SPIS TREŚCI. 1. DANE WSTĘPNE Informacje ogólne o spółce Sytuacja na międzynarodowym rynku węgla energetycznego...

Transkrypt

1 KOMPANIA WĘGLOWA S.A. Sprawozdanie Zarządu z działalności zpółki Kompania Węglowa S.A. w roku 2004 Katowice, kwiecień 2005 r.

2 SPIS TREŚCI 1. DANE WSTĘPNE Informacje o spółce Sytuacja w sektorze górnictwa węgla kamiennego Informacje ogólne o spółce Przedmiot działania Spółki Sytuacja na wejściu Redukcja zdolności produkcyjnych Strategia sprzedaży węgla Sytuacja na międzynarodowym rynku węgla energetycznego Restrukturyzacja zatrudnienia Restrukturyzacja majątkowa Opis pozycji rynkowej przedsiębiorstwa górniczego Informacje o nabyciu udziałów (akcji) własnych Struktura organizacyjna Zakłady produkcji podstawowej i pomocniczej Komisja Zarządzania Aktywami i Pasywami ALCO Zespół Oceny Projektów Inwestycyjnych - ZOPI Gospodarka środkami produkcji Schemat organizacyjny - charakterystyka zadań poszczególnych pionów Stan zaawansowania prac przystosowujących Kompanię Węglową działalności po integracji z Unią Europejską Sytuacja kadrowo-płacowa spółki Zatrudnienie średnioroczne i stan zatrudnienia na koniec roku w podziale na pracowników produkcyjnych i nieprodukcyjnych Przedsięwzięcia z zakresu zmiany zatrudnienia i jego struktury Systemy wynagrodzeń obowiązujące w Spółce Poziom przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń Czynniki mające wpływ na sytuację kadrowo-płacową Świadczenia na rzecz pracowników, szkolenia itp Zmiany warunków płacy Zwolnienia grupowe Spory zbiorowe Rozwiązanie, zawieszenie, zawarcie zakładowego lub zbiorowego układu pracy Sytuacja majątkowa Obiekty socjalno-bytowe i sposób zarządzania nimi Zmiany w majątku Spółki Dzierżawa majątku Spółki Informacja, czy w przypadku rozporządzenia składnikami aktywów trwałych w rozumieniu przepisów o rachunkowości o wartości przekraczającej EURO, Spółka uzyskała zgodę Ministra Skarbu Państwa na dokonanie takiej czynności prawnej (art.5a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa Dz. U. z 1996 r. Nr 106 poz.493 ze zm.)

3 1.6 Wielkość i struktura produkcji i sprzedaży Stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych kopalń Stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych zakładów przeróbczych Systemy jakości produkcji Struktura wieku parku maszynowego - maszyn i urządzeń dołowych Struktura wieku parku maszynowego zakładów przeróbczych Polityka asortymentowa (marketing) Rentowność brutto i netto liczona jako stosunek wyniku finansowego (brutto i netto) w danej grupie do przychodów ze sprzedaży danej grupy wyrobów bez VAT, zgodnie z metodologią GUS w roku sprawozdawczym i poprzednim Znaczący wzrost niepieniężnych i rzeczowych aktywów trwałych, które wystąpiły w omawianym okresie bądź są przewidywane w dalszych latach wraz z podaniem źródeł ich finansowania (nakłady zakończone, w toku i rozpoczęte) oraz ich struktura rzeczowa wynikająca ze strategii spółki Ważniejsze osiągnięcia w dziedzinie badań i rozwoju technicznego Ochrona środowiska Działalność inwestycyjna w 2004 roku Nakłady inwestycyjne (na środki trwałe) w 2004 roku Nakłady inwestycyjne planowane Nakłady inwestycyjne poniesione Źródła finansowania działalności inwestycyjnej Efekty działalności - przekazywanie zakończonych inwestycji na majątek trwały DANE EKONOMICZNO-FINANSOWE Omówienie struktury kosztów w układzie rodzajowym za rok sprawozdawczy i poprzedni z podaniem przyczyn ewentualnych zmian udziału poszczególnych kosztów Omówienie pkt i dodatkowych informacji i objaśnień, tj. wyszczególnienie strat i zysków nadzwyczajnych z uwzględnieniem skutków restrukturyzacji finansowych (m.in. podanie przyczyn strat/zysków) Omówienie poręczeń i gwarancji udzielonych przez Spółkę m.in. zagrożonych, kwestie związane z przekroczeniem limitów określonych w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. z 1997 r. Nr 79, poz. 484 ze zm.) Wykaz należności Zobowiązania (bez funduszy specjalnych), w tym przeterminowane z uwzględnieniem zobowiązań wobec budżetu z poszczególnych tytułów: Korzystanie z kredytów bankowych w ciągu roku Wyszczególnienie z uzasadnieniem przekazanych przez Spółkę darowizn wraz z informacją czy Rada Nadzorcza wyrażała na nie zgodę Omówienie instrumentów finansowych w zakresie: Ryzyka: zmiany cen, kredytowego, istotnych zakłóceń przepływów środków pieniężnych oraz utraty płynności finansowej, na jakie narażona jest spółka Przyjętych przez spółkę celów i metod zarządzania ryzykiem finansowym, łącznie z metodami zabezpieczenia istotnych rodzajów planowanych transakcji, dla których stosowana jest rachunkowość zabezpieczeń PRZEWIDYWANE KIERUNKI ROZWOJU SPÓŁKI Przedstawienie kierunków rozwoju ze wskazaniem zagrożeń i ryzyka, jakie mogą wystąpić w Spółce analiza SWOT Możliwości rozwoju przewidywanej sytuacji finansowej w 2005 roku

4 3.2.1 Restrukturyzacja techniczno-technologiczna Ograniczenie zdolności produkcyjnych Restrukturyzacja zatrudnienia Restrukturyzacja finansowa Restrukturyzacja zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Restrukturyzacja zobowiązań wobec Gmin Restrukturyzacja zobowiązań cywilnoprawnych Restrukturyzacja organizacyjno majątkowa Dokapitalizowanie Program redukcji kosztów Wyniki finansowe i płynność finansowa Przewidywana Strategia spółki na najbliższe lata uwzględniająca m.in. możliwość pozyskania rynków zbytu, przewidywaną wielkość produkcji oraz niezbędne potrzeby inwestycyjne przedstawione w formie wieloletniego planu inwestycyjnego Cele strategiczne Cele cząstkowe Obszar marketingu Obszar produkcji i ochrony środowiska Obszar przekształceń strukturalnych Obszar zasobów ludzkich Obszar organizacji i zarządzania Obszar finansów Strategia sprzedaży węgla - możliwość pozyskania rynków zbytu Strategia produkcji węgla przewidywana wielkość produkcji Niezbędne potrzeby inwestycyjne na lata Strategia przekształceń własnościowych Restrukturyzacja rzeczowych aktywów trwałych Restrukturyzacja finansowego majątku trwałego Strategia zasobów ludzkich Strategia finansowa Koszty Zarządzanie finansami DZIAŁANIA RESTRUKTURYZACYJNE I KOSZTY ICH WDROŻENIA Działania związane z restrukturyzacją organizacyjną majątkową, zatrudnienia i obniżką kosztów wytwarzania Restrukturyzacja organizacyjna Łączenia Likwidacja Aport do innego podmiotu Działania likwidacyjne specjalistycznych jednostek organizacyjnych dostosowujące do aktualnych potrzeb Kompanii Węglowej S.A.: Zmiany organizacyjne wewnątrz komórek organizacyjnych w Centrali Kompanii Węglowej S.A Zmiany w strukturze organizacyjnej kopalń i zakładów górniczych Kompanii Węglowej S.A Restrukturyzacja majątkowa Restrukturyzacja zatrudnienia Działania restrukturyzacyjne redukcja kosztów wytwarzania Amortyzacja Zużycie materiałów Energia

5 Usługi obce Podatki i opłaty Koszty osobowe Pozostałe koszty Dokapitalizowanie Kompanii Węglowej S.A Działania związane z utworzeniem ZGE Janina Sp. z o.o Restrukturyzacja finansowa Restrukturyzacja zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Restrukturyzacja zobowiązań wobec gmin Restrukturyzacja zobowiązań cywilnoprawnych Inne działania w zakresie restrukturyzacji Redukcja zdolności produkcyjnych Inkorporacja spółek węglowych INFORMACJE DODATKOWE Wdrażanie zasad rynkowego zakupu energii elektrycznej Prowadzenie działalności, która zgodnie z Prawem energetycznym wymaga posiadania koncesji Zmiana Prawa energetycznego Wskaźniki finansowe oraz dodatkowe wyjaśnienia do kwot wykazanych w sprawozdaniu finansowym Wskaźniki finansowe Wskaźniki niefinansowe (techniczno-produkcyjne) INNE WAŻNE ZDARZENIA MAJĄCE ISTOTNY WPŁYW NA DZIAŁALNOŚĆ SPÓŁKI Obszar marketingu Obszar produkcji Obszar zabezpieczenia produkcji Obszar zamówień publicznych Obszar ochrona środowiska Obszar inwestycji i gospodarki środkami trwałymi Obszar zarządzania bezpieczeństwem Obszar dialogu społecznego Obszar informacji i promocji Obszar finansów Wszczęte przez Kompanię postępowania sądowe wobec kontrahentów Inne ważne zdarzenia z zakresu nadzoru właścicielskiego i inwestycji kapitałowych Sprzedaż akcji Polskich Hut Stali S.A Objęcie udziałów w Koksowni Przyjaźń Sp. z o.o Akcje i udziały Kompanii Węglowej S.A. wg stanu na r Obszar kontroli wewnętrznej Kontrole zewnętrzne w 2004 roku

6 Spis Tablic Tablica 1. Realizacja warunków determinujących wprowadzenie modelu docelowego restrukturyzacji... 9 Tablica 2. Wielkość sprzedaży Kompanii Węglowej S.A. na tle branży w poszczególnych segmentach rynku - porównanie okresu I-XII Tablica 3. Udział Kompanii Węglowej S.A. w rynku krajowym i eksporcie Tablica 4. Stan zatrudnienia zakładów produkcji podstawowej, specjalistycznych jednostek organizacyjnych i Centrali KW S.A. w 2004 r Tablica 5. Osiągnięte stany zatrudnienia na r Tablica 6. Ruchu zatrudnienia w 2004 roku w Kompanii Węglowej S.A Tablica 7. Przeciętne zatrudnienie według grup produkcyjnych w kopalniach i zakładach Kompanii Węglowej S.A. w 2004 roku Tablica 8. Wykorzystanie instrumentów osłonowych i aktywizująco-adaptacyjnych w KW S.A. w roku Tablica 9. Sposób zarządzania obiektami według stanu na dzień r Tablica 10. Dobowe zdolności produkcyjne oraz wielkości produkcji poszczególnych sortymentów węgla kopalń KW S.A. w 2004 roku Tablica 11. Wykorzystanie zdolności produkcyjnych zakładów przeróbki mechanicznej węgla w 2004 roku Tablica 12. Struktura wieku własnego parku maszynowego KW S.A. na dzień r Tablica 13. Struktura wieku parku maszynowego Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla KW.S.A. w latach Tablica 14. Zestawienie zakładów przeróbki mechanicznej węgla Kompanii Węglowej S.A. wg stosowanych technologii w 2004 roku Tablica 15. Sprzedaż węgla, przychody ze sprzedaży, średnie ceny zbytu węgla wg kierunków i głównych odbiorców (wg sprawozdania G_09.1) Tablica 16. Sprzedaż węgla, przychody ze sprzedaży, średnie ceny zbytu węgla wg grup sortymentów (wg sprawozdania G-09.1) Tablica 17. Rentowność brutto i netto Kompanii Węglowej S.A. w okresie II-XII 2003 r. i I-XII 2004 r Tablica 18. Wielkości rzeczowo-finansowe charakteryzujące oddziaływanie na środowisko naturalne kopalń i zakładów w roku Tablica 19. Plan inwestycyjny i wykonanie nakładów KW S.A. w 2004 r Tablica 20. Ważniejsze inwestycje realizowane w 2004 roku (z budownictwa inwestycyjnego) Tablica 21. Realizacja planu inwestycyjnego w 2004 roku (w podziale na kopalnie i zakłady) Tablica 22. Ważniejsze zadania (obiekty) przekazane na majątek w 2004 r. (z budownictwa inwest.) Tablica 23. Koszty rodzajowe w podziale na główne grupy Tablica 24. Koszty rodzajowe Tablica 25. Straty i zyski nadzwyczajne w 2004 roku Tablica 26. Wykaz należności od jednostek powiązanych przeterminowanych wg okresu przeterminowania Tablica 27. Wykaz należności od jednostek pozostałych przeterminowanych wg okresu przeterminowania Tablica 28. Udział należności spornych w należnościach ogółem Tablica 29. Pożyczki bankowe zaciągnięte przez Kompanię Węglową S.A. w roku Tablica 30. Rachunek zysków i strat za 2005 r Tablica 31. Bilans za 2005 rok Tablica 32. Nakłady inwestycyjne w latach do zakładanej strategii funkcjonowania KW S.A. (tys.zł) Tablica 33. Ważniejsze inwestycje (w ramach budownictwa inwestycyjnego) w wybranych kopalniach i zakładach - związane z zakładaną strategią funkcjonowania KW S.A Tablica 34. Koszty restrukturyzacji zatrudnienia w Kompanii Węglowej S.A. w 2004 roku Tablica 35. Zobowiązania przejęte ze spółek węglowych na podstawie art.42 ust.1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego... (mln zł)

7 Tablica 36. Harmonogram spłaty odroczonych zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zgodnie z art. 6 ustawy z dnia r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach (tys.zł) Tablica 37. Realizacja umów oddłużeniowych zawartych w oparciu o ustawę z dnia 26 listopada 1998 r. o dostosowaniu wg stanu na koniec IV kwartału 2004 roku... (tys.zł) Tablica 38. Realizacja umów oddłużeniowych dotyczących zobowiązań publicznoprawnych (tys.zł) Tablica 39. Wielkość zobowiązań przejętych i uregulowanych wobec gmin (mln zł) Tablica 40. Realizacja umów oddłużeniowych dotyczących zobowiązań cywilnoprawnych z tytułu dostaw i usług wg stanu na 31 grudnia 2004 r. (tys.zł) Tablica 41. Wykonanie podstawowych wskaźników techniczno-produkcyjnych w 2004 roku Tablica 42. Liczba umów będących wynikiem prowadzonych procedur przetargowych w KW S.A. w 2004 roku Tablica 43. Planowane i poniesione nakłady na remonty i konserwacje wg kierunków w tys.zł Tablica 44. Wypadkowość i zachorowalność zawodowa w kopalniach i zakładach Kompanii Węglowej S.A Tablica 45. Zestawienie sumaryczne spraw przekazanych na drogę postępowań sądowych, upadłościowych i naprawczych w 2004 r Tablica 46. Zestawienie sumaryczne odzyskanych należności na drodze postępowania sądowego, upadłościowego i naprawczego w 2004 r Tablica 47. Zmiany wartości księgowej netto akcji i udziałów KW S.A. w 2004 roku Tablica 48. Wartości akcji/udziałów KW S.A. w jednostkach powiązanych Tablica 49. Spółki znajdujące się w likwidacji lub upadłości Tablica 50. Wykaz kontroli zewnętrznych w 2004 roku Spis Wykresów Wykres 1. Udział Kompanii Węglowej S.A. w sprzedaży węgla w poszczególnych segmentach rynku na tle branży porównanie okresu I-XII Wykres 2. Schemat organizacyjny Kompanii Węglowej S.A. Stan na r Wykres 3. Schemat organizacyjny Centrali Kompanii Węglowej S.A Wykres 4. Wykorzystanie instrumentów osłonowych i aktywizująco-adaptacyjnych w KW S.A. w roku Wykres 5. Udział procentowy poszczególnych segmentów rynku w sprzedaży ogółem węgla w 2004 roku Wykres 6. Udział procentowy poszczególnych sortymentów w sprzedaży ogółem węgla w 2004 roku Wykres 7. Porównanie cen osiągniętych w poszczególnych segmentach rynku KW S.A. w okresie II-XII 2003 roku i w 2004 roku Wykres 8. Struktura kosztów rodzajowych ogółem Kompanii Węglowej S.A. w 2003 i 2004 roku Wykres 9. Struktura kosztów materialnego zabezpieczenia produkcji Kompanii Węglowej S.A. w 2003 i 2004 roku Wykres 10. Prognoza rozchodu węgla Kraj-Eksport w latach Wykres 11. Kształtowanie się produkcji węgla w latach (mln ton)

8 1. DANE WSTĘPNE 1.1 Informacje o spółce Sytuacja w sektorze górnictwa węgla kamiennego Gigantyczne zadłużenie, utrata płynności finansowej, przerosty w zatrudnieniu i związane z nimi wysokie koszty, a przede wszystkim niezdolność dostosowania się do zmienionych wymagań rynku taki był do niedawna krajobraz restrukturyzowanego od 1990 roku polskiego górnictwa węgla kamiennego. Realizacja procesu restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w Polsce w 2004 r. opierała się na: Ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach (Dz. U. Nr 120, poz. 2037). Ustawa zawiera niezbędne instrumenty pozwalające zrealizować cele restrukturyzacji górnictwa zawarte w programie reformy, w tym: przeprowadzenie zmian strukturalno-organizacyjnych, dostosowanie zdolności produkcyjnych do potrzeb rynku oraz zatrudnienia do tych zdolności, przeprowadzenie restrukturyzacji finansowej i poprawę płynności finansowej. Dokumencie przyjętym przez Radę Ministrów w dniu r. pt. Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego w latach oraz strategia na lata , Podstawowymi celami rządowego programu są: Cel ekonomiczny: uzyskanie rentowności i systematyczne zmniejszanie zaległych zobowiązań całego sektora oraz zapewnienie regularnych płatności, w tym docelowo opłat ekologicznych, Cel społeczny: łagodzenie skutków dotychczasowej i planowanej restrukturyzacji zatrudnienia. Przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 7 września 2004 r. dokumencie określającym zakres możliwej do udzielenia pomocy publicznej w oparciu o Rozporządzenie Rady (WE) nr 1407/2002 z dnia 23 lipca 2002 r. oraz Decyzji Komisji z dnia 17 października 2002 r. pt. Plan dostępu do zasobów węgla kamiennego w latach oraz plan zamknięcia kopalń w latach Program restrukturyzacji górnictwa przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 27 kwietnia 2004 r. przedstawił dwie ścieżki restrukturyzacji Kompanii Węglowej S.A. model docelowy zakłada redukcję zdolności produkcyjnych w latach w wysokości 15,6 mln ton. W wariancie tym przyjęto krótkookresowy, przejściowy charakter pomyślnej koniunktury na rynkach zbytu. W odniesieniu do cen zbytu węgla przyjęto założenie, że począwszy od początku 2005 r. koniunktura ulegnie załamaniu i na zagranicznych rynkach ceny węgla obniżą się do poziomu uzyskiwanego przez spółki węglowe w II półroczu 2003 r. 8

9 wariant alternatywny zakłada redukcję zdolności produkcyjnych w latach w wysokości 9,4 mln ton. W odniesieniu do cen zbytu węgla uwzględnia aktualne rozeznania spółki o ich kształtowaniu na rynku krajowym oraz w eksporcie. W zakresie kosztów produkcji uwzględnia korekty wynikające między innymi z występującego wzrostu cen wyrobów hutniczych. Docelowym modelem restrukturyzacji zdolności produkcyjnych pozostaje konieczność wygaszenia ok. 15,6 mln ton zdolności produkcyjnych do końca 2006 r. Wariant alternatywny jest scenariuszem rezerwowym. W warunkach utrzymania się wysokiej koniunktury na węgiel energetyczny oraz spełnienia przez spółki określonych warunków ekonomicznych, ścieżka realizacji scenariusza podstawowego (wariantu docelowego) może być wydłużona w czasie. Ścieżka scenariusza podstawowego musi być realizowana w przypadku wystąpienia w poszczególnych przedsiębiorstwach górniczych lub sektorze w całości, co najmniej jednego z przedstawionych niżej warunków: 1. Powstania straty netto w okresie trzech kolejnych miesięcy lub w okresie sześciu miesięcy nie następujących po sobie w roku obrachunkowym. 2. Zmiany koniunktury na rynku, wyrażającej się spadkiem przychodów ze sprzedaży węgla w okresie trzech kolejnych miesięcy, w wysokości łącznej, co najmniej 10 %, w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. 3. Opóźnienia w realizacji płatności zobowiązań publicznoprawnych będą występowały w okresie trzech kolejnych miesięcy lub w okresie sześciu miesięcy nie następujących po sobie w roku obrachunkowym. Przez opóźnienie realizacji płatności publicznoprawnych rozumie się niezapłacenie przez przedsiębiorstwo górnicze całości lub części zobowiązań publicznoprawnych do końca miesiąca, w którym te zobowiązania są wymagalne. Realizację warunków determinujących wprowadzenie modelu docelowego określonego w Programie Rządowym prezentuje poniższa tabela. Wynika z niej, że wszystkie trzy warunki są w pełni realizowane, co pozwala kontynuować alternatywny wariant restrukturyzacji Kompanii Węglowej S.A. w 2005 roku. Tablica 1. Realizacja warunków determinujących wprowadzenie modelu docelowego restrukturyzacji. Lp. Wyszczególnienie Jm. Okres Kompania Węglowa SA tys.zł X 2004 r ,0 2 Wynik finansowy netto tys.zł XI 2004 r ,0 3 tys.zł XII 2004 r ,8 4 tys.zł za okres X-XII 2004 r ,9 5 Przychody ze sprzedaży węgla tys.zł za okres X-XII 2003 r ,8 6 % zmiana (w.4/w.5) 115,1 7 Stopień realizacji % X 2004 r. 100,0 8 należnych w miesiącu % XI 2004 r. 100,0 9 płatności publicznoprawnych % XII 2004 r. 111,7 * * Z uwzględnieniem dokonywanych w terminie wcześniejszym wpłat od wypłat z GPS, finansowanych z dotacji budżetowej oraz regulowania należnych płatności w trybie art. 66 Ordynacji podatkowej 9

10 1.1.2 Informacje ogólne o spółce W efekcie zmian strukturalno-organizacyjnych wynikających z Programu, 1 lutego 2003 roku w drodze przeniesienia do Państwowej Agencji Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego S.A., przedsiębiorstw spółek węglowych: Gliwickiej, Rudzkiej, Nadwiślańskiej i Rybnickiej oraz zakładów górniczych - jednoosobowych spółek z o.o. Bytomskiej Spółki Węglowej S.A. powstała Kompania Węglowa S.A. Kompania Węglowa S.A. w Katowicach jest jednoosobową spółką Skarbu Państwa, utworzoną 12 lipca 1990 r. na bazie zlikwidowanej Wspólnoty Węgla Kamiennego - działającą do dnia 12 lipca 1996 r. pod firmą: Państwowa Agencja Węgla Kamiennego Spółka Akcyjna. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy uchwałami: z dnia 12 lipca 1996 r. (Repertorium A Nr 12804/96) dokonało zmiany dotychczasowej firmy Spółki na: Państwowa Agencja Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego Spółka Akcyjna, z dnia 30 grudnia 2002 r. (Repertorium A Nr 12497/2002) dokonało zmiany dotychczasowej firmy Spółki na: Kompania Węglowa Spółka Akcyjna. Siedzibą spółki jest miasto Katowice. Spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Katowicach, VII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS Podstawą prawną funkcjonowania Kompanii Węglowej S.A. są: Ustawa z dnia r. kodeks spółek handlowych, Ustawa z dnia r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach , Statut Spółki. Ze względu na położenie obszarów górniczych swoich kopalń Kompania Węglowa S.A. współpracuje z organami samorządowymi 31. miast i gmin Przedmiot działania Spółki Zgodnie ze statutem przedmiotem działalności Kompanii Węglowej S.A. jest m.in.: 1) Górnictwo i wzbogacanie węgla kamiennego (PKD A). 2) Wydobywanie gazu ziemnego (PKD B). 3) Sprzedaż hurtowa paliw stałych, ciekłych, gazowych oraz produktów pochodnych (PKD Z). 4) Działalność agentów zajmujących się sprzedażą paliw, rud metali i chemikaliów przemysłowych (PKD Z). 5) Działalność geologiczno poszukiwawcza (PKD B). 6) Prace badawczo rozwojowe w dziedzinie nauk technicznych (PKD G). 7) Prace badawczo rozwojowe w dziedzinie nauk ekonomicznych (PKD A). 8) Pozostałe pośrednictwo finansowe, gdzie indziej nie sklasyfikowane (PKD Z). 9) Wynajem nieruchomości na własny rachunek (PKD Z). 10) Doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKD A). 11) Działalność pomocnicza na rzecz administracji publicznej (PKD Z). 12) Sprzedaż hurtowa odpadów i złomu (PKD Z). 13) Pozostała sprzedaż detaliczna poza siecią sklepową (PKD Z). 14) Usługi portierów, pracowników parkingów itp. (PKD Z). 15) Pozostała działalność komercyjna, gdzie indziej nie sklasyfikowana (PKD B). 10

