TECHNOLOGIA=TECHNIKA + ORGANIZACJA PROCES = POWTARZALNOŚĆ

Transkrypt

1 TRANSPORT - jeden z działów gospodarki narodowej polegający na przemieszczaniu osób, rzeczy i energii. Angażuje średnio ok. 5% ogółu zatrudnionych w danym kraju, współtworząc podobnej wielkości dochód narodowy. Efektem działalności transportu są usługi: przewozowe (podstawowe) oraz przeładunek, składowanie, spedycja, pośrednictwo, doradztwo itp. (pomocnicze). Nowe sektory usług transportowych tworzą: usługi lotnicze w transporcie towarowym, usługi kurierskie, usługi logistyczne. Podstawową miarą pracy w transporcie są tonokilometry (tkm) i pasażerokilometry (pkm) oraz liczba ton i pasażerów (obok mierników finansowych). TECHNOLOGIA=TECHNIKA + ORGANIZACJA PROCES = POWTARZALNOŚĆ

2 SPEDYTOR to kupiec zawodowo organizujący wysyłkę towarów we własnym imieniu lub zleceniodawcy ale na rachunek zleceniodawcy, może być nim osoba fizyczna lub prawna, która pobiera za swoje usługi prowizję spedycyjną. PROCESY TECHNOLOGICZNE to procesy w produkcji, sferze usług PUNKTY TRANSPORTOWE stacje kolejowe, bazy i dworce samochodowe, poty i własne nadbrzeże, początkowe i końcowe punkty rurociągowe USŁUGA PRZEWOZOWA efekt działania gospodarki narodowej Potrzeby transportowe układ osadniczy, produkcyjny PRZYCZYNY USŁUG TRANSPORTOWYCH różnice geograficzne, specjalizacja produkcji, cele polityczne i militarne, stosunki społeczne, imprezy kulturalne, rozmieszczenie ludności. POSTULATY PRZEWOZOWE -bezpieczeństwo, szybkość, masowość, regularność i punktualność SYSTEM TRANSPOROTWY W POLSCE decyduje o sprawności gospodarczej Państwa. EUROPA 15-25% w Europie Zachodniej ogólnych nakładów inwestycyjnych przeznacza się na transport SYSTEM TRANSPORTOWY W POLSCE decyduje o sprawności Państwa i zapotrzebowaniu na transport. Transportochłonność gospodarki wyraża się liczbą tonokilometra / 1$ dochodu narodowego brutto Kongestia lokalna zatłoczenie w węzłach transportowych

3 TRANSPORT PRZEWOZOWY 7500 tyś, koncesji, koncesje udzielane na konkretne trasy, dotyczą określonych przewozów TRANSAKCJE BARTEROWE to transakcje w których towar sprzedaje się bezpośrednio za towar bez płatności w dewizach. TRANSAKCJE WIĄZANE występują w przypadku uzależnienia sprzedaży, jednego towaru od zakupu innego, wartość eksportu i importu może być różna, a należność wypłacana jest w dewizach, -poziome np. węgiel za rudę szwedzką -pionowe np. sprzedaż miedzi łącznie z drutem miedzianym TRANSPORT MORSKI Wszystkie ładunki, statki kontenerowce, barki, jest to żegluga regularna, liniowa, wzdłuż wybrzeży. -przewóz na duże odległości, dociera wszędzie, wiele portów morskich było kiedyś stolicami państw lub regionów, przewożenie wszystkich rodzajów ładunków, degresja stawek, która wynika z degresji kosztów jednostkowych przy przewozach na duże odległości, -koszty przeładunku, rozładunku, załadunku im dalej tym taniej WADY - prędkość 1 mila, nie można zachować dużej częstotliwości kursowania ZALETY podatność ładunkowa ŻEGLUGA

