VAT. Podstawa prawna harmonizacji podatku VAT na terenie UE. Poziom stawek VAT. pośrednie (płacone w cenie kupowanego by Ludwik Wicki

Transkrypt

1 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Rodzaje podatków w Polsce (wg sposobu poboru) VAT bezpośrednie (płacone przez podatnika z określonego tytułu) dochodowy od przedsiębiorstw (CIT) Corporate Income Tax od osób fizycznych (PIT) Personal Income Tax podatek rolny podatek leśny podatek od nieruchomości podatek od spadków i darowizn Dr inż. Ludwik Wicki 2008 EiOGR przyg. L. Wicki 1 Rodzaje podatków w Polsce (wg sposobu poboru) pośrednie (płacone w cenie kupowanego towaru podatek od towarów i usług (VAT) akcyza podatek od gier Rodzaje podatków w Polsce (wg zasilania budżetów) zasilające budżet centralny (podatki dochodowe, akcyza i VAT) zasilające budżety samorządu terytorialnego (rolny, leśny, od nieruchomości, od spadków i darowizn, od psów, od środków transportu) Podstawa prawna harmonizacji podatku VAT na terenie UE VI dyrektywa z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Krajów Członkowskich dotyczących podatków obrotowych powszechny system podatku od wartości dodanej ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC z późniejszymi zmianami) Poziom stawek VAT Kraje członkowskie mają prawo do stosowania: - stawki podstawowej VAT nie niższej niż 15 %, - jednej lub dwóch stawek zredukowanych nie niższych niż 5 %

2 Stawka zredukowana Zredukowana stawka podatku VAT może być stosowana przy sprzedaży towarów i usług określonych w załączniku H do VI dyrektywy, w tym m.in.: -produktów spożywczych (bez napojów alkoholowych), zwierząt, nasion, roślin i składników przeznaczonych do przygotowania produktów spożywczych, dodatków lub substytutów produktów spożywczych, -towarów i usług do produkcji rolniczej, z wyłączeniem dóbr inwestycyjnych, takich jak maszyny lub budynki. Podatek od towarów i usług (VAT) w Polsce W Polsce VAT funkcjonuje od 5 lipca 1993 r. Uregulowany został ustawą o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym z dnia 8 stycznia 1993 r. (Dz. U. Nr 11 z późniejszymi zmianami), VAT w rolnictwie Od kiedy VAT w rolnictwie? Zasady funkcjonowania podatku od towarów i usług w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie zostały określone w ustawie z dnia 20 lipca 2000 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i ustawy o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 68, poz. 805). Od 4 września 2000 r. nieprzetworzone produkty rolne opodatkowane zostały podatkiem VAT. Oznacza to, że przy dostawie nieprzetworzonych produktów rolnych VAT stał się kalkulacyjnym składnikiem ceny. Podatek wynosi 5% tzw. ceny netto. Jest on doliczany i rozliczany z właściwym urzędem skarbowym niezależnie od tego, czy dostawa ma charakter zaopatrzeniowy, inwestycyjny czy konsumpcyjny VAT w rolnictwie W ustawie określony został zakres działalności rolniczej Spośród wielu działalności zaliczone do niej zostały między innymi: Produkcja gruntowa, Produkcja zwierzęca typu przemysłowego, Hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, owadów użytkowych, Prowadzenie pasiek, Sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej (z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych oraz bambusa), Świadczenie usług rolniczych. Za rolnika ryczałtowego uważa się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych

3 Zwolnienie z podatku VAT Z podatku VAT zwolniona jest dostawa produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywana przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego Ustawa nie nakłada na rolników prowadzących gospodarstwa wysokotowarowe i dostarczających produkty rolne z własnej produkcji rolniczej obowiązku rozliczania podatku VAT na zasadach ogólnych, tak jak to ma miejsce w przypadku innych podatników, którzy po przekroczeniu równowartości netto 10 tys. euro rocznej wartości sprzedaży opodatkowanej w poprzednim roku podatkowym, zobligowani są do rozliczania VAT na zasadach ogólnych. Wprowadzony system ryczałtowy polegający na doliczaniu 7% stawki ryczałtu (od 2011 r., a od 2013 r. ma być to 6,5%) do ceny sprzedaży produktów rolnych umożliwia rolnikom ryczałtowym odzyskiwanie podatku VAT zawartego w cenach towarów i usług nabywanych do produkcji rolniczej. Zryczałtowany zwrot podatku VAT polega na tym, że kwota ryczałtu (7% - doliczona do ceny sprzedaży netto) jest wypłacana rolnikowi przez nabywcę produktów rolnych. Obowiązki rolnika ryczałtowego sprzedając produkty rolne pochodzące z własnej produkcji jest zwolniony w zakresie tej działalności z obowiązku: wystawiania faktur, prowadzenia ewidencji sprzedaży i zakupu towarów i usług, dokonania zgłoszenia rejestracyjnego w urzędzie skarbowym, co nie zwalnia rolników z konieczności posiadania numeru identyfikacji podatkowej, składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowych dla podatku VAT OGÓLNE ZASADY ROZLICZANIA VAT W ROLNICTWIE

