KODEKS PRACY ZMIANY W 2013 R.

Transkrypt

1 E-PORADNIK KODEKS PRACY ZMIANY W 2013 R.

2 Stan prawny na 1 lutego 2013 r. Autorzy Cz. I: Ewa Suknarowska-Drzewiecka, Izabela Baranowska Cz. II: Dorota Dzienisiuk, Magdalena Kostrzewa, Piotr Kostrzewa, Małgorzata Kozłowska, Monika Latos-Miłkowska, Małgorzata Mrzygłód, Ewa Drzewiecka, Małgorzata Skibińska Redaktor merytoryczny Sylwia Gołaś-Olszak Ta książka jest wspólnym dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, byś przestrzegał przysługujących im praw. Książkę możesz udostępnić osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A jeśli musisz skopiować część, rób to jedynie na użytek osobisty. Szanujmy prawo i cudzą własność. Więcej na Polska Izba Książki Copyright by Wolters Kluwer Polska SA, 2013 ISBN (e-book PDF): Wydane przez: Wolters Kluwer Polska SA Warszawa, ul. Płocka 5a tel , fax ksiazki@wolterskluwer.pl księgarnia internetowa

3 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 5 Część I Kodeks pracy zmiany w 2013 r Co zmienia się w prawie pracy od początku 2013 r.? Nowe zasady potwierdzania prawa do opieki zdrowotnej z NFZ Stopniowe podwyższanie wieku emerytalnego Wydłużenie ochrony przedemerytalnej Obliczanie emerytury mieszanej Zmiany w zgłaszaniu członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego Wyższe wynagrodzenie minimalne Elektroniczna możliwość wniesienia pytania do KRK Nowy urlop rodzicielski Dodatkowy urlop macierzyński Urlop rodzicielski Wniosek pracownicy składany przed przewidywaną datą porodu W okresie urlopu rodzicielskiego zasiłek macierzyński Przepisy przejściowe Część II Kodeks pracy zmiany w 2013 r. w pytaniach i odpowiedziach Stopniowe wydłużanie wieku emerytalnego / Ochrona przedemerytalna Kiedy zostanie objęty okresem ochronnym mężczyzna mający obecnie 59 lat? Kiedy pracownik podlega ochronie przedemerytalnej? Od kiedy pracownica podlega ochronie przedemerytalnej? Kiedy pracownik powinien rozwiązać umowę o pracę przechodząc na emeryturę?... 18

4 4 SPIS TREŚCI 2. Emerytura mieszana Kiedy należy złożyć wniosek o wcześniejszą emeryturę? Ubezpieczenie zdrowotne członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego? Z jaką datą należy zgłosić członka rodziny? W jaki sposób skorygować ZUS ZCNA? Na jakich zasadach, w świetle zmiany ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, można obecnie zgłosić małżonka do ubezpieczenia zdrowotnego? Wynagrodzenie minimalne Jak naliczyć pracownikowi wynagrodzenie aby osiągnąć poziom wynagrodzenia minimalnego? Czy pracownikowi należy wyrównać wynagrodzenie do wysokości minimalnego? KRK Czy pracodawca może sprawdzić w KRK informację o karalności pracownika? Urlop rodzicielski/zasiłek macierzyński Czy pracownica przebywająca obecnie na urlopie wychowawczym, w trakcie którego urodzi dziecko (czerwiec), nabędzie prawo do rocznego zasiłku macierzyńskiego? Kiedy pracownica może skorzystać z urlopu rodzicielskiego? Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą i gospodarstwo rolne może pobierać zasiłek macierzyński z ZUS?... 34

5 WYKAZ SKRÓTÓW k.p. ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) r.w.z.u.s. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz. U. Nr 186, poz z późn. zm.) u.e.r. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz z późn. zm.) u.k.r.k. ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 654 z późn. zm.) u.m.w.p. ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz z późn. zm.) u.p.d.o.f. ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) u.p.d.o.p. ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) u.s.u.s. ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz z późn. zm.) u.s.z.r.p. ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.)

6 6 WYKAZ SKRÓTÓW u.u.s.r. ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 z późn. zm.) u.u.s.w.p. ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322, z późn. zm.) u.z.f.ś.s. ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz z późn. zm.) u.z.s.o.z. ustawa z dnia 27 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. poz. 1016) u.z.u.e.r. ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 637)