4 REGULARNA liniowa, przewozi się drobnice (liczy się je w sztukach, np.: maszyny, samochody, pasażerowie), obsługuje określone linie i o kreślone porty, określona jest taryfa tzw. stawki frachtowe, jest brak zależności armatora od załadowcy, stałe miejsce w portach, niezależnie od tego czy posiadają ładunek czy nie to wychodzą w morze, jednoczesność produkcji i konsumpcji, umowa bukingowa rezerwowa Umowa bukingowa między właścicielem ładunku (spedytorem), a przewoźnikiem liniowym lub jego agentem, przewoźnicy posiadają agentów w wielu portach i domy maklerskie, rezerwuje się określoną ładowność statku (poprzez przestrzeń ładunkową), przewóz ładunku dokonywany jest na podstawie konosamenty liniowego (stanowi on potwierdzenie przyjęcia towaru i zobowiązuje przewoźnika do wydania w porcie towaru, jest to potwierdzenie przyjęcia towaru) NIERGULARNA stawki taryfowe, trampowa, cecha: zatrudnianie statków na różnych szlakach (tam gdzie armator może wykorzystać szlak), tam gdzie można zarobić, przewożenie ładunków masowych np.: ruda, ropa, cement, drewno, frachtuje się w partiach cało statkowych, prowadzone są negocjacje pomiędzy armatorem a właścicielem ładunku Umowy czarterowe określają warunki przewozu, zobowiązują przewoźnika do dyspozycji armatora ładunku, charterujący nie musi przewozić ładunku w takiej ilości jak zafrachtował, umowy podpisywane są wg wzorów, umowy te nie podlegają konwencjom międzynarodowym, COFKA kiedy rzeka wraca z powrotem w górę Wygodne bandery, możliwość zarejestrowania statku (Panama, Liberia, Kostaryka, Cypr) SYSTEMY PRAWNE 1.Międzynarodowe prawo Konwencja Brukselska o konosamentach z 1924, Regulamin z Visbi z 1968, protokół Brukselski z 1979 Konwencja Narodów Zjednoczonych o przewozie ładunków morzem z 1992 KONFERENCJA ŻEGLUGOWA kartel, który realizuje wspólną politykę cenową,

5 równowaga sił spedytorów, armatorzy (do obsługi określonego szlaku), ostra konkurencja na niektórych liniach, outsiderzy liniowi armatorzy poza konferencyjni, nie stosują się do porozumień PORTY terytorium + akwarium (baseny) REDA statki oczekują na wejście do portu DOKUMENTY PRZEWOZOWE a.umowy frachtowe czarter, nota bukingowa (zarezerwowana), b.kwit sternika, kwit dokowy c.konosament Czarter jest to umowa frachtowa na podst której wynajmuje się statek lub jego część (czarter partia)na określoną podróż lub na określony czas. Umowa ta stosowana jest w żegludze trampowej. Nota bukingowa umowa frachtowa, ma charakter pisemnego poświadczenia, stwierdzającego że ładunek zostanie przyjęty na określony statek i przywieziony do wskazanego portu. Kwit sternika wydany jest załadowcy po przyjęciu towaru na statek, jest dowodem załadowania towaru na statek. Na jego podst. Jest wystawiany jest konosament, a zastrzeżenie w kwicie sternika dotyczące uszkodzenia towaru przenoszone są do konosamentu. Kwit dokowy potwierdza przyjęcie towaru do magazynu portowego Konosament podst dokument przewozowy w transp. Morskim, potwierdza przyjęcie określonego ładunku do przewozu morskiego, zobow. Przewoźnika do wydania towaru prawowitemu posiadaczowi konosamentu w porcie przeznaczenia, jest pap. wart.

