WYCHOWANIE ZDROWOTNE, KSZTAŁTOWANIE SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ U DZIECI. Małgorzata Jagiełłowicz Alicja Rajewicz

Transkrypt

1 WYCHOWANIE ZDROWOTNE, KSZTAŁTOWANIE SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ U DZIECI Małgorzata Jagiełłowicz Alicja Rajewicz

2

3 Do przedszkola przychodzi zdrowy i sprawny człowiek

4 ,,głód ruchowy wynosi dla chłopców w wieku przedszkolnym 6 godz. dziennie, a dla dziewczynek 5 godz. 15 min,

5 Czy stosunkowo krótkie okresy ruchu nie są przeplatane dłuższymi okresami zabawy o innym charakterze, nie wymagającej ruchu? Czy jest to dawka ruchu wystarczająca dla malucha? Czy mamy prawo spodziewać się, że rodzice zorganizują mu odpowiednie zabawy ruchowe? Czy rodzice skupieni głównie na rozwoju umysłowym dziecka nie zapominają o rozwoju fizycznym? Czy dziecko większość czasu nie spędza przed telewizorem lub monitorem komputera?

6 Istnieje więc wyraźna luka między naszą dbałością o rozwój umysłowy dziecka i dbałością o jego rozwój fizyczny jak i sprawność fizyczną.

7 Celem wychowania przedszkolnego jest m.in. troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych. Dziecko, które kończy edukację przedszkolną i zaczyna naukę w szkole, powinno: być sprawne fizycznie lub w miarę swoich możliwości, jeżeli jest dzieckiem mniej sprawnym ruchowo; uczestniczyć w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnym, w parku, na boisku, w sali gimnastycznej.

8 dysponować sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo- ruchową potrzebną do rysowania, wycinania i nauki pisania; określać kierunki oraz miejsca na kartce papieru ( ), zaczynając od lewej strony. co najmniej 1/5, w przypadku dzieci młodszych 1/4 dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku itp. (organizowane są tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje przyrodnicze, prace gospodarcze, porządkowe i ogrodnicze)

9 Zajęcia ruchowe w przedszkolu prowadzimy codziennie. Sprzyja temu zalecenie, by piątą część czasu pobytu w przedszkolu dzieci przebywały w ogrodzie i na powietrzu, ale czy zawsze tak jest? Ile czasu nauczyciel poświęca na zorganizowane zabawy ruchowe w ogrodzie? Warto się temu problemowi przyjrzeć.

10 Treść zajęć ruchowych w przedszkolu (wg systematyki K. Wlaźnik) stanowią: 1. zabawy ruchowe, 2. ćwiczenia gimnastyczne, 3. zabawy i ćwiczenia w terenie, 4. zabawy i ćwiczenia o charakterze sportowym: saneczkowanie, łyżwiarstwo, narciarstwo, pływanie, jazda na rowerze, na wrotkach, realizowane stosownie do lokalnych możliwości. Zabawy ruchowe stanowią podstawową formę zajęć wychowania fizycznego w przedszkolu. Dzielą się one na: 1. zabawy orientacyjno-porządkowe, 2. zabawy z elementami równowagi, 3. zabawy z elementami czworakowania i pełzania, 4. zabawy bieżne, 5. zabawy z elementami rzutu, celowania i toczenia, 6. zabawy z elementami wstępowania i wspinania.

11 W okresie przedszkolnym rozwój psychiczny dziecka jest bardzo ściśle połączony z jego rozwojem ruchowym, a zaburzenia sfery ruchowej mogą powodować zaburzenia w sferze poznawczej i emocjonalnej. - świadomość własnego ciała, możliwości swojego ciała - orientacja w przestrzeni i działanie w niej - prawidłowa praca układu nerwowego i mózgu - zwiększenie tempa wytwarzania połączeń nerwowych w mózgu - zachowanie prawidłowej postawy i sylwetki - odpowiednia kondycja fizyczna - odprężenie - pobudzenie układu mięśniowego, serca i płuc - wzmocnienie kości, stawów, mięśni - poznanie otaczającego świata i reguł nim rządzących - możliwość wyrażania siebie - budowanie pewności siebie - interakcje społeczne i integracja - współpraca i poszanowanie reguł

12 - przeżywanie zwycięstw i radzenie sobie z porażką - dobre samopoczucie - zmniejszenie ryzyka zaburzeń nerwicowych - wspomaganie lepszych wyników w nauce - tworzenie podstaw do kształtowania się podstaw do wykonywania złożonych czynności psychoruchowych mowa, czytanie, pisanie, liczenie - ruchy naprzemienne (wchodzenie po drabinkach, czołganie się ) powodują szybszą i bardziej zintegrowaną komunikację pomiędzy dwiema półkulami mózgowymi do myślenia przyczynowo skutkowego uzyskiwanie postępów w nauce.

13 Najważniejszą przesłanką w pracy z małymi dziećmi jest przestrzeganie dbałości o zdrowie oraz zapewnienie bezpieczeństwa w czasie zajęć. W tym celu należy dokładnie sprawdzić i zabezpieczyć miejsce do ćwiczeń, urządzenia, przyrządy i przybory, szczególnie starannie po dłuższej przerwie (ferie, wakacje), właściwie zaplanować zajęcia, stosować pomoc i ochronę przy wykonywaniu trudniejszych ćwiczeń oraz przestrzegać porządku i dyscypliny podczas zajęć. Należy zadbać, by do ćwiczeń ruchowych dzieci przebierały się w stroje sportowe. W przedszkolu można taki strój pozostawiać w przeznaczonym do tego miejscu i zmieniać na czysty co tydzień. Uwaga ta dotyczy przede wszystkim zajęć prowadzonych w sali gimnastycznej i w ogrodzie w okresie letnim. Na zajęciach ruchowych w sali dzieci powinny ćwiczyć boso. Umożliwi to stosowanie ćwiczeń zapobiegających płaskostopiu. Do zajęć ruchowych prowadzonych zimą w ogrodzie lub w terenie pożądane były by ubrania niekrępujące ruchów, łatwe do zdejmowania i wkładania oraz odpowiednie obuwie, najlepiej sportowe.