11 16) Magazynowanie i przechowywanie towarów w pozostałych składowiskach (PKD C). 17) Wytwarzanie energii elektrycznej (PKD A). 18) Przesyłanie energii elektrycznej (PKD B). 19) Dystrybucja energii elektrycznej (PKD C). 20) Produkcja ciepła (pary wodnej i gorącej wody) (PKD A). 21) Dystrybucja ciepła (pary wodnej i gorącej wody) (PKD B). 22) Działalność agentów zajmujących się sprzedażą drewna i materiałów budowlanych (PKD Z). 23) Działalność agentów zajmujących się sprzedażą wyrobów włókienniczych, odzieży, obuwia i artykułów skórzanych (PKD Z). 24) Działalność agentów specjalizujących się w sprzedaży określonego towaru lub określonej grupy towarów, gdzie indziej nie sklasyfikowana (PKD Z). 25) Sprzedaż hurtowa wyrobów metalowych, porcelanowych, ceramicznych i szklanych do użytku domowego, tapet i środków czyszczących (PKD Z). 26) Sprzedaż hurtowa artykułów metalowych oraz sprzętu i dodatkowego wyposażenia hydraulicznego i grzejnego (PKD Z). 27) Sprzedaż hurtowa pozostałych półproduktów (PKD Z). 28) Pozostała sprzedaż hurtowa wyspecjalizowana (PKD A). 29) Pozostała sprzedaż hurtowa nie wyspecjalizowana (PKD B). 30) Wynajem samochodów ciężarowych z kierowcą (PKD C). 31) Wynajem maszyn i urządzeń biurowych (PKD Z). 32) Wynajem pozostałych maszyn i urządzeń (PKD Z). 33) Produkcja brykietów i paliw stałych z węgla kamiennego (PKD B). 34) Działalność odzyskiwania węgla kamiennego z hałd (PKD C). 35) Wydobywanie kamienia dla potrzeb budownictwa (PKD Z). 36) Pozostałe górnictwo i kopalnictwo, gdzie indziej nie sklasyfikowane (PKD Z). 37) Zagospodarowanie metalowych odpadów i złomu (PKD Z). 38) Zagospodarowanie niemetalowych odpadów i wyrobów wybrakowanych (PKD Z). 39) Wytwarzanie paliw gazowych (PKD A). 40) Dystrybucja paliw gazowych w systemie sieciowym (PKD B). 41) Pobór i uzdatnianie wody, z wyjątkiem działalności usługowej (PKD A). 42) Działalność usługowa w zakresie rozprowadzania wody (PKD B). 43) Wykonywanie wykopów i wierceń geologiczno inżynierskich (PKD Z). 44) Rozbiórka i burzenie obiektów budowlanych, roboty ziemne (PKD Z). 45) Wywóz śmieci i odpadów (PKD A). 46) Unieszkodliwienie odpadów (PKD B). 47) Odprowadzanie ścieków (PKD D). 48) Telekomunikacja (PKD 64.20). 49) Pozostałe usługi telekomunikacyjne (PKD G) Sytuacja na wejściu Zawarte w uchwalonej w dniu 28 listopada 2003 r. ustawie o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach rozwiązania stworzyły wyjątkowo korzystne warunki do przeprowadzenia restrukturyzacji Kompanii Węglowej S.A. Wejście w życie ustawy umożliwiło głębokie oddłużenie, a w konsekwencji usunięcie ciążącego od wielu lat na górnictwie balastu zobowiązań. Na osiągnięte wyniki w 2004 r. niewątpliwy wpływ miała koniunktura na światowym rynku węglowym. Trzeba jednak dodać, że sama koniunktura nie jest wystarczającym czynnikiem 11

12 sukcesu. Uzyskane wyniki byłyby inne, gdyby nie głęboka restrukturyzacja górnictwa, prowadzona od prawie 16. lat. W tym okresie ograniczono wydobycie i zatrudnienie, zmniejszono o ponad 700 liczbę czynnych ścian; nastąpił wzrost koncentracji produkcji. Podniesiono wydajność produkcji o blisko 100 procent. W następstwie uzyskano obniżenie średniego, jednostkowego kosztu sprzedawanego węgla. Tak więc Polska ma obecnie głęboko zrestrukturyzowane górnictwo węgla kamiennego, które jest zdolne produkować surowiec po kosztach najniższych w UE, a dobra koniunktura jedynie pomogła w poprawie tej sytuacji. Poszukanie dynamicznego modelu funkcjonowania firmy polegało na wypracowaniu optymalnego rozwiązania funkcji wielu zmiennych. Nadanie zmiennym określonych priorytetów pozwoliło na znalezienie takich warunków wewnętrznych, przy których Kompania Węglowa S.A. uzyska najkorzystniejszy wynik ekonomiczny. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że bez dokapitalizowania dalsza realizacja zapoczątkowanych procesów restrukturyzacji, nie będzie możliwa, a cały dotychczasowy wysiłek nie przyniesie efektu w postaci oddłużenia, uniemożliwiając funkcjonowanie Kompanii Węglowej S.A. w warunkach rynkowych. Realizacja pełnego, planowanego dokapitalizowania z jednej strony zapewni osiągnięcie celu, jakim jest oddłużenie i utrzymanie płynności finansowej, a z drugiej pozwoli efektywnie wykorzystać wypracowane w ramach bieżącej działalności nadwyżki na sfinansowanie nakładów inwestycyjnych do poziomu zapewniającego odtworzenie majątku i dalszy rozwój Redukcja zdolności produkcyjnych Wydobycie węgla w Kompanii Węglowej w styczniu 2004 r. prowadzone było w 23. kopalniach, których łączna zdolność produkcyjna wynosiła 231,8 tys.ton/dobę. Kopalnie posiadały 82. czynne ściany wszystkie wyposażone w obudowy zmechanizowane i kombajny. Łączna długość czynnego frontu eksploatacyjnego wynosiła ok. 19,1 km. W wyniku prowadzonej restrukturyzacji techniczno-organizacyjnej liczba kopalń zmniejszyła się w ciągu roku do 20., a efektem prowadzonych procesów likwidacyjnych oraz systematycznych działań ukierunkowanych na koncentrację wydobycia i uproszczenie modelu przestrzennego kopalń było zmniejszenie liczby czynnych ścian do 75 oraz długości frontu eksploatacyjnego do ok. 17,8 km. Średnie dobowe wydobycie z jednej ściany w 2004 r. wyniosło t/d i było o 35 t/d wyższe niż w 2003 roku. Postępował proces dostosowywania zdolności produkcyjnych do wielkości wydobycia. Kopalnie KW S.A. wydobyły w 2004 roku ,0 tys. ton węgla, tj. 212,6 tys. ton/dobę. Średnia zdolność produkcyjna w 2004 roku wynosiła 214,3 tys. t/d. Stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych wyniósł więc 99 %. Wydobycie dobowe było niższe średnio o 14,8 tys. ton (tj. o 6,5 %) niż w roku Kopalnie KW S.A. produkują głównie węgiel energetyczny. W 2004 roku wyprodukowano go ,8 tys. ton, tj. 92,1 %. Pozostałą część produkcji, tj. 7,9 % stanowił węgiel koksowy, który był produkowany w 11. kopalniach Strategia sprzedaży węgla Zarząd Kompanii Węglowej w 2004 r. rozpoczął konsekwentne zmiany w zakresie funkcjonowania sprzedaży węgla: od stycznia 2004 r. CZW Węglozbyt S.A. przestał być strategicznym operatorem, rozpoczęto budowę sieci autoryzowanych sprzedawców, wprowadzono zasadę sprzedaży dla Autoryzowanych Sprzedawców tylko sortymentów grubych i średnich, od kwietnia 2004 r. zaprzestano sprzedaży przez Nadwiślański Węgiel S.A., 12

13 sprzedaż do odbiorców segmentu energetyki zawodowej jest realizowana wyłącznie na podstawie bezpośrednich umów handlowych, z wykluczeniem pośrednictwa innych podmiotów gospodarczych, jedynie na początku roku, przed przyjęciem Uchwały dotyczącej strategii sprzedaży, niewielkie ilości węgla do energetyki zawodowej sprzedane zostały przez Nadwiślański Węgiel S.A., sprzedaż do koksowni jest realizowana wyłącznie na podstawie bezpośrednich umów handlowych, jedynie w przypadku koksowni, które miały kłopoty z bieżącym regulowaniem należności korzystano z pośrednictwa firm dokonujących przedpłat przed wysyłką węgla, konsekwentnie egzekwowane są terminy płatności, dla odbiorców nie posiadających podpisanych umów jedyną możliwą formą zapłaty jest przedpłata przed wysyłką węgla, ograniczona została sprzedaż mułów węglowych z równoczesnym maksymalnym zagospodarowaniem ich w mieszankach energetycznych produkowanych przez kopalnie KW S.A., wstrzymane zostały dostawy węgla do firm wytwarzających mieszanki węglowe (tzw. mieszalni), zaprzestano z korzystania usług zewnętrznych zakładów przeróbczych, sprzedaż eksportowa realizowana głównie za pośrednictwem Węglokoks S.A., dopuszcza się możliwość sprzedaży eksportowej przez KW S.A. do bezpośrednich odbiorców zagranicznych. Wymienione elementy strategii sprzedaży zostały zatwierdzone Uchwałą Nr 876/2004 z dnia 27 kwietnia 2004 r. i przyjęte do realizacji, której podstawowym założeniem jest podniesienie efektywności gospodarczej Kompanii Węglowej poprzez optymalizację przychodów ze sprzedaży węgla. Wdrożenie i konsekwentna realizacja założeń Strategii Sprzedaży przyniosły następujące efekty: zmiany w strukturze realizacji dostaw węgla na korzyść bezpośredniej sprzedaży krajowej, minimalizację kosztów sprzedaży wskutek ograniczenia lub wyeliminowania marży z tytułu pośrednictwa w sprzedaży, rozszerzenie bezpośredniej współpracy handlowej z odbiorcami węgla, dostosowanie oferty handlowej do bieżącego zapotrzebowania na węgiel, zwiększenie bezpieczeństwa w obrocie węglem, poprawę płynności finansowej, które pozwoliły Zarządowi Kompanii Węglowej S.A. na podjęcie Uchwały Nr 1199/2004 z dnia 22 czerwca 2004 r. wprowadzającej od 1 lipca 2004 r. w sprzedaży węgla wyłącznie rozliczenia pieniężne. Wyjątki od tej zasady mogą mieć miejsce jedynie w przypadkach przewidzianych w Strategii Sprzedaży oraz Regulaminie Sprzedaży Węgla na podstawie odrębnej uchwały Zarządu Sytuacja na międzynarodowym rynku węgla energetycznego Sytuacja na międzynarodowym rynku węgla energetycznego w II półroczu 2004 roku charakteryzowała się bardzo wysokimi cenami węgla zarówno cen FOB (ceny w portach 13

14 eksporterów), jak i kosztów frachtów morskich, co w efekcie dawało najwyższy poziom cen od okresu 1980/1981. Od lipca 2004 roku poziom cen dla węgla 25 MJ/kg w portach europejskich wynosił powyżej 70 USD/t. W grudniu poziom ten wyniósł jeszcze 77,90 USD/t. Obserwatorzy rynku węgla kamiennego pod koniec 2004 roku byli zgodni co do tego, że najistotniejszym czynnikiem, który decydować będzie o poziomie cen na międzynarodowym rynku, w najbliższej przyszłości pozostanie tempo chińskiego wzrostu gospodarczego. Zdaniem analityków z Macquarie Research, mimo iż rozpoczął się już proces spowalniania tempa rozwoju gospodarki tego kraju, Chiny są krajem uzależnionym od ropy naftowej i innych paliw kopalnych, w związku z czym perspektywy związane z zużyciem węgla w tym kraju są obiecujące. Opinie ekspertów przewidują wzrost obrotów węgla energetycznego w 2005 roku o 18,5 mln ton w porównaniu do 2004 roku. Jednak na przełomie 2004 i 2005 roku doszło do szybkiego spadku cen węgla energetycznego na rynkach światowych. Ceny węgla CIF ARA (25 MJ/kg) spadły do poziomu USD/t. Wyjątkowo łagodny początek zimy spowodował gwałtowny spadek zapotrzebowania na węgiel dla celów energetycznych w krajach Europy Północnej. Dodatkowo wilgotne i wietrzne warunki atmosferyczne przyczyniły się do zgromadzenia obfitych zapasów wody w zbiornikach hydroelektrowni, a także zwiększenia wytwarzania energii w elektrowniach wiatrowych. Jedynym rejonem Europy, w którym w ostatnim czasie odnotowano wzrost zużycia węgla jest Półwysep Iberyjski, gdzie niezwykle długi jak na tę porę roku okres suchej, bezdeszczowej pogody przyczynił się do wyczerpania rezerw wodnych w hydroelektrowniach. Opisany wyżej spadek zapotrzebowania w Europie, w połączeniu z poprawą sytuacji w zakresie przewozów węgla z kopalń do portów w RPA, wpłynął na obniżenie cen południowoafrykańskiego węgla. Oprócz tego doszło do znacznej obniżki stawek frachtowych. Jednocześnie pojawiają się już sygnały świadczące o zwiększającej się podaży węgla eksportowanego przez czołowych światowych producentów: Australię i RPA. Jednak na rynku azjatyckim sytuacja na rynku węglowym jest ciągle napięta. Perspektywy dynamicznego gospodarczego rozwoju tej części świata (przede wszystkim Chin i Indii) przemawiają za dalszym trwałym zapotrzebowaniem na nośniki energii w tym węgla kamiennego. Poziom cen po spadkach w pierwszych dniach stycznia ustabilizował się i w połowie marca wynosi USD/t. Trzeba jednak dodać, że światowy poziom cen węgla energetycznego, mimo ich spadku o ponad 10 USD/t w stosunku do cen z II połowy 2004 roku, jest ciągle bardzo wysoki. Niekorzystny zaś dla kopalń Kompanii Węglowej S.A. jest bardzo niski kurs USD kształtujący się w lutym na poziomie 3,06 PLN. Kompania Węglowa w skorygowanej wersji PTE na 2005 rok, w zakresie przychodów ze sprzedaży węgla uwzględniła zarówno spadek cen na rynkach światowych jak i kurs PLN wobec USD i EUR Restrukturyzacja zatrudnienia W ostatnim dniu 2003 roku stan zatrudnienia w Kompanii Węglowej S.A. wynosił pracowników z czego zatrudnionych było pod ziemią (77,51 %), a na powierzchni (22,49 %). W przeciągu 2004 roku stan zatrudnienia obniżył się o pracowników i osiągnął na ostatni dzień roku wielkość osoby, z czego było zatrudnionych pod ziemią (76,7 %) tj. o mniej) i na powierzchni (23,3 %). W tym okresie liczba zatrudnionych pod ziemią zmniejszyła się o pracowników (o 12,8 % w grupie), natomiast na powierzchni o pracowników (o 8,7 % w grupie). Na spadek zatrudnienia w Kompanii Węglowej S.A. 14

15 w okresie od r. do r. największy wpływ miało skorzystanie przez pracowników ze świadczeń górniczych, przejście osób do innych przedsiębiorstw górniczych oraz odejście pracowników z przyczyn naturalnych. Wśród odejść z przyczyn naturalnych należy odnotować przejście osób na emerytury (z tego pracowników zatrudnionych pod ziemią i 415. pracowników powierzchni) oraz 297. z tytułu wyczerpania okresu świadczeń chorobowych. Ponadto 259. pracowników zatrudnionych na powierzchni skorzystało z możliwości przejścia na świadczenia przedemerytalne. W wyniku przeprowadzonych zmian organizacyjnych w 2004 r. zostały zlikwidowane dwie jednostki specjalistyczne: Zakład Obrotu Materiałowego i Gospodarki Maszynami w Rudzie Śląskiej oraz Nadwiślański Zakład Zaopatrzenia i Kontraktów w Tychach. Pracownicy tych zakładów zostali przemieszczeni do kopalń, na rzecz których zakłady te świadczyły usługi. W dalszej restrukturyzacji zatrudnienia Zarząd upatruje znaczne możliwości redukcji kosztów działalności. Udział kosztów pracy w strukturze kosztów sięga 54 % Restrukturyzacja majątkowa Na zmiany majątku Kompani Węglowej S.A. w 2004 roku zasadniczy wpływ miały następujące działania restrukturyzacyjne, prowadzone zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi w tym ustawą z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach , uchwałami Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy oraz przyjętym przez organy spółki Regulaminem postępowania przy sprzedaży i oddawaniu do odpłatnego korzystania niektórych aktywów trwałych jednostek organizacyjnych Kompani Węglowej S.A. : 1) Połączenie Kompanii Węglowej S.A., jako spółki przejmującej, z Bytomską Spółką Węglową S.A., Gliwicką Spółką Węglową S.A., Nadwiślańską Spółką Węglową S.A., Rudzką Spółką Węglową S.A. i Rybnicką Spółką Węglową S.A. jako spółkami przejmowanymi. Podstawą formalną połączenia były uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Kompani Węglowej S.A. z dnia 1 października 2004 r. akt notarialny Rep. A nr 9807/2004. Wartość godziwa rzeczowych aktywów trwałych przejętych ze spółek węglowych została oszacowana na kwotę ,8 zł, z czego wartość nieruchomości oszacowano na ,4 zł. Według stanu na dzień r. udział przejętych nieruchomości w wartości bilansowej nieruchomości spółki wynosił 20,8 %. Objęły one działki gruntu o łącznej powierzchni ok ha, co stanowi ok. 21,2 % powierzchni gruntów użytkowanych przez Kompanię Węglową S.A. oraz 881 budynków i 421 budowli. 2) Utworzenie spółki pod firmą Zakład Górniczo-Energetyczny Janina Spółka z o.o. i wniesienie na poczet obejmowanych udziałów aportu rzeczowego w postaci aktywów KWK Janina. Wartość aportu rzeczowego ustalono na kwotę zł. Podstawą formalną utworzenia spółki i wniesienia aportu były uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Kompani Węglowej S.A. z dnia 16 stycznia 2004 r. akt notarialny Rep. A nr 460/2004 oraz z dnia 23 marca 2004 r. akt notarialny Rep. A nr 2792/ ) Postawienie w stan likwidacji Zakładu Górniczego Bytom II i sprzedaż praw majątkowych związanych z tym zakładem na rzecz Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. w trybie ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach Podstawą formalną była uchwała Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Kompanii Węglowej S.A. z dnia 28 października 2004 r. akt notarialny Rep. A nr 10574/ ) Zbycie na rzecz Skarbu Państwa lub Gmin praw majątkowych do nieruchomości zbędnych do celów produkcyjnych, w trybie art. 66 ustawy Ordynacja podatkowa, w zamian za wygaśnięcie zaległości podatkowych. W tym trybie zbyto 78 działek gruntu o łącznej 15

16 powierzchni 43,3 ha oraz posadowione na nich 62 budynki i budowle, uzyskując decyzje o wygaśnięciu zaległości podatkowych na kwotę zł. 5) Sprzedaż zbędnych składników majątkowych w trybie zgodnym z obowiązującymi regulacjami prawnymi. Przedmiotem sprzedaży w 2004 roku było między innymi prawo użytkowania wieczystego gruntów, w tym zabudowanych garażami, oraz maszyny i urządzenia. Łącznie przychody z tytułu sprzedaży wyniosły zł Opis pozycji rynkowej przedsiębiorstwa górniczego Kompania Węglowa S.A. posiada w rynku krajowym blisko 50 % udział. Największy udział ponad 61 % posiada w segmencie odbiorców pozostałych, który grupuje: energetykę przemysłową, ciepłownie przemysłowe i komunalne, innych odbiorców przemysłowych oraz pozostałych drobnych odbiorców. W dostawach do największego krajowego segmentu rynku energetyki zawodowej udział KW S.A. wyniósł 50,1 %, zaś w dostawach węgla koksowego 24,0 %. W eksporcie węgla Kompania Węglowa ma największy udział. W 2004 roku eksport stanowił 71,8 % całości polskiego eksportu węgla kamiennego. Głównym konkurentem Kompanii Węglowej S.A. na rynku węgla energetycznego jest Katowicka G.K., która konkuruje przede wszystkim w sprzedaży sortymentów grubych i średnich oraz sortymentów miałowych o dobrych parametrach jakościowych. Na rynku krajowym węgla koksowego w typie 34 dominująca rola przypada kopalniom Kompanii Węglowej. Głównym konkurentem jest tutaj kopalnia Krupiński wchodząca w skład Jastrzębskiej Grupy Kapitałowej oraz w mniejszym stopniu KWK Budryk. Pozostałe 4 kopalnie Jastrzębskiej GK są producentami węgli typu 35. Lp. Tablica 2. Wielkość sprzedaży Kompanii Węglowej S.A. na tle branży w poszczególnych segmentach rynku - porównanie okresu I-XII 2004 Udziały Kompania Polskie Górnictwo KW S.A. Węglowa S.A. Węgla Kamiennego w rynku [tys.ton] Udział % [tys.ton] Udział % 3/6 (%) Kraj razem ,7 72,2 100, ,5 79,0 79,0 49,6 a energetyka zawodowa ,9 35,3 48, ,3 38,2 38,2 50,1 w tym: Wyszczególnienie* b koksownie 3 157,2 5,9 8, ,8 13,3 13,3 24,0 c odbiorcy pozostałego rynku ** ,6 31,0 43, ,4 27,5 27,5 61,3 2 Eksport razem ,8 27,8 x ,6 21,0 x 71,8 Sprzedaż ogółem * dane wg Sprawozdania o obrocie węglem kamiennym G ,5 100,0 x ,1 100,0 x 54,3 ** ilości zawierają dostawy do: energetyki przemysłowej, ciepłowni przemysłowej i komunalnej, innych odbiorców przemysłowych i do pozostałych odbiorców 16

17 Tablica 3. Udział Kompanii Węglowej S.A. w rynku krajowym i eksporcie Lp. Wyszczególnienie Udział w rynku Krajowym Udział w Eksporcie** ilość [tony] wartość [tys. zł] ilość [tony] wartość [tys. zł] 1 Jastrzębska S.W. S.A. 14,6% 27,4% 9,9% 18,1% 2 Katowicka Grupa Kapitałowa 19,6% 17,7% 15,9% 14,8% 3 Kopalnie - spółki* 16,2% 12,9% 2,4% 2,6% 4 Kompania Węglowa S.A. 49,6% 42,0% 71,8% 64,5% Sprzedaż ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 50,4% 49,9% 49,6% Kraj KW S.A. 50,1% Energety ka zawodowa 76,0% 24,0% Pozostali producenci w ęgla 38,7% 61,3% 28,2% 71,8% 45,7% 54,3% Koksownie Pozostali odbiorcy Eksport Razem 100 % - Górnictwo Węgla Kamiennego Wykres 1. Udział Kompanii Węglowej S.A. w sprzedaży węgla w poszczególnych segmentach rynku na tle branży porównanie okresu I-XII 2004 Biuro Nadzoru Właścicielzkiego i Inweztycji Kapitałowych 1.2 Informacje o nabyciu udziałów (akcji) własnych... (...a w szczególności celu ich nabycia, liczbie i wartości nominalnej, ze wskazaniem, jaką część kapitału zakładowego reprezentują, cenie nabycia oraz cenie sprzedaży tych udziałów (akcji) w przypadku ich zbycia.) Zdarzenia takie nie zaistniały w 2004 r. Kompanii Węglowej S.A. Biuro Organizacji i Zarządzania 17

18 1.3 Struktura organizacyjna Zakłady produkcji podstawowej i pomocniczej Zarządzanie Kompanią Węglową S.A. realizowane jest przez jednostki organizacyjne realizujące zadania określone w regulaminie organizacyjnym Kompanii Węglowej S.A., do których należą: 1) Centrala, 2) Kopalnie, Zakłady Górnicze, 3) Specjalistyczne jednostki organizacyjne. Do realizacji zadań statutowych Kompanii Węglowej S.A. powołane są następujące jednostki organizacyjne: 1) Centrala - jednostka organizacyjna zarządzająca procesami Kompanii Węglowej S.A., projektująca kierunki rozwoju i rozwiązania systemowe, w tym rozwiązania dotyczące usług, integrująca i nadzorująca działalność jednostek organizacyjnych w realizacji zadań oraz realizująca w określonym zakresie obsługę klientów Kompanii Węglowej S.A., 2) Kopalnie, Zakłady Górnicze - jednostki organizacyjne działające w oparciu o zatwierdzone Plany Ruchu, zgodnie z prawem geologiczno-górniczym, 3) Specjalistyczne jednostki organizacyjne - jednostki powołane do realizacji określonych zadań Kompanii. Regulamin Organizacyjny Kompanii Węglowej S.A. określa strukturę organizacyjną Kompanii Węglowej S.A. podział kompetencji oraz zadania jednostek organizacyjnych Kompanii Węglowej S.A. Na koniec roku 2004 w skład Kompanii Węglowej S.A. wchodziło 21 kopalń/zakładów górniczych oraz 5 zakładów - specjalistycznych jednostek organizacyjnych: kopalnie/zakłady górnicze ZG Bytom III KWK Silesia ZG Centrum KWK Ziemowit ZG Piekary KWK Halemba ZG Bytom II KWK Pokój KWK Bolesław Śmiały KWK Polska-Wirek KWK Knurów KWK Bielszowice KWK Makoszowy KWK Chwałowice KWK Sośnica KWK Jankowice KWK Szczygłowice KWK Marcel KWK Brzeszcze KWK Rydułtowy-Anna KWK Piast zakłady - specjalistyczne jednostki organizacyjne Zakład Remontowo Produkcyjny Zakład Górniczych Robót Inwestycyjnych Zakład Zagospodarowania Mienia, Zakład Informatyki i Telekomunikacji Elektrociepłownie 18

19 Tablica 4. Stan zatrudnienia zakładów produkcji podstawowej, specjalistycznych jednostek organizacyjnych i Centrali KW S.A. w 2004 r. Zakłady produkcji podztawowej i ich zatrudnienie w 2004 roku Lp. Zakład / Kopalnia Stan zatrudnienia r. Stan zatrudnienia r. Zmiany zatrudnienia ZG Bytom III ZG Centrum ZG Piekary ZG Bytom II Bolesław Śmiały Knurów Makoszowy Sośnica Szczygłowice Brzeszcze Janina (do ) Piast Silesia Ziemowit Halemba Pokój Polska - Wirek Bielszowice Anna (do ) Chwałowice Jankowice Marcel Rydułtowy-Anna Razem KWK i ZG Zakłady produkcji pomocniczej i ich zatrudnienie w 2004 roku 24 ZOMiGM (do ) NZZiK (do ) ZRP ZGRI ZZM ZIiT Elektrociepłownie Razem Zakłady Centrala Ogółem KW S.A

