Co do produktów rolnych, również w ustawie o VAT (art. 2 pkt 20) znajduje się ich definicja wskazująca, że są to:

Transkrypt

1 Czy rolnik ryczałtowy jest podatnikiem VAT z tytułu dostarczania towarów (świadczenia usług) podlegających temu podatkowi, innych niż zwolnione od podatku? Czy rolnik ryczałtowy jest podatnikiem VAT z tytułu dostarczania towarów (świadczenia usług) podlegających temu podatkowi, innych niż zwolnione od podatku? Pojęcie rolnika ryczałtowego zostało określone w art. 2 pkt 19 ustawy o VAT. Zgodnie z tą definicją chodzi o rolnika, który dokonuje dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze korzystające ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy, z wyjątkiem takiego, który jest zobowiązany do prowadzenia ksiąg (na podstawie odrębnych przepisów). Co do produktów rolnych, również w ustawie o VAT (art. 2 pkt 20) znajduje się ich definicja wskazująca, że są to: 1. towary, od których dostawy przysługuje zryczałtowany zwrot VAT (zał. nr 2 do ustawy), 2. towary wytworzone z opisanych w pkt. a przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej, z użyciem środków zwykle używanych w jego gospodarstwie (rolnym, leśnym, rybackim). 1 / 5

2 Za działalność rolniczą uznano produkcję roślinną i zwierzęcą, a także świadczenie usług rolniczych. Rolnikiem ryczałtowym jest też niezobligowany do prowadzenia ksiąg rachunkowych podmiot, który świadczy usługi rolnicze (rozumie się przez to usługi wymienione w zał. nr 2 do ustawy, w pozycjach 22-25). Nazwa załącznika nr 2 do ustawy może być myląca, ponieważ nie można wykonać dostawy" usług. Można je tylko świadczyć (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT). Pewien niepokój budzi sformułowanie, że chodzi o produkty z własnej działalności. Czy nabycie (zakup, darowizna) określonych produktów dyskwalifikuje ich sprzedaż jako zwolnioną od podatku? Czy po nabyciu np. ryb słodkowodnych, podziale ich na dzwonka, zamrożeniu - przy sprzedaży będziemy mogli uznać, że sprzedał je rolnik ryczałtowy? Ponieważ przepisy odsyłają do działalności rolniczej", a rozumiemy przez to produkcję", to wydaje się, że takiej możliwości nie ma. Co się jednak stanie, jeżeli ryby, o których tutaj mowa, zostaną wpuszczone do naszego stawu rybnego na 3 dni? Wydaje się, że wymóg własnej działalności rolniczej" będzie spełniony. Przez produkcję" należy bowiem rozumieć (przy braku definicji legalnej w ustawie o VAT) zespół skoordynowanych procesów pracy, w których świadoma i celowa działalność ludzka przekształca przedmioty pracy, używając do tego środków pracy" (Słownik języka polskiego PWN, t. 2, s. 928). Można też posłużyć się definicją zaczerpniętą z innego słownika, według której produkcja to wykonywanie czegoś" ( Słownik poprawnej polszczyzny PWN, Warszawa 2000, s. 749). W tym znaczeniu działalność rolnicza powinna być sformułowana 2 / 5

3 jako hodowla", gdyż odnosi się do organizmów żywych. W przypadku gospodarstwa rybnego mowa jest o chowie i hodowli (art. 2 pkt 18 ustawy o VAT). Hodowla oznacza zapewne przetrzymywanie ryb. Chów jest racjonalnym utrzymaniem zwierząt i ich pielęgnowaniem. W takiej sytuacji uważam, że rybę, którą wpuścimy do własnego stawu, a następnie będziemy ją sprzedawać w filetach, możemy potraktować jako produkt pochodzący z własnej działalności rolniczej. Tym bardziej, że załącznik nr 2 do ustawy wyłącza ze zwrotu podatku tylko produkty rybołówstwa lub rybactwa (poz. 10, a filety znajdują się w poz. 16). Rolnik ryczałtowy ma prawo do zwrotu podatku VAT zapłaconego przy zakupie środków produkcji również na zasadzie ryczałtu, bez jakichkolwiek innych obowiązków. Dokonując sprzedaży artykułów pochodzących z własnej działalności rolniczej bądź świadcząc usługi rolnicze, rolnik ryczałtowy jest zwolniony od podatku. Jeżeli rolnik ryczałtowy chce zrezygnować z tego zwolnienia, wówczas musi spełnić warunki opisane w art. 43 ust. 3. Wartość sprzedaży jego produktów (usług) musi przekraczać w roku poprzednim zł, musi on dokonać zgłoszenia rejestracyjnego, a także prowadzić stosowną ewidencję. Rolnik ryczałtowy może więc zrezygnować ze zwolnienia dotyczącego dostawy własnych produktów rolnych (świadczenia usług), jeżeli spełnia warunki, o których mowa wyżej. Każdy podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą jest podatnikiem VAT. Działalnością gospodarczą może być także działalność rolnicza. Należy więc uznać, że sprzedając własne towary rolnicze lub świadcząc usługi rolnicze, jest się od samego początku podatnikiem VAT. Jednak jeżeli działalność taką prowadzi się jako rolnik ryczałtowy - można skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, chyba że się z tego zwolnienia rezygnuje. Jeżeli podatnik zrezygnuje ze zwolnienia, wówczas staje się podatnikiem rozliczającym się na zasadach ogólnych. 3 / 5

4 Jeżeli osoba będąca rolnikiem ryczałtowym wykonuje inne czynności, staje się podatnikiem VAT od tych innych czynności. Oczywiście takiemu podatnikowi służy prawo wyboru zwolnienia podatkowego. Zgodnie z art. 113 ust. 1-3 ustawy o VAT do wartości sprzedaży, która predestynuje podatnika do skorzystania ze zwolnienia (w 2010 r. wartość sprzedaży opodatkowanej nie może przekroczyć łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty zł, zaś w 2011 r. jest to kwota zł) nie zalicza się wartości sprzedaży zwolnionej, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3. Można więc być: 1. rolnikiem ryczałtowym korzystającym ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 3 oraz 2. korzystającym ze zwolnienia podatkowego z art. 113 w stosunku do sprzedaży produktów (usług) nierolniczych; 3. osobą, która zrezygnowała z bycia rolnikiem ryczałtowym oraz zwolnienia podmiotowego od sprzedaży innych niż rolnicze produktów (usług). Podatnik taki wprawdzie płaci VAT na zasadach ogólnych, ale ma też prawo do odliczania podatku naliczonego; 4. rolnikiem ryczałtowym korzystającym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 (w tym zakresie nie służy prawo do odliczania podatku VAT) oraz 5. podatnikiem, który zrezygnował ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 (płaci VAT, ale też przysługuje mu obniżka podatku należnego o podatek naliczony); bierzemy pod uwagę jedynie VAT dotyczący sprzedaży towarów (usług) innych niż objęte zwolnieniem; 6. osobą, która zrezygnowała z bycia rolnikiem ryczałtowym oraz 7. podatnikiem, który nie zrezygnował ze zwolnienia podmiotowego. Trzeba tylko pamiętać, że w takiej sytuacji do kwoty obrotu doliczamy sprzedaż towarów (usług) rolnych, gdyż nie korzystają one ze zwolnienia. 4 / 5

5 Podstawa prawna: art. 2 pkt 18, 19, 20; art. 43 ust. 1 pkt 3; art. 43 ust. 3; art. 113 ust. 3 ustawy z r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.). 5 / 5