Transkrypt

1 Podstawy Γywienia gołěbi Część pierwsza. Znaczenie przemiany materii dla prawid owego funkcjonowania organizmu. Plan publikacji 1. Procesy trawienia i wchłaniania. 2. Białka ( proteiny) - podstawowy budulec dla mięśni. 3. Węglowodany ( cukry) - podstawowe źró dło krótkotrwałej energii. 4. Tłuszcze - podstawowe źródło długotrwałej energii. 5. Rola wątroby i trzustki w przemianie materii. ᐧ匇 Kluczowym etapem procesu odżywiania jest proces wchłaniania do organizmu wstępnie przetworzonych składników pokarmowych. W procesie tym istotną rolę odgrywa mikroflora układu pokarmowego. U gołębi już w ostatniej fazie inkubacji jajka przewód pokarmowy zostaje zasiedlany przez mikroorganizmy trawienia. Odbywa się to w czasie, kiedy całkowicie uk ształtowany embrion gołębia rozpoczyna oddychanie z komory powietrznej jajka. Dalsze, sukcesywnie jego wzbogacanie następuje zaraz po wykluciu. Mechanizm zasiedlenia mikroflorą oparty jest o zasiedlenie ścian przewodu pokarmowego i kosmyków jelitowych popr zez wzrost mikroorganizmów trawiących pokarm bezpośrednio w treści pokarmowej pochodzącej od karmiących ptaków. Organizm, codziennie dostarczony pokarm, po przetworzeniu i wchłonięciu do wewnętrznych organów przeznacza głównie na źródło energii zapewniaj ącej normalne jego funkcjonowanie oraz utrzymanie systemu odpornościowego, do budowania komórek, do tworzenia zapasów energetycznych ( na przykład budowanie formy na lot), regenerację lub odtwarzania uszkodzonych komórek i organów. W zdrowym, prawidłowo funkcjonującym organizmie wszystkie obszary rozdziału substancji odżywczych są zbilansowane i wzajemnie powiązane, które funkcjonują w równowadze. Każdy świadomy hodowca gołębi nigdy nie pozwoli sobie na stosowanie jednostronnego żywienia wiedząc o poważnych tego wadach, a w dłuższym okresie czasu nawet niebezpieczeństwach takiego postępowania. W zależności od corocznego cyklu życia gołębi mikroorganizmy znajdujące się układzie trawiennym przechodzą intensywne zmiany jakościowe i ilościowe. Inaczej wygląda to w przypadku zimowego spoczynku, którego celem jest oczyszczenie organizmu z toksyn oraz jego regeneracja po okresie lotowym a inaczej wygląda to w okresie pierzenia czy w czasie karmienia młodych. W przewodzie pokarmowym ptaków naturalnie uwarunkowany mechanizm trawienia i przyswajania nie jest przystosowany do całkowitego wykorzystywania substancji pochodzących z karmy. Wiadomo, że skład diety, zdrowie i warunki środowiska, w którym przebywają gołębie w sposób istotny wpływają na mikroflorę jelitową. Organizm gołębia, aby mógł w dłuższym okresie czasu prawidłowo funkcjonować to powinien pobierać codziennie około 2,5 do 4,0 gram karmy i około od 30 do 50 mln wody lub płynów. Biorąc pod uwagę,że dorosłe pocztowe gołębie ważą średnio: samce około 450 gram a samice około 400 gram to dzienny pokarm stanowi około 1,00 % ich masy ciała. Procesy związane z trawieniem i wchłanianiem składników pokarmowych są bardzo złożone i zależą od wielu zewnętrznych i wewnętrznych czynników. Do nich należy zaliczyć wiek gołę bia, płeć, zdrowie, stan fizjologiczny (psychiczny).