20 Biuro Ekonomiki Komisja Zarządzania Aktywami i Pasywami ALCO Uchwałą Zarządu Kompanii Węglowej S.A. Nr 21/2003 z dnia 26 lutego 2003 r. oraz Uchwałą Nr 319/2003 z dnia 12 sierpnia 2003 roku została powołana Komisja Zarządzania Aktywami i Pasywami ALCO w Centrali Kompani Węglowej S.A. W skład Komisji wchodzą: Wiceprezes Zarządu ds. Ekonomiki i Finansów, Wiceprezes ds. Zabezpieczenia Produkcji, Dyrektor Biura Zarządzania Finansami, Dyrektor Biura Ekonomiki, Dyrektor Biura Rachunkowości, Dyrektor Biura Restrukturyzacji i Pracy, Dyrektor Biura Produkcji, Dyrektor Biura Handlu, Dyrektor Zespołu Analiz. Zakres działań i zadania Komisji określone zostały w Regulaminie funkcjonowania Komisji Zarządzania Aktywami i Pasywami ALCO - załącznik do Uchwały Zarządu Kompanii Węglowej S.A. Nr 21/2003 z dnia 26 lutego 2003 r. oraz Uchwały Nr 319/2003 z dnia 12 sierpnia 2003 roku. Komisja ALCO została powołana do prawidłowego oszacowania wielkości zagrożeń dla wyniku finansowego Kompanii mających swoje źródło w ryzyku wynikającym ze: struktury i jakości aktywów i pasywów, adekwatności kapitałowej, stopnia skorelowania płynności aktywów z terminami wymagalności pasywów. Ocenie Komisji ALCO podlegały w szczególności: struktura ilościowa i jakościowa aktywów i pasywów bilansu Kompanii, prawidłowość kierunków polityki co do rozmiarów i struktury bilansu, przyczyny odchyleń w porównaniu z planem i okresami poprzednimi, adekwatność kapitałowa jako poziom aktywów w relacji do funduszy własnych netto; płynność Kompanii określająca stopień skorelowania terminów zapadalności aktywów z terminami wymagalności pasywów, poziom aktywów niedochodowych oraz ich struktura, transakcje na rynkach towarowych, pieniężnych i kapitałowych; koszt pozyskania pasywów, w tym: zaciąganie kredytów bankowych, korzystanie z produktów para bankowych (np.: obrót wierzytelnościami, dyskonto weksli, faktoring), ryzyko finansowe wynikające z aktualnej struktury bilansu i jakości jego elementów, produkty i usługi z punktu widzenia opłacalności i wpływu na wynik Kompanii, budżety, plany biznesowe i plany naprawcze, plan strategiczny, plan finansowy i budżet Kompanii, zasadność przystępowania do sądowych postępowań układowych oraz wniosków o likwidację oraz upadłość dłużników, zasady ustalania cen transferowych i cen wewnętrznych, analiza i ocena projektów inwestycyjnych, restrukturyzacja należności i zobowiązań. Pierwsze posiedzenie Komisji, odbyło się w dniu 8 stycznia 2004 r. Ostatnie posiedzenie Komisji odbyło się 13 grudnia 2004 roku. W okresie od 8.01 do r. Komisja obradowała 35 razy. Do Komisji wpłynęło 593 wnioski. Wydano 578 opinii, w tym 59 w trybie obiegowym na warunkach określonych w 9 Regulaminu oraz 15 opinii negatywnych. Zdjęto z porządku obrad 20

21 8 wniosków, wstrzymano realizację 7. wniosków i skierowano do uzupełnienia. Posiedzenia Komisji są protokołowane, a podjęte przez Komisję opinie stanowią załączniki do protokołów. Biuro Inweztycji i Gozpodarki Środkami Produkcji Zespół Oceny Projektów Inwestycyjnych - ZOPI Zespół Oceny Projektów Inwestycyjnych działa na podstawie Uchwały Zarządu Kompanii Węglowej S.A. nr 383/2003 z dnia 9 września 2003 r. zatwierdzającej Regulamin działania Zespołu ds. Opiniowania Projektów Inwestycyjnych ZOPI w Centrali Węglowej S.A.. Zadaniem ZOPI jest opiniowanie projektów przedsięwzięć i zadań oraz zakupów inwestycyjnych (inwestycji rzeczowych) będących w kompetencjach Zarządu KW S.A. ZOPI wykonuje swoje zadania poprzez rozpatrywanie, ocenę i wydawanie opinii do założeń technicznoekonomicznych, projektów podstawowych, dokumentacji technicznych oraz wniosków o realizację nowych inwestycji rzeczowych. ZOPI oceniając wnioski kopalń i zakładów stosuje następujące kryteria: 1. ekonomiczne prowadzące do obniżenia kosztów produkcji węgla lub zwiększenia jego ceny zbytu przez wzbogacanie i poprawę jakości, 2. techniczne dla odtworzenia (dostosowania) zdolności wydobywczych, transportowych i wentylacyjnych kopalń i zakładów górniczych, dostosowania kopalń i zakładów górniczych do wymogów przepisów bezpieczeństwa pracy, 3. ekologiczne powodujące minimalizację niekorzystnego oddziaływania na środowisko: ograniczenie ilości soli zrzucanej do odbiorników powierzchniowych, zmniejszanie ilości odpadów składowanych na powierzchni, ograniczenie występowania szkód górniczych. Zespół Oceny Projektów Inwestycyjnych działa w składzie: Dyrektor Biura Inwestycji i Gospodarki Środkami Produkcji, Kierownik Zespołu Analiz, Z-ca Dyrektora Biura Produkcji, Kierownik Zespołu Planowania Kasowego, Dyrektor Biura Zarządzania Bezpieczeństwem, Dyrektor Biura Gospodarki złożem i Ekologii, Dyrektor Biura Zamówień Publicznych i Przetargów i Dyrektor Biura Przeróbki i Jakości Węgla. W 2004 r. na 46. posiedzeniach Zespół Oceny Projektów Inwestycyjnych rozpatrzył 244 wnioski. Pozytywną opinię uzyskało 190 wniosków na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w 2004 r. o planowanych nakładach wynoszących ,3 tys.zł, oraz 47 wniosków na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w 2005 r. o planowanych nakładach wynoszących ,7 tys.zł. Zasadniczym kryterium oceny efektywności inwestycji pozostaje kryterium ekonomiczne. Kryteria techniczne i ekologiczne mają charakter pomocniczy. Posiedzenia Zespołu są protokołowane, a podjęte przez Zespół opinie stanowią załączniki do protokołów. W zakresie gospodarki środkami produkcji: Gospodarka środkami produkcji wydano zgody na przemieszczenie jednostek ruchomego majątku produkcyjnego (w tym sztuk obudowy zmechanizowanej) pomiędzy jednostkami organizacyjnymi KW S.A. w trybie Instrukcji gospodarowania środkami trwałymi i niskocennymi składnikami majątku, wydano 2. decyzje na odpłatne korzystanie ze środków trwałych firmom zewnętrznym w trybie Regulaminu postępowania przy sprzedaży i oddawaniu niektórych aktywów trwałych jednostek organizacyjnych Kompanii Węglowej S.A. 21

22 dokonano sprzedaży zbędnego majątku za łączną kwotę, która wyniosła ,00 zł, dokonano likwidacji majątku trwale utraconego w wyniku zaistniałych zdarzeń losowych (pożarów) o łącznej wartości netto na dzień likwidacji, która wyniosła ,68 zł. Zlikwidowanie środków trwałych było warunkiem wypłacenia odszkodowania przez ubezpieczyciela. Biuro Organizacji i Zarządzania Schemat organizacyjny - charakterystyka zadań poszczególnych pionów Kompanią Węglową kieruje Zarząd w składzie Prezes i 5. Wiceprezesów. Członkowie Zarządu w ramach kompetencji określonych w Regulaminie Zarządu Kompanii sprawują nadzór nad powierzonymi im pionami funkcjonalnymi oraz jednostkami organizacyjnymi. Prezes Zarządu kieruje całokształtem działalności Kompanii Węglowej S.A. stosownie do postanowień organów Spółki i zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz sprawuje nadzór nad pozostałymi Członkami Zarządu. Do zadań pionu Prezesa należy: kontrola wewnętrzna działalności spółki, obsługa prawna komórek organizacyjnych, organizacja i zarządzanie, strategia personalna, public relations, zapewnienie ochrony informacji niejawnych. Do zadań pionu Wiceprezesa ds. Ekonomiki i Finansów należy: planowanie i budżetowanie kosztów, przeprowadzanie analiz ekonomicznych, sprawozdawczość wewnętrzna i zewnętrzna, zarządzanie finansami, ewidencjonowanie operacji gospodarczych (rachunkowość), nadzór właścicielski. Do zadań pionu Wiceprezesa ds. Marketingu należy: prowadzenie działań marketingowych w zakresie sprzedaży węgla, planowanie strategiczne i operacyjne w zakresie sprzedaży węgla, bieżąca współpraca z odbiorcami strategicznymi i producentami węgla, oraz przyjmowanie i weryfikacja zamówień od pośredników w sprzedaży i odbiorców bezpośrednich, planowanie, monitorowanie i analizowanie jakości produkcji węgla. Do zadań pionu Wiceprezesa ds. Restrukturyzacji i Pracy należą: realizacja procesów przekształceń i restrukturyzacji KW S.A. w zakresie strukturalnym i organizacyjnym, opracowywanie zasad polityki zatrudnieniowej i polityki płacowej, dialog społeczny i współpraca ze związkami zawodowymi oraz związkiem pracodawców. Do zadań pionu Wiceprezesa ds. Zarządzania Produkcją należy: zarządzanie bezpieczeństwem pracy, zarządzanie produkcją, zarządzanie gospodarką złożem i ekologią, zarządzanie inwestycjami i gospodarka środkami produkcji. 22

23 Do zadań pionu Wiceprezesa ds. Zabezpieczenia Produkcji należą: zarządzanie logistyką materiałową, koordynacja prac związana z zamówieniami publicznymi i przetargami. Poszczególne jednostki organizacyjne Kompanii Węglowej S.A. realizują następujące zadania: Do zadań Centrali należy: opracowywanie projektów strategii i planów określonych w systemie planowania Kompanii oraz monitorowanie realizacji strategii i planów, opracowywanie analiz i prognoz gospodarczych i sektorowych, sporządzanie informacji zarządczych oraz bieżąca obsługa pracy Zarządu, planowanie zdolności produkcyjnych, projektowanie polityki sprzedaży, projektowanie i nadzór nad realizacją polityki kadrowej i organizacyjnej Kompanii oraz realizacja tej polityki, nadzór nad realizacją zadań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Do zadań Kopalń i Zakładów Górniczych należy: prowadzenie ruchu zakładu górniczego w oparciu o zatwierdzony plan ruchu zakładu zgodnie z zasadami prawa geologiczno-górniczego, realizowanie zadań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zgodnie z obowiązującymi przepisami, sporządzanie planów wydobycia i sposobu eksploatacji zgodnie z planem Kompanii, realizowanie polityki kadrowej i organizacyjnej w ramach przyjętej strategii, prowadzenie działalności marketingowej i sprzedaży węgla zgodnie z posiadanymi kompetencjami. Do zadań specjalistycznych jednostek organizacyjnych należy: realizacja zadań do których zostały powołane w oparciu o zatwierdzone plany działania, prowadzenie działalności inwestycyjnej i remontowej w ramach przyznanych kompetencji, sporządzanie sprawozdawczości w zakresie określonym odrębnymi przepisami, realizowanie polityki kadrowej i organizacyjnej w ramach przyjętej strategii. Aktualny schemat organizacyjny Kompanii Węglowej oraz Centrali Kompanii Węglowej S.A. w podziale na piony zaprezentowano na schematach poniżej. 23

24 SCHEMAT ORGANIZACYJNY KOMPANII WĘGLOWEJ S.A. ZARZĄD KOMPANII WĘGLOWEJ S.A. PREZES ZARZĄDU WICEPREZES ZARZĄDU dz. EKONOMIKI I FINANSÓW WICEPREZES ZARZĄDU dz. MARKETINGU WICEPREZES ZARZĄDU dz. RESTRUKTURYZACJI I PRACY WICEPREZES ZARZĄDU dz. ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ WICEPREZES ZARZĄDU dz. ZABEZPIECZENIA PRODUKCJI CENTRALA KOPALNIE, ZAKŁADY GÓRNICZE ZAKŁADY SPECJALISTYCZNE ZG BYTOM III ZG CENTRUM ZG PIEKARY ZAKŁAD GÓRNICZYCH ROBÓT INWESTYCYJNYCH ZG BYTOM II KWK BOLESŁAW ŚMIAŁY KWK KNURÓW ZAKŁAD REMONTOWO PRODUKCYJNY KWK MAKOSZOWY KWK SOŚNICA KWK SZCZYGŁOWICE ZAKŁAD ZAGOSPODAROWANIA MIENIA KWK BRZESZCZE KWK PIAST KWK SILESIA ZAKŁAD INFORMATYKI I TELEKOMUNIKACJI KWK ZIEMOWIT KWK HALEMBA KWK POKÓJ ELEKTROCIEPŁOWNIE KWK POLSKA-WIREK KWK BIELSZOWICE KWK CHWAŁOWICE KWK JANKOWICE KWK MARCEL KWK RYDUŁTOWY-ANNA podległość hierarchiczna zależność funkcjonalna Wykres 2. Schemat organizacyjny Kompanii Węglowej S.A. Stan na r. 24

25 NSO NIN NK NC NP NS WICEPREZES DS. EKONOMIKI I FINANSÓW WICEPREZES DS. RESTRUKTURYZACJI I PRACY WICEPREZES DS. ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Kopalnie i Zakłady Górnicze i specjalistyczne jednostki organizacyjne Zespół Spraw Obronnych Zespół Ochrony Informacji Niejawnych BIURO KONTROLI WEWNĘTRZNEJ BIURO PRAWNE BIURO STRATEGII PERSONALNEJ NO FF FR FW N WICEPREZES DS. MARKETINGU HM HS HP RP RZ RD PP PB PG PI PD ZM ZP BIURO ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA BIURO INFORMACJI I PROMOCJI BIURO NADZORU WŁAŚCIELSKIEGO I INWESTYCCJI KAPITAŁOWYCH BIURO PRODUKCJI BIURO GOSPODARKI ZŁOŻEM I EKOLOGII BIURO ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM BIURO INWESTYCJI I GOSPODARKI ŚRODKAMI PRODUKCJI BIURO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH I PRZETARGÓW NI FE PREZES ZARZĄDU H R WICEPREZES P DS. ZABEZPIECZENIA Z PRODUKCJI BIURO CONTROLLINGU I ZARZĄDZANIA INFORMATYCZNEGO BIURO EKONOMIKI BIURO RACHUNKOWOŚCI BIURO MARKETINGU BIURO SPRZEDAŻY BIURO PRZERÓBKI I JAKOŚCI WĘGLA BIURO PRZEKSZTAŁCEŃ I RESTRUKTURYZACJI BIURO ZATRUDNIENIA I POLITYKI PŁACOWEJ BIURO DIALOGU SPOŁECZNEGO DYSPOZYTORZY BIURO LOGISTYKI MATERIAŁOWEJ ZARZĄD F BIURO FINANSÓW Wykres 3. Schemat organizacyjny Centrali Kompanii Węglowej S.A. 25

26 Biuro Organizacji i Zarządzania Stan zaawansowania prac przystosowujących Kompanię Węglową działalności po integracji z Unią Europejską W grudniu 2004 r. roku na spotkaniu z EURACOAL em Komisarz ds. Energii Komisji Europejskiej Pan PIEBALGS przedstawił następujące priorytety w zakresie energii: 1. Efektywność energii. 2. Zapewnienie odpowiedniego funkcjonowania wewnętrznego rynku energii. 3. Promowanie odnawialnych źródeł energii. 4. Bezpieczeństwo podaży energii a w tym kontekście rozwój zewnętrznych stosunków w zakresie polityki energetycznej. 5. Stworzenie lepszych powiązań pomiędzy polityką dotyczącą energii, środowiska i badań. 6. Wzmocnienie bezpieczeństwa w energetyce jądrowej i bezpieczeństwa energetycznego. W swej wypowiedzi Komisarz stwierdził, co następuje: Opracowując bardziej przejrzystą, bardziej spójną długoterminową wizję na temat roli węgla w Unii Europejskiej, niezbędne są konsultacje i współpraca pomiędzy Komisją i przemysłem. Mając to na uwadze zdecydowałem się stworzyć Forum Węglowodorów w oparciu o podobne forum z Madrytu i Florencji, które z powodzeniem działały, aby promować dyskusję i budować zgodę w zakresie wszystkich spraw dotyczących węglowodorów. Eurocoal, oczywiście, bęzie zaproszony, aby odgrywał w tym forum prominentną rolę. Mam wrażenie, że węgiel w przeszłości nie uzyskał takiej uwagi, na jaką zasługuje. Prawdą jest, że węgiel posiada szereg wad, jeżeli chodzi o jego wpływ na środowisko. Niemniej jednak równie prawdziwe jest to, że oferuje on ważne korzyści w zakresie bezpieczeństwa podaży i nie mam wątpliwości jeżeli podejmiemy pro-aktywną działalność w zakresie wyzwań po stronie środowiska że moi prawnukowie również będą korzystać z energii elektrycznej wyprodukowanej z węgla. Węgiel dostępny jest prawie na całym świcie a jego prognozowane zasoby wystarczą na ponad 200 lat. Handel węglem prowadzony jest w skali międzynarodowej na bardzo konkurencyjnym rynku światowym, a każdy kontynent posiada znaczącego eksportera jak i importera węgla. Węgiel posiada elastyczny łańcuch podażowy a jego transport narażony jest na minimalne ryzyko, jeżeli porównamy węgiel do innych paliw kopalnych. To są zalety węgla, a zalety te są często pomijane. Są one szczególnie ważne w czasach wysokich i często zmieniających się cen ropy naftowej. Niemniej jednak wyraźnie widać, że musimy rozwiązywać wyzwania związane z ochroną środowiska naturalnego a dotyczące spalania tego paliwa. Jeżeli nie zainwestujemy w niezbędne technologie, nie zmniejszymy ich kosztów i nie będziemy promować skutecznej penetracji tych technologii na rynkach narazimy się w Europie na ryzyko zmniejszania produkcji energii elektrycznej z węgla wraz z wycofywaniem z ruchu starych elektrowni opalanych węglem. Dlatego nie zapominając o tym, ze węgiel jest ważnym elementem naszej globalnej polityki w zakresie bezpieczeństwa podaży energii jego przyszłe wykorzystania jest ściśle powiązane ze skutecznym rozwiązywaniem problemów środowiskowych, jakie pojawiają się przy spalaniu węgla. Dlatego nakreśliłem następujące trzy cele naszej polityki węglowej: Zmniejszenie emisji z istniejących elektrowni; Umożliwienie rozwoju i rozpowszechnienia na rynku nowych, wysokowydajnych, elektrowni opalanych węglem, i Promowanie nowych technologii wychwytywania i magazynowania CO 2. 26

27 Wiem, że te trzy cele europejskiej polityki węglowej są raczej podobne do trzech celów polityki węglowej EURACOAL pod nazwą koncepcja czystego węgla EURACOAL i dlatego mamy wiele do wygrania jeżeli będziemy pracować razem, aby te cele osiągnąć. Na podstawie Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej (WE) Nr 1407/2002 z dnia 23 lipca 2002 r., dotyczącego pomocy państwa dla przemysłu węglowego oraz Decyzji Komisji z 17 października 2002 r. ustanawiającej wspólne ramy przekazywania informacji potrzebnych do zastosowania Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej Nr 1407/2002, Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. O/Katowice realizuje prace nad materiałami, zawierającymi informacje potrzebne do udzielenia kopalniom pomocy przez państwo, notyfikacji tej pomocy do UE oraz sprawozdawczości wymaganej przez Decyzję Komisji z dnia 17 października 2002 roku dotyczącą wspólnych ram dla przekazywania informacji, które umożliwią ich ocenę zgodnie z warunkami i kryteriami wytyczonymi dla celów przyznawania pomocy. Odpowiednia notyfikacja pomocy dla górnictwa węglowego została przygotowana przez ARP i przekazana przez MGiP do Komisji Europejskiej. Ewidencja księgowa oraz sprawozdawczość wynikająca z realizacji pomocy publicznej są w pełni zgodne z Decyzją Komisji z 17 października 2002 r. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej, ustawę z dnia 27 lipca 2002 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz. U. nr 141, poz z późn. zm.) zastąpiła ustawa o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. Nowa ustawa reguluje zasady współpracy pomiędzy organami krajowymi i wspólnotowymi. Od 1 maja w zakresie udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom bezpośrednio obowiązuje art. 87 Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej (TWE), a także wydane na jego podstawie rozporządzenia, Komisji i Rady (w tym Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej (WE) Nr 1407/2002 z dnia 23 lipca 2002 r.) Nie wymagają one implementacji do prawa krajowego z dniem akcesji staną się elementem polskiego systemu prawnego. Po wejściu do Unii Europejskiej prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest łącznikiem między Polską a Komisją Europejską w zakresie udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom. Do zadań należy m.in. opiniowanie projektów pomocowych zanim taki projekt zostanie przekazany do zaakceptowania Komisji Europejskiej, planuje się procedurę, która umożliwi wcześniejsze usunięcie ewentualnych niezgodności z prawem unijnym. Z uwagi na fakt, że polska administracja nie jest jeszcze należycie przygotowana do tworzenia programów pomocowych, pozwoli to na uniknięcie błędów. Opinię prezesa UOKiK będzie musiał uzyskać zarówno program pomocowy, jak i projekt pomocy indywidualnej. O wydanie opinii będą występować organy administracji publicznej, opracowujące projekty programów pomocowych w praktyce będą to poszczególni ministrowie lub organy jednostek samorządu terytorialnego. Prezes UOKiK będzie musiał wydać opinię w terminie 21 dni, natomiast w przypadku pomocy indywidualnej w ciągu 60 dni od otrzymania wniosku, wraz z niezbędnymi informacjami (należy dołączyć informacje dotyczące m.in. adresatów planowanej pomocy, jej przeznaczenia, formy, wielkości i czasu trwania). Prezes UOKiK powinien niezwłocznie przekazać opinię nie tylko wnioskodawcy, ale również prezesowi Rady Ministrów. Opinia taka nie będzie wiążąca nawet jeśli będzie negatywna, projekt będzie mógł zostać przedłożony Komisji. W praktyce należy spodziewać się, że Komisja Europejska będzie jednak liczyła się ze stanowiskiem polskiego organu antymonopolowego i raczej nie zaakceptuje programu pomocowego odrzuconego przez prezesa UOKiK. Projekt pomocy zostaje notyfikowany Komisji Europejskiej za pośrednictwem Stałego Przedstawicielstwa RP przy Unii Europejskiej. 27

28 Prezes UOKiK będzie również pośredniczył w kontaktach z Komisją w zakresie postępowania dotyczącego przyznania pomocy sprzecznie z prawem lub wykorzystania jej niezgodnie z przeznaczeniem. Zgodnie z nowelizacją, będzie on również organem właściwym do uczestniczenia w sprawach pomocy publicznej przed Trybunałem Sprawiedliwości oraz Sądem Pierwszej Instancji (jeśli RP zaskarży decyzję Komisji albo inne państwo członkowskie). pomoc regionalna, której zadaniem będzie rozwój regionów o bardzo niskim poziomie życia, lub takich, w których występuje znaczne bezrobocie, pomoc na promowanie projektów posiadających znaczenie ogólnoeuropejskie lub na zapobieżenie poważnym zakłóceniom w gospodarce państwa członkowskiego, pomoc horyzontalna (przeznaczona na określone zamierzenia np. przywrócenia firmie zdolności do konkurowania na rynku), pomoc sektorowa (przeznaczona dla grup przedsiębiorców z poszczególnych sektorów gospodarki np. górnictwa), pomoc na wspieranie kultury i ochronę dziedzictwa kulturowego, pomoc o charakterze socjalnym, pomoc w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe i inne nadzwyczajne zdarzenia. W dniu 6 października 2004 roku zorganizowano pierwszy dialog węglowy (Komisja Europejską, Euracoal, Euromines) z udziałem przedstawicieli rządowych i spółek górniczych (w tym KW S.A.) z wszystkich krajów członkowskich po rozszerzeniu UE. Omówiono zagadnienie dotyczące roli węgla w nowej sytuacji czyli po rozszerzeniu UE. Europa jest trzecim, co do wielkości użytkownikiem węgla w świecie po Chinach i USA, gdzie zużycie węgla wynosi ponad mld ton rocznie. Około połowa tego węgla pochodzi z rodzimej produkcji. Węgiel jest, dlatego nieodzowny dla bezpiecznej i cenowo konkurencyjnej energii w Europie. Węgiel odgrywa kluczowa rolę szczególnie w produkcji energii elektrycznej. Ten pierwszy dialog węglowy ukazał chęć Komisji i Parlamentu Europejskiego oraz przedstawicieli przemysłu do określenia kluczowych spraw dla węgla. Sprawy te uwzględnią specyfikę potrzeb energetycznych jak też potrzeb dotyczących rynku i ochrony środowiska. W pierwszy dialogu węglowym udział wzięło około 100. przedstawicieli Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiej oraz krajowych ekspertów ds. węgla państw członkowskich Unii oraz przedstawiciele EURACOAL u. Zademonstrowano ważną rolę węgla w Europie z wybranymi przykładami z Niemiec, Polski, Grecji i Zjednoczonego Królestwa. Bazą dla wspólnej polityki węglowej musi być zrównoważona mieszanka energetyczna, polityka energetyczne zorientowana na rynek i ochronę klimatu. Podczas dyskusji okrągłego stołu na zakończenie dialogu Jerzy Buzek (eurodeputowanym i były premier Polski), Helmut von Sydon (Komisja Europejska, DG TREN) i Nigel Yaxley (Wiceprezes EURACOAL) omówili główne zagadnienia, w których technologie czystego spalania węgla były kluczowe w zakresie ochrony środowiska i innowacji technologicznych. Z końcem roku 2004 (a w praktyce z początkiem roku 2005) wchodzi, w życie realizacja Protokółu z Kyoto. Kyoto Protocol to the United Nations Framework Convention on Climate Change. Układ z Kyoto nakazuje krajom, które ratyfikowały Protokół (w tym Polska) redukcję emisji sześciu podstawowych gazów cieplarnianych a przede wszystkim C

