projektach szkoleniowych a 17% w projektach stażowych. Niecałe 4% bada- działalności nych deklarowało swój udział w projektach związanych z dofinansowaniem rozpoczęcia gospodarczej. Badania wykazały, że w projektach szkoleniowych i stażowych częściej uczestniczyły kobiety. Deklarujący udział w projektach związanych z dofinansowaniem działalności gospodarczej w byli częściej mężczyźni. 5

6 3. Zapotrzebowanie na projekty szkoleniowo stażowe Respondenci w większości (60%) wykazywali chęć udziału w projektach szkoleniowo - stażobadanych. wych. Chęć wzięcia udziału w tego typu inicjatywach nie była uzależniona od płci Wykres 7. Deklaracje chęci uczestnictwa w projektach szkoleniowo - stażowych nie; 39,6% tak; 60,4% Wykres 8. Powody niechęci do udziału w projektach szkoleniowo - stażowych Powody osobiste 13,6% Mam utrudniony dostęp do miejsc, gdzie odbywają się szkolenia i staże Moja sytuacja rodzinna nie pozwala mi na uczestnictwo w szkoleniach i stażach 4,4% 4,4% Nie lubię uczestniczyć w szkoleniach i stażach 4,4% Nie mam czasu 4,4% Szkolenia i staże nie mają sensu i tak nie pomogą znaleźć pracy 4,0% Nie czuję potrzeby poszerzania mojej wiedzy 3,6% Mam złe doświadczenia dotyczące udziału w szkoleniach 0,8% 0,0% 2,0% 4,0% 6,0% 8,0% 10,0% 12,0% 14,0% 16,0% Poniższe analizy stanowiące dalszą część niniejszego rozdziału powstały na podstawie py- tań zadawanych respondentom wyrażającym chęć udziału w projektach szkoleniowo stażowych. Osoby odpowiadające negatywnie na pytanie dotyczące udziału w projektach podawały róż- z powodów oso- ne powody swoich decyzji. 14% ogółu badanych, nie chce brać udziału w projektach bistych. Ankietowani deklarowali także, że mają utrudniony dostęp do miejsca, gdzie mogłoby się odbywać szkolenia lub staż, na udział nie pozwala im sytuacja rodzinna lub też odczuwają niechęć do 6

7 takich form aktywizacji. Około 4% respondentów uważa, że nie widzi potrzeby poszerzania swojej wiedzy. Około 1% zgłaszało złe doświadczenia z tego typu formami aktywizacji. Tabela 2. Zainteresowanie respondentów szkoleniami Poziom zainteresowania poszczególnymi szkoleniami Prawo jazdy i uprawnienia na autobusy W ogóle nie jestem zainteresowany Raczej nie jestem zainteresowany Trudno powiedzieć Raczej jestem zainteresowany Zdecydowanie jestem zainteresowany Prawo jazdy i uprawnienia na pojazdy ciężarowe W ogóle nie jestem zainteresowany Raczej nie jestem zainteresowany Trudno powiedzieć Raczej jestem zainteresowany Zdecydowanie jestem zainteresowany Szkolenia z zakresu agroturystyki/turystyki W ogóle nie jestem zainteresowany Raczej nie jestem zainteresowany Trudno powiedzieć Raczej jestem zainteresowany Zdecydowanie jestem zainteresowany Szkolenia dające kwalifikacje zawodowe (np. spawacz, obsługa CNC) W ogóle nie jestem zainteresowany Raczej nie jestem zainteresowany Trudno powiedzieć Raczej jestem zainteresowany Zdecydowanie jestem zainteresowany Szkolenia z zakresu informatyki W ogóle nie jestem zainteresowany Raczej nie jestem zainteresowany Trudno powiedzieć Raczej jestem zainteresowany Zdecydowanie jestem zainteresowany Szkolenia z zakresu gastronomii/obsługi gastronomicznej (np. kelner, barman, kucharz) W ogóle nie jestem zainteresowany Raczej nie jestem zainteresowany Trudno powiedzieć Raczej jestem zainteresowany Zdecydowanie jestem zainteresowany % 63,76% 4,03% 3,36% 8,05% 20,81% 71,52% 3,31% 1,32% 7,28% 16,56% 54,67% 8,00% 6,67% 22,00% 8,67% 51,33% 4,67% 4,00% 16,00% 24,00% 49,33% 10,00% 4,00% 14,67% 22,00% 55,70% 7,38% 2,01% 14,77% 20,13% Respondenci, którzy wykazywali zainteresowanie udziałem w projektach, wypowiadali się na temat szkoleń, w jakich chcieliby wziąć udział. Analizy wykazały, że tematyka szkoleń jest skorelowa- związanymi z na z płcią badanych. Mężczyźni częściej wykazywali zainteresowanie szkoleniami uprawnieniami do prowadzenia autobusów, prawem jazdy i uprawnieniami do prowadzenia samowykazywały chodów ciężarowych, czy kursów spawania, obsługi CNC etc. Kobiety częściej zaintere- 7