2 Opis układu trawienia i wchłaniania pokarmu u gołębi. Język & Przełyk Wole Żołądek Dwunastnica Jelito cienkie Jelita ślepe Jelito grube Kokcydie bakterie E Coli t p t u 厗ł u p u 厗 Kloaka ᆗ升t p ś ᆗ升 厗 uᆗ升 ł U większości ptaków ( w tym u gołębi) proces trawienia i wchłaniania pokarmu przebiega w następująco etapach: Język i przełyk pobieranie i przygotowanie karmy do przejścia przez układ trawienny. Ślina i enzymy znajdujących się na języku zlepiają składniki karmy. Ułatwia to prz emieszczanie się karmy przez przełyk do wola. 厗ł 厗 ś 厗 厗 厗 ᆗ升u 吗 puᆗ升 u u p t ń p ᆗ升u 厗 厗 u ᆗ升 t ś u 厗 厗 厗 厗 p ł p ᆗ升 t t p 吗 t 厗 ᆗ升 t 厗 ᆗ升 吗 ᆗ升 t 吗 厗 吗 ᆗ升t ś p 厗 厗 p t ᆗ升 ᆗ升 厗 厗 Wole - spulchnianie i fermentowanie składników karmy. Wole jest pierwszym etapem procesu trawienia karmy. Spełnia ono szczególną rolę podręcznego magazynu po karmu zasilającego w sposób ciągły pracę układu trawienia i wchłaniania. Zawarte w wolu enzymy i kultury grzybów poprzez nasiąkanie przenikają do wnętrza składników karmy. Odpowiednia temperatura i panujące warunki w wolu jak wilgotność, poziom kwasowości (ph) powodują, że bardzo intensywnie rozwijają się procesy fermentacyjne. Sfermentowane ziarno zostaje spulchnione do postaci ułatwiającej rozdrabniane i trawienie 厗 吗 p ł t 吗 厗 ᆗ升 t t 厗 ᆗ升 吗 u łᆗ升 厗 吗 p p 厗 ś t 厗 t pt 吗 p ᆗ升 ł ᆗ升 厗 ut 厗 łᆗ升 厗 吗 t 吗 ś ᆗ升 u 厗 łᆗ升 ᆗ升 p t ᆗ升 ł 厗 吗 ᆗ升 t 厗 p t ᆗ升 u t p p 厗śၷ咷 ᆗ升 ᆗ升 t 厗 p p ᆗ升 厗 厗 厗 ł 厗 厗 t t p ᆗ升p ᆗ升 厗 厗 pł t 厗 u t 厗 厗 ᆗ升 u t ᆗ升 u ᆗ升 厗 厗 厗 厗 u t ł p : Podstawowe symptomy choroby to pełne, miękkie w dotyku, utrzymujące się przez wiele dni wole, brak chęci do pobierania karmy, brak chęci do picia. Wymioty nie strawioną karmę wykazują wstępne symptomy choroby. W przypadku ostrej długotrwałej infekcji wymioty mają postać sfermentowanej serowatej cieczy o odczynie ( ph) zasadowym. Przewlekła infekcja, po przez stan zapalny powoduje zwężenie się lub całkowite zamknięte przełyku -kanału doprowadzającego karmę do żołądka. Długotrwałe utrzymywanie takiego stanu blokuje podawanie karmy do trawienia i w konsekwencji podnięcie gołębia.

3 吗 t 厗 ź 厗ᆗ升ł ၷ咷 厗 t : Stosowanie spleśniałej karmy, składników karmy lub wielodniowe zaleganie karmy w wilgotnym i ciepłym miejscu przebywania gołębi. Wole zostaje zainfekowane toksycznymi drożdżami. Stosowanie karmy brudnej, nie przesianej, posiadającej ostre pozost ałości z kłosów ziaren. Innym rodzajem infekcji powodującej zapalenie wola jest bakteryjne zapalenie przełyku i wola.częstą przyczyną tego stanu są bakterie koszowania oraz kontakt z chorymi gołębiami w czasie sezonu lotowego ( poprzez picie i karmę lub odchody) Leczenie przypadków zapalenia wola powinno odbywać się zawsze po badaniu weterynaryjnym diagnozującym potencjalne źródło infekcji ( drożdżyce czy infekcja bakteryjna) W przypadku drożdżycy stosowanie antybiotyków bez diagnozy może wywołać bard zo negatywne działania i w konsekwencji padnięcie gołębia. Do profilaktyki i