29 Dostosowaniem polskiego prawa do dorobku wspólnotowego w zakresie ochrony środowiska dotyczącego następujących obszarów: ochrony wód, gospodarki odpadami, ochrony powietrza atmosferycznego, ochrony przed hałasem oraz ograniczenia zanieczyszczeń przemysłowych. Zagadnienia ochrony środowiska obejmują również problematykę powstrzymania zmian klimatu. Celem aktywności w tym zakresie jest stworzenie warunków dla wdrożenia wymogów Protokołu z Kyoto, to jest doprowadzenie, w okresie lat do corocznej redukcji sześciu gazów cieplarnianych o 8 % w stosunku do tzw. roku bazowego (poziom emisji z roku 1990). Podstawowymi dokumentami w materii ochrony środowiska są: dyrektywa ramowa 96/61/WE w sprawie zarządzania jakością powietrza. dyrektywa Rady 75/442/EWG w sprawie odpadów, zmieniona dyrektywą Rady 91/156/EWG. dyrektywa Rady 1999/31 z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/80/WE z 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych źródeł spalania paliw. Z uzyskanych informacji wynika, że obecnie trwają prace nad jedną z ważniejszych dyrektyw a mianowicie dyrektywą o odpadach górniczych. W dniu 31 marca 2004 Parlament Europejski zatwierdził poprawki do tej dyrektywy a w dniu 28 kwietnia 2004 r. Komisja zaproponowała kompromisowy dokument. Zgodę polityczną uzyskano w dniu 12 października 2004 roku w ramach Rady Europejskiej. Najważniejsze uwagi są następujące: nie włącza się nadkładu i warstwy glebowej do kategorii odpadów. Wyłącza się z definicji odpadów wtłaczanie wody oraz ponowne wtłaczanie wody wypompowywanej. Ograniczono znaczenie ilość przepisów dotyczących odpadów inertnych oraz gleby nieskażonej. Definicje odpadów wzięto z już istniejącej dyrektywy ramowej. Tekst dyrektywy obejmuje planowanie, licencjonowanie, działalność operacyjną, zamykanie i sprawy związane z opieką nad terenem po likwidacji działalności produkcyjnej. Definicją objęte są wszystkie odpady wydobywcze a spawa wysokiego ryzyka może dotyczyć wszystkich odpadów stąd niezbędne dalsze interwencie sektora wydobywczego. Propozycje Komisji w sprawie Dyrektywy dotyczącej wód gruntowych opublikowano we wrześniu 2003 roku, Wstępny raport oceny tych propozycji przedstawiono w październiku 2004 roku. Ustanowiono kryteria oceny dobrego stanu wód gruntowych pod względem jej chemicznej oceny wraz z progowymi limitami dla azotanów i pestycydów. Państwa członkowskie ustalą wartości progowe substancji zanieczyszczających do grudnia 2005 roku. Kwestie ochrony rynku regulowane są za pomocą następujących dyrektyw: Rozporządzenia antydumpingowego (EC/384/96), - o ochronie przed przywozem na rynek wspólnoty towarów po cenach dumpingowych z państw nie będących członkami Wspólnoty Europejskiej. rozporządzenia antysubsydyjnego (EC/2026/97), - o ochronie przed przywozem na rynek wspólnoty towarów subsydiowanych z państw nie będących członkami Wspólnoty Europejskiej, rozporządzenia w sprawie wspólnych zasad importu (EEC/3285/94 oraz 518/94). - o wspólnych regułach przywozu towarów z niektórych państw trzecich na rynek wspólnoty Bieżące śledzenie zmian zachodzących w regulacjach unijnych możliwe jest dzięki korzystaniu z bezpośrednich kontaktów z przedstawicielami Dyrektoriatu Generalnego ds. Energii i Transportu, a przede wszystkim z sekcją zajmującą się paliwami stałymi i ropą oraz z reprezentantem 29

30 europejskich pracodawców węgla kamiennego EURACAOL, który na bieżąco śledzi wszelkie zmiany w regulacjach unijnych jak też prezentuje wspólne stanowisko sektora węglowego w trakcie procesu przygotowywanie nowych regulacji. Biuro Zatrudnienia i Polityki Płacowej 1.4 Sytuacja kadrowo-płacowa spółki Zatrudnienie średnioroczne i stan zatrudnienia na koniec roku w podziale na pracowników produkcyjnych i nieprodukcyjnych W ostatnim dniu 2003 roku stan zatrudnienia w Kompanii Węglowej S.A. wynosił pracowników z czego zatrudnionych było pod ziemią (77,51 %), a na powierzchni (22,49 %). W przeciągu 2004 roku stan zatrudnienia obniżył się o pracowników i osiągnął na ostatni dzień roku wielkość osób, z czego było zatrudnionych pod ziemią (76,7 %) tj. o mniej) i na powierzchni (23,3 %). W tym okresie liczba zatrudnionych pod ziemią zmniejszyła się o pracowników (o 12,8 % w grupie), natomiast na powierzchni o pracowników (o 8,7 % w grupie). Osiągnięte stany zatrudnienia na r. obrazuje poniższa tabela. Wyszczególnienie 1 Tablica 5. Osiągnięte stany zatrudnienia na r. Razem Kopalnie Razem Zakłady Centrala KW S.A. Ogółem KW S.A. ogółem kobiet ogółem kobiet ogółem kobiet ogółem kobiet Stan zatrudnienia ogółem r w tym w niepełnym wymiarze Stan zatrudnienia na ostatni dzień m-ca w tym w niepełnym wymiarze Robotnicy ogółem pod ziemią z tego: w Zakładzie Przeróbczym Węgla na pozostałej powierzchni Kadra inż.-techn. ogółem pod ziemią z tego: w Zakładzie Przeróbczym Węgla na pozostałej powierzchni Pracownicy administracyjno biurowi Na spadek zatrudnienia w Kompanii Węglowej S.A. w okresie od r. do r. największy wpływ miało skorzystanie przez pracowników ze świadczeń górniczych, przejście osób do innych przedsiębiorstw górniczych oraz odejście pracowników z przyczyn naturalnych. Wśród odejść z przyczyn naturalnych należy odnotować przejście osób na emerytury (z tego pracowników zatrudnionych pod ziemią i 415. pracowników powierzchni) oraz 297. z tytułu wyczerpania okresu świadczeń chorobowych. Ponadto 259. pracowników zatrudnionych na powierzchni skorzystało z możliwości przejścia na świadczenia przedemerytalne. W 2004 r. dokonano 339 przyjęć do pracy w kopalniach i zakładach Kompanii Węglowej (bez przemieszczeń w ramach KW S.A.), w tym 48. absolwentów wyższych szkół specjalistycznych, 30

31 68 osób z innych jednostek górniczych oraz 2. osoby spoza górnictwa. Pozostałe przyjęcia dotyczyły powrotów do pracy wynikających z przepisów prawa pracy (105 osób) oraz Zakładowych Układów Zbiorowych Pracy (116 osób po rentach, świadczeniach rehabilitacyjnych oraz w związku z anulowaniem dokonanych wcześniej zwolnień). Przyjęcia spoza górnictwa wyniknęły z powołania na stanowisko wiceprezesa Zarządu KW S.A. oraz przyjęcia 1. osoby o szczególnych kwalifikacjach na co uzyskano zgodę Rady Nadzorczej. W 2004 roku w wyniku przeprowadzonej inkorporacji Spółek Węglowych nastąpił wzrost zatrudnienia na powierzchni o 59 osób. Przyjęcia 9. osób z innych spółek węglowych i jednostek górniczych dotyczyły Katowickiego Holdingu Węglowego (6 osób) oraz po jednej osobie z Jastrzębskiej Spółki Węglowej, KWK Budryk oraz Przedsiębiorstwa Budowy Szybów. Szczegółowe dane dotyczące ruchu zatrudnienia w KW S.A. w 2004 r. przedstawia poniższa tabela: Tablica 6. Ruchu zatrudnienia w 2004 roku w Kompanii Węglowej S.A. Wyszczególnienie 1 Kopalnie Zakłady Specjalistyczne Centrala KW S.A. Ogółem KW S.A Przyjęcia ogółem z tego absolwenci szkół przeniesienia w ramach KW S.A przyjęcia z innych jednostek górniczych spoza górnictwa zgodne z Kodeksem Pracy inne przyjęcia Zwolnienia ogółem z tego koniec świadczeń chorobowych emerytury w tym emerytury pracowników pow zgony świadczenia górnicze stypendium na przekwalifikowanie na świadczenia przedemerytalne z przyczyn ekonomicznych przemieszczenia w ramach KW S.A przejścia do in. spółek węglowych przejścia do in. jednostek górniczych przejścia do in. jedn. gospodarczych porozumienie stron dyscyplinarne wypowiedzenie prze zakład wypowiedzenie przez pracownika koniec umowy areszt służba wojskowa urlop wychowawczy urlop bezpłatny inne Różnice w zatrudnieniu do r W wyniku przeprowadzonych zmian organizacyjnych w 2004 r. zostały zlikwidowane dwie jednostki specjalistyczne: Zakład Obrotu Materiałowego i Gospodarki Maszynami w Rudzie Śląskiej oraz Nadwiślański Zakład Zaopatrzenia i Kontraktów w Tychach. Pracownicy tych zakładów zostali przemieszczeni do kopalń, na rzecz których zakłady te świadczyły usługi. 31

32 Liczba przeciętnie zatrudnionych w Kompanii Węglowej S.A. w okresie 12. miesięcy 2004 r. wyniosła , z czego na stanowiskach robotniczych (81,74 % ogółu zatrudnionych), a na stanowiskach nierobotniczych (18,26 %). Z wyżej podanej wielkości przeciętne zatrudnienie pod ziemią wyniosło , co stanowi 77,24 % ogółu zatrudnionych, natomiast na powierzchni (22,76 %). Tablica 7. Przeciętne zatrudnienie według grup produkcyjnych w kopalniach i zakładach Kompanii Węglowej S.A. w 2004 roku Robotnicy grupy przemysłowej Pracownicy umysłowi grupy przemysłowej Wyszczególnienie Pod ziemią w tym: Na powierzchni w tym: Razem robotnicy Administracja 1 w tym: Kadra inżynieryjno techniczna z tego Razem pracownicy umysłowi Przeciętne zatrudnienie za 12 m-cy Udział % do stanu zatrudnienia ,05% bezpośrednio produkcyjni ,69% pośrednio produkcyjni ,36% ,69% bezpośrednio produkcyjni ,59% pośrednio produkcyjni ,29% pozostali (straże i obsługa) 616 0,80% ,74% bezpośrednio produkcyjni ,27% pośrednio produkcyjni ,66% pozostali (straże i obsługa) 616 0,80% ,53% ,73% pod ziemią ,19% na powierzchni ,54% ,26% Razem grupa przemysłowa kopalni zasadniczej ,00% Grupa nieprzemysłowa 0 0,00% Ogółem kopalnia zasadnicza ,00% pod ziemią ,24% w tym: na powierzchni ,76% Jak wynika z przedstawionej tabeli w grupie robotników osoby stanowili pracownicy bezpośrednio produkcyjni (66,27 %), osób zatrudnionych było na stanowiskach pośrednio produkcyjnych (14,66 %), a 616. pracowników na pozostałych stanowiskach (0,80 %). Przeciętne zatrudnienie pracowników na stanowiskach robotniczych wyniosło z czego pod ziemią (co stanowiło 82,03 % zatrudnionych robotników), a na powierzchni (17,97 %). W grupie pracowników na stanowiskach nierobotniczych przeciętne zatrudnienie wyniosło , z czego w grupie pracowników inżynieryjno-technicznych liczba ta wynosiła (co stanowiło 80,67 % zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych), w tym pod ziemią (55,79 %) i na powierzchni osób (24,88 %), natomiast w grupie pracowników administracyjno-biurowych osób (19,33 %). 32

33 1.4.2 Przedsięwzięcia z zakresu zmiany zatrudnienia i jego struktury Działania w zakresie restrukturyzacji zatrudnienia oparte były na ustawie z dnia r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach zwanej dalej Ustawą oraz rządowym Programie Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego w latach oraz strategia funkcjonowania w latach Ustawa ta umożliwiła pracownikom zatrudnionym pod ziemią i na powierzchni na skorzystanie z instrumentów osłonowych i aktywizująco-adaptacyjnych. W 2004 roku z instrumentów osłonowych świadczeń górniczych skorzystało pracowników zatrudnionych pod ziemią. Pomimo przeprowadzenia w kopalniach szerokiej akcji informacyjnej o możliwości skorzystania przez pracowników powierzchni z instrumentów aktywizująco-adaptacyjnych odnotowano bardzo niewielkie zainteresowanie tą formą osłonową. Potwierdziły to przeprowadzone przez Pracownie Badań Społecznych, zlecone przez KW S.A. wspólnie z Górniczą Agencją Pracy, badania wśród pracowników kopalń zatrudnionych na powierzchni. Ze stypendiów na przekwalifikowanie skorzystało jedynie 11. pracowników, natomiast z kontraktów na przekwalifikowanie 2. osoby. Z przeprowadzonych badań wynika, że szczególny wpływ na tak małe zainteresowanie instrumentami aktywizująco-adaptacyjnymi skierowanymi dla zatrudnionych na powierzchni miała sytuacja panująca na lokalnym rynku pracy. Tablica 8. Wykorzystanie instrumentów osłonowych i aktywizująco-adaptacyjnych w KW S.A. w roku Rok Świadczenia górnicze Stypendia na przekwalifikowanie Kontrakty na przekwalifikowanie Świadczenia górnicze Stypendia na przekwalifikowanie Kontrakty na przekwalifikowanie Wykres 4. Wykorzystanie instrumentów osłonowych i aktywizująco-adaptacyjnych w KW S.A. w roku W 2004 roku przeprowadzone zostały kolejne zmiany w strukturze organizacyjnej Kompanii Węglowej S.A. umożliwiające sprawniejsze zarządzanie, a tym samym większą efektywność. Zaliczyć do nich należy: likwidację Zakładu Górniczego Bytom II, likwidację Zakładu Obrotu Materiałowego i Gospodarki Maszynami, likwidację Nadwiślańskiego Zakładu Zaopatrzenia i Kontraktów, połączenie kopalń Rydułtowy i Anna (KWK Rydułtowy-Anna ), wyodrębnienie poza struktury Kompanii Węglowej S.A. KWK Janina. Poza przekazaniem pracowników KWK Janina do nowo utworzonego podmiotu gospodarczego Zakładu Górniczo-Energetycznego Janina Sp. z o.o., który wchodzi w skład 33

34 grupy kapitałowej Południowego Koncernu Energetycznego, pozostałe działania nie spowodowały zmian w stanie zatrudnienia. Pracownicy likwidowanych jednostek zostali przemieszczeni do innych zakładów KW S.A. na rzecz których świadczyły swoje usługi. W 2004 roku dokonana została inkorporacja spółek węglowych, która w zakresie zatrudnienia spowodowała jego wzrost w grupie pracowników powierzchniowych o 59. pracowników Systemy wynagrodzeń obowiązujące w Spółce Z dniem 31 stycznia 2004 r. stosownie do postanowień art Kp (tj. po upływie 1. roku od dnia przejęcia kopalń i zakładów przez KW S.A.) wygasł obowiązek stosowania w Spółce zakładowych układów zbiorowych pracy (układów stosowanych przed r., których stroną były zarządy byłych spółek węglowych oraz funkcjonujące w ramach tych spółek organizacje związkowe). W związku z tym, że w 2003 r. nie udało się wynegocjować nowego (jednolitego) ZUZP dla całej Kompanii, Zarząd w celu zapewnienia spokoju społecznego w Spółce wydał w dniu 16 grudnia 2003 r. oświadczenie o przedłużeniu do 30 czerwca 2004 r. stosowania postanowień wynikających z w/w układów zbiorowych pracy oraz podjął uchwałę nr 937/2003 z dnia o nie wypowiadaniu w okresie od 1 lutego 2004 r. do 31 grudnia 2004 r. umów o pracę stosowanych na podstawie art Kp. Brak wynegocjowania nowego ZUZP również w okresie I półrocza 2004 r. spowodował, że Zarząd w dniu 25 czerwca 2004 r. podjął w formie komunikatu następujące w tym zakresie decyzje: do czasu uregulowania zasad wynagradzania w KW S.A. w jednolity sposób, zgodnie z wymogami Kodeksu pracy, będą stosowane postanowienia wynikające z dotychczasowych układów, do dnia wejścia w życie nowych, jednolitych zasad wynagradzania pracowników KW S.A. uprawnienia do bezpłatnego węgla dla emerytów i rencistów oraz innych uprawionych osób, będą stosowane według dotychczasowych zasad. W wyniku trwających dalszych negocjacji ze stroną społeczną udało się w dniu r. uzgodnić jednolite dla wszystkich pracowników Spółki Porozumienie płacowe, które weszło w życie z dniem 1 stycznia 2005 r. Dokument ten, który na razie zastępuje w pewnym zakresie układ zbiorowy pracy (zgodnie z opinią prawną przekazaną w piśmie MGiP z dnia r. znak: DBE-IX/075/JZ/4848w/04 w/w porozumienie zbiorowe stanowi źródło prawa pracy podobnie jak układy zbiorowe pracy i regulaminy wynagradzania) uregulował w sposób jednolity: wysokość stawek płac zasadniczych (w skali całej KW S.A. średni wzrost stawek wyniósł około 21 %), taryfikator kwalifikacyjny, specjalne wynagrodzenie z Karty Górnika, zasady obliczania dniówki urlopowej (zgodnie z Kp.), zasady stosowania nagród rocznych tj. nagrody z okazji Dnia Górnika oraz dodatkowej nagrody rocznej tzw. 14. pensji (z możliwością uwzględnienia części tych nagród w podstawie obliczania zasiłku chorobowego), oraz do czasu wejścia w życie nowego ZUZP utrzymał wartość deputatu węglowego rozliczaną w ramach funduszu wynagrodzeń na dotychczasowym poziomie. Skutki finansowe związane z realizacją Porozumienia płacowego stosownie do dokonanego uzgodnienia w tym zakresie ze stroną społeczną będą pokryte w ramach przyjętego w skali całej KW S.A. na 2005 r. wskaźnika przyrostu przeciętnych wynagrodzeń na poziomie 4,5 % tj. w maksymalnej wysokości wynikającej z Rozporządzenia RM z dnia r. 34

35 1.4.4 Poziom przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń W 2004 r. osiągnięto w poszczególnych grupach zatrudnionych następujące poziomy przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń (z nagrodami rocznymi): w grupie robotników zatrudnionych pod ziemią zł, w grupie pracowników inż.-tech. zatrudnionych pod ziemią zł, w grupie robotników zatrudnionych na powierzchni zł, w grupie pracowników inż.-tech. zatrudnionych na pow zł, w grupie pracowników administracyjno-biurowych zł, Razem KW S.A zł. W 2004 r. w KW S.A. uzyskano przyrost przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń o 3,2 % w stosunku do wykonania za 2003 r Czynniki mające wpływ na sytuację kadrowo-płacową Świadczenia na rzecz pracowników, szkolenia itp. W 2004 r. z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych Kompanii Węglowej S.A. wydatkowano kwotę około 101,95 mln zł. Z poszczególnych form wypoczynku skorzystało: wczasy pracownicze (wczasy zorganizowane i wczasy pod gruszą) osób, wypoczynek dzieci i młodzieży (kolonie, obozy letnie, zimowiska, zielone szkoły) osób, wypoczynek załogi (turystyka i rekreacja) osób. Na podstawie Art. 223 Kodeksu Pracy oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60 poz. 279) pracownikom kopalń i zakładów KW S.A. wydawane są posiłki profilaktyczne oraz napoje. Zgodnie z tym rozporządzeniem pracodawca ma obowiązek nieodpłatnie zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych posiłki profilaktyczne. W Kompanii Węglowej S.A. zagadnienie posiłków profilaktycznych regulują stosowne zapisy w zakładowych układach zbiorowych pracy. W 2004 r. uprawnionych do otrzymywania posiłków profilaktycznych było średnio w miesiącu pracowników. Ogólny koszt roczny posiłków profilaktycznych w 2004 r. wyniósł około 119,6 mln zł., przy średnim koszcie jednostkowym posiłku 7,73 zł. Z różnych form szkolenia i doskonalenia zawodowego w 2004 r. skorzystała następująca liczba pracowników: studia podyplomowe...65, studia wyższe...180, szkoły średnie...67, szkolenia i kursy kwalifikacyjne , szkolenia wstępne i okresowe

36 Zmiany warunków płacy W związku z brakiem zawarcia porozumienia w trybie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw, przyrost przeciętnego wynagrodzenia w KW S.A. w 2004 r. uregulowany został w drodze następujących Zarządzeń wydanych przez Prezesa Zarządu: nr 5 z dnia r. - ustalono 0,0 % wskaźnika wzrostu przeciętnych wynagrodzeń z uwagi na obowiązujące wówczas wymogi, wynikające z art. 4 lub 4b cytowanej ustawy z dnia r., które zezwalały na ustalenie jakiegokolwiek wzrostu płac tylko w jednostkach osiągających dodatni wynik finansowy, nr 18 z dnia r. - (pomimo zmian wprowadzonych ustawą z dnia r., które nie uzależniały już wskaźnika od dodatniego wyniku finansowego) utrzymano w Spółce 0,0 % wskaźnik umożliwiając wyłączenie z tego wzrostu skutków przekroczenia tego wskaźnika o 1 % spowodowanych zwiększoną liczbą dni roboczych w stosunku do 2003 r. o cztery dniówki - było to możliwe dzięki występującej różnicy między bazą rozliczaną w skali całej Spółki a tzw. bazowymi wynagrodzeniami poszczególnych jej jednostek organizacyjnych, które formalnie na zewnątrz nie są podmiotami rozliczającymi się ze wskaźnika wg ustawy negocjacyjnej. W zarządzeniu tym ustalono, że w przypadku poprawy sytuacji i możliwości finansowych KW S.A. zostanie rozważona możliwość ustalenia wyższego wskaźnika, nr 32 z dnia r. - ustalono wskaźnik na poziomie 2,5 % przy czym zagwarantowano, że w przypadku utrzymania się pozytywnych wyników ekonomicznofinansowych Spółki zostanie wskaźnik w IV kwartale 2004 r. zwiększony z poziomu 2,5 % do 3,2 % tj. do maksymalnej wysokości wynikającej z Rozporządzenia RM z dnia r., nr 45 z dnia r. - ustalono wskaźnik na poziomie 3,2 % przy czym jego wysokość w uzgodnieniu ze stroną społeczną została zróżnicowana dla poszczególnych kopalń i zakładów uwzględniając częściowe zmniejszenie dysproporcji płacowych pomiędzy tymi jednostkami. Przez cały 2004 r. prowadzono bieżący monitoring i kontrolę kształtowania wskaźnika przyrostu przeciętnych wynagrodzeń w skali całej Spółki oraz w poszczególnych kopalniach i zakładach. Wynikało to przede wszystkim z faktu, iż dotacje z budżetu państwa z których korzysta KW S.A. stanowią element pomocy publicznej, zostały począwszy od 2004 r. uzależnione od nie przekroczenia ustawowego wskaźnika przyrostu wynagrodzeń. Podejmowane w tym zakresie działania (np. pisma kierowane do niektórych podmiotów przypominające o dyscyplinie w realizacji wskaźnika) pomimo ciągłych nacisków strony społecznej (wyrażonych m.in. w trwających sporach zbiorowych z Zarządem) doprowadziły w konsekwencji do utrzymania założonego w 2004 r. wskaźnika na poziomie 3,2 % w skali całej Kompanii. W ramach tego wskaźnika udało się również osiągnąć postępy w niwelowaniu różnic w poziomach płac pomiędzy poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi Spółki. Niezależnie od tego w ramach wzrostu przeciętnych wynagrodzeń wynikających z wyżej omówionego wskaźnika oraz pomimo obowiązujących uregulowań prawnych w zakresie warunków wynagradzania (wynikających głównie z obowiązujących w KW S.A. postanowień kilkunastu zróżnicowanych zakładowych układów zbiorowych pracy) udało się w 2004 r. uregulować w skali Spółki m.in. następujące kwestie: omówiono ze stroną społeczną treść części ogólnej projektowanego nowego ZUZP (bez załączników), 36

37 zrealizowano przemieszczenie środków na wynagrodzenia pomiędzy kopalniami i zakładami w związku z realizowaną restrukturyzacją Spółki polegającą między innymi na: przemieszczeniu pracowników i funduszu płac ze zlikwidowanego ZG Bytom II do innych jednostek, połączeniu KWK Anna z KWK Rydułtowy (od ), przekazaniu KWK Janina do PKE (od r.), likwidacji Zakładu Obrotu Materiałowego i Gospodarki Maszynami i Nadwiślańskiego Zakładu Zaopatrzenia i Kontraktów (z dniem r.), połączeniu z dniem r. ZG Centrum z ZG Bytom III oraz KWK Silesia z KWK Brzeszcze, ujednolicono zasady realizacji deputatu węglowego w naturze dla pracowników i bezpłatnego węgla opałowego dla emerytów i rencistów na podstawie uchwały Zarządu KW S.A. z dnia r. nr 648/2004, ujednolicono zasady dotyczące wypłaty nagrody z okazji dnia Górnika i tzw. tradycyjnego barbórkowego oraz dodatkowej nagrody rocznej tzw. 14. pensji za 2004 r. we wszystkich jednostkach organizacyjnych Spółki, ujednolicono zasady prezentowania danych zawartych w Informacji o zatrudnieniu i płacach Tablica 8 i 8A sporządzanych zgodnie z objaśnieniami do sprawozdawczości GUS, ujednolicono zasady i terminy wypłat środków przeznaczonych na zakup pomocy szkolnych i ekwiwalentu pieniężnego z tytułu zwrotu kosztów przejazdu urlopowego Zwolnienia grupowe W 2004 r. w kopalniach i zakładach Kompanii Węglowej S.A. nie dokonywano żadnych zwolnień grupowych. Biuro Dialogu Społecznego Spory zbiorowe W kopalniach i zakładach Kompanii Węglowej S.A. działa 190 organizacji związków zawodowych zgrupowanych w 28 różnych związkach, w tym 16 funkcjonujących w Kompanii Węglowej S.A. związków zawodowych utworzyło reprezentacje do rozmów z Zarządem Kompanii. W okresie od powstania Kompanii Węglowej S.A. Zarząd spotykał się ze związkami zawodowymi różnego szczebla w ramach prowadzonego dialogu społecznego w sprawach leżących w sferze zainteresowań strony związkowej. W 2004 r. 4 organizacje związkowe wszczęły spory zbiorowe z Zarządem Kompanii Węglowej S.A.: NSZZ Solidarność kontynuacja sporu zbiorowego (pismo w sprawie wznowienia rozmów w ramach toczącego się sporu zbiorowego z dnia r.), Rada Środowiska Kompanii Węglowej S.A. Związku Zawodowego Górników w Polsce r., Związek Zawodowy Pracowników Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla w Polsce Przeróbka r., Międzyzakładowa Komisja Koordynująca przy Kompanii Węglowej S.A. Związku Zawodowego Pracowników Dołowych r. Spór zbiorowy z NSZZ Solidarność dotyczył: utrzymania wielkości zatrudnienia w ramach Kompanii Węglowej S.A. wraz z utrzymaniem funkcjonowania kopalń i zakładów Kompanii Węglowej oraz jej przyszłości w roku bieżącym i latach najbliższych, 37