8 sowanie szkoleniami z zakresu turystyki czy gastronomii. Jednakowym zainteresowaniem cieszyły się szkolenia z zakresu informatyki. Tabela 3. Tematyka szkoleń sugerowana przez respondentów Proponowane szkolenia administracja auto detailing budowlane dekorator wnętrz dozór mienia, stróż florystyka fryzjer handel kasa fiskalna, obsługa. klienta języki obce kosmetyczka\ stylizacja paznokci krawcowa księgowość kurs masażu kurs pilarza (uprawnienia) marketing i zarządzanie monter rusztowań obsługa koparki obsługa wózków widłowych operator HDS operator koparko-ładowarki opieka nad dzieckiem opieka nad osobami starszymi programowanie urządzeń elektronicznych przewodnik turystyczny, górski tapicer Respondenci także samodzielnie określali tematykę szkoleń, jakimi byliby zainteresowani. Listę owych zagadnień zawiera tabela 3. Zauważyć można, ze badani są zasadniczo zainteresowani szkoleniami związanymi z konkretnymi zawodami, umiejętnościami czy uprawnieniami. Pojawiały się także zgłoszenia zapotrzebowania na szkolenia z zakresu nauki języków obcych (i certyfikaty). Wśród zagadnień badani nie wymienialii szkoleń z zakresu umiejętności miękkich. 8

9 Wykres 9. Zainteresowanie respondentów płatnymi stażami nie; 31,8% tak; 73,0% Zadano badanym pytanie, czy byliby zainteresowani odbyciem stażu płatnego (w wysokości miesięcznego stypendium rzędu 1000 zł). Niemal ¾ respondentów na pytanie to odpowiedziało twierdząco, stażem w tej formie nie było zainteresowanych 32% badanych. Ankietowani niezainteresowani stażami, są decyzję argumentowali powodami zilustrowanymi wykresem 10. Wykres 10. Powody braku zainteresowania stażem preferuję umowę o pracę zbyt małe stypendium powody osobiste 6,08% 6,76% 6,76% nie jestem zainteresowana/y tą forma wsparcia 3,38% nie chcę uczestniczyć w biurokracji związanej z odbywaniem stażu nie mam na to czasu staż nie daje faktycznego doświadczenia już odbyłem staż nie kwalifikuje się problemy zdrowotne opieka nad dzieckiem za daleki dojazd za te pieniądze nie daje to zatrudnienia 1,35% 1,35% 1,35% 1,35% 0,68% 0,68% 0,68% 0,68% 0,68% 0,00% 2,00% 4,00% 6,00% 8,00% Respondenci, którzy nie byli zainteresowani odbywaniem staży, głównie zaznaczali, ze interesuje ich umowa o pracę. Zwracali także uwagę na zbyt niskie proponowane stypendium. Wymieniano także bliżej nieokreślone powody osobiste oraz po prostu brak zainteresowania tą formą wsparcia. 9

10 Tabela 4. Preferowana przez respondentów długość stażu Liczba miesięcy % ,40% 2,63% 0,88% 42,98% 0,88% 6,14% 35,09% Badani zostali poproszeni o podanie długości, według nich, optymalnegoo stażu (w zakresie od 3 do 12 miesięcy). Najczęściej respondenci opowiadali się za sześciomiesięcznymm stażem (43%). 35% badanych wybrało najdłuższą opcję 912 miesięcy). Zachodzi w tym przypadku statystycznie istotny związek, jeśli chodzi o płeć ankietowanych, otóż kobiety preferują dłuższe staże. Mężczyźni częściej podawali jako optymalne staże krótsze. Tabela 5. Identyfikowane przez badanych przeszkody w odbywaniu stażu tak transportowe opieka nad dziećmi/osobami zależnymi zdrowotne (rehabilitacja) inne nie Odpowiedzi % 30,70% 12,28% 16,67% 0,88% 0,88% 69,30% Niemal 70% badanych nie miałoby przeszkód w odbyciu stażu. Okołoo 31% respondentów zgłaszało pewne przeszkody, w tym najczęściej były to kwestie związane z opieką nad dziećmi bądź innymi osobami oraz problemy z dojazdem do miejsca, gdzie miałby się odbywać staż. Częściej przez opieką były zgłasza- szkody zgłaszały kobiety. Wszystkie odpowiedzi dotyczące przeszkód związane ne właśnie przez nie. 10