zabezpieczenia przed infekcją firma ANTEX zaleca podawanie okresowo Coccigeel ( szczególnie w okresie karmienia młodych mlekiem) a w przypadków leczenia infekcji bakteryjnej pod awanie kombinacji tabletek ( Cocci-tab + Roni plus) lub podawanie roztworu preparatów (Coccimix + Ronizadole 10 % 吗 za pomocą strzykawki penetrującej głęboko przełyk i wole. Żołądek- rozdrabnianie i trawienie składników karmy. Sterylizacja karmy. Żołądek w procesie trawienia pokarmu pełni kilka ważnych ról. Jest okresowym zbiornikiem i dozownikiem pokarmu do dalszego trawienia, zabezpiecza jego ciągły dopływ do jelita cienkiego. Miesza pokarm w swym wnętrzu. Skutecznie sterylizuje treść pokarmową pozbawiając ją zarazków. Wreszcie pełni ważną rolę trawienną. Ponadto, przy pomocy silnych skurczów i we współdziałaniu z dwunastnicą przemieszcza pokarm do jelita cienkiego. W żołądku za pomocą enzymów i kwasów żołądkowych składniki karmy zostają rozdrobnione i strawione do jednorodnej postaci zwanej treścią żołądkową. Istotną rolę w rozdrobnieniu składników karmy odgrywają kamyczki. ၷ咷 łᆗ升 p ᆗ升 厗 u ᆗ升 p ᆗ升ł 厗 p 吗 ł 厗ᆗ升 p t u 厗 厗 ᆗ升t 厗 p ᆗ升 厗 厗 t 厗 ᆗ升 ł 厗 厗 厗 吗 ł 厗 吗 u 厗 ᆗ升 厗 ᆗ升 吗ᆗ升 łᆗ升 u ł ᆗ升 厗 t 吗 ł łᆗ升 ᆗ升 ᆗ升 p ၷ咷 厗 -Trawienie pokarmu odbywa się za pomocą bardzo żrących substancji soków żołądkowych. Sok ten składa się z kwasu solnego, wody, enzymów trawiących białko i tłuszcze oraz składnik i mineralne jak sod i potas. -Żołądek spełnia też bardzo ważną funkcje sterylną, niezbędną dla prawidłowego działania systemu odpornościowego organizmu. Poprzez proces trawienia karmy w ślinie i stężonym roztworze kwasu solnego ( ph ) zostają zabite chorobotwórcze bakterie oraz inne drobnoustroje zawarte w pokarmie. -Kwas solny wydzielany przez gruczoły trawienne żołądka posiada zdolność rozpulchniania niektórych niestawialnych włókien celulozy. Dzięki temu rozkłada ten pokarm i zawarte w nim związki chemiczne na drobne, bardziej strawne cząsteczki. Podstawowym enzymem trawiennym w żołądku jest pepsyna. Jest to właściwie grupa enzymów trawiennych, która w żołądku zapoczątkowuje trawien ie białka. Pepsyna atakuje wiązania białek w ich słabych punktach. Za uaktywnienie działania enzymów trawiennych odpowiedzialny jest poziom kwasowości treści żołądkowej ( ph ). Przetrawiony w żołądku pokarm jako jednorodna treść żołądkowa po przez ruchy mięśni żołądka zostaje przemieszczony do następnego etapu trawienia w jelicie. Jelito cienkie stanowi główny etap trawienia i wchłanianie składników karmy do wewnętrznych organów. To tam treść pokarmowa,po przemieszczeniu się z żołądka ostatecznie wraz z płynami znajdującymi się w jelitach jest wchłaniana przez jego ścianki do wewnętrznych organów w formie składników odżywczych. Jelito cienkie stanowi najdłuższą część przewodu pokarmowego ciągnącą się od żołądka do jelita grubego. W skład jelita cienkie go wchodzi dwunastnica jako pierwszy element układu trawienia i wchłaniania.