38 zastosowanie w roku 2004 wskaźnika wzrostu wynagrodzeń w kopalniach i zakładach Kompanii Węglowej na poziomie co najmniej 3,2 %, Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników kopalń i zakładów Kompanii Węglowej S.A. Spotkania Zarządu z NSZZ Solidarność w tematach sporu odbyły się w dniach r., r., r., r. oraz r. Spór zbiorowy z ZZG w Polsce dotyczył: wzrostu przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w Kompanii Węglowej S.A. o co najmniej 3,2 %. Zarząd spotkał się z ZZG w Polsce w dniach r., r. i r. Spór zbiorowy z ZZPZPMW w Polsce Przeróbka dotyczył: wycofania się Kompanii z wszystkich decyzji dotyczących redukcji mocy wydobywczych oraz likwidacji kopalń i zakładów górniczych, ustalenia na poziomie co najmniej 3,2 % wskaźnika przyrostu przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w Kompanii na rok Spotkania z ZZPZPMW w Polsce Przeróbka miały miejsce w dniach r., r., r., r. i r. Spór zbiorowy z ZZPD dotyczył: wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w Kompanii Węglowej S.A. nie mniej niż 3,2 %. Spotkania ze Związkiem Zawodowym Pracowników Dołowych odbyły się w dniach r., r. a także r. Zarząd Kompanii Węglowej S.A. Uchwałą z 11 października 2004 r. ustalił wskaźnik wzrostu przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w 2004 r. na poziomie 3,2 % Rozwiązanie, zawieszenie, zawarcie zakładowego lub zbiorowego układu pracy Z uwagi na fakt, że w 2003 r. nie wynegocjowano Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników KW S.A., który regulowałby prawa i obowiązki pracowników oraz pracodawcy, 17 grudnia 2003 r. Zarząd wydał Uchwałę nr 937/2003 gwarantującą pracownikom zatrudnionym w kopalniach, zakładach górniczych i specjalistycznych jednostkach organizacyjnych KW S.A. (za wyjątkiem osób kierownictwa w/w podmiotów, będących pełnomocnikami Zarządu KW S.A.) nie wypowiadanie dotychczasowych warunków umów o pracę w okresie od 1 lutego 2004 r. do 31 grudnia 2004 r. W dniu r. odbyło się kolejne spotkanie ze stroną społeczną dotyczące zawarcia Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników Kompanii Węglowej S.A. W czasie spotkania strona społeczna podtrzymała dotychczasowe stanowisko (że należy realizować porozumienie z dnia r., co według opinii związków zawodowych oznacza przekazanie uprawnień pracodawcy ze szczebla Zarządu KW S.A. na szczebel kopalń i zakładów i podpisania na czas nieokreślony układów). W dniu r. odbyło się spotkanie ze stroną społeczną oraz ekspertami z Akademii Ekonomicznej w Katowicach, na którym prezentowano założenia do opracowania projektu ZUZP Kompanii Węglowej S.A. a w dniu r. Zarząd Kompanii Węglowej S.A. przekazał 15. centralom związkowym projekt Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników Kompanii Węglowej S.A. zapraszając do negocjacji stronę związkową po 30 dniach. 38

39 Wolny Związek Zawodowy Sierpień maja 2004 r. przekazał Zarządowi Kompanii Węglowej S.A swój projekt ZUZP, a w dniu r. 12 central związkowych przysłało Komunikat, że są w trakcie opracowywania swojego projektu ZUZP, który przekażą Zarządowi KW S.A. W dniu 25 czerwca 2004 r. został wydany komunikat o następującej treści: Zarząd Kompanii Węglowej S.A. w Katowicach, mając na uwadze, że z dniem 1 lipca 2004 r. traci moc oświadczenie Zarządu KW S.A. z dnia r. o stosowaniu postanowień wynikających z układów zbiorowych pracy obowiązujących w jednostkach organizacyjnych spółki oraz wydłużający się okres negocjowania nowego jednolitego układu zbiorowego pracy obejmującego pracowników wszystkich jednostek organizacyjnych Kompanii Węglowej S.A., oświadcza, co następuje: Do czasu uregulowania zasad wynagradzania w KW S.A. w jednolity sposób, zgodnie z wymogami Kodeksu pracy, będą stosowane postanowienia wynikające z dotychczasowych układów zbiorowych pracy. W okresie od 1 lipca 2004 r. do 31 grudnia 2004 r. nie będą wypowiadane warunki umów o pracę stosowane na podstawie art Kodeksu pracy (za wyjątkiem przypadków szczególnych np. przemieszczeń pracowników w ramach spółki z przyczyn dotyczących pracowników). Oznacza to utrzymanie w odniesieniu do indywidualnych umów o pracę, postanowień wynikających ze stosowania do 31 stycznia 2004 r. dotychczasowych układów zbiorowych pracy. Do wejścia w życie nowych, jednolitych zasad wynagradzania pracowników KW S.A., uprawnienia do bezpłatnego węgla dla emerytów i rencistów oraz innych uprawnionych osób, będą stosowane według dotychczasowych zasad. Przedstawione gwarancje stosowania postanowień dotychczasowych układów zbiorowych pracy i warunków umów o pracę mają na celu zapewnienie spokoju społecznego niezbędnego dla dalszych konstruktywnych negocjacji nad nowym układem zbiorowym pracy, który powinien obowiązywać w jednej firmie jaką jest Kompania Węglowa S.A. i obejmować swoim zasięgiem wszystkich pracowników w niej zatrudnionych. W dniu r. w czasie manifestacji, w której udział wzięło około pracowników Kompanii doszło do przekazania Zarządowi KW S.A. projektu ZUZP opracowanego przez centrale związkowe (bez związku WZZ Sierpień 80 ). W dniu tym, w czasie protestu przed budynkiem Kompanii Węglowej S.A., organizatorzy doprowadzili do zniszczenia elewacji budynku oraz wybicia wielu szyb ostrymi przedmiotami, co powodowało bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia pracowników Centrali. Zarząd Kompanii Węglowej S.A. w tej sprawie złożył stosowne doniesienie do Prokuratury. Przedstawione przez stronę społeczną propozycje Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy znacznie rozszerzają dotychczasowe uprawnienia pracowników wynikające z umów o pracę zawartych w oparciu o stare ZUZP stosowane w Spółkach Węglowych, gdyż rozwiązania proponowane równają do najkorzystniejszych, stosowanych w starych układach. Koszt wprowadzenia proponowanych w projektach przedstawionych przez stronę społeczną rozwiązań układowych wymagałby zwiększenia funduszu wynagrodzeń w Kompanii Węglowej S.A. w warunkach 2005 roku: w projekcie WZZ Sierpień 80 o około 650 mln zł co spowodowałoby wzrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia o około 20 %, w projekcie 12 central związkowych spowodowałby wzrost funduszu wynagrodzeń w skali roku o około mln zł, co spowodowałoby wzrost przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń o około 33 %. 39

40 W dniu 15 lipca 2004 r. Zespół Negocjacyjny powołany Zarządzeniem Prezesa. Zarządu Nr ZP/23/2004 rozpoczął negocjacje ze stroną społeczną, którą reprezentuje 16 central związkowych. Negocjacje odbywają się cyklicznie, 2 razy w tygodniu. W dniu r. zostało zawarte Porozumienie pomiędzy Zarządem KW S.A. a organizacjami związkowymi działającymi w Kompanii Węglowej S.A. wprowadzające ujednolicenie stawek osobistego zaszeregowania, dodatku stażowego, KG, nagrody barbórkowej i 14- tej pensji. Pomimo znacznych rozbieżności pomiędzy stronami negocjacje prowadzone są merytorycznie z poszanowaniem argumentów każdej ze stron. Podstawową rozbieżnością w omawianych tematach jest strona uprawniona do zawarcia układu. Organizacje związkowe w dalszym ciągu wnoszą, aby ZUZP dla KW S.A. zawrzeć w trybie art KP. tj. w formule wielu pracodawców (stoi to w sprzeczności z zapisami Statutu oraz regulaminem organizacyjnym KW S.A., który jednoznacznie określa, że pracodawcą w rozumieniu art.3 KP jest Zarząd KW S.A.). Biuro Przekzztałceń i Reztrukturyzacji 1.5 Sytuacja majątkowa Obiekty socjalno-bytowe i sposób zarządzania nimi Kompania Węglowa S.A. według stanu na dzień r. roku posiadała: mieszkania w 488. budynkach, z czego mieszkań w 430. budynkach znajdowało się na nieruchomościach o uregulowanym stanie prawnym. Praktycznie całość substancji mieszkaniowej Kompania Węglowa S.A. Zakład Zagospodarowania Mienia nabyła z dniem 29 listopada 2004 roku w wyniku przejęcia spółek węglowych. Na zlecenie spółek węglowych mieszkaniami zarządzało 8 spółek zarządzających. Umowy o zarząd zostały wypowiedziane. Kompania zamierza powierzyć zarząd nad mieszkaniami swoim spółkom zależnym, 23 ośrodki wczasowo-rekreacyjne, Koncepcja docelowego funkcjonowania ośrodków wczasowo-rekreacyjnych oraz zagospodarowania aktywów finansowych Kompanii Węglowej S.A. w postaci udziałów w spółkach prowadzących działalność turystyczną zgodna z przyjętym przez Zarząd i Radę Nadzorczą KW S.A. opracowaniem Restrukturyzacja pozaprodukcyjnych rzeczowych aktywów trwałych i długoterminowych aktywów finansowych Kompanii Węglowej S.A. - Wniesienie do Nadwiślańskiej Agencji Turystycznej Sp. z o.o. wkładu niepieniężnego w postaci ośrodków wczasowych i wypoczynkowych. Z uwagi na zróżnicowany stan prawny ośrodków wczasowych oraz sytuację finansową, część ośrodków nie rokujących prowadzenia rentownej działalności turystycznej może zostać wyłączona z aportu do NAT Sp. z o.o. i poddana zostanie procesowi zbycia lub przy braku nabywcy procesowi likwidacji. - Połączenie Nadwiślańskiej Agencji Turystycznej Sp. z o.o., która staje się spółką przejmującą w procesie inkorporacji 3. spółek turystycznych, w których Kompania 40

41 Węglowa S.A. posiada ponad 90 % udziałów tj. Eden Sp. z o.o. (99,94 % udziałów), Relaks Sp. z o.o. (99,80 % udziałów), Ania Sp. z o.o. (99,75 % udziałów). - Sprzedaż udziałów w pozostałych spółkach prowadzących działalność turystyczną tj. Barbórka Sp. z o.o. oraz Neptun Sp. z o.o. Spółki te prowadzą swoją działalność wyłącznie w oparciu o majątek dzierżawiony od Kompanii Węglowej S.A. 9 budynków domów górnika i internatów, 12 budynków stołówek pracowniczych, 8 budynków przychodni leczniczych, 6 obiektów sportowo rekreacyjnych, 6 pozostałych obiektów. Sposoby zarządzania poszczególnymi obiektami według stanu na dzień r. przedstawiono w tablicy poniżej. Tablica 9. Sposób zarządzania obiektami według stanu na dzień r. Lp. Wyszczególnienie Sposób zarządzania Zakład Zagospodarowania Mienia A Ośrodki wypoczynkowe 1 OW "Dziwnówek" w Dziwnowie Wydzierżawiony 2 OW "Rybniczanka" w Świnoujściu Wydzierżawiony 3 OW "Ochaby" w Ochabach Wydzierżawiony 4 OW "Morskie Oko" w Bukowinie Tatrzańskiej Wydzierżawiony 5 OW "Rymer" w Wiśle Wydzierżawiony 6 OW "SUM" w Białokoszu Wydzierżawiony 7 OW "Andaluzja" w Międzybrodziu Bialskim Wydzierżawiony 8 OW "Borowiany" k. Krupskiego Młyna Zarządzany przez ZZM 9 OW "Zielona" w Zielonej k. Kalet Wydzierżawiony 10 OW "Fregata" w Zarzeczu Wydzierżawiony 11 OW "Sośnica" w Pyskowicach Wydzierżawiony 12 OW "Przeczyce" w Przeczycach Zarządzany przez ZZM 13 OW "Posejdon" w Jastarni Wydzierżawiony 14 OW "Kotwica" w Grzybowie Wydzierżawiony 15 OW "Skarbnik" w Karpaczu Wydzierżawiony 16 OW "Górnik" w Dusznikach Zdroju Wydzierżawiony 17 OW "Siemion" w Szczyrku Wydzierżawiony 18 OW "Pławniowice" w Pławniowicach Wydzierżawiony 19 OW "Neptun" w Krynicy Morskiej Wydzierżawiony 20 OW "Brenna" w Brennej Wydzierżawiony 21 OWSN "Czechowice" w Czechowicach k.gliwic Wydzierżawiony 22 OWiR "Tarka" w Jaworznie Zarządzany przez ZZM 23 OW w Korbielowie ul. Beskidska 78 Wydzierżawiony B Domy Górnika (Internaty) 24 KW 2625 SR Czechowice Dz. Zarządzany przez ZZM 25 KW SR Tychy Zarządzany przez ZZM 26 KW SR Tychy Zarządzany przez Nestor Sp. z o.o. w Tychach do dnia r. 27 KW SR Pszczyna Zarządzany przez Centrum Przedsiębiorczości S.A. w Woli do dnia r. 41

42 Lp. Wyszczególnienie Sposób zarządzania KW SR Gliwice Wydzierżawiony 29 KW SR Chrzanów Zarządzany przez ZZM 30 KW SR Wodzisław Śl. Wydzierżawiony 31 KW SR Gliwice Wydzierżawiony 32 KW /5 SR Bytom Wydzierżawiony C Stołówki Zakładowe 33 KW SR Jaworzno Wydzierżawiona 34 KW SR Pszczyna Zarządzana przez Centrum Przedsiębiorczości S.A. w Woli do dnia r. 35 KW SR Tychy Wydzierżawiona 36 KW SR Wodzisław Śl. Do wyburzenia 37 KW 8833 SR Ruda Śl. Wydzierżawiona 38 KW SR Ruda Śl. Wydzierżawiona 39 KW SR Rybnik Wydzierżawiona 40 KW SR Chrzanów Wydzierżawiona D Przychodnie lekarskie 41 KW 2626 SR Czechowice Dz. Zarządzana przez ZZM 42 KW SR Tychy Wydzierżawiona 43 KW SR Chrzanów Zarządzana przez ZZM 44 KW SR Chrzanów Zarządzana przez ZZM 45 KW SR Wodzisław Śl. Wydzierżawiona 46 KW SR Wodzisław Śl. Wydzierżawiona 47 KW SR Gliwice W użyczeniu Unii Brackiej E Obiekty sportowo - rekreacyjne 48 KW SR Tychy (Hala sportowa) W użyczeniu Fundacji Rozwoju Sportu, Kultury Fizycznej i Turystyki w Lędzinach 49 KW SR Chrzanów (Basen kryty) Wydzierżawiony 50 KW SR Ruda Śl. (Kręgielnia) Wydzierżawiony 51 KW SR Chrzanów (boisko, klub sportowy) Zarządzany przez ZZM F Pozostałe obiekty 52 KW SR Ruda Śl. (Żłobek) Wydzierżawiony 53 KW SR Gliwice (Dom kultury) Wydzierżawiony 54 KW SR Wodzisław Śl. (NOT) Wydzierżawiony 55 KW SR Wodzisław Śl. (NOT) Wydzierżawiony 56 KW SR Wodzisław Śl. (Dom kultury) Wydzierżawiony 57 KW SR Mikołów (Dom sportowca) Wydzierżawiony Zakład Elektrociepłownie 58 Hala sportowa KW SR Rybnik Zarządzana przez zakład KWK Jankowice 59 Budynek świetlicy ze strzelnicą KW SR Rybnik Zarządzany przez kopalnię 60 Ośrodek zdrowia KW SR Rybnik Wydzierżawiony KWK Knurów 61 Budynek stołówki zakładowej KW SR Gliwice Wydzierżawiony KWK Makoszowy 62 Budynek stołówki zakładowej KW 13076, SR Zabrze Wydzierżawiony KWK Sośnica 63 Stadion sportowy z zapleczem KW SR Gliwice Zarządzany przez kopalnię 64 Budynek stołówki zakładowej KW SR Gliwice Wydzierżawiony KWK Szczygłowice 65 Budynek stołówki zakładowej KW SR Gliwice Wydzierżawiony 42

43 1.5.2 Zmiany w majątku Spółki Na zmiany majątku Kompani Węglowej S.A. w 2004 roku zasadniczy wpływ miały następujące działania restrukturyzacyjne, prowadzone zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi w tym ustawą z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach , uchwałami Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy oraz przyjętym przez organy spółki Regulaminem postępowania przy sprzedaży i oddawaniu do odpłatnego korzystania niektórych aktywów trwałych jednostek organizacyjnych Kompani Węglowej S.A. : 1) Połączenie Kompanii Węglowej S.A., jako spółki przejmującej, z Bytomską Spółką Węglową S.A., Gliwicką Spółką Węglową S.A., Nadwiślańską Spółką Węglową S.A., Rudzką Spółką Węglową S.A. i Rybnicką Spółką Węglową S.A. jako spółkami przejmowanymi. Podstawą formalną połączenia były uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Kompanii Węglowej S.A. z dnia 1 października 2004 r. akt notarialny Rep. A nr 9807/2004. Wartość godziwa rzeczowych aktywów trwałych przejętych ze spółek węglowych została oszacowana na kwotę ,8 zł, z czego wartość nieruchomości oszacowano na ,4 zł. Według stanu na dzień r. udział przejętych nieruchomości w wartości bilansowej nieruchomości spółki wynosił 20,8 %. Objęły one działki gruntu o łącznej powierzchni ok ha, co stanowi ok. 21,2 % powierzchni gruntów użytkowanych przez Kompanię Węglową S.A. oraz 881 budynków i 421 budowli. 2) Utworzenie spółki pod firmą Zakład Górniczo-Energetyczny Janina Spółka z o.o. i wniesienie na poczet obejmowanych udziałów aportu rzeczowego w postaci aktywów KWK Janina, w tym: nieruchomości stanowiących własność Kompanii Węglowej S.A. obejmujących działki gruntu o łącznej powierzchni ok. 23,3 ha, nieruchomości w wieczystym użytkowaniu obejmujące działki gruntu o łącznej powierzchni ok. 100,9 ha, wraz z prawem własności usytuowanych na tych gruntach budynków i budowli, budowle podziemne, maszyny i urządzenia. Wartość aportu rzeczowego ustalono na kwotę zł. Powierzchnia gruntów wniesionych aportem stanowiła ok. 3 % powierzchni gruntów użytkowanych przez Kompanię Węglową S.A. Podstawą formalną utworzenia spółki i wniesienia aportu były uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Kompanii Węglowej S.A. z dnia 16 stycznia 2004 r. akt notarialny Rep. A nr 460/2004 oraz z dnia 23 marca 2004 r. akt notarialny Rep. A nr 2792/ ) Postawienie w stan likwidacji Zakładu Górniczego Bytom II i sprzedaż praw majątkowych związanych z tym zakładem na rzecz Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. w trybie ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach Aktywa rzeczowe obejmowały między innymi: prawo użytkowania wieczystego 35 działek gruntu o łącznej powierzchni 18,3 ha, 253 budynki i budowle, 83 ruchome środki trwałe. Wartość księgowa netto sprzedawanych aktywów na dzień r. wynosiła zł. Podstawą formalną była uchwała Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Kompani Węglowej S.A. z dnia 28 października 2004 r. akt notarialny Rep. A nr 10574/ ) Zbycie na rzecz Skarbu Państwa lub Gmin praw majątkowych do nieruchomości zbędnych do celów produkcyjnych, w trybie art. 66 ustawy Ordynacja podatkowa, w zamian za wygaśnięcie zaległości podatkowych. W tym trybie zbyto 78 działek gruntu o łącznej powierzchni 43,3 ha oraz posadowione na nich 62 budynki i budowle, uzyskując decyzje o wygaśnięciu zaległości podatkowych na kwotę zł. 5) Sprzedaż zbędnych składników majątkowych w trybie zgodnym z obowiązującymi regulacjami prawnymi. Przedmiotem sprzedaży w 2004 roku było między innymi prawo 43

44 użytkowania wieczystego gruntów, w tym zabudowanych garażami, oraz maszyny i urządzenia. Łącznie przychody z tytułu sprzedaży wyniosły zł. Kompania Węglowa S.A. w 2004 r. w wyniku działań wymienionych w punktach 2-5 zbyła działki gruntu o łącznej powierzchni 188,2 ha (to jest ok. 5 % powierzchni użytkowanych gruntów o uregulowanym stanie prawnym) i budynki o powierzchni użytkowej m Dzierżawa majątku Spółki Kompania Węglowa S.A. w 2004 r. na podstawie przyjętego do stosowania Regulaminu postępowania przy sprzedaży i oddawaniu do odpłatnego korzystania niektórych aktywów trwałych jednostek organizacyjnych Kompanii Węglowej S.A. podjęła 54 decyzje o wydzierżawieniu rzeczowych aktywów trwałych, w tym nieruchomości wyłączonych z działalności produkcyjnej, obejmujących w szczególności działki gruntu o łącznej powierzchni 7,7 ha oraz budynki i lokale użytkowe o łącznej powierzchni użytkowej m Informacja, czy w przypadku rozporządzenia składnikami aktywów trwałych w rozumieniu przepisów o rachunkowości o wartości przekraczającej EURO, Spółka uzyskała zgodę Ministra Skarbu Państwa na dokonanie takiej czynności prawnej (art.5a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa Dz. U. z 1996 r. Nr 106 poz.493 ze zm.) Kompania Węglowa S.A. w 2004 r. sześć razy zbywała w trybie art. 66 ustawy Ordynacja podatkowa i raz wniosła aportem składniki aktywów trwałych o wartości przekraczającej EURO, uzyskując za każdym razem zgodę Ministra Skarbu Państwa na dokonanie takiej czynności prawnej - zgodnie z art. 5a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa. Biuro Produkcji 1.6 Wielkość i struktura produkcji i sprzedaży Stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych kopalń Wydobycie węgla w Kompanii Węglowej w styczniu 2004 r. prowadzone było w 23. kopalniach, których łączna zdolność produkcyjna wynosiła 231,8 tys.ton/dobę. Kopalnie posiadały 82. czynne ściany wszystkie wyposażone w obudowy zmechanizowane i kombajny. Łączna długość czynnego frontu eksploatacyjnego wynosiła ok. 19,1 km. W wyniku prowadzonej restrukturyzacji techniczno-organizacyjnej liczba kopalń zmniejszyła się w ciągu roku do 20., a efektem prowadzonych procesów likwidacyjnych oraz systematycznych działań ukierunkowanych na koncentrację wydobycia i uproszczenie modelu przestrzennego kopalń było zmniejszenie liczby czynnych ścian do 75. oraz długości frontu eksploatacyjnego do ok. 17,8 km. Średnie dobowe wydobycie z jednej ściany w 2004 r. wyniosło t/d i było o 35 t/d wyższe niż w 2003 roku. Postępował proces dostosowywania zdolności produkcyjnych do wielkości wydobycia. Kopalnie KW S.A. wydobyły w 2004 roku ,0 tys. ton węgla, tj. 212,6 tys.ton/dobę. Średnia zdolność produkcyjna w 2004 roku wynosiła 214,3 tys.t/d. Stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych wyniósł więc 99 %. Wydobycie dobowe było niższe średnio o 14,8 tys.ton (tj. o 6,5 %) niż w roku Kopalnie KW S.A. produkują głównie węgiel energetyczny. W 2004 roku wyprodukowano go ,8 tys.ton, tj. 92,1 %. Pozostałą część produkcji, tj. 7,.9 % stanowił węgiel koksowy, który był produkowany w 11. kopalniach. 44

45 W poniżej zamieszczonej tablicy przedstawiono zdolności dobowe kopalń oraz wielkości produkcji poszczególnych sortymentów węgla. Lp. Tablica 10. Dobowe zdolności produkcyjne oraz wielkości produkcji poszczególnych sortymentów węgla kopalń KW S.A. w 2004 roku Kopalnia Zdolność produkcyj Produkcja ogółem w tym: na t/d tony t/d energetyczny koksowy Udział węgla koksowego % ZG Bytom III ,6 2 ZG Centrum ,0 3 ZG Piekary ,0 4 ZG Bytom II ,0 5 Bolesław Śmiały ,0 6 Knurów ,3 7 Makoszowy ,0 8 Sośnica ,7 9 Szczygłowice ,5 10 Brzeszcze ,0 11 Janina ,0 12 Piast ,0 13 Silesia ,0 14 Ziemowit ,0 15 Halemba ,7 16 Pokój ,2 17 Polska-Wirek ,6 18 Bielszowice ,6 19 Anna ,8 20 Chwałowice ,0 21 Jankowice ,0 22 Marcel ,1 23 Rydułtowy ,8 RAZEM ,9 Biuro Przeróbki i Jakości Węgla Stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych zakładów przeróbczych Na początku 2004 r. Kompania Węglowa S.A. w 23. kopalniach posiadała 25 zakładów przeróbczych, których wydajność kształtowała się na poziomie t/h brutto. W skutek przekazania, z dniem r. KWK Janina do Południowego Koncernu Energetycznego oraz zakończeniem, z dniem r., wydobycia w Zakładzie Górniczym Bytom II aktualnie Kompania Węglowa S.A. w 21. Kopalniach/Ruchach posiada 23 zakłady przeróbcze, których wydajność wynosi t/h brutto. Średni stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych w 2004 roku kształtował się na poziomie 69,5 %. Stopień wykorzystania uzależniony jest od poziomu wydobycia kopalni oraz wydajności jednostkowej brutto danego zakładu przeróbczego. Przypadki wykorzystania zdolności powyżej 100 % wynikają z wydłużonego czasu pracy (powyżej 20 h/d) tych zakładów w stosunku do czasu normatywnego. Szczegółowe dane przedstawia poniższa tabela. 45