11 4. Zapotrzebowanie na projekty związane z dofinansowaniem działalności gospodarczej Nie; 58,80% Tak; 41,20% Zapytano także badanych o ich chęci do rozpoczęcia działalności gospodarczej w razie otrzy- Ponad 41% re- mania dotacji w łącznej wysokości około zł (dotacja + wsparcie pomostowe). spondentów odpowiedziało na to pytanie twierdząco, wykazując chęć uruchomienia własnego bizne- su. Około 59% ankietowanych nie było zainteresowanych tą forma aktywności. Wykres 11. Gotowość respondentów do udziału w programie dofinansowania Wykres 12. Powody braku zainteresowania rozpoczynaniem działalności gospodarczej z dofinansowaniem nie nadaję się do prowadzenia działalności 15,60% nie mam pomysłu 12,80% boję się 8,00% zbyt wysoki ZUS, biurokracja 40 tysięcy to za mało wiek nie mam czasu słabość rynku sytuacja rodzinna inne stan zrowia brak doświadczenia, wiedzy inne alternatywy pracy 4,00% 3,60% 3,20% 3,20% 2,80% 2,00% 1,20% 1,20% 0,80% 0,40% 0,00% 2,00% 4,00% 6,00% 8,00% 10,00% 12,00% 14,00% 16,00% 18,00% Większość badanych odpowiadających negatywnie na pytanie o otwieranie działalności go- jako powody spodarczej deklarowała, iż nie na daje się do tego typu aktywności. Respondenci zgła- 11

12 szali także brak pomysłu na własny biznes, strach. Były tez głosy dotyczące złych doświadczeń w ramach prowadzonej wczesnej działalności gospodarczej, zbyt wysokie składki ZUS oraz nadmierna biurokracja. Pojawiały się także odpowiedzi dotyczące zbyt niskiej dotacji na rozpoczęcie (40 tysięcy to za mało), kwestie wieku, sytuacji rodzinnej i zdrowotnej. Pojawiały się głosy o słabości lokalnego rynku, braku zbytu, baku zapotrzebowania na potencjalnie oferowane usługi, zbytnie nasycenie ryndziałalność i przyzna- ku. Kobiety nieco częściej niż mężczyźni twierdziły, że nie mają pomysłu na wały, ze boją się prowadzenia własnego biznesu. W przypadkach pozostałych odpowiedzi nie ma różnic, jełki chodzi o płeć. Poniższe analizy stanowiące dalszą część niniejszego rozdziału powstały na podstawie py- dofinansowa- tań zadawanych respondentom wyrażającym chęć udziału w projektach dotyczących nia działalności gospodarczej. Respondentów deklarujących chęć zakładania działalności gospodarczej zapytano o zaawan- sowanie ich pomysłów na własny biznes. 1/3 badanych przyznała, że ma ogólne plany dotyczące fir- Zaawanso- my, około 18% natomiast ma sprecyzowaną koncepcję własnej działalności gospodarczej. wanie na poziomie pomysłu deklarowało kolejne 18%. 31% badanych tej frakcji przyznało, ze jeśli pojawiłaby się możliwość zdobycia dotacji, byliby w stanie opracować pomysł na własną firmę. Wykres 13. Poziom zaawansowania pomysłów na własną działalność wśród respondentów Jak jest możliwość wzięcia dotacji to coś się wymyśli 31,37% Mam jakiś pomysł 17,65% Mam ogólne plany 33,33% Mam precyzyjne plany 17,65% 0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% Badani oceniali swoje predyspozycje do poradzenia działalności gospodarczej. Jako bardzo dobre, określiło swoje predyspozycje 18% respondentów a jako raczej dobre 46% %. Jako średnie, swo- więc, że badani je predyspozycje widzi 35% ankietowanych a jako raczej niskie 1%. Z badań wynika zasadniczo czuja sie na siłach by podjąć i z powodzeniem prowadzić własny biznes. 12

