Ekonomiczny punkt widzenia

Transkrypt

1 Ekonomiczny punkt widzenia Racjonalność podmiotów Własny interes ( oszczędzanie na cnocie ) Maksymalizacja Efektywność Równowaga (w tym analiza długiego okresu) Analiza nieoczekiwanych konsekwencji Problem koordynacji (ekonomicznych i społecznych) zachowań ludzi Ekonomia bada alokację rzadkich (skończonych) zasobów pomiędzy alternatywne (potencjalnie nieograniczone) zastosowania Problem dostarczenia bodźców do działania Ekonomia bada działanie lub zawodność materialnych bodźców do podejmowania działań społ.-gosp. Wykonalność (m.in. zgodność motywacyjna, możliwość pogodzenia różnych wartości, możliwość realizaji projektów politycznych, itp.)

2

3 Great Divergence

4

5

6

7

8 Główne epoki w historii myśli ekonomicznej Ekonomia przedklasyczna (VIII w. p.n.e. 1776) Ekonomia klasyczna (1776-ok. 1870) Ekonomia neoklasyczna (ok ok. 1930) Ekonomia współczesna (od ok do dziś)

9 Ekonomia przedklasyczna (VIII w. p.n.e. 1776) Dwa podokresy Wczesna ekonomia przedklasyczna (VIII w. p.n.e. ok. 1500) Grecy, ekonomia Scholastyków Późna ekonomia przedklasyczna (ok ) Merkantylizm (XVI-XVIII w.) Fizjokratyzm (ok ok. 1790)

10 Ekonomia przedklasyczna ogólna charakterystyka Nieformalna analiza gospodarki Studia przyczynkowe, niesystematyczne Bez wielkich, ogólnych teorii Skupiona na nie-rynkowych mechanizmach alokacji (władza, siła, zwyczaj itp.) Skupiona raczej na etycznych aspektach gospodarowania (np. sprawiedliwość) Bardzo powolne zmiany w gospodarce Ludzie samowystarczalni raczej, nie polegali na rynkach, rolnictwo dominujące Ekonomia częścią filozofii

11 Ekonomia starożytnych Greków Hezjod, Prace i dnie, ok. 800 r. p.n.e Ksenofont, Ekonomika, ok. 400 r. p.n.e. Platon, Państwo, ok. 400 r. p.n.e. Arystoteles, Polityka, ok. 310 r. p.n.e.

12 Hezjod, Prace i dnie, ok. 800 r. p.n.e Zainteresowany efektywnością działania gospodarstwa domowego Dostrzegał rzadkość zasobów gospodarczych Sformułował ideę, iż konkurencja stymuluje produkcję Poezja brak abstrakcyjnej analizy naukowej

13 Ksenofont, ok. 400 r. p.n.e. Zainteresowany efektywnością działania gospodarstwa domowego oikonomikos zarządzanie gospodarstwem domowym (oikos i nomos) Idea, że podział pracy podnosi efektywność działania gosp. domowego

14 Platon, V/IV w. p.n.e. Państwo, ok. 400 r. p.n.e. Wizja idealnego państwa 3 klasy społeczne (robotnicy, żołnierze, władcy) W klasie władców najwyższej nie powinno być własności prywatnej (podstawa współczesnych gosp. wolnorynkowych) Własność prywatna prowadzi do korupcji lub zazdrości Pierwszy argument (częściowo ekonomiczny) przeciw własności prywatnej

15 Arystoteles, IV w. p.n.e. Polityka Skupiony na: sprawiedliwości w wymianie i podziale, naturze gospodarstwa domowego, statusie własności prywatnej, naturze i roli pieniądza

16 Arystoteles o sprawiedliwości Dystrybutywna: towary powinny być rozdzielane między osoby proporcjonalnie do zasług tych osób Czy to dobra koncepcja spraw. dystr.? Rektyfikacyjna: osobom, które poniosły straty należy się rekompensata Komutatywna (w wymianie): cena sprawiedliwa jest średnią harmoniczną pomiędzy ceną nabywcy a ceną sprzedawcy (2/(1/c N +1/c S )) Czy potrzebujemy koncepcji spraw. komutatywnej?

17 Arystoteles, IV w. p.n.e. Natura gosp. domowego Rozróżnienie między : Ekonomiką (nauką o zarządzaniu gosp. domowym), a Chrematystyką (nauką o zdobywaniu bogastwa) Ekonomika = zarządanie ludźmi + niektóre sposoby zdobywania bogactwa Chrematystyka = wszystkie sposoby zdobywania bogactwa

18 Arystoteles, IV w. p.n.e. Naturalna kontra nienaturalna chrematystyka Naturalna chrematystyka = łowiectwo, zbieractwo, rolnictwo oraz barterowa wymiana. Nienaturalna chrematystyka= handel za pomocą pieniądza oraz pożyczanie pieniędzy na procent Naturalna jest zgodna z naturą, ograniczona przez ludzkie potrzeby i należy do ekonomiki Nienaturalna chrematystyka jest nieograniczona przez potrzeby, kierują nią pragnienia, jest potępiona etycznie i nie należy do ekonomiki Czy rozróżnienie potrzeby/pragnienia jest sensowne?

19 Arystoteles, IV w. p.n.e. Pieniądz powstał aby ułatwić wymianę (środek wymiany) Jego wartość pochodzi od ludzkiego nadania, konwencji, pieniądz nie ma (wewnętrznej) wartości sam z siebie (nominalizm pieniężny) Pożyczanie pieniędzy na procent jest niezgodne z naturą pieniądza (środek wymiany) i jako takie potępiane etycznie

20 Arystoteles a współczesna ekonomia Ekonomia pozytywna versus ekonomia normatywna Koncepcja sprawiedliwości w wymianie (ceny sprawiedliwej) Rozróżnienie między potrzebami a pragnieniami Cel działań ekonomicznych (maksymalizacja użyteczności vs. dążenie do dobrego życia) Samowystarczalność versus dążenie do wzrostu

21 Czy powinniśmy wrócić do Arystotelesa?

22 Arystoteles vs ekonomia współczesna wg Sedlacka Jaki jest cel działania jednostki? Wg ekonomii: Max U, U = utility Wg Arystotelesa : Max G, G = good Sedlacek: If we take Aristotle s point of departure seriously, that everyone does everything for the sake of what they believe to be good, then it is possible that utility is only a subset of that which we consider good [ ] MaxG is therefore more defensible and, what s more, a more useful concept than MaxU. Czy zamiana U na G coś daje? Czy U zwodzi retorycznie? Plus, wg Arystotelesa chodzi raczej o nasycenie, umiarkowane zdobycie G, niż maksymalizację G

23 Co proponuje Sedlacek? Zamiast programu maxgrowth albo maxgdp Program targeting reasonable levels of growth oraz mindebt