46 Lp. Tablica 11. Wykorzystanie zdolności produkcyjnych zakładów przeróbki mechanicznej węgla w 2004 roku Kopalnia Zakład przeróbki mechanicznej węgla [t] [dni] [t/d] [t/h brutto] [t/d brutto] [t/d brutto] [%] ZG Piekary R. Brzeziny ,4 1 ZG Piekary R. Piekary ,5 2 ZG Bytom II ,2 3 ZG Centrum ,8 4 ZG Bytom III ,5 5 Halemba ,9 6 Polska-Wirek ,8 7 Pokój ,8 8 Bielszowice ,7 9 Bolesław Śmiały ,7 10 Knurów ,8 11 Makoszowy ,8 12 Sośnica ,8 13 Szczygłowice ,9 14 Brzeszcze ,1 15 Janina ,3 Piast ,6 16 Piast ,4 17 Silesia ,2 18 Ziemowit ,3 19 Rydułtowy ,2 20 Anna ,8 21 Marcel ,3 22 Chwałowice ,6 23 Jankowice ,8 RAZEM Wydobycie brutto Liczba dni rob. Średniodobowe wydob. brutto Wydajność Zdolność produkc. na 16 godz. Obciążenie zakładu Wykorzyst. zdoln. produkc , Systemy jakości produkcji W marcu 2004 r. w Kompanii Węglowej S.A. rozpoczęto proces wdrażania Systemu Zarządzania Jakością. Systemem objęto 17 kopalń i 3 Zakłady Górnicze, Zakład Remontowo- Produkcyjny i Centralę Kompanii Węglowej S.A. Po dziewięciu miesiącach prac i pozytywnym przejściu auditu certyfikującego, Kompania Węglowa S.A. uzyskała potwierdzenie skutecznego wdrożenia Systemu Zarządzania Jakością. W dniu 2 grudnia 2004 r. otrzymała certyfikat potwierdzający spełnienie wymagań zawartych w normie ISO 9001:2000 w zakresie Planowanie, wydobycie, przeróbka i sprzedaż węgla kamiennego oraz remonty, modernizacje i produkcja maszyn górniczych wydany przez firmę certyfikującą SGS. 46

47 Biuro Produkcji Struktura wieku parku maszynowego - maszyn i urządzeń dołowych Sytuacja finansowa górnictwa w ostatniej dekadzie nie sprzyjała wymianie używanego sprzętu na nowe maszyny i urządzenia. Będące w dyspozycji kopalń środki finansowe były przeznaczone na modernizacje i remonty odtworzeniowe posiadanego majątku produkcyjnego. W konsekwencji tych ograniczeń znaczna część z obecnie pracujących maszyn i urządzeń charakteryzuje się znacznym stopniem zużycia. Ponad 97,5 % obudów zmechanizowanych stosowanych w kopalniach było wyprodukowanych przed 1995 rokiem. W rozbiciu na główne urządzenia i maszyny Kompania Węglowa S.A. posiada: szt. sekcji obudowy zmechanizowanej, z tego szt. spełnia wymagania PN-G W roku 2003 zakupiono 138 nowych sekcji obudowy zmechanizowanej oraz zmodernizowano szt. obudowy, w 2004 roku kopalnie zmodernizowały szt. sekcji obudowy zmechanizowanej. W 2005 r. planuje się zakup 390. sekcji oraz modernizację szt. Należy również dodać, że część sekcji będących na stanie kopalń, ze względu na stan techniczny, należy poddać procedurze likwidacji, w zakresie maszyn urabiających kopalnie i zakłady w zdecydowanej większości dzierżawią kombajny ścianowe i chodnikowe od firm zapewniających pełny serwis i gwarancję. Z ogólnej liczby 135. szt. kombajnów chodnikowych 113 szt. stanowią kombajny dzierżawione, natomiast 22 są własnością kopalń. Spośród 22. szt. kombajnów własnych w ruchu znajduje się 14 szt. natomiast 8 szt. są zużyte technicznie i przeznaczone do złomowania. W odniesieniu do kombajnów ścianowych, 82. szt. stanowią kombajny dzierżawione, natomiast 41 szt. są własnością kopalń. Z ogólnej ilości kombajnów własnych, 20 szt. znajduje się w ruchu, 8 szt. przeznaczonych do remontu a 13 szt. do likwidacji, w odniesieniu do urządzeń transportowych wchodzących w skład kompleksów ścianowych kopalnie KW S.A. posiadają 170 szt. przenośników ścianowych. Z ilości tej 43 szt. są przeznaczone do likwidacji w 2005 r. W przypadku przenośników podścianowych z ogólnej ilości 152. szt., 25 przeznaczono do złomowania w 2005 r. Oprócz w/w najważniejszych urządzeń (mających decydujący wpływ na wielkości wydobywcze, oraz postępy w przypadku robót przygotowawczych) kopalnie posiadają cały szereg urządzeń związanych z transportem urządzeń i materiałów oraz odstawą urobku jak również urządzeń dotyczących bezpieczeństwa pracy. Tablica 12. Struktura wieku własnego parku maszynowego KW S.A. na dzień r. Lp. Wyszczególnienie Rok produkcji lub modernizacji Jedn. Razem Uwagi poniżej Kombajny ścianowe Kombajny chodnikowe Przenośniki zgrzebłowe ścianowe szt do złomowania % 24, ,6-100 szt do złomowania % - 45,4 36,4 18,2 100 szt do złomowania % 25,3 38,2 36,

48 Biuro Przeróbki i Jakości Węgla Struktura wieku parku maszynowego zakładów przeróbczych Ponadto kopalnie posiadają na wyposażeniu park maszynowy związany ze wzbogacaniem węgla w zakładach przeróbczych. Do podstawowych urządzeń służących tym procesom należą: urządzenia do wzbogacania, przesiewania i rozdrabniania, urządzenia transportujące, urządzenia gospodarki wodno-mułowej. Powyższe urządzenia pod względem wiekowym są bardzo zróżnicowane, co wynika z okresu oddania zakładów przeróbczych do ruchu oraz ewentualnych późniejszych modernizacji zakładów oraz wymiany parku maszynowego. Średni wiek parku maszynowego zakładów przeróbczych przedstawia poniższa tabela. Lp. Tablica 13. Struktura wieku parku maszynowego Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla KW.S.A. w latach ZPMW kopalni Urządzenia do wzbogacania, przesiewania, rozdrabniania Urzadzenia transportujące "lata" Urzadzenia gospodarki wodno-mułowej (w tym pompy) ZG Bytom III 14,8 7,3 8,8 2. ZG Centrum 16,0 24,5 8,8 3. ZG Piekary 1 19,6 30,8 25,0 ZG Piekary 2 19,4 30,9 25,1 4. ZG Bytom II w likwidacji od r. 5. Bol.Śmiały 10,0 19,5 10,8 6. Knurów 8,5 12,0 15,8 7. Makoszowy 15,1 25,0 20,1 8. Sośnica 17,3 18,5 21,0 9. Szczygłowice 12,3 16,2 19,5 10. Brzeszcze 10,0 14,9 12,8 11. Janina przekazana do PKE od r. 12. Piast 1 19,1 20,9 20,5 Piast 2 15,1 16,8 12,8 13. Silesia 16,1 16,9 17,8 14. Ziemowit 16,0 27,8 16,0 15. Halemba 16,7 21,0 12,5 16. Pokój 11,0 18,8 15,9 17. Polska-Wirek 15,0 11,7 18,7 18. Bielszowice 16,1 20,5 7,3 19. Anna 19,1 21,0 20,8 20. Chwałowice 12,9 11,1 20,5 21. Jankowice 14,9 15,9 19,0 22. Marcel 11,5 14,8 12,6 23. Rydułtowy 16,8 17,8 21,0 W zakładach przeróbczych KW S.A. stosowane są różnorodne technologie wzbogacania węgla pozwalające wzbogacać różne typy węgla; od energetycznych do koksowych, w różnych klasach ziarnowych. Po przekazaniu KWK Janina do PKE oraz zakończeniu wydobycia w ZG Bytom II w kopalniach KW S.A. dla wzbogacania węgla + 20 mm pracuje 21 układów wzbogacania w cieczach ciężkich oraz 2 układy wzbogacania w osadzarkach ziarnowych. Miały 48

49 surowe wzbogacane są w 15. płuczkach wodnych osadzarkowych, 2. płuczkach z hydrocyklonami wodnymi, 2. płuczkach ze wzbogacalnikami spiralnymi i jednej płuczce cyklonowej z cieczą ciężką. Drobne ziarna poniżej 1 mm wzbogacane są w 3. układach z hydrocyklonami, 3. układach z wzbogacalnikami spiralnymi i 7. układach gdzie wzbogaca się je metodą flotacji pianowej. Wynikiem zastosowania tych technologii jest produkcja węgla handlowego w różnych sortymentach i klasach. Szczegóły przedstawia poniższa tabela. Tablica 14. Zestawienie zakładów przeróbki mechanicznej węgla Kompanii Węglowej S.A. wg stosowanych technologii w 2004 roku Lp. ZPMW kopalni Wydajność t/h brutto Wzbogacanie węgla + 20 (10) mm wzbogac. c. ciężkiej osadzarka ziarnowa osadzarka miałowa Wzbogacanie węgla 20 (10, 6,3) - 0,5 mm cyklony c. ciężkiej hydrocyklony wzbogac. spiralny Wzbogacanie węgla 1 (0,5; 0,3) - 0 (0,2) mm hydrocyklony wzbogac. spiralny flotacja ZG Bytom III ZG Centrum ZG Piekary ZG Piekary ZG Bytom II Bol.Śmiały Knurów Makoszowy Sośnica Szczygłowice Brzeszcze Janina Piast Piast Silesia Ziemowit Halemba Pokój Polska-Wirek Bielszowice Anna Chwałowice Jankowice Marcel Rydułtowy R-m Kompania Biuro Marketingu 49

50 1.6.6 Polityka asortymentowa (marketing) W 2004 r. przychody ze sprzedaży i średnie ceny zbytu oraz sprzedaż węgla wg podstawowych segmentów rynku przedstawiały się następująco: Tablica 15. Sprzedaż węgla, przychody ze sprzedaży, średnie ceny zbytu węgla wg kierunków i głównych odbiorców (wg sprawozdania G_09.1) Kraj, Eksport Wyszczególnienie w tym: Energetyka Zawodowa Koksownie Poz. Odbiorcy Sprzedaż ogółem a - ilość sprzedanego węgla (t) b - średnia cena zbytu (zł/t) c - wartość sprzedaży (tys.zł) 0 I-XII 2004 r. 1 a b 154,90 c ,7 a b 128,76 c ,9 a b 244,75 c ,3 a b 167,57 c ,5 a b 184,09 c ,6 a b 163,02 c ,3 Sprzedaż węgla ogółem kopalń KW S.A. w 2004 roku wyniosła ,6 tys.ton. Sprzedaż krajowa wyniosła ,7 tys.ton, a sprzedaż eksportowa ,8 tys.ton. Udział eksportu w sprzedaży ogółem wyniósł 27,8 %. Największym segmentem rynku krajowego jest energetyka zawodowa. Dostawy do elektrociepłowni i elektrowni stanowiły w 2004 roku 35,3 %. Nieco niższy wolumen sprzedaży w stosunku do energetyki zawodowej mają odbiorcy pozostali (udział 31,0 %) skupiający: energetykę przemysłową, ciepłownie przemysłowe i komunalne, innych odbiorców przemysłowych oraz pozostałych drobnych odbiorców. Dostawy do koksowni stanowiły 5,9 % całości sprzedaży Kompanii Węglowej S.A. W 2004 roku zanotowano korzystną koniunkturę na węgiel koksowy do koksowni. Cena węgla koksowego w typie 34 wzrosła z poziomu 190 zł/t na początku roku do 290 zł/t pod koniec roku. Poprawiała się również koniunktura na węgiel energetyczny na rynkach światowych. Przełożyło się to na wzrost cen węgla kamiennego, osiągając pod koniec roku nienotowany od kilkunastu lat poziom. Cena węgla energetycznego w portach ARA dla węgla kcal/kg wzrosła do poziomu 78 USD/t. Poniżej przedstawiono udziały procentowe poszczególnych segmentów rynku w sprzedaży węgla w 2004 r. 50

51 ,8 % 35,3 % 31,0 % 5,9 % Energ. Zawodowa Koksownie Pozostali odbiorcy Eksport Wykres 5. Udział procentowy poszczególnych segmentów rynku w sprzedaży ogółem węgla w 2004 roku Poniższa tablica przedstawia przychody ze sprzedaży węgla w 2004 r. w podziale na grupy sortymentowe: Tablica 16. Sprzedaż węgla, przychody ze sprzedaży, średnie ceny zbytu węgla wg grup sortymentów (wg sprawozdania G-09.1) Wyszczególnienie I-XII 2004 r. Grube Średnie Miały Pozostałe sortymenty węgla energetycznego Węgiel koksowy Sprzedaż ogółem a - ilość sprzedanego węgla (t) b - średnia cena zbytu (zł/t) c - wartość sprzedaży (tys.zł) 0 a b 282,07 c ,9 a b 207,73 c ,7 a b 143,72 c ,1 a b 149,61 c ,9 a b 266,47 c ,7 a b 163,02 c ,3 1 Największy udział w sprzedaży węgla Kompanii Węglowej S.A. przypada miałom energetycznym 82,2 %. Węgiel koksowy stanowi 8,0 % całości sprzedaży, sortymenty grube stanowią ponad 5,3 % całości sprzedaży, węgle średnie 3,3 %, a pozostałe sortymenty węgla energetycznego nieco ponad 1 %. 51

52 W roku 2004 Kompania Węglowa dokładała starań w celu maksymalizacji sprzedaży sortymentów grubych, które uzyskują najwyższe ceny na rynku węgla energetycznego i podjęła szereg działań mających na celu ułatwienie klientom zakupu między innymi poprzez: sezonową obniżkę cen mającą na celu intensyfikację sprzedaży, magazynowanie węgla na składowiskach zewnętrznych, przygotowywanie nowych placów parkingowych dla pojazdów oczekujących na załadunek i poprawę warunków sanitarnych na tych placach, bieżące informowanie odbiorców o przewidywanym czasie oczekiwania. Jednocześnie podejmowano działania w celu ograniczenia sprzedaży najtańszego węgla na rynku jakim jest muł i wykorzystanie go do produkcji mieszanek energetycznych. Jego udział w sprzedaży zmniejszył się z 2,5 % w 2003 roku do 1,2 % w 2004 roku. Poniżej przedstawiono udziały procentowe poszczególnych sortymentów w sprzedaży węgla w 2004 r.: 82,2% 1,2% 8,0% 5,3% 3,3% Węgiel koksowy Grube Średnie Miały Pozostałe sortymenty w. energ. Wykres 6. Udział procentowy poszczególnych sortymentów w sprzedaży ogółem węgla w 2004 roku Na uwagę zasługuje obniżenie stanu zapasów węgla na kopalnianych zwałach. W ciągu 2004 roku poziom ten obniżył się z 2 484,3 tys. ton do poziomu 1 651,0 tys.ton tj. o 833,3 tys.ton. Średnia cena sprzedaży ogółem w KW S.A. w 2004 roku wyniosła 163,02 zł/t, średnia cena sprzedaży w kraju 154,90 zł/t, natomiast średnia cena sprzedaży na eksport 184,05 zł/t. Powyższe dane dotyczące cen (dane wg raportu G-09.1 stan na dzień r.) dla lepszego zobrazowania są przedstawione graficznie na wykresie, na którym uwzględniono również porównanie do cen (dane również wg w/w raportu)osiągniętych w KW S.A. w 2003 roku, jak i wynikłą z tego porównania dynamikę: 52

53 EKSPORT II XII 2003 I XII ,76 184,09 % DYNAMIKI CEN WYK WYK ,5 % RAZEM KRAJ II XII 2003 I XII ,53 154,90 107,9 % w tym : Energetyka Zawodowa II XII 2003 I XII ,54 128,76 106,8 % II XII ,37 Koksownie 142,0 % I XII ,75 Pozostali odbiorcy II XII 2003 I XII ,83 167,57 104,2 % SPRZEDAŻ OGÓŁEM II XII 2003 I XII ,48 163, CENA ZŁ / T 124,9 % Wykres 7. Porównanie cen osiągniętych w poszczególnych segmentach rynku KW S.A. w okresie II-XII 2003 roku i w 2004 roku We wszystkich podstawowych segmentach rynku zanotowano wzrost średniej ceny sprzedaży. Największą dynamikę, dzięki korzystnej koniunkturze na rynkach światowych na węgiel kamienny zanotowano w sprzedaży eksportowej o 98,5 %. W kraju największą dynamikę wzrostu ceny zanotowano w dostawach do koksowni o 42,0 %. Średnia cena sprzedaży ogółem w 2004 roku była aż o 24,9 % wyższa niż w okresie II XII 2003 r. Biuro Ekonomiki Rentowność brutto i netto liczona jako stosunek wyniku finansowego (brutto i netto) w danej grupie do przychodów ze sprzedaży danej grupy wyrobów bez VAT, zgodnie z metodologią GUS w roku sprawozdawczym i poprzednim Rentowności sprzedaży węgla w 2004 r. uległa diametralnej poprawie w porównaniu do 2003 r. Zarząd Kompanii Węglowej w 2004 r. rozpoczął konsekwentne zmiany w zakresie funkcjonowania sprzedaży węgla jak i działań zmierzających do obniżenia kosztów produkcji węgla: Do podstawowych czynników wewnętrznych można zaliczyć: kontynuowanie podstawowych kierunków restrukturyzacji w zakresie oddłużenia, likwidacji nadmiernych zdolności produkcyjnych, restrukturyzacji zatrudnienia, obniżania i kosztów produkcji, rozpoczęcie budowy sieci autoryzowanych sprzedawców, wprowadzono zasadę sprzedaży dla Autoryzowanych Sprzedawców tylko sortymentów grubych i średnich, 53

54 sprzedaż do odbiorców segmentu energetyki zawodowej była realizowana wyłącznie na podstawie bezpośrednich umów handlowych, z wykluczeniem pośrednictwa innych podmiotów gospodarczych, sprzedaż do koksowni była realizowana wyłącznie na podstawie bezpośrednich umów handlowych, jedynie w przypadku koksowni, które miały kłopoty z bieżącym regulowaniem należności korzystano z pośrednictwa firm dokonujących przedpłat przed wysyłką węgla, ograniczenie sprzedaży mułów węglowych z równoczesnym maksymalnym zagospodarowaniem ich w mieszankach energetycznych produkowanych przez kopalnie KW S.A., zaprzestanie z korzystania usług zewnętrznych zakładów przeróbczych. Do podstawowych czynników zewnętrznych można zaliczyć występowanie korzystnej koniunktury na światowych rynkach zbytu wyrażającej się znacznym wzrostem cen węgla kamiennego i związanym z tym wzrostem przychodów ze sprzedaży. Powyższe czynniki ukształtowały rentowność netto Kompanii Węglowej S.A. na poziomie 4,1 %. Istotna była dynamika poprawy rentowności netto, która w odniesieniu do 2003 r. uległa poprawie w poszczególnych analizowanych obszarach: sprzedaż węgla ogółem ,8 % sprzedaż węgla energetycznego ,9 % sprzedaż węgla koksowego ,0 % sprzedaż w kraju ,1 % sprzedaż na eksport ,3 % Szczegółową analizę rentowności brutto i netto przedstawia poniższa tablica. Tablica 17. Rentowność brutto i netto Kompanii Węglowej S.A. w okresie II-XII 2003 r. i I-XII 2004 r. Lp Wyszczególnienie JM Wykonanie II - XII 2003* Wykonanie I - XII Wzrost + Spadek - % Przychody ze sprzedaży węgla ogółem tys.zł , ,7 x x 2 węgiel energetyczny tys.zł , ,0 x x z tego : 3 węgiel koksowy tys.zł , ,7 x x 4 kraj tys.zł , ,1 x x z tego : 5 eksport tys.zł , ,6 x x 6 Wynik finansowy brutto tys.zł , , ,8 159,8 7 Wynik finansowy netto tys.zł , , ,5 175,2 8 sprzedaży węgla ogółem % -9,7 4,1 13,8 142,8 9 sprzedaży węgla energetycznego % -10,7 4,8 15,5 144,4 Rentowność brutto 10 sprzedaży węgla koksowego % -100,1 31,9 131,9 131,8 11 sprzedaży w kraju % -11,9 6,0 17,9 151,0 12 sprzedaży na eksport % -52,9 13,2 66,1 124,9 13 sprzedaż węgla ogółem % -9,6 5,2 14,7 153,8 14 sprzedaż węgla energetycznego % -10,6 5,9 16,5 155,9 Rentowność netto 15 sprzedaż węgla koksowego % -99,1 39,6 138,7 140,0 16 sprzedaży w kraju % -11,7 7,5 19,3 164,1 17 sprzedaży na eksport % -52,4 16,4 68,8 131,3 * Kompania Węglowa S.A. powstała z dniem r. ** dane za 2003r. I 2004r. wg Sprawozdania o obrocie węglem kamiennym G

55 Biuro Rachunkowości 1.7 Znaczący wzrost niepieniężnych i rzeczowych aktywów trwałych, które wystąpiły w omawianym okresie bądź są przewidywane w dalszych latach wraz z podaniem źródeł ich finansowania (nakłady zakończone, w toku i rozpoczęte) oraz ich struktura rzeczowa wynikająca ze strategii spółki Struktura aktywów i pasywów Kompanii Węglowej S.A. uległa dalszej zmianie w wyniku przeprowadzenia w dniu r. procesu inkorporacji spółek węglowych, a co za tym idzie przejęcia istniejących na dzień połączenia składników majątkowych oraz zobowiązań tych spółek. Istotną zmianą jest przejęcie akcji i udziałów posiadanych przez spółki węglowe w innych jednostkach organizacyjnych, które na dzień połączenia wynosiły 166,2 mln zł według wartości godziwej. Ponadto Kompania przejęła również: składniki majątkowe w wysokości...452,3 mln zł, należności i rozliczenia międzyokresowe w wysokości...33,7 mln zł, środki pieniężne w wysokości...7,6 mln zł, zobowiązania w wysokości...89,8 mln zł, rezerwy w wysokości...260,1 mln zł, a także rozliczenia międzyokresowe przychodów w wysokości...14,9 mln zł. W zamian za przejęte składniki majątkowe spółek wydano akcje o wartości 433,7 mln zł. W księgach rachunkowych Kompanii Węglowej S.A. ujęto również, w oparciu o przepisy art. 44 b ustawy o rachunkowości, rezerwy na deputaty węglowe w wysokości 432,2 mln zł, za okres funkcjonowania kopalń i zakładów w strukturach spółek węglowych, które nie zostały ujęte w sprawozdaniach finansowych tych spółek. Proces inkorporacji spółek węglowych został rozliczony w księgach rachunkowych Kompanii Węglowej S.A. metodą nabycia, o której mowa w art. 44 b ustawy o rachunkowości, a po przeprowadzonym rozliczeniu, na dzień r. w księgach rachunkowych Kompanii figuruje dodatnia wartość firmy w wysokości 424,1 mln zł, która podlega odpisom amortyzacyjnym w okresie 5 lat obciążając wynik finansowy Kompanii Węglowej S.A. Biuro Produkcji 1.8 Ważniejsze osiągnięcia w dziedzinie badań i rozwoju technicznego Do ważniejszych osiągnięć Kompanii Węglowej S.A. w 2004 r. w dziedzinie badań i rozwoju technicznego należy zaliczyć: 1. Rozpoczęcie procesu wdrażania Systemu Zarządzania Jakością w marcu 2004 r. w Kompanii Węglowej S.A. Systemem objęto siedemnaście Kopalń, trzy Zakłady Górnicze, Zakład Remontowo-Produkcyjny i Centralę KW S.A. Po dziewięciu miesiącach prac z pomocą firmy konsultingowej Doradztwo Gospodarcze DGA S.A. z Poznania i pozytywnym przejściu auditu certyfikującego Kompania Węglowa S.A. uzyskała potwierdzenie skutecznego wdrożenia Systemu Zarządzania Jakością. W dniu 2 grudnia 2004 r. na ręce Prezesa Zarządu KW S.A. został przekazany certyfikat 55