13 Wykres 14. Ocena respondentów swoich predyspozycji do prowadzenia działalności gospodarczej Raczej niskie; 1,0% Bardzo dobre; 17,8% Średnie; 34,7% Raczej dobre; 46,5% Ankietowani zostali poproszeni o dokonanie ocen (w skali od 1 najniższa ocena do 5 - naj- przygotowują- wyższa ocena) poszczególnych form szkoleniowych i doradczych w ramach programu cego do prowadzenia działalności gospodarczej. Wszystkie zaproponowane formy cieszyły się dobrymi ocenami respondentów. Większość badanych przy każdej z propozycji stawiała notę 4 lub 5. Najwyżej oceniane było wsparcie z zakresu spraw formalnych prawnych i księgowych tak w formie doradztwa przed rozpoczęciem działalności gospodarczej jak i w formie doradztwa w pierwszej fazie prowadzenia działalności gospodarczej (tu oceny 4 i 5 wystawiało ponad 87% badanych. W przypadku wsparcia tego typu przed rozpoczęw kontekście otwiera- ciem działalności notę najwyższą wystawiło ponad 60% respondentów. Respondenci wypowiadali się także na temat barier, jakie dostrzegają nia działalności gospodarczej w ramach projektu związanego z dofinansowaniem (tabela 7). 71% ba- 29% natomiast do- danych nie widzi przeszkód do podjęcia inicjatywy założenia własnego biznesu. strzega w tek kwestii pewne trudności. Najczęściej wymienianymi przeszkodami są tu kwestie dojaz- dziećmi czy innymi du, na szkolenia, spotkania oraz kwestie związane ze sprawowaniem opieki (nad osobami). Zdecydowanie częściej problemy te zgłaszają kobiety (w przypadku kwestii związanych z opieką, kobiety stanowiły 100% wypowiadających się) 13

14 Tabela 6. Ocena respondentów poszczególnych szkoleń i doradztwa w ramach otwierania własnej działalności gospodarczej Ocena % Szkolenie ABC przedsiębiorczości 1 12,62% 2 8,74% 3 12,62% 4 33,98% 5 32,04% Doradztwo w zakresie przygotowania biznes planu 1 4,90% 2 6,86% 3 8,82% 4 30,39% 5 49,02% Doradztwo w zakresie zakładania działalności gospodarczej (sprawy formalne, księgowe, prawne itp.) Doradztwo w pierwszym okresie prowadzenia działalności (sprawy form gowe, prawne itp.) ,85% 1,94% 5,83% 27,18% 60,19% malne, księ- 3,96% 3,96% 4,95% 29,70% 57,43% Tabela 7. Dostrzegane przez respondentów bariery w otwieraniu działalności gospodarczej Tak Transportowe Opieka nad dziećmi/osobami zależnymi Inne Trochę mała wiedza Planowany wyjazd Nie Odpowiedź % 29,13% 14,56% 12,62% 1,94% 0,97% 0,97% 70,87% 14

15 Na koniec zapytano respondentów o to, czy według nich byliby w stanie otworzyć własną działalność gospodarczą bez programu dofinansowania. 64% badanych odpowiedziało, że nie byłoby takiej możliwości, ¼ badanych wypowiedziała się natomiast pozytywnie (11% nie było w stanie okrena ten cel lub dekla- ślić czy jest to możliwe czy nie). Osoby wypowiadające się pozytywnie najczęściej wskazywały na kredyt rowały posiadanie oszczędności, które przeznaczyłyby na własny biznes. Pojawiały się także odpoodpowiedzi dotyczyły wiedzi dotyczące wsparcia lub pożyczki ze strony rodziny czy znajomych. Inne zazwyczaj opinii, iż otworzenie własnej działalności gospodarczej nie wiąże się z dużymi kosztami. Tabela 8. Ocena respondentów możliwości otworzenia przez nich działalności gospodarczej bez udziału w projekcie związanym z dofinansowaniem negatywnie, nie byłoby takiej możliwości pozytywnie, mam oszczędności na ten cel pozytywnie, mogę liczyć na wsparcie/pożyczkę od rodziny/znajomych pozytywnie, wziąłbym/wzięłabym kredyt pozytywnie, inne rozwiązanie (jakie?) trudno powiedzieć Odpowiedź % 63,73% 7,84% 6,86% 8,82% 1,96% 10,78% 15