4 Powierzchnię chłonną pokarm w jelicie zwiększają fałdy okrężne oraz kosmyki jelitowe, przez co zwiększa się jego powierzchnię i efektywność wchłaniania o około 40 %. Ponadto ścia nki jelita są bogato unaczynione i ukrwione.przepływa przez nie ok. 15 do 20 % krwi pompowanej przez serce, przez to umożliwione jest bardzo efektywne wchłanianie składników pokarmowych do krwi ( popatrz na poniższy schemat budowy jelita). Bakterie przyjazne dla organizmu Naczynie włosowate Ścianka kosmka jelitowego Bakterie toksyczne dla organizmu Naczynie limfatyczne Żyły ၷ咷 厗 厗 t p 厗u uᆗ升 厗 厗 t Soki dwunastni cy zawierają enzymy trawiące węglowodany, białka oraz tłuszcze. Enzymy trawienne w dwunastnicy wydzielane są głównie przez trzustkę oraz wątrobę wytwarzającą żółć. Trawienie tłuszczów jest poprzedzone procesem uaktywniania powierzchni. Po przedostaniu si ę z żołądka do dwunastnicy papka pokarmowa miesza się z żółcią, która ma bardzo silne właściwości zmniejszania napięcia powierzchniowego. Żółć działa więc na tłuszcz podobnie jak płyn do mycia naczyń, który tworzy emulsję złożoną z bardzo drobnych kropelek tłuszczu i uaktywnia do działania enzymy trawienne (lipazę trzustkową, esterazy). Enzymy te do dwunastnicy zostają doprowadzone przez kanały trzustkowe. Zadaniem tych enzymów jest rozerwanie wiązań chemicznych złożonych tłuszczów. Efektem takiego rozkładu jest mieszanina elementarnych składników tłuszczów - kwasów tłuszczowych. Dopiero w tej postaci uzyskany z karmy tłuszcz może być wchłaniany ze światła jelita do krwi i wykorzystywany przez organizm. Żółć ponadto wzmaga czynność ruchowa jelit przesuwająca treść pokarmową. Trawienie i wchłanianie białek wstępnie rozłożonych w żołądku dokonuje się na odcinku pierwszego metra jelita cienkiego. Biorą w tym udział głównie enzymy trzustkowe. Gdy wszystkie rozbite na cząsteczki białka zostaną już rozłożone na elementarne składniki takie jak aminokwasy to następuje ich dyfuzja do układu krwionośnego, a konkretnie do układu dostarczającego je do wątroby. W wątrobie zachodzą bardzo skomplikowane procesy przemiany aminokwasów i ich dalszy rozkład do postaci akcepto wanej przez organizm. Trawienie i wchłanianie węglowodanów składniki karmy nadtrawione enzymem wydzielanym przez wole, po przedostaniu się z żołądka do dwunastnicy poddawane są działaniu soku trzustkowego. Sok ten zawiera enzymy trawiące węglowodany. Są to enzymy, który rozkładają wysoce złożone węglowodany do mniej złożonych cukrów oligosacharydów. Ponieważ oligosacharydy też nie są dobrze przyswajalne, dlatego w jelicie muszą być rozłożone do cukrów prostych, dających się w pełni wykorzystać jako źró dło energii życiowej. Proces ten zachodzi na powierzchni komórek pokrywających jelito cienkie przy udziale enzymów zwanych oligosacharydazami i disacharydazami. Po przejściu pokarmu przez w/w skomplikowane etapu trawienia i wchłaniania treść jelitowa przesuwa się do jelita grubego, Jelito grube stanowi ostatni - końcowy etap trawienia i wchłaniania pokarmu. Ścianki jelita skutecznie filtrują pozostałą treść pokarmową po przejściu wszystkich etapów trawienia i wchłaniania w jelicie cienkim.