56 potwierdzający spełnienie wymagań zawartych w normie ISO 9001:2000 w zakresie: Planowanie, wydobycie, przeróbka i sprzedaż węgla kamiennego oraz remonty, modernizacje i produkcja maszyn górniczych, wydany przez uznaną na świecie firmę certyfikującą SGS. 2. Realizację I i II etapu projektu celowego pt. Systemy kotwienia dla wyrobisk korytarzowych zagrożonych wstrząsami, którego wykonawcą jest Główny Instytut Górnictwa w Katowicach. Celem projektu jest pilotowe wdrożenie w KWK Jankowice stosowania samodzielnej obudowy kotwowej w wyrobiskach zagrożonych tąpaniami, tańszej o 24 do 57 % od tradycyjnie stosowanej obudowy z łuków podatnych. Decyzją Ministra Nauki Przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych z dnia r. przyznano Kompanii Węglowej S.A. środki finansowe w kwocie ,00 zł na dofinansowanie badań i prac rozwojowych realizowanych w ramach projektu celowego. 3. Przygotowanie w IV kw r. wniosku o dofinansowanie z Komitetu Badań Naukowych projektu celowego pt. System oceny stanu technicznego obudowy dla minimalizacji ryzyka utraty stateczności wyrobiska korytarzowego, którego wykonawcą jest Główny Instytut Górnictwa w Katowicach we współpracy z kopalniami Kompanii Węglowej S.A. Wniosek jest rozpatrywany w Ministerstwie Nauki. 4. Realizowanie zadania inwestycyjnego pt. Modernizacja układów pomiaroworozliczeniowych energii elektrycznej kopalń/zakładów: Bolesław-Śmiały, Knurów, Makoszowy, Sośnica, Szczygłowice, Piekary, Marcel, Rydułtowy-Anna, Chwałowice, Jankowice i Zakład Elektrociepłownie, spełniających wymagania stawiane uczestnikom Rynku Energii Elektrycznej. Realizacja tego zadania pozwoli docelowo na zakup energii elektrycznej na zasadach rynkowych dla wszystkich kopalń Kompanii Węglowej S.A. W celu dokonania oceny dotychczasowego udziału KW S.A. w rynkowym zakupie energii elektrycznej zlecono uznanej firmie wykonanie opracowania pt. Ocena technicznoekonomiczna optymalnego wariantu zasilania w energię elektryczną obiektów KW S.A., w którym będą zawarte założenia i kierunki strategii KW S.A. w zakresie gospodarki elektroenergetycznej. 5. Zakończenie w I kwartale 2004 r. realizacji zadania inwestycyjnego pt. Budowa sieci radioliniowej transmisyjnej dla kanałów telefonicznych i kanałów transmisji danych pomiędzy kopalniami i Biurem Zarządu Rudzkiej Spółki Węglowej S.A.. Inwestycja pozwala na transmisję danych z kopalń Halemba, Pokój, Polska-Wirek, Bielszowice. 6. Modernizacja ok sekcji obudów zmechanizowanych różnych typów. 7. Uruchamianie ścian o wysokiej koncentracji wydobycia, wyposażonych w wysokowydajne maszyny i urządzenia, m.in. w kopalniach: Piast, Ziemowit, Knurów, Jankowice, Brzeszcze, Makoszowy, Szczygłowice, Sośnica, Chwałowice, Bielszowice. Efektem procesu koncentracji produkcji było osiągnięcie w 2004 r. średniego dobowego wydobycia węgla handlowego z jednej ściany w wysokości 2 885,2 t/d, przy średnim postępie dobowym 3,78 m/d i wskaźniku zmianowości pracy 3, Oddanie do ruchu w dniu r. górniczego wyciągu szybowego w przedziale A szybu 8 KWK Jankowice. 9. Powołanie Zarządzeniem nr ZP/47/2004 Prezesa Zarządu KW S.A. z dnia r. Zespołu do spraw informatyzacji Kompanii Węglowej S.A. Do zadań Zespołu należy opracowanie dokumentu zawierającego: ocenę aktualnego stanu w zakresie obsługi informatycznej KW S.A., koncepcję zintegrowanego jednolitego systemu informatycznego oraz koncepcję funkcjonowania służb informatycznych w KW S.A. z uwzględnieniem istniejących uwarunkowań, 56

57 sposób realizacji przedstawionej koncepcji w oparciu o rozwiązanie techniczne i organizacyjne. 10. Udzielenie na rzecz Kompanii Węglowej S.A. przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej patentów na 4 wynalazki oraz praw ochronnych na 16 wzorów użytkowych. Biuro Gozpodarki Złożem i Ekologii 1.9 Ochrona środowiska W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą kopalnie i zakłady, wchodzące w skład Kompanii Węglowej S.A. oddziaływują na środowisko, jednocześnie wykazując dużą różnorodność w zakresie nasilenia oraz kierunków oddziaływań środowiskowych. Funkcjonowanie w zakresie ochrony środowiska Kompanii Węglowej S.A. opiera się o Program ochrony środowiska dla kopalń i zakładów wchodzących w skład Kompanii Węglowej S.A. na lata który określa kierunki podejmowanych działań. Przedmiotowy program jako prowadzących do poprawy wskaźników ochrony środowiska w kopalniach i zakładach wchodzących w skład Kompanii Węglowej S.A., został oceniony pozytywnie przez Ministerstwo Środowiska oraz uzyskał akceptację Ministra Środowiska. Głównymi problemami ekologicznymi Kompanii Węglowej S.A. w chwili obecnej jest występowanie szkód powstałych w wyniku ruchu zakładów górniczych, wytwarzanie odpadów górniczych oraz zrzut zasolonych wód dołowych. Prowadzone działania na rzecz ochrony środowiska mają na celu przede wszystkim: minimalizowanie wpływu eksploatacji górniczej na powierzchnię terenu poprzez dobór profilaktyki górniczej ograniczającej występowanie deformacji powierzchni terenu, maksymalne ograniczenie ilości odpadów górniczych kierowanych na zwałowiska poprzez ich gospodarcze wykorzystanie na powierzchni jak i na dole (nie ponoszenie opłat z tytułu składowania) oraz minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów w szczególności poprzez działania u źródła, zmniejszenie szkodliwego oddziaływania kopalnianych wód zasolonych na wody powierzchniowe głównie poprzez kontrolowany zrzut wód zasolonych oraz prowadzenie działań u źródła. Na poziomie kopalń i zakładów głównymi kierunkami oddziaływań środowiskowych związanych z ponoszeniem nakładów finansowych i opłat za korzystanie ze środowiska jest: usuwanie szkód wywołanych ruchem zakładu górniczego, rekultywacja terenów zdegradowanych, odprowadzanie ścieków do wód powierzchniowych w tym zrzut ładunku Cl+SO 4 w odprowadzanych wodach dołowych, emisja pyłów i gazów, pobór wody przeznaczonej do spożycia i na cele przemysłowe z ujęć powierzchniowych i podziemnych, składowanie odpadów na powierzchni. Bieżąca realizacja przedsięwzięć proekologicznych ma na celu przeciwdziałanie oraz minimalizację negatywnych skutków oddziaływania na środowisko, co w konsekwencji prowadzi do poprawy stanu ochrony środowiska oraz ograniczenia występowania szkód. Istotnym elementem realizacji zadań ekologicznych jest również dostosowanie funkcjonowania kopalń i zakładów do obowiązujących norm i przepisów prawnych. Wielkości rzeczowo finansowe charakteryzujące 57

58 oddziaływanie na środowisko naturalne w okresie styczeń-grudzień 2004 r. Kompanii Węglowej S.A. przedstawia poniższa tablica. Tablica 18. Wielkości rzeczowo-finansowe charakteryzujące oddziaływanie na środowisko naturalne kopalń i zakładów w roku 2004 Lp. Wyszczególnienie Pobór wody pitnej i przemysłowej z ujęć powierzchniowych i podziemnych tys. m ,9 845,6 2 Odprowadzanie ścieków do wód powierzchniowych - ogółem tys. m , ,0 2.1 w tym : wody dołowe - razem tys. m ,2 x 2.2 ładunek Cl + SO 4 w wodach dołowych ton , ,3 Wytwarzanie odpadów górniczych ogółem 3 tys. ton ,3 x (odpady z robót przygotowawczych na dole + odpady z zakładów przeróbki mech. węgla) 3.1 składowanie odpadów na powierzchni tys. ton 202,9 437,7 3.2 gospodarcze wykorzystanie odpadów na powierzchni tys. ton ,1 x 3.3 zagospodarowanie odpadów własnych na dole tys. ton 322,4 x 4 Zagospodarowanie odpadów obcych na dole tys. ton 1 483,2 x 5 Emisja pyłów i gazów ton , ,1 6 Spalanie paliw w silnikach spalinowych ton 1 859,0 70,8 Odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych pochodzących 7 tys. m 2 751,6 113,3 z powierzchni utwardzonych 8 Wykorzystanie gruntów rolnych i leśnych na inne cele ha 327,7 570,3 9 Inne (ogółem) x 544,3 10 OPŁATY RAZEM ( ) tys. zł x ,0 Powierzchnia terenów zdegradowanych objęta pracami rekultywacyjnymi 11 ha 525, ,1 i zagospodarowaniem 11.1 w tym : powierzchnia, na której wyżej wymienione prace zakończono ha 49, ,8 Jedn. miary ilość Wykonanie 2004r. [tys. zł] 12 Usuwanie szkód górniczych tys. zł x ,2 13 OGÓŁEM OPŁATY I KOSZTY ( ) tys. zł x ,4 Realizacja zadań i inwestycji proekologicznych skutkuje poprawą stanu środowiska oraz umożliwia osiągnięcie następujących efektów ekologicznych: w zakresie ochrony wód powierzchniowych: minimalizację niekorzystnego oddziaływania zasolonych wód dołowych poprzez działania hydrotechniczne oraz u źródła, w zakresie gospodarki odpadami: maksymalne wykorzystanie do celów gospodarczych (robót inżynieryjnych, rekultywacji terenów) wytworzonych odpadów górniczych, monitorowanie wpływów składowisk na środowisko, w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego: likwidację zbędnych emitorów zanieczyszczeń, bieżące prowadzenie remontów instalacji i urządzeń odpylających, likwidację termiczności (zapożarowania) składowisk odpadów górniczych, modernizację urządzeń kotłowni. 58

59 Ponadto zakłada się kontynuację działań w celu minimalizacji niekorzystnego oddziaływania na obiekty powierzchniowe oraz ukształtowanie powierzchni poprzez: prowadzenie eksploatacji górniczej w sposób ograniczający deformacje powierzchni terenu poprzez stosowanie w szerokim zakresie profilaktyki górniczej, polegającej m.in. na doszczelnieniu zrobów poeksploatacyjnych, zaniżaniu furt eksploatacyjnych, koordynacji w czasie i przestrzeni frontów eksploatacyjnych, odstępowaniu od eksploatacji pod obiektami szczególnie wrażliwymi na wpływy górnicze, prowadzenie profilaktyki budowlanej ograniczającej występowanie szkód górniczych, polegającej na podniesieniu kategorii odporności obiektów na wpływy górnicze poprzez: rozdylatowanie obiektów o wydłużonych i nieregularnych kształtach, zabudowę wieńców i przepon żelbetowych, kotwienie obiektów w poziomach konstrukcyjnych, zabudowę kompensatorów w obiektach sieciowych. Działalność proekologiczna kopalń i zakładów wchodzących w skład Kompanii Węglowej S.A. w roku 2004 znalazła się ze zrozumieniem i uznaniem jury VI edycji Narodowego Konkursu Ekologicznego organizowanego pod patronatem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej. W wyniku przeprowadzonego postępowania kwalifikacyjnego: Laureatem Konkursu w kategorii Technologia Godna Polecenia została KWK Bolesław Śmiały za zadanie proekologiczne pn. Rekultywacja techniczna i biologiczna składowiska odpadów pogórniczych Skalny, Wyróżnienie w Konkursie w kategorii Firma Przyjazna Środowisku otrzymała KWK Knurów za zadanie proekologiczne pn. Zakładowa oczyszczalnia ścieków w rejonie Szybów Głównych KWK Knurów. Biuro Inweztycji i Gozpodarki Środkami Produkcji Działalność inwestycyjna w 2004 roku Planowana działalność inwestycyjna Kompanii Węglowej S.A. ma na celu zaspokajanie niezbędnych potrzeb kopalń i zakładów, umożliwiających realizację przewidzianych w Planie Techniczno-Ekonomicznym zadań technicznych i ekonomiczno-finansowych. W 2004 roku realizowano zatem inwestycje związane z poprawą jakości wydobywanego węgla, wpływające na zwiększenie wydajności i efektywności pracy oraz poprawę bezpieczeństwa pracy, ale głównie realizowano zadania odtworzeniowo-modernizacyjne w zakresie koniecznym do utrzymania ruchu kopalń i zakładów górniczych. Poniesione nakłady inwestycyjne dotyczą w szczególności następujących kierunków: upraszczania modelu kopalń i zakładów górniczych (restrukturyzacja techniczna i technologiczna kopalń i zakładów), udostępniania złóż węgla - a więc wykonywania podstawowych wyrobisk górniczych poziomych oraz pionowych (m.in. budowy poziomów, modernizacje szybów), koncentracji wydobycia węgla, modernizacji dróg wentylacyjnych i transportowych (odstawy), poprawy jakości węgla - modernizacji ZPMW, zakład wzbogacania miału, modernizacji i zakupów podstawowych maszyn i urządzeń górniczych, zadań związanych z bezpieczną pracą załogi i kopalni/zakładu (poprawy warunków pracy, dostosowywania maszyn i urządzeń do wymogów przepisów), działań zmierzających do minimalizowania niekorzystnego oddziaływania kopalń i zakładów na środowisko naturalne (ochrony środowiska). 59

60 Przy ustalaniu zakresu rzeczowego programu inwestycyjnego Kompanii kierowano się następującymi kryteriami: ekonomicznym, wskazującym na realizację zadań powodujących obniżenie kosztów produkcji węgla, zwiększenie jego ceny zbytu poprzez wzbogacanie i poprawę jakości, wydłużanie efektywnego czasu pracy w ścianach oraz zwiększanie wydajności pracy, technicznym, określającym realizację zadań mających na celu odtworzenie zdolności wydobywczych, zdolności transportowych i wentylacyjnych kopalń, lub też zadań związanych z dostosowaniem kopalń do wymogów bezpieczeństwa, ekologicznym, dla realizacji zadań powodujących minimalizację niekorzystnego oddziaływania na środowisko naturalne (ograniczenie ilości soli zrzucanej do odbiorników powierzchniowych, zmniejszanie ilości odpadów składowanych na powierzchni, ochrona powietrza atmosferycznego) Nakłady inwestycyjne (na środki trwałe) w 2004 roku Nakłady inwestycyjne planowane W PTE-2004 (przyjętym przez Zarząd KW S.A. Uchwałą Nr 701/2004 z dnia r.) planowane nakłady inwestycyjne na 2004 rok wynosiły ogółem ,9 tys.zł; z tego: na budownictwo inwestycyjne ,4 tys.zł, w tym: na wyrobiska górnicze poziome ,2 tys.zł, na zakupy gotowych dóbr ,5 tys.zł. Po przeprowadzonej w I półroczu 2004 roku analizie realizacji programu inwestycyjnego kopalń i zakładów oraz uwzględniając konsekwencje prowadzonych procedur przetargowych wystąpiła konieczność zwiększenia dotychczasowych nakładów inwestycyjnych. Zasadniczy wpływ na zwiększenie poziomu tych nakładów miał odnotowany w tamtym okresie znaczny wzrost cen stali i innych materiałów niezbędnych w procesie produkcji. Zwiększone nakłady dotyczyły - zgłoszonych przez kopalnie i zakłady - dodatkowych potrzeb: przede wszystkim w zakresie robót górniczych - wyrobisk poziomych, zadań związanych z modernizacją ZMPW oraz modernizacjami i zakupami podstawowych maszyn i urządzeń górniczych, w tym głównie obudów zmechanizowanych i urządzeń transportowych. Zarząd KW S.A. Uchwałą Nr 1240/2004 z dnia r. przyjął zaktualizowaną wielkość nakładów inwestycyjnych dla KW S.A. na 2004 rok w wysokości ogółem ,6 tys.zł. Struktura nakładów w zaktualizowanym PI-2004 (stan na grudzień 2004 r.) przedstawiała się następująco: Zaktualizowana wartość planowanych nakładów inwestycyjnych ogółem ,6 tys.zł, z tego: na budownictwo inwestycyjne ,6 tys.zł, w tym: na wyrobiska górnicze poziome ,8 tys.zł, na zakupy gotowych dóbr ,0 tys.zł. 60

61 Nakłady inwestycyjne poniesione Na realizowanie programu rzeczowego w Kompanii Węglowej S.A. wykonanie nakładów inwestycyjnych w 2004 roku wyniosło ogółem ,3 tys.zł, tj. 92,7 % planu rocznego; z tego: na budownictwo inwestycyjne ,7 tys.zł, w tym: na wyrobiska górnicze poziome ,0 tys.zł, na zakupy gotowych dóbr ,6 tys.zł. W poniższej zbiorczej tablicy Plan inwestycyjny i wykonanie nakładów KW S.A. w 2004 roku - przedstawiono podział planowanych i poniesionych nakładów inwestycyjnych według kierunków (wraz ze źródłami ich finansowania). Tablica 19. Plan inwestycyjny i wykonanie nakładów KW S.A. w 2004 r. tys.zł Lp. Wyszczególnienie % (4:3) Plan Poniesione wykonania nakładów nakłady planu Budownictwo inwestycyjne - razem w tym: , ,7 92,6 % Wyrobiska górnicze - poziome , ,0 109,2 % Wyrobiska górnicze - pionowe , ,6 99,6 % Zakłady przeróbki mechanicznej węgla , ,7 91,2 % Ochrona środowiska , ,0 77,4 % Pozostałe inwestycje , ,4 75,6 % 2. Zakupy gotowych dóbr inwest. - razem w tym: , ,6 92,9 % Obudowy zmechanizowane , ,0 97,0 % Maszyny urabiające 2 332, ,9 96,1 % Urządzenia transportowe , ,4 89,4 % Pozostałe zakupy , ,3 91,8 % 3. NAKŁADY INWESTYCYJNE OGÓŁEM (1+2) , ,3 92,7 % 4. Źródła finansowania nakładów - razem w tym: , ,3 92,7 % - środki własne , ,3 92,2 % - dotacja NFOŚ i GW 2 000, ,0 225,0 % - inne Wykonanie nakładów inwestycyjnych uzyskane zostało przy wolniejszym tempie realizacji programu inwestycyjnego (nie rozpoczynanie w tym okresie niektórych nowych zadań, rezygnacja z dokonywania niektórych zakupów gotowych dóbr, wydłużenie procedur związanych z przetargami). Poniesione w 2004 r. nakłady inwestycyjne przeznaczono przede wszystkim na zadania i obiekty bezpośrednio związane z realizacją zadań produkcyjnych, w tym na wyrobiska 61

62 górnicze oraz zakupy i modernizacje podstawowych maszyn górniczych. Znacząca część nakładów inwestycyjnych tj. 19,7 % została poniesiona na wykonywanie wyrobisk górniczych poziomych, natomiast na wyrobiska górnicze pionowe przeznaczono 7,0 % poniesionych nakładów ogółem. Poniesione nakłady w ramach zakupów gotowych dóbr dotyczą głównie modernizacji posiadanych podstawowych maszyn i urządzeń górniczych oraz dostaw nowych jednostek - niezbędnych dla prawidłowej i bezpiecznej działalności zakładu górniczego. Na modernizacje obudów zmechanizowanych przeznaczono 19,4 % nakładów ogółem a na urządzenia transportowe odpowiednio 16,3 %, ponadto nakłady dotyczyły urządzeń przeróbki mechanicznej węgla, odwadniających, wentylacyjnych, elektroenergetycznych itp. Poniesione w 2004 r. nakłady w wysokości ,0 tys.zł na obudowy zmechanizowane dotyczyły w całości modernizacji istniejących obudów zmechanizowanych różnych typów ogółem sekcje. W zakresie urządzeń transportowych KW S.A. poniosła nakłady w wielkości ,4 tys.zł.; z tego: - na przenośniki zgrzebłowe ścianowe ,1 tys.zł (zakup 7. nowych jednostek oraz 2. szt. napędów, modernizacja 6. jednostek oraz 1. kpl. napędu), - na przenośniki zgrzebłowe podścianowe 4 849,5 tys.zł (w tym zakup 3. nowych jednostek, modernizacja 2. jednostek), - na przenośniki taśmowe ,4 tys.zł (w tym zakup 10. nowych jednostek oraz 1. szt. napędu, modernizacja 7. jednostek), - na kolejki spalinowe, ciągniki (z trasami, zestawami transportowymi) do transportu materiałów i załogi ,0 tys.zł (ogółem 12 nowych jednostek). Z ważniejszych zakupów dokonanych w 2004 roku wymienić także należy 4 górnicze urządzenia chłodnicze (przodkowe) o łącznych nakładach w wysokości 1 588,2 tys.zł (ujęte w kierunku pozostałe zakupy), które przyczyniają się do obniżenia temperatury w wyrobiskach i poprawiają komfort pracy oraz umożliwiają wydłużenie efektywnego czasu pracy. Podejmowane w 2004 r. przez kopalnie i zakłady działania związane z poprawą jakości węgla obejmują zarówno zadania z budownictwa inwestycyjnego (ZPMW, zakład wzbogacania) jak i zakupy maszyn i urządzeń przeróbczych (w ramach zakupów gotowych dóbr inwestycyjnych). Na ten zakres poniesione nakłady razem wyniosły ,9 tys.zł. W tablicy poniżej przedstawiono ważniejsze inwestycje realizowane w 2004 roku przez wybrane kopalnie i zakłady (w ramach budownictwa inwestycyjnego). Tablica 20. Ważniejsze inwestycje realizowane w 2004 roku (z budownictwa inwestycyjnego) Lp. Kopalnia Inwestycje realizowane inwestycje w 2004 roku końcowy etap realizacji przekopu połączeniowego Piekary-Brzeziny 1 Piekary poz m (zakończenie w 2005 r.), 2 Bolesław Śmiały - kontynuacja przebudowy tras transportowych w ZPMW, - kontynuacja budowy poz. 850 m, 3 Knurów - transport pionowy szyb Jan III (kontynuacja), - modernizacja ZPMW (kontynuacja), 4 Makoszowy - modernizacja układu technologicznego ZPMW, - transport pionowy szyb III (kontynuacja modernizacji), - modernizacja i rozbudowa flotacji (ZPMW), 5 Szczygłowice - selektywne wzbogacanie węgla typ 35.1, - instalacja przemysłowego wykorzystania popiołów lotnych, 62

63 Lp. Kopalnia Inwestycje realizowane inwestycje w 2004 roku Piast budowa Zakładu Wzbogacania Miału (kontynuacja), zabudowa systemu paczkowania węgla wraz z urządzeniami niezbędnymi do przechowywania i dystrybucji, układ odradowiania na poz. 650 m oraz przesyłu odradowionych wód słonych do KWK Piast, modernizacja klasyfikacji kontrolnej orzecha i groszku, modernizacja układu energetycznego powierzchni kopalni, 7 Ziemowit Halemba - pompownia głównego odwadniania na poz m (kontynuacja), - modernizacja ZPMW (drobnicowa sprzedaż węgla, rozbudowa węzła 9 Bielszowice klasyfikacji węgla), - budowa układu transportowego kolejkami spalinowymi, 10 Chwałowice - transport pionowy szyb II przedział A (kontynuacja), - kontynuacja budowy poziomów: 565 m, 700 m, 11 Jankowice - kontynuacja budowy szybu nr 8 - uruchomienie maszyny wyciągowej i górniczego wyciągu szybowego przedziału wschodniego, 12 Marcel 13 Rydułtowy-Anna upadowa odstawczo-transport. z powierzchni do poz. 400 m, modernizacja ZPMW (klasyfikacji wstępnej, załadunku węgla, płuczki miałowej i ziarnowej na systemie B ), wyrobiska związane z połączeniem obydwu kopalń, rozbudowa komory pomp głównego odwadniania poz. 800 m. Nakłady inwestycyjne w podziale na poszczególne kopalnie i zakłady Kompanii Węglowej S.A. ujęto w poniższej tablicy. 63

64 Tablica 21. Realizacja planu inwestycyjnego w 2004 roku (w podziale na kopalnie i zakłady) Kopalnia, Budownictwo - w tym: Zakład a). Razem (kol. 5 : 9) wyrobizka górnicze poziome wyrobizka górnicze pionowe przeróbka mechan. węgla zadania proekologiczne pozoztałe zadania b). Razem (kol. 11:14) obudowy zmechanizowane mazzyny urabiające urządz. tranzportowe w tys. zł pozoztałe zakupy Bytom III , , , ,3-407, , , , ,4 Centrum 5 102, ,8 912, ,9-423, , ,0 Piekary , , , ,3-31,0-489, , , , ,0 Bytom II 400,0 136,8 0, ,8 28, ,3 Bolezław Śmiały , , , ,7-308,4-226, , , ,1 Knurów , , , , , , ,4 219, ,0 389, , ,5 Makozzowy , , , ,8 25,5 792,7-3, , , ,6 Sośnica , , , , , , , ,5 Szczygłowice , , , , , , , , , , , ,0 Brzezzcze , , , ,5 147, , , ,8 Janina ( I kw.) 490,7 490,7 3, ,6 487, ,1 Piazt , , , ,0-195, , , ,7 597,0 40, , ,6 Silezia 9 580, , , , ,7 938, ,8 785,5 Ziemowit , , , ,4-851, , , ,1 45, , ,0 Halemba , , , , , , ,5 625, , ,8 Pokój , , , , , , , ,5 Polzka-Wirek , , ,5 29,8 147, , , , ,9 936, ,2 Bielzzowice , , , ,4-547,7 6, , , ,0-349, ,9 Anna (m-ce: I-II) 2,6 2,6 0, , ,6 Chwałowice , , , , , , , , , ,0 Jankowice , , , , , , , , ,5 265,9 Marcel , , ,9 572, , , , , , , ,1 Rydułtowy-Anna , , , , , , , , , ,9 ZRP 465,0 461,3 0, , ,3 ZGRI 144,5 142,6 0, , ,6 ZZM 227,6 480,2 294, ,6 185, ,6 ZI i T 2 122, ,4 712, , , ,4 Elektrociepł , , , , ,9 456, ,6 Centrala KW 3 250,3 853,4 0, , ,4 RAZEM NAKŁADY PLAN PI-2004 aktualiz. XII.2004r. Poniezione nakłady ogółem na r. ( a + b ) , , , , , , , , , , , , ,3 z tego: Zakupy gotowych dóbr - w tym: 64