4 Przystąpienie do rozliczania na zasadach ogólnych Zobowiązani do rozliczania podatku od towarów i usług na zasadach ogólnych są rolnicy, którzy osiągnęli w gospodarstwach sprzedaż netto powyżej 800 tys. euro. Dobrowolne przystąpienie do rozliczania podatku VAT na zasadach ogólnych Rolnicy ryczałtowi dokonujący mogą zrezygnować z rozliczeń w ramach systemu ryczałtowego zwrotu VAT i rozliczać podatek by Ludwik na Wicki zasadach ogólnych pod następującymi warunkami: dokonania w poprzednim roku podatkowym sprzedaży nieprzetworzonych produktów rolnych z własnej produkcji o wartości przekraczającej zł. Do kwoty tej nie wlicza się wartości odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym nabytych wcześniej produktów rolnych, prowadzenia przez co najmniej 3 kolejne miesiące przez rezygnacją z ryczałtowego zwrotu podatku VAT, dziennej ewidencji sprzedaży towarów, dokonania w urzędzie skarbowym zgłoszenia rejestracyjnego, kontynuowania prowadzenia ewidencji sprzedaży i zakupów towarów i usług, umożliwiającej sporządzenie deklaracji dla potrzeb podatku od towarów i usług. Stawki podatku VAT. Stawki podatku VAT Stawki podatku VAT na podstawowe towary i usługi nabywane do produkcji rolnej: 5% buraki, rzepak, ziemniaki, mleko, ziarno zbóż (oprócz owsa) materiał siewny, sadzonki do nasadzeń, inne nieprzetworzone produkty rolne (owoce pestkowe i ziarnkowe, warzywa,) 8% żywiec wieprzowy i wołowy owies, słoma, leki weterynaryjne środki produkcji rolnej (nawozy, środki ochrony roślin, pasze, itp.), usługi związane z rolnictwem, chowem i hodowlą zwierząt, usługi weterynaryjne, Stawki podatku VAT cd. 23% nośniki energii (paliwa silnikowe, oleje opałowe, węgiel, koks, by energia Ludwik Wicki elektryczna, cieplna, gaz), maszyny, urządzenia i narzędzia rolnicze i dla gospodarki leśnej, przyczepy ciągnikowe rolnicze i ciągniki rolnicze, zespoły i części ciągników rolniczych, narzędzia gospodarcze, maszyny do produkcji sadowniczej, materiały budowlane, roboty budowlane, tarcica i inne wyroby z drewna usługi telekomunikacyjne, itd. Zmiany stawek, które nastąpiły od momentu integracji do UE z 0% do 3% (lub 5%) usługi dla rolnictwa i inne objęte obecnie stawką 0%, czyli nawozy środki ochrony roślin, itd., (do 1 maja 2008 roku), a potem z 3% do 7% usługi dla rolnictwa i inne objęte do stawką 3%, czyli nawozy środki ochrony roślin, itd., z 0% na 22% ciągniki i maszyny rolnicze, z 7% do 22% na materiały budowlane. Utrzymany jest ryczałtowy system rozliczeń podatku VAT ze stawką 5%, od 2008 r. 6%.