7 Część I KODEKS PRACY ZMIANY W 2013 R. 1. Co zmienia się w prawie pracy od początku 2013 r.? Od 1 stycznia 2013 wprowadzono zmiany w przepisach prawa pracy. Przede wszystkim jest to głośne medialnie podwyższenie wieku emerytalnego i jego konsekwencje. Po drugie, tradycyjnie wzrasta wynagrodzenie minimalne. Po trzecie, wreszcie ułatwiono zasady potwierdzania prawa do opieki zdrowotnej z NFZ. Po czwarte, nieco zmodyfikowano zgłaszanie członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego. Od 1 stycznia 2013 r. pracodawca może elektronicznie przesłać zapytanie do Krajowego Rejestru Skazanych w sprawie zapytania o niekaralność pracownika. Niestety, nadal pytanie może dotyczyć tylko zatrudnionych w niektórych zawodach. Inne zmiany wciąż jeszcze są na etapie ustaleń. Chodzi tu o zmiany w urlopach macierzyńskich Nowe zasady potwierdzania prawa do opieki zdrowotnej z NFZ Od 1 stycznia 2013 r. świadczenia z opieki zdrowotnej uzyskujemy na podstawie elektronicznego weryfikowania przez placówkę medyczną uprawnień danej osoby na podstawie numeru PESEL w Centralnym Wykazie Ubezpieczonych (CWU). Dzieci do 3 miesiąca życia, które mogą jeszcze nie mieć swojej własnej identyfikacji, są weryfikowane na podstawie numeru PESEL rodzica. Pracownik (a także inny uprawniony do świadczeń) nie musi już udokumentować swojego prawa do świadczeń, chyba że elektroniczne potwierdzenie prawa do świadczeń nie jest możliwe lub da wynik negatywny. Wówczas świadczeniobiorca może:

8 8 CZĘŚĆ I przedstawić dokument potwierdzający jego prawo do świadczeń np. legitymację ubezpieczeniową z aktualnym wpisem, ZUS RMUA lub złożyć oświadczenie zawierające imię i nazwisko, PESEL (ze wskazaniem dokumentu, na podstawie którego dokonano potwierdzenia tożsamości), adres zamieszkania oraz wskazanie podstawy prawa do świadczeń opieki zdrowotnej Stopniowe podwyższanie wieku emerytalnego Od 1 stycznia 2013 r. jest stopniowo wydłużany wiek emerytalny, zgodnie z przepisami u.z.u.e.r. Docelowo wiek emerytalny ma wynosić 67 lat, zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Kobiety osiągną go w 2040 r., a mężczyźni w 2020 r. Wiek emerytalny będzie zwiększał się stopniowo. Od 1 stycznia 2013 r. będzie wzrastał o jeden miesiąc co cztery miesiące Wydłużenie ochrony przedemerytalnej Konsekwencją podwyższenia wieku emerytalnego jest wydłużenie okresu ochrony przedemerytalnej określonej w art. 39 k.p. oraz wydłużenie okresu wypłaty świadczeń przedemerytalnych, w tym również tych przyznanych przed 1 stycznia 2013 r. Do 31 grudnia 2012 r. prawo do świadczenia przedemerytalnego ustaje z dniem osiągnięcia wieku 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę. Od 1 stycznia 2013 r. okres ten odpowiednio się wydłuża. Zgodnie z tym przepisem, pracodawca nie może wypowiedzieć ani umowy o pracę ani (z wyjątkami) warunków pracy lub płacy pracownikowi, któremu do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje nie więcej niż cztery lata, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Zgodnie z art. 18 u.z.u.e.r. prawo do ochrony stosunku pracy zachowują także ci, którzy 1 stycznia 2013 r. zyskają to uprawnienie. Dojdzie zatem do przedłużenia okresu ochronnego o okres odpowiadający wydłużeniu wieku emerytalnego.

9 KODEKS PRACY ZMIANY W 2013 R Obliczanie emerytury mieszanej Zgodnie z ustalonymi znacznie wcześniej zasadami, osoby, które osiągną wiek emerytalny będą miały prawo do emerytury mieszanej obliczonej w następujący sposób: 20% emerytury obliczonej na zasadach dotychczasowych oraz 80% emerytury obliczonej na nowych zasadach. Warto przypomnieć, że emerytura mieszana przysługuje osobom, które nie należały do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa oraz tych ubezpieczonych, którzy nie pobrali emerytury, choćby za 1 miesiąc, na podstawie przepisów o wcześniejszych emeryturach Zmiany w zgłaszaniu członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego 1 stycznia 2013 r. weszła w życie u.z.s.o.z. Pracownik ma obowiązek informować pracodawcę o członkach rodziny podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego, w terminie 7 dni od dnia zaistnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania zgłoszenia. Członkowie rodziny uzyskują prawo do świadczeń opieki zdrowotnej od dnia zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego. W przypadku członków rodziny do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym wystarczy zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego przez jedną osobę podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, z tym że wnuki mogą zostać zgłoszone tylko w przypadku, gdy żaden z rodziców nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego lub nie jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji z tytułu wykonywania pracy lub pracy na własny rachunek albo ubezpieczeniu dobrowolnemu. Osoba, w stosunku do której wygasł tytuł do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, od 1 stycznia 2013 r. podlega wyrejestrowaniu z tego tytułu wraz z członkami rodziny. Osoba podlegająca obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, która zgłosiła do Funduszu członków rodziny, jest zobowiązana poinformować podmiot właściwy