5 W dolnym odcink u jelita grubego niestrawione resztki pokarmowe uzyskują stałą konsystencję i opuszczają jelita w postaci kału wraz z mocznikiem i częścią żółci uczestniczącej w procesie trawienia ( cykl obiegu żółci opisano w publikacji ocena kału). Zarówno mechanizm trawienia jak i mechanizm wchłania pokarmu do organizmu wymaga od mikroorganizmów swoistych elastyczności działań. Dla przykładu, niska przyswajalność składników stosowanej karmy wzmaga wysoką podaż dla bakterii oraz drożdży tak, aby mogły zwiększyć aktywność mikroorganizmów spełniających rolę wspomagaczy trawienia. ၷ咷ၷ咷 t śၷ咷 厗ł t ś 厗 t 厗 吗 ᆗ升 t u ᆗ升 厗 t 厗 t 厗 厗 厗 t t u t 厗 厗 t u 厗 W zdrowym jelicie panuje swo ista równowaga flory jelitowej zdominowanej przez bakterie wytwarzające kwas mlekowy. Bakterie te głównie funkcjonują w warstwie śluzowej wokół kosmków jelitowych. Zdrowotność, w tym efektywność działania jelit związana jest z utrzymaniem korzystnej przewa gi bakterii pożytecznych nad szkodliwymi. Przewaga ta może zostać zachwiana z wielu powodów, dla przykładu: Na skutek nierozważnego stosowania preparatów zawierających antybiotyki likwidujących infekcje i zabijających bakterie ( niestety, nie tylko szkodl iwe toksyczne,lecz również i dobre przyjazne dla organizmu.). ၷ咷 u łᆗ升 ၷ咷 厗 厗 t p p t 厗 厗 厗 厗 t t 厗 ၷ咷 p u ł ᆗ升u p p t 厗 u 厗ᆗ升t 厗 p ᆗ升 吗 t p ᆗ升 吗 p ᆗ升u 厗 厗 u ᆗ升 ł u u ł ᆗ升u t 厗 t u ᆗ升 ၷ咷 ᆗ升t 厗 W wyniku odwodnienia lub działania przewlekłej ciężkiej biegunki. Niejednokrotnie można spotkać przypadki gołębników, w których gołębie są skurczone, chudną, wykazują oznaki poważnego osłabienia. Po istotnej zmianie karmy a przede wszystkim gołębnika obolałe gołębie szybko powracają do zdrowia. Częstą przyczyną występowania takich przypadków są bakterie układu trawienia. W niekorzystnych warunkach może dojść do skolonizowani a kosmków jelitowych przez szkodliwe bakterie wydzielające toksyny. Toksyny rozluźniają ścianki jelitowe, podczas gdy płyny i elektrolity dostają się do tkanki jelita. W ten sposób dochodzi do uszkodzenia ochronnej warstwy śluzowej. Osłabione i narażone na gwałtowne ataki bakterii kosmyki jelitowe ulegają uszkodzeniu. Skutkiem tego do organizmu nie są wchłaniane prawie żadne składniki odżywcze i płyny. Ponadto uszkodzona warstwa śluzowa jelita otwiera drogę do organizmu dla niebezpiecznych bakterii jak E Co li czy Salmonelli oraz wirusów. Wiele niebezpieczeństw dla normalnego funkcjonowania procesu trawienia i wchłaniania pochodzi od składników karmy. Szczególnie od nasion strączkowych takich jak groch czy peluszka. Źle przechowywane, spleśniałe nasiona są n ośnikiem gronkowców. Karma zakażona gronkowcem ( gronkowcem złocistym) wytwarza toksyny, które są odporne na działanie enzymów i kwasów żołądkowych. Innym, bardzo niebezpiecznym źródłem zaburzenia procesu trawienia i wchłaniania jest infekcja kokcydiozy, inwazyjnie niszczącej ochronną błonę śluzową jelit. W efekcie jej działania organizm pozyskane z pokarmu białka, które powinny być wykorzystane do regeneracji i budowy tkanki mięśniowej przeznacza na regeneracje tkanki jelit. Stan taki powoduje, że znaczn e obniża się poziomu wykorzystania karmy i wydłuża czas dochodzenia gołębi do uzyskania odpowiedniej formy po odbytym locie. Kokcydioza przez wielu hodowców zaliczana do grupy chorób kondycji gołębi. Umiejętność prowadzenia w sezonie właściwej kuracji z aporowej i profilaktyki znacznie poprawia wyniki lotowe. 2 B ᐧ匇k ( p y ) d y budul dl m ęᖷ吷 Białka należą do najważniejszych składników pokarmowych niezbędnych do utrzymania życia. Stanowią główny element budowy wszystkich tkanek w orga nizmie i wielu aktywnych biologicznie związków jak enzymy czy hormony. Żaden z procesów fizjologicznych w organizmie gołębi nie może odbywać się bez udziału białek.