5 Ryczałtowy zwrot podatku VAT Zryczałtowany zwrot podatku VAT polega na tym, że kwota ryczałtu (7% doliczone do ceny netto sprzedaży) jest wypłacana rolnikowi przez nabywcę produktów rolnych. Zryczałtowany zwrot podatku VAT przysługuje wyłącznie przy sprzedaży: ryb oraz pozostałych zwierząt wodnych żywych, ryb słodkowodnych świeżych i mrożonych, miodu pszczelego standaryzowanego, produktów upraw polowych i łąkowych, produktów ogrodnictwa, z wyłączeniem owoców południowych, produktów hodowli, produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna liściastego, iglastego i egzotycznego. Obliczenie podatku należnego od wartości netto Przykład obliczania podatku należnego od wartości netto w kwocie 600 zł, uzyskanej ze sprzedaży jednej tony pszenicy. 600 zł 5% = 30 zł Podatek VAT = sprzedaż netto x stawka podatku VAT W rezultacie: Wartość sprzedaży brutto jednej tony pszenicy wyniosła: 600 zł + 30 zł = 630 zł Sprzedaż netto + podatek VAT = sprzedaż brutto Sprzedażą brutto jest pełna kwota, którą odbiorca towarów lub usług jest zobowiązany zapłacić sprzedawcy. Obrót podlegający opodatkowaniu powstaje nawet wówczas, gdy faktyczna zapłata jeszcze nie nastąpiła. Podstawą opodatkowania jest kwota należna, a nie faktycznie otrzymana. Obliczenie podatku należnego od wartości brutto Aby określić kwotę podatku należnego od wartości sprzedanej na targowisku pszenicy na kwotę 600 zł (w tak zwanym bezrachunkowym obrocie brutto), należy wykonać następujący rachunek: 600 zł (5%/105%) = 600 zł 0,0476=28,56 zł Cena brutto zł x (5%/105%) = podatek należny zł Sposób obliczania wartości sprzedaży netto w przypadku znanej wartości sprzedaży brutto Znając wartość sprzedaży pszenicy na targowisku możemy obliczyć wartość sprzedaży netto w następujący sposób: 600 zł (100%/105%) = 600 zł 0,9524 = 571,44 zł Cena brutto zł x (100%/105%) = cena netto zł Przykład obliczenia zobowiązania z tytułu VAT Przykład obliczenia zobowiązania z tytułu VAT W sytuacji, gdy w danym okresie rolnik nie dokonał sprzedaży, to kwota podatku naliczonego za dany okres obniży podatek należny w następnym okresie. Jeśli jednak podatek do zwrotu przekracza kwotę 23% obrotów opodatkowanych niższą od podstawowej, a więc również stawką 5%, to urząd skarbowy może ograniczyć w danym miesiącu lub w kwartale wysokość zwrotu różnicy podatku do tej kwoty. Przykładowa faktura

6 Przykładowa ewidencja sprzedaży dla celów opodatkowania VAT Przykładowa ewidencja sprzedaży dla celów opodatkowania VAT Przykładowe rozliczenie VAT Warunki powrotu do ryczałtowego rozliczenia VAT Powrót do ryczałtowego rozliczenia VAT jest możliwy, ale są w tym zakresie pewne ograniczenia. Po pierwsze, do ryczałtowego rozliczania VAT można powrócić nie wcześniej jak po trzech latach rozliczania się na zasadach ogólnych. Po drugie, należy rozliczyć się z uzyskanego zwrotu podatku VAT otrzymanego od zakupu środków inwestycyjnych należy rozliczyć korektę VAT. VAT naliczony bieżący (od środków produkcji zużywanych bezpośrednio do produkcji, np. pasz, nawozów, paliwa) nie podlega rozliczeniu przy powrocie do ryczałtu. Warunki rezygnacji z zasad ogólnych Po rezygnacji z rozliczania się na zasadach ogólnych należy dokonać rozliczenia VAT od inwestycji. Zasady rozliczenia VAT: od środków o wartości do 15 tys. zł rozlicza się jednorazowo po zakupie, od środków ruchomych umarza się VAT przez 5 kolejnych lat w równych ratach, od nieruchomości umarza się VAT przez 10 lat w równych ratach. Rozliczanie VAT od inwestycji w środki trwałe ruchome przy rezygnacji rozliczania na zasadach ogólnych (korekta)

7 Rozliczanie VAT od inwestycji w środki trwałe nieruchome przy rezygnacji rozliczania na zasadach ogólnych (korekta) Przykładowe obliczenie podatku VAT Wartość podatku VAT należnego od sprzedaży wynosi 1767,00 złotych, a VAT naliczonego przy zakupach 5551,20zł. Ryczałtowy, 6%, zwrot VAT to 3535,20 zł. Podsumowanie Rozliczanie podatku VAT na zasadach ogólnych jest możliwe dla tych rolników, którzy dokonują w ciągu roku sprzedaży za kwotę co najmniej 20 tys. zł. Zmiana statusu z podatnika ryczałtowego VAT na rolnika rozliczającego się na zasadach ogólnych powinna być poprzedzona analizą: wynika ona z opłacalności takiego rozwiązania ze względu na możliwość uzyskania zwrotu podatku VAT, opłacalność przejścia na zasady ogólne wzrasta, gdy w gospodarstwie realizowane sa inwestycje. Powrót do rozliczania się na zasadach ryczałtowych może wiązać się z koniecznością odprowadzenia części otrzymanego zwrotu VAT od wydatków inwestycyjnych.