6 Stwierdzającym prawo dysponowania ładunkiem, reprezentuje towar i może być przeniesiony na inne osoby przez Indos lub Cesję. Odstąpienie konosamentu wywołuje taki sam skutek prawny jak odstąpienie towaru. -zwykły jednym statkiem bez przeładunku -przeładunkowy przeładunek bez zmiany armatora -bezpośredni może być łączony z kolejnym listem przewozowym -czysty nie zawiera żadnych uwag restrykcyjnych -nieczysty zawiera klauzulę o charakterze restrykcyjnym np. worki, skrzynie są uszkodzone Rozróżniamy konosament: -imienny, -na okaziciela, -na zlecenie TRANSPORT KOLEJOWY III miejsce w przewozach masowych, średnie i długie odległości, duży zasięg i przestrzenne rozmieszczenie dróg, dobre rozmieszczenie punktów transportowych, dostosowanie do lokalizacji osadnictwa i przemysłu, przystosowanie do ładunków o zróżnicowanej podatności przewozowej, tanie przewozy masowe, regularność i niezawodność przy dość dużej częstotliwości, niskie koszty zewnętrzne, korzystny dla środowiska CIM konwencja międzynarodowa o transporcie towarów kolejami żelaznymi TRANSPORT SAMOCHODOWY Wady brak masowości, zabiera tylko drobne ładunki (nie przekraczające 3 ton) Od drzwi do drzwi, największa siec dróg transportu, umożliwia przewiezienie niemal

7 każdego ładunku, korzystna sytuacja jeśli chodzi o szybkość na małe i średnie odległości, od załadunku do wyładunku, prędkość obrotu, rozdrobnienie popytu i podaży, ingerują: Państwo, układy Państwa (porozumienia międzynarodowe), przewoźnicy łączą się w grupy, mniejsi tworzą spółdzielnie, w których wspólnie eksploatują tabor, Umowa o międzynarodowym przewozie drogowym towarów CMR Genewa 1956, którą polska podpisała w 1962 roku. CMR nie stosuje się w przypadku przewozów pocztowych, przewozu zwłok i rzeczy przesiedlenia Przepisy celne *TIR warunki konstrukcja pojazdu musi pozwalać na zamknięcie celne (plomby), po to, żeby usprawnić przewóz, nie uiszcza się opłaty w przejściowych urzędach celnych, umowę tą stosuje się w wyjściowym i docelowym urzędzie celnym, towary nie podlegają rewizji celnej na przejściu, karnet wydaje się jednorazowo, wydaje go Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych, są to umowy o nielimitowanym ruchu transport drogowy 81% pasażerów Autostrady są podstawowym szkieletem transport sam, tranzyt Środki transportowe do każdego ładunku, uniwersalne i wyspecjalizowane, przewaga nad transportem kolejowym, korzystający z dróg Kwestia techniczna zbiorowe, całopojazdowe (gdy jeden zleceniodawca wypełnia pojemność ładunkową pojazdu swoim ładunkiem) TRANSPORT LOTNICZY Najszybszy, dobre umiejscowienie lotnisk, daleki zasięg, regularność i terminowość dostaw WADY niewielka ładowność, specyficzne kontenery (kształt ładunku), niekorzystne rozmieszczenie sieci połączeń transportowych, wysoki poziom kosztów transportu

8 TENDENCJE od II wojny światowej tendencja wzrostowa, połączenie światowych centrów gospodarczych Wolne niebo oznacza, że każdy ma prawo realizować loty, jeśli chodzi o linie regularne, są wyznaczone korytarze, loty czarterowe muszą uzyskać zgodę przez władze danego kraju i uiścić opłatę dotyczącą danego korytarza ZALETY bezpieczny środek transportu a.liniowy regularny przesyłki o zróżnicowanym charakterze podatności przewozowej b.czarterowa mniejsza konkurencja niż w transporcie samochodowym lub kolejowym TARYFY YAT-skie normalne (do 45kg) i ilościowe (powyżej 45kg), ulgowe specjalny przewóz dużych partii, spedytorzy, klasyfikacyjne przepisy stawki wyższe niż norma, za przewóz towarów w jednostkach ładunkowych (kontener wcześniej palety, pakiety, dostosowane to typu samolotu), jedna taryfa dla wszystkich typów towarów. INFRASTRUKTURA liniowa, faktycznie nie istnieje, ale są korytarze, jest punktowa porty lotnicze, warunki terenowa mogą wyznaczać kąty terenowe, rozbudowa lotnisk jest łatwiejsza niż budowa nowych

9