6 Białka regulują procesy przemiany materii i wszystkie funkcje ustroju zapewniając organizm owi trwanie w równowadze, jak również adoptowanie się do zmian otaczającego środowiska. Dobrze funkcjonujący organizm może wytwarzać potrzebne organizmowi białka pod warunkiem dostępności wszystkich potrzebnych aminokwasów i to w odpowiednich ilościach. Dla zbudowania białka potrzebne są odpowiednie aminokwasy. Organizm ptaków samodzielnie nie jest w stanie wyprodukować wszystkich niezbędnych do życia aminokwasów. Pozostałe,niezbędne do prawidłowego funkcjonowania aminokwasy muszą być dostarczone w karmie. Należą do nich: Fenyloalanina, Izoleucyna, Leucyna, Lizyna, Metionina, Treonina, Tryptofan, Walina, Histydyna i Arginina Brak nawet jednego z aminokwasów lub jego niedostateczna zawartość w białku pokarmowym uniemożliwia lub zaburza syntezę białka ustr ojowego. 吗 t 厗 u ł ᆗ升 ᆗ升ᆗ升 p ᆗ升 ł : Stosowanie karny zawierającej bardzo duże ilości białka wyzwala podobny rezultat, jak przy spożywaniu zbyt dużej ilości węglowodanów czy tłuszczów. Częste podawanie goł ębiom nadmiernych ilości białek może powodować zaburzenia w przemianie materii, doprowadzając do chorób nerek i wątroby z powodu ich przeciążenia. Rozpad białek pozostawia zawszę dużą ilość toksycznych śmieci, np. w postaci kwasu mlekowego czy mocznika. U gołębi często uwidacznia się to poprzez zwiotczenie mięśni ( niebieskie mięśnie i brak formy) lub obwisłe skrzydła a w efekcie tego trudności z lotem. Objawy te niejednokrotnie mylone są z salmonellozą. Zapotrzebowanie na aminokwasy może ogromnie wzrasta ć wskutek występowania choroby, zaburzenia przemiany materii oraz szczególnie w czasie sezonu lotowego z powodu występowania stresu, w czasie regeneracji organizmu po locie a także przy spadku odporności organizmu. Niedobory białka mogą spowodować spadek lub całkowita utratę odporności a także zwiotczenie mięśni. Niedobory aminokwasów w organizmie mogą być uzupełnione albo aminokwasami syntetycznymi albo przez karmienie nasionami bogatych w białko. Drugi sposób jest jednak związany ze wzrostem ilości białka i ze względów zdrowotnych i ekonomicznych może być stosowany w bardzo ograniczonym stopniu. Najskuteczniej można uzupełnić dodatkowo białko w organizmie podając preparaty bogate w aminokwasy. Najlepiej wybierać preparaty zawierające aminokwasy w formie na turalnej oraz w postaci wolnej (literka L- przed nazwą) gdyż wchłaniane się do organizmu bez konieczności trawienia. 1. Węgl d y ( uk y) - d źródło szybkiej energii. Węglowodany stanowią najłatwiejszy w użyciu materiał energetyczny. Jednak w przeciwieństwie do tłuszczów szybko się wyczerpują. Odpowiednio dobrane węglowodany i do tego spożywane w odpowiednim czasie sprawią, że mięśni będą w stanie w pełni wykorzystać swoje możliwości. Wiedza w tym obszarze często wykorzystywana jest przez hod owców do przygotowania gołębi do zwycięskich lotów na krótkie i średnie dystanse. Węglowodany przechowywane są w mięśniach i w wątrobie w postaci wielocząsteczkowego cukru zwanego glikogenem (cukier zapasowy). Organizm utrzymuje także pewien poziom wolnej glukozy we krwi. W czasie lotu podczas ruchu mięśni uruchamiany jest proces rozkładu glikogenu, który po zamianie na glukozę jest spalany i przemieniany w energię w komórkach -"siłowniach komórkowych. Pomimo, że węglowodany mogą dostarczyć tylko do 4 kc al energii z grama, a tłuszcze aż dwa razy więcej to w tym samym czasie organizm może wykorzystywać energię z węglowodanów znacznie szybciej niż z tłuszczy. Mówiąc prościej, to w tym samym czasie węglowodany dostarczają dwa razy więcej energii niż tłuszcze, a przy dużym, bardzo intensywnym wysiłku - nawet pięć razy tyle. Ponadto spalanie cukrów pozostawia w organizmie znacznie mniej szkodliwych substancji niż spalanie tłuszczów czy białek. W praktyce oznacza to, że ruchy skrzydeł wykonywane są dużo szybciej i z większą siłą, a jednocześnie z mniejszą szkodą dla organizmu. Węglowodany (cukry) są także niezbędne do spalania tłuszczów. Tłuszcze mogą być zamieniane w energię (spalane) tylko w obecności węglowodanów, nigdy odwrotnie! Praktycznie u ptaków nie spo tyka się wyraźnych zaburzeń wywołanych niedoborem, względnie przedawkowaniem węglowodanów. Należy jednak mieć na uwadze, że ze wzrostem dawek węglowodanów wzrasta zapotrzebowanie organizmu na witaminę B1.