14 Aby skutecznie wspierać rozwój psychofizyczny dzieci niezbędna jest stała współpraca z rodzicami. Potrzebne jest przybliżenie rodzicom reguł wychowania zdrowotnego i fizycznego dzieci, oraz uświadomienie potrzeby ruchu i niezbędnego czasu, który na to trzeba przeznaczyć. Odradzajmy rodzicom przywożenie dzieci do przed szkołą wózkiem lub samochodem, niech dzieci chodzą i biegają! Należy zachęcać rodziców do organizowania wspólnych zabaw ruchowych z dziećmi, do planowania im aktywności ruchowych, np. na rowerze, wrotkach, na basenie, do wyposażenia dziecka we własną piłkę i stworzenie okazji do posługiwania się nią itp.

15 uświadamianie rodzicom potrzeby hartowania dzieci przez przebywanie na powietrzu w każdej porze roku, wspólna analiza tygodniowego i dziennego planu zajęć dziecka informować rodziców o zaobserwowanym poziomie rozwoju fizycznego dzieci na tle grupy rówieśniczej.

16 Wyniki ogólne dotyczące rzeczywistych możliwości rozwoju umiejętności ruchowych dzieci 5-letnich objętych opieką przedszkolną, wskazują, na następujące zależności: co szósty 5-latek potrafi stać raz na jednej raz na drugiej nodze przez 10 sekund. aż 10 % dzieci w ogóle nie wykonało próby dotyczącej koordynacji statycznej. W próbach dotyczących grafomotoryki 80% dzieci kalkuje nie zachowując melodii kinestetycznej. Co 5- pięciolatek potrafi już kalkować bez odrywania rąk, za to nie przestrzega kierunku kreślenia wzorów. Wyniki pokazują, że wszystkie badane sfery wymagają interwencji. 5-letnie dziewczynki okazały się zdecydowanie sprawniejsze niż chłopcy w próbach dotyczących koordynacji statycznej. Chłopcy natomiast uzyskali wyższe niż dziewczynki wyniki w kalkowaniu bez odrywania rąk.

17 Sprawność ruchowa dzieci z różnych środowisk Najlepsze wyniki uzyskały dzieci mieszkające na wsi, drugie miejsce uzyskały dzieci z dużych aglomeracji miejskich, na miejscu ostatnim, z wynikiem o 10% niższym niż dzieci wiejskie, znalazły się 5-latki zamieszkujące miasta do 100 tys. mieszkańców. Różnica w wykonaniu próby pomiędzy 5-latkami z Warszawy i Poznania, a ich rówieśnikami ze Słupska wyniosła niemal 20 % na niekorzyść dzieci ze Słupska.

18 zwiększanie się masy i wzrostu nie idzie w parze ze wzrostem kondycji fizycznej (Wojnarowska, 2010). Próby do badań motoryki dużej i małej, zostały wybrane jako zadania możliwe do wykonania, i typowe dla dzieci 5-letnich. Wyniki ogólne, jakie uzyskały badane 5-latki pokazują, że oba badane obszary wymagają interwencji, jeśli dzieci te mają stać się uczniami klas pierwszych, odnoszącymi sukcesy w nauce.

19 Stwierdzone w badaniach niedostatki, w zakresie rozwoju motorycznego dzieci 5-letnich i brak usprawnienia w tym zakresie prowadzić mogą w niedalekiej przyszłości do niezręczności ruchowej, której konsekwencje będą widoczne w problemach z opanowaniem nauki pisania.

20 Na każdym etapie rozwoju i rodzice i nauczyciele mogą wspierać rozwój dziecka Byle nie nuda nauczyciel sprawia że dzieci są aktywne, ciekawe, nie wycofują się np. we własny świat, nie zachowują się w sposób sprawiający nauczycielowi kłopot. Jest krytycznie i refleksyjnie nastawiony do własnej pracy, wspomaga rozwój dzieci, zna i rozumie dzieci jako indywidualności (obserwuje dzieci w różnych sytuacjach, poznaje ich cechy osobowościowe, temperament, zainteresowania umiejętności wiedzę), zna i rozumie dzieci w ogóle (poznaje wzorce rozwojowe charakterystyczne dla środowiska społecznego,), każdą ze sfer ich rozwoju (wzajemne powiązania między sferami), wpływ różnych czynników na ich rozwój (stan zdrowia, pogoda, brak kolegów, obce osoby), planuje działania edukacyjne dla grupy uwzględniając powyższe.

21 Schemat rozwoju ruchowego dziecka jest logiczny i stały dlatego stymulujemy, ale nie wymuszamy, nie przyspieszamy niczego na siłę.

22 Uśmiech opiekuna, rodzica jest najlepszą zachętą do podejmowania nowych wyzwań.

23 Przykre doświadczenia też się zdarzają upadek, guz, zbite kolano- ale warto próbować.

24 Podstawa, fundament budowany w domu później w przedszkolu.

25 Zachęcić dziecko do sportu można przyzwyczajając go do ruchu od najmłodszych lat.

26 Nie ograniczajmy aktywności ruchowej do działalności konstrukcyjnej, manipulacyjnej, plastycznej, dydaktycznej wszystko to odbywa się na siedząco i angażuje tylko umysł dziecka a organizmu ludzkiego nie da się oszukać.

27 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