7 t : p p 厗 t u t ᆗ升 t u 吗 p ᆗ升t ၷ咷 t ᆗ升 ၷ咷ၷ咷 t ၷ咷 ᆗ升 u 厗 ᆗ升ś t ᆗ升 t 厗 t ᆗ升 ł ᆗ升 厗 t ᆗ升 厗 t 厗 厗 ᆗ升u 吗 ś tłu u 厗 Z karmy ptaki tylko w małym stopniu wykorzystują włókno surowe (błonnik). Ze względu na rozpuszczalność w wodzie błonnik dzielimy na nierozpuszczalny i rozpuszczalny. Błonnik rozpuszczalny składa się głównie z chemicelulozy i metabolizowany jest przez bakterie okrężnicy. W czasie zachodzącej w jelicie fermentacji pokarmu po wstają kwasy tłuszczowe. Głównym nośnikiem błonnika w karmie jest brązowy ryż, jęczmień, owies. Błonnik powoduje wzrost wydalania kwasów żółciowych i cholesterolu z kałem, co prawdopodobnie zmniejsza jego ilość we krwi. Pomaga on również w tworzeniu bardzi ej miękkich odchodów. Błonnik( zwłaszcza rozpuszczalny), np. z owsa wiąże kwasy żółciowe, skutkiem czego są one wydalane z kałem i nie wracają do wątroby. Celuloza Nasycone kwasy tłuszczowe Białko Węglowodany Witamina E Mikroelementy jak :żelazo, magnez, fosfor ၷ咷 厗 t uᆗ升 łu 吗 Błonnik nierozpuszczalny składa się głównie z celulozy. Wchłania on kilka razy więcej wody niż wynosi jego ciężar oraz pęcznieje w wolu i jelitach. Wiedza o tym często wykorzystywana jest przy tworzeniu karm i systemów karmienia w czasie lotów. Błonnik nierozpuszczalny znajduje się głównie w całych ziarnach w postaci celulozy i ligniny w zewnętrznej cz ęści nasion, ziaren oraz nasion strączkowych. Celuloza stanowi zewnętrzną ochronną warstwę ziarna. Część ta jest często usuwana podczas mielenia czy łuskania. Błonnik nierozpuszczalny pomaga w wydalaniu odchodów. Zbyt duża zawartość w karmie błonnika obni ża strawność innych składników, ale zbyt mała jego ilość wpływa niekorzystnie na rozwój organizmu. Błonnik spulchnia pokarm i ułatwia działanie soków trawiennych. 4 Tᐧ匇u z z k y ᐧ匇u z z - źródło długotrwałej energii. Tłuszcze są dla organizmu g ołębi uczestniczących w lotach głównym sposobem magazynowania energii. Podstawowy materiał energetyczny gromadzony w komórkach lub tkance zapasowej stanowią triglicerydy. Rodzaj zawartych w nich kwasów tłuszczowych jest w znacznym stopniu odbiciem składu t ych kwasów w podawanej karmie. Należy przy tym zaznaczyć, że o ile nienasycone kwasy tłuszczowe pełnią w ustroju funkcję energetyczną oraz budulcową o tyle nasycone kwasy tłuszczowe są wykorzystywane niemal wyłącznie jako doraźne lub zapasowe źródło energ ii. Niektóre kwasy tłuszczowe, jak kwas linolowy i arachidowy są niezbędne dla prawidłowego rozwoju organizmu ptaków. Kwasy te biorą udział w procesie oddychania. Przy ich niedoborze w organizmie dochodzi do zaburzeń w przemianie materii, zwłaszcza w wątro bie, tarczycy oraz gruczołach płciowych, zmniejsza się też poziom zapłodnienia jajek. W procesie trawienia szczególną rolę przypisuje się kwasowi linolowemu. Redukuje on w jelitach florę bakteryjną E - Coli oraz w znacznym stopniu wpływa na wykorzystanie s kładników karmy.

8 Tłuszcze biorą udział w transporcie rozpuszczonych w nich witamin A, D, E i K oraz ułatwiają ich przyswajanie z innych produktów. Tłuszcze pokarmowe oraz lipidy ( płyny) ustrojowe dostarczają ponad dwukrotnie więcej energii aniżeli białka czy węglowodany. U ptaków najwięcej energii z kwasów tłuszczowych czerpią takie organy jak serce i mięśnie szkieletowe. Ptaki dobrze wykorzystują tłuszcze roślinne jednak należy zwracać uwagę na ich dawkowaną ilość Szkodliwe są większe dawki olejów w tym głównie lnianego i rzepakowego (zawierające kwas erukowy) a nawet oleju sojowego. 吗 t 厗 u ł ᆗ升 ᆗ升ᆗ升 p ᆗ升 厗u: Oznaką przedawkowania oleju są plamy na lotkach a konsekwencją tego jest wystąpienia niedoboru witaminy B2 w organizmie. 5 R l ą by p z m m W normalnych warunkach wątroba wytwarza cholesterol w ilości pokrywającej pełne zapotrzebowanie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Większość cholesterolu zamieniana jest na sole żółciowe wydzielane do przewodu pokarmowego gdzie emulgują tłuszcze z karmy i ułatwiają ich późniejsze wchłanianie. Po spełnieniu swej roli kwasy żółciowe częściowo (zależnie od zawartości błonnika w diecie) wracają z powrotem do wątroby. ( Opis ujęto w publi kacji ocena kału) Lipidy ustrojowe jako część składowa błon komórkowych pełnią rolę strukturalną. Lipidy wchodzą także w skład płynów ustrojowych, głównie w połączeniu z białkami. Rolę budulcową spełniają przede wszystkim fosfolipidy. Około 75 % wszystkich fosfolipidów zawartych w organizmie stanowi lecytyna. Wątroba,tak jak wcześniej podkreślano odgrywa w gospodarce lipidowej szczególną rolę i łatwo może dochodzić do jej stłuszczenia, które jest stanem chorobowym. Jest ona kluczowym organem w dystrybucji cholesterolu, który jest niezbędny do produkcji żółci. W końcowej fazie sezonu lotowego organizm gołębi jest mocno zmęczony i obciążony. Loty długie wymagają stosowania karm zawierających duże ilości ziaren i nasion o dużej zawartości tłuszczy. Stosowan ie karm ciężkich znacznie wydłuża czas trawienia, dla przykładu czas trawienia ziarna kukurydzy jest dwukrotnie dłuższy od trawienia ziarna pszenicy i trwa około 4 dni oraz wymaga od układu trawienia większej sprawności. Innym bardzo niekorzystnym czynni kiem, który wpływa na ekstremalne funkcjonowanie wątroby jest rozpoczęcia intensywnego pierzenia. Przez wiele lat wielką tajemnicą niektórych mistrzów lotów gołębi było stosowanie preparatów wspomagających trawienie oraz regenerujących i oczyszczających wą trobę z toksyn. Hodowcy, Ci mieli i mają dostęp do nowoczesnych technik żywienia. Przez wiele lat wielką tajemnicą mistrzów było również stosowanie w systemach karmienia gołębi lotowych ( szczególnie w systemach wdowieństwa) ziaren ostropestu ziarnistego, który w czasie lotów wraz z drobnym ziarnami podaje się wdowcom indywidualnie do celi. Ostropest jako naturalnym dodatek do karmy, efektywnie czyści i regeneruje wątrobę. Bardzo pozytywne efekty w regeneracji wątroby uzyskuje się poprzez stosowanie w żyw ieniu gołębi preparatów zawierających metioninę ( składnik wielu preparatów witaminowych) lub stosowanie siarczanu magnezu ( ałunu.) Środek ten często podawany jest jeden raz w tygodniu w postaci składnika warzywnych nalewek. ၷ咷ut pu 厗 : 厗 ၷ咷 u