65 1.9.3 Źródła finansowania działalności inwestycyjnej Finansowanie inwestycji w 2004 roku ze środków własnych mieściło się w wysokości poziomu odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych. Wykazane środki NFOŚ i GW dotyczyły dofinansowania realizowanej w KWK Ziemowit inwestycji proekologicznej związanej z ochroną wód powierzchniowych - Układ odradowiania na poz. 650 m oraz przesyłu odradowionych wód słonych do KWK Piast. Źródła finansowania poniesionych w 2004 roku nakładów inwestycyjnych: w ramach odpisów amortyzacyjnych ogółem ,9 tys.zł, dotacja NFOŚ i GW w kwocie 4 500,0 tys.zł, Razem źródła finansowania działalności inwestycyjnej ,9 tys.zł. Biorąc pod uwagę poniesione nakłady inwestycyjne w wysokości ,3 tys.zł wystąpiła nadwyżka źródeł finansowania inwestycji w wysokości ,6 tys.zł Efekty działalności - przekazywanie zakończonych inwestycji na majątek trwały W 2004 roku przekazano na majątek (środki trwałe) zakończone inwestycje w wysokości ,2 tys.zł, z tego: z budownictwa inwestycyjnego ,5 tys.zł, w tym: wyrobiska górnicze poziome ,6 tys.zł, wyrobiska górnicze pionowe ,0 tys.zł, z zakupów gotowych dóbr ,7 tys.zł. Przekazanie na majątek kopalń i zakładów zakończonych w 2004 roku inwestycji przyczynia się do: przygotowania frontu eksploatacyjnego, poprawy jakości produkowanego węgla, wzrostu mechanizacji pracochłonnych robót, szczególnie w transporcie dołowym, poprawienia warunków pracy i efektywniejszego wykorzystania czasu pracy, dostosowania wydajności urządzeń, w szczególności urabiających i transportowych w ścianach, do zadań produkcyjnych i racjonalizacji frontu eksploatacyjnego (ilości ścian) co skutkuje zwiększoną koncentracją wydobycia z jednej ściany. Wykaz ważniejszych zadań (obiektów) z zakresu budownictwa inwestycyjnego przekazanych na majątek w 2004 roku przedstawia poniższa tablica. 65

66 Tablica 22. Ważniejsze zadania (obiekty) przekazane na majątek w 2004 r. (z budownictwa inwest.) Lp. Wyszczególnienie ZG Bytom III Wartość (tys.zł) 1. Modernizacja systemu głównego odwadniania na powierzchni 1 687,5 ZG Centrum 2. Budowa rurociągu D n 300 głównego odwadniania (szyb Budryk) 1 104,5 ZG Piekary 3. Odstawa kamienia transportem samochodowym z budynku płuczki 1 881,0 KWK Knurów 4. Wentylacja kopalni szyb V (obiekty budowlane i urządzenia energetyczne stacji wentylatorów 2 x WPK 5.0 szyb Bojków 5 981,8 5. Zakładowa oczyszczalnia ścieków 5 216,0 KWK Szczygłowice 6. Modernizacja ZPMW - selektywne wzbogacanie węgla typ 35.1 oraz modernizacja i rozbudowa flotacji (modernizacja pras filtracyjnych) 2 082,0 7. Ochrona powierzchni ziemi (bud. przepompowni na zalewisku W-35) 3 162,0 8. Instalacja (UTEX)przemysłowego wykorzystania popiołów lotnych (otwór z powierzchni do poz. 650m, dwa chodniki dojściowe poz. 450m i 650m, rurociągi na powierzchni, przyłącza medialne) KWK Piazt 2 224,6 9. Stacja uzdatniania wody 2 142,2 10. Budowa rurociągu głównego odwadniania - szyb I 3 043,4 KWK Silezia 11. Budowa rurociągu głównego odwadniania - szyb ,0 KWK Ziemowit 12. Modernizacja klasyfikacji kontrolnej orzecha i groszku 2 627,6 13. Układ odradowiania na poz. 650 oraz przesyłu odradowionych wód słonych do KWK Piast KWK Bielzzowice 4 262,5 14. Budowa odstawy głównej taśmowej z poz. 840 do 1000 m 3 912,1 KWK Chwałowice 15. Szyb II przedział A (uruchomienie szybu II przedział A do poz. 550m w zakresie jazdy ludzi) KWK Jankowice 16. Kontynuacja budowy szybu nr 8 (maszyna wyciągowa, obieg wozów poz. 565m, wieża szybowa, górniczy wyciąg szybowy przedziału wschodniego , ,4 66

67 2. DANE EKONOMICZNO-FINANSOWE 2.1 Omówienie struktury kosztów w układzie rodzajowym za rok sprawozdawczy i poprzedni z podaniem przyczyn ewentualnych zmian udziału poszczególnych kosztów W Kompanii Węglowej S.A koszty rodzajowe w okresie styczeń-grudzień 2004 r. osiągnęły wielkość ,4 tys.zł. W obrębie kosztów można wyróżnić 3 grupy, tj.: 1. Koszty osobowe ,3 tys.zł tj. 54,1 %, 2. Koszty materialnego zabezpieczenia produkcji ,7 tys.zł tj. 36,5 %, 3. Koszty o charakterze opłat i podatków ,4 tys.zł tj. 9,4 %. Analizując strukturę rodzajową kosztów należy zauważyć, że największą pozycję stanowią koszty osobowe, obejmujące: wynagrodzenia ,1 tys.zł, narzuty od wynagrodzeń ,1 tys.zł oraz świadczenia na rzecz pracowników ,0 tys.zł (tj. odpis na ZFŚS, posiłki regeneracyjne, koszty szkoleń itp.). Na uwagę zasługuje fakt, że w wyniku prowadzonej restrukturyzacji zatrudnienia udział kosztów osobowych spadł z 57,36 % w 2003 r. do 54,13 % w 2004 r. W grupie kosztów materialnego zabezpieczenia produkcji największą pozycję stanowią: koszty usług obcych ,4 tys. zł oraz koszty zużycia materiałów ,7 tys.zł. Koszty zużycia materiałów w 2004 r. charakteryzowały się największą dynamiką, co wynikało ze wzrostu cen wyrobów stalowych w kraju i na rynkach światowych (wzrost udziału z 11,47 % w 2003 r. do 14,58 w 2004 r.). Wzrost wynika również z faktu zwiększenia średniego dziennego wydobycia z 1 ściany, intensyfikacji robót przygotowawczych, pogorszenia się warunków górniczo geologicznych oraz z konieczności odbudowy frontu eksploatacyjnego i zachowania bezpieczeństwa pracy w kopalniach. Koszty związane z zużyciem energii, jej dystrybucją oraz przesyłem wynoszą ,6 tys.zł. Nakłady poniesione na usługi obce stanowią 45,63 % udziału w kosztach materialnego zabezpieczenia produkcji, w szczególności obejmują: usługi remontowe ,1 tys.zł, usługi transportowe ,8 tys.zł, usługi wynajmu maszyn i urządzeń ,9 tys.zł. Nakłady związane z podatkami i opłatami wyniosły w 2004 r ,4 tys.zł. W tej grupie kosztów największą pozycję stanowi amortyzacja w wysokości ,4 tys.zł uwzględniająca skutki przeszacowania wartości przejętego od spółek węglowych majątku. Ponadto grupa podatków i opłat obejmuje opłaty za eksploatację złoża tj. 1,8 zł/tonę wydobytego węgla (91 231,4 tys.zł), podatek od nieruchomości (55 916,3 tys.zł), opłaty związane z ochroną środowiska oraz pozostałe opłaty i podatki. Wzrost udziału kosztów pozostałych wynika ze zmiany ewidencji kosztów szkód górniczych (2003 r. pozostała działalność operacyjna). 67

68 Tablica 23. Koszty rodzajowe w podziale na główne grupy Struktura % Struktura % r r. - Lp. Konto Treść r. Danego kosztu Ogółem r. Danego kosztu Ogółem 1 430, 440, 441 Koszty osobowe ,00 x 57, ,00 x 54,13 2 Koszty materialnego zabezpieczenia produkcji ,00 100,00 32, ,00 99,99 36,44 a zużycie materiałów ,00 35,08 11, ,00 39,69 14,47 b 419, , zużycie energii ,00 13,07 4, ,00 11,59 4,22 c 420, 421, 422, usługi obce ,00 50,34 16, ,00 45,63 16,63 d pozostałe ,00 1,51 0, ,00 3,08 1, , 450 Podatki i opłaty ,00 x 9, ,00 x 9,43 RAZEM ,00 x 100, ,00 x 100,00 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 Struktura kosztów Kompanii Węglowej S.A. w 2003 i 2004 roku 57,36 54,13 32,74 36,44 9,90 9,43 Koszty osobowe Koszty MZP Podatki i opłaty 2003r. 2004r. Wykres 8. Struktura kosztów rodzajowych ogółem Kompanii Węglowej S.A. w 2003 i 2004 roku. 18,00 16,00 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 Struktura kosztów materialnego zabezpieczenia produkcji Kompanii Węglowej S.A. w 2003 i 2004 roku 14,47 16,63 11,49 4,28 4,22 16,48 1,12 0,49 Materiały Energia Usługi obce Pozostałe 2003r. 2004r. Wykres 9. Struktura kosztów materialnego zabezpieczenia produkcji Kompanii Węglowej S.A. w 2003 i 2004 roku. 68

69 Tablica 24. Koszty rodzajowe KOMPANIA WĘGLOWA S.A. Koszty w układzie rodzajowym Lp. Struktura % Struktura % r. - Danego kosztu Ogółem r. Danego Ogółem kosztu Amortyzacja ,00 x 7, ,00 x 6,62-0,54-7, Zużycie materiałów ,00 x 11, ,00 x 14,47 2,98 25, Zużycie energii ,00-0,01 4, ,00 0,00 4,22-0,06-1, Usługi obce, w tym: ,00 99,99 3, ,00 100,00 4,99 1,09 27,95 a do usługi kombajnów i innych maszyn ,00 40,40 1, ,00 34,21 1,71 0,13 8,23 b usługi wiertniczo - górnicze ,00 22,97 0, ,00 21,27 1,06 0,16 17,78 c usługi odmetanowania ,00 5,01 0, ,00 4,12 0,21 0,01 5,00 d usługi zwałowania ,00 6,64 0, ,00 6,44 0,32 0,06 23,08 e usługi rekultywacji i innych robót specjalistycznych ,00 4,37 0,17 0,00 0,00-0,17-100,00 f usługi likwidacji szkód górniczych ,00 0,99 0, ,00 16,75 0,84 0, ,00 g Konto , 142, pozostałe usługi ,00 19,61 0, ,00 17,21 0,86 0,09 11, Usługi remontowe, w tym: ,00 0,00 3, ,00 0,00 3,24 0,15 4, Usługi transportowe ,00 x 2, ,00 x 3,03 0,07 2, Pozostałe usługi, w tym: ,00 0,00 6, ,00 0,00 5,36-1,17-17, Wynagrodzenia, w tym: ,00 0,00 44, ,00 0,00 42,22-2,52-5, Treść - Ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i FGŚP - Odpisy na ZFŚPr., posiłki regeneracyjne, inne r r ,00 x 9, ,00 x 8,95-0,47-4, ,00 x 3, ,00 x 2,96-0,25-7, Podatki i opłaty, w tym: ,00 100,00 2, ,00 100,00 2,81 0,08 2,93 a podatek od nieruchomości ,00 21,82 0, ,00 23,32 0,66 0,06 10,00 b opłaty za eksploatację złoża ,00 40,26 1, ,00 38,06 1,07-0,03-2,73 c opłaty na rzecz ochrony środowiska ,00 6,56 0, ,00 6,47 0,18 0,00 0,00 d PFRON ,00 21,37 0, ,00 19,75 0,55-0,03-5,17 e do pozostałe ,00 9,99 0, ,00 12,40 0,35 0,08 29, Pozostałe koszty ,00 x 0, ,00 x 1,13 0,63 126,00 Różnica 8-5 Wzrost + Spadek - o % 8 / 5 RAZEM ,00 x 100, ,00 x 100,00-0,01-0,01 69

70 Biuro Rachunkowości 2.2 Omówienie pkt i dodatkowych informacji i objaśnień, tj. wyszczególnienie strat i zysków nadzwyczajnych z uwzględnieniem skutków restrukturyzacji finansowych (m.in. podanie przyczyn strat/zysków) Tablica 25. Straty i zyski nadzwyczajne w 2004 roku Wyszczególnienie Szkody w składnikach majątkowych będące skutkiem zdarzeń losowych Straty związane z postępowaniem układowym i ugodowym umorzenie należności Dodatkowe koszty związane z usuwaniem skutków zdarzeń losowych (KWK Bielszowice, Jankowie, Brzeszcze) Zyski nadzwyczajne zł Straty nadzwyczajne zł , ,80 0, ,71 0, ,57 Razem , ,08 W 2004 r. dokonano zmiany kwalifikacji operacji gospodarczych zaliczanych do strat i zysków nadzwyczajnych. Wszystkie operacje dotyczące ogólnego ryzyka związanego z prowadzoną działalnością prezentowane są w pozostałych kosztach i przychodach operacyjnych. Biuro Rachunkowości 2.3 Omówienie poręczeń i gwarancji udzielonych przez Spółkę m.in. zagrożonych, kwestie związane z przekroczeniem limitów określonych w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. z 1997 r. Nr 79, poz. 484 ze zm.) Spółka nie udzielała poręczeń ani gwarancji, które byłyby zagrożone. Na dzień r. jako zobowiązania warunkowe w księgach rachunkowych ujęto zobowiązania z tytułu poręczeń wekslowych w kwocie 26,9 mln zł, z tego: złożonych do firmy Famur S.A. jako zabezpieczenie realizacji umów dzierżawy, remontowych i serwisowych zawartych przez Kompanię Węglową S.A na kwotę 7,7 mln zł, złożonych do NFOŚiGW jako zabezpieczenie umowy dotacji z dnia r na kwotę 19,2 mln zł. 70

71 Biuro Rachunkowości 2.4 Wykaz należności Tablica 26. Wykaz należności od jednostek powiązanych przeterminowanych wg okresu przeterminowania Okres przeterminowania Kwota w zł Udział % Należności brutto przeterminowane do 3. m-cy ,41 11,7 % Należności brutto przeterminowane powyżej 3. do 6. m-cy ,56 17,7 % Należności brutto przeterminowane powyżej 6. do 12. m-cy ,01 66,6 % Należności brutto przeterminowane powyżej 12. m-cy ,23 4,0 % RAZEM należności brutto przeterminowane , % Na należności przeterminowane powyżej 12. miesięcy utworzono 100 % odpis aktualizujący. Tablica 27. Wykaz należności od jednostek pozostałych przeterminowanych wg okresu przeterminowania Okres przeterminowania Kwota w zł Udział % Należności brutto przeterminowane do 3. m-cy ,50 11,1 % Należności brutto przeterminowane powyżej 3. do 6. m-cy ,79 11,3 % Należności brutto przeterminowane powyżej 6. do 12. m-cy ,80 13,5 % Należności brutto przeterminowane powyżej 12. m-cy ,48 64,1 % RAZEM należności brutto przeterminowane , % Na należności przeterminowane powyżej 12. miesięcy utworzono odpis aktualizujący w wysokości ,68 zł, pozostała kwota należności przeterminowanych powyżej 12. miesięcy w wysokości ,80 zł dotyczy przede wszystkim rozrachunków z BSRK Sp. z o.o. wobec której trwają negocjacje o zawarcie stosownego porozumienia. Tablica 28. Udział należności spornych w należnościach ogółem Należności Kwota w zł Udział % Należności ogółem, w tym: , % - należności długoterminowe ,30 0,1 % - należności krótkoterminowe ,76 99,9 % 71

72 Biuro Rachunkowości 2.5 Zobowiązania (bez funduszy specjalnych), w tym przeterminowane z uwzględnieniem zobowiązań wobec budżetu z poszczególnych tytułów: Zobowiązania ogółem ,77 zł, w tym: zobowiązania długoterminowe ,61 zł, zobowiązania krótkoterminowe ,16 zł. Zobowiązania przeterminowane ,58 zł, (stanowią 14,8 % zobowiązań ogółem) w tym: Zobowiązania przeterminowane wobec budżetu ,97 zł, (22,7 % zobowiązań wobec budżetu) w tym: 1). Podatek od towarów i usług VAT przejęty po BSW S.A ,96 zł, 2). Koszty egzekucyjne od zobowiązań podatkowych przejęte po BSW S.A ,82 zł, (1,7 % zobowiązań przeterminowanych wobec budżetu), 3). Podatek od nieruchomości ,83 zł, (52,3 % zobowiązań przeterminowanych wobec budżetu), 4). Podatek rolny i leśny ,48 zł, (0,18 % zobowiązań przeterminowanych wobec budżetu), 5). Opłata eksploatacyjna ,93 zł, (45,8 % zobowiązań przeterminowanych wobec budżetu), 6). Opłata za wyłączenie gruntów leśnych i rolnych ,73 zł, 7). Podatek od środków transportowych 1 730,90 zł, 8). Pozostałe zobowiązania ,32 zł. (0,08 % zobowiązań przeterminowanych wobec budżetu), Wszystkie przeterminowane zobowiązania wobec budżetu dotyczą zobowiązań przejętych ze spółek węglowych. Biuro Finanzów 2.6 Korzystanie z kredytów bankowych w ciągu roku Kompania Węglowa S.A. w 2004 roku w ramach przyznanych limitów pożyczek bankowych w Banku Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna tj. od r. do r. limit 300,0 mln zł, 72

73 od r. do r. limit 100,0 mln zł, uruchomiła pożyczki na łączną kwotę 2 419,7 mln zł ponosząc przy tym koszty ich obsługi w wysokości 5,1 mln zł. Lp. Tablica 29. Pożyczki bankowe zaciągnięte przez Kompanię Węglową S.A. w roku 2004 Kwota pożyczki zł Koszty pożyczki zł Data zaciągnięcia Okres spłaty ,89 Odsetki od pożyczki zaciągniętej w 2003 r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r ,00 0, r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r. 73

74 Lp. Kwota pożyczki Koszty pożyczki Data Okres zł zł zaciągnięcia spłaty , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r , , r r ,00 0, r r , , r r. Razem : , , Prowizja , r. Razem : ,07 W okresie od r. do r. zabezpieczeniem spłaty udzielonych przez Polską Kasę Oszczędności Bank Polski S.A. pożyczek lombardowych w ramach limitu ustalonego do wysokości nie przekraczającej ,00 zł, był Sądowy zastaw rejestrowy na szt. akcji Telekomunikacji Polskiej S.A. Na powyższe zabezpieczenie spłaty udzielonych pożyczek Kompania Węgłowa S.A. w dniu r., uzyskała zgodę Ministra Skarbu Państwa. W okresie od r. aneksowano umowę pożyczki i ustalono nowy limit 100 mln zł. W związku z powyższym nie wystąpiły przesłanki do zastosowania regulacji do ustanowionych prawnych zabezpieczeń wyżej wymienionego finansowania określonych w: art. 5a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa (Dz. U. z 1996 r. Nr 106, poz. 493 ze zm.) oraz art. 393 pkt 3 k.s.h. Biuro Organizacji 2.7 Wyszczególnienie z uzasadnieniem przekazanych przez Spółkę darowizn wraz z informacją czy Rada Nadzorcza wyrażała na nie zgodę Kompania Węglowa S.A. w roku 2004 będąc w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego nie przekazywała darowizn zgodnie z art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o pomocy publicznej dla przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu dla rynku pracy (Dz. U. Nr 213 poz. 1800). 74

75 Biuro Finanzów 2.8 Omówienie instrumentów finansowych w zakresie: Ryzyko cenowe Ryzyka: zmiany cen, kredytowego, istotnych zakłóceń przepływów środków pieniężnych oraz utraty płynności finansowej, na jakie narażona jest spółka Ryzyko cenowe określane jest jako: ryzyko walutowe, ryzyko stopy procentowej, ryzyko rynkowe. Ryzyko walutowe Kompania Węglowa S.A. nie utrzymuje istotnego niedopasowania aktywów i pasywów w tym zakresie. Zasadniczo walutą zawieranych kontraktów handlowych jest złoty. Kompania nie zaciągała zobowiązań kredytowych w walutach obcych. Ryzyko stopy procentowej KW S.A. narażona jest na ryzyko zmiany krótkoterminowych stóp procentowych zadłużenia o zmiennym oprocentowaniu. Ryzyko zmian ceny towarów Podstawowe ryzyko wynika z corocznych sezonowych zmian koniunktury. Kompania Węglowa S.A. zawiera umowy sprzedaży węgla ze znaczącymi odbiorcami na okresy minimum roczne. Ryzyko kredytowe Kompania Węglowa S.A. narażona jest na ryzyko kredytowe związane z obszarami: wiarygodności kredytowej klientów, z którymi zawierane są umowy sprzedaży produktów, wiarygodnością kredytową podmiotów, których papiery wartościowe nabywa. Dla ograniczenia na ryzyka kredytowego związanego z wiarygodnością kredytową klientów w KW S.A. są stosowane procedury jej oceny, przyjmowania odpowiednich zabezpieczeń transakcji sprzedaży oraz bieżący monitoring w tym zakresie. Ryzyko kredytowe związane z wiarygodnością kredytową podmiotów, których papiery wartościowe nabywa Kompania Węglowa S.A. jest ograniczane przez lokowanie krótkoterminowo wolnych środków pieniężnych okresowo przed znacznymi wydatkami w bony skarbowe. Ryzyko płynności Ryzyko płynności ograniczone jest przez stosowane procedury monitoringu i raportowania stanu dostępnych środków pieniężnych oraz przewidywanych wpływów i wydatków. Źródła wpływów są zdywersyfikowane poprzez współpracę z wieloma kontrahentami i ograniczenie sprzedaży przez pośredników. 75

76 Ponadto KW S.A. posiada otwarte źródło finansowania na okresy roczne, w formie pożyczki bankowej, jak również korzysta z kredytu kupieckiego Przyjętych przez spółkę celów i metod zarządzania ryzykiem finansowym, łącznie z metodami zabezpieczenia istotnych rodzajów planowanych transakcji, dla których stosowana jest rachunkowość zabezpieczeń. Kompania Węglowa S.A. realizuje szeroki proces restrukturyzacji dla uzyskania: płynności finansowej i oddłużenia spółki, dodatniego wyniku finansowego. W KW S.A. dla ograniczenia ryzyka finansowego realizowane jest zarządzanie aktywami i pasywami. W tym zakresie działa Komisja Zarządzania Aktywami i Pasywami ALCO, która pełni funkcje opiniodawcze dla Zarządu Kompanii. Zarządzanie należnościami funkcjonuje w oparciu o: Regulamin Sprzedaży Węgla KW S.A., Regulamin Windykacji i Restrukturyzacji Należności KW S.A. Kompania Węglowa S.A. nie stosuje rachunkowości zabezpieczeń. Biuro Controllingu Strategicznego i Zarządzania Informatycznego 3. PRZEWIDYWANE KIERUNKI ROZWOJU SPÓŁKI 3.1 Przedstawienie kierunków rozwoju ze wskazaniem zagrożeń i ryzyka, jakie mogą wystąpić w Spółce analiza SWOT MOCNE STRONY 1. Występowanie zasobów węgla koksującego, w tym typu Doświadczenie w procesach projektowania i wdrażania zmian organizacyjnych oraz wdrażania informatycznych systemów aplikacyjnych. 3. Stabilność wpływów gotówkowych wynikająca z uporządkowania rynku węgla. 4. Możliwość wykorzystania zasobów w rejonach przygranicznych kopalń oraz w filarach ochronnych likwidowanych szybów. 5. Szeroki asortyment produkcji, wynikający zarówno z różnorodności typów wydobywanego węgla jak również możliwości jego wzbogacania, a w konsekwencji opanowania szerokiego sektora rynku. 6. Doświadczona i wykwalifikowana kadra. 7. Gospodarcze zagospodarowanie ok. 98 % wytworzonych odpadów pogórniczych. 8. Posiadanie spółek córek jako potencjału gospodarczego w zakresie usług specjalistycznych. 9. Efekt synergii połączonych jednostek organizacyjnych wchodzących w skład Kompanii, wielkość organizacji, efekt skali. 10. Dominujący udział w rynku krajowym, sięgający 49 %. 11. Przystąpienie do wdrożenia ISO jako systemu organizacji zarządzania ochroną środowiska. 76

77 Sprawozdanie Zarządu z działalności Kompanii Węglowej S.A. w roku Znaczne zasoby węgla w obszarach nadania zapewniające założone wydobycie, co najmniej przez 20 lat. 13. Realizacja zadań i inwestycji proekologicznych. 14. Warunki eksploatacyjne umożliwiające ujednolicenie techniki i technologii wybierania. 15. Wdrożenie i stosowanie Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z wymaganiami normy PN-EN ISO 9001:2001. SŁABE STRONY 1. Konieczność udostępnienia nowych poziomów i rejonów dla wydobycia węgla charakteryzującego się wysoką jakością. 2. Brak motywacyjnego systemu wynagradzania. 3. Nadmierne zdolności produkcyjne. 4. Wysoki udział kosztów stałych w kosztach produkcji węgla. 5. Słaba płynność finansowa spowodowana głównie poziomem zobowiązań przejętych zgodnie z ustawą z r. 6. Rozbudowana struktura przestrzenna kopalń. 7. Brak możliwości spłaty zobowiązań przejętych objętych restrukturyzacją finansową ze środków własnych. 8. Wysoki stopień dekapitalizacji majątku trwałego. 9. Pogarszanie się warunków górniczo-geologicznych i eksploatacja w warunkach zwiększonych zagrożeń naturalnych. 10. Ograniczenie zakresu rzeczowego inwestycji do utrzymujących zdolność produkcyjną i proekologicznych, realizowanych w stopniu niewystarczającym do potrzeb. 11. Niedostateczne zmechanizowanie robót pomocniczych oraz transportu. 12. Proces produkcyjny charakteryzujący się niekorzystnym oddziaływaniem na środowisko. 13. Stosunkowo niska jakość węgli energetycznych. 14. Eksploatacja części zasobów pod silnie zurbanizowanymi obszarami. 15. Niekorzystna struktura wiekowa oraz relacja zatrudnienia dół-powierzchnia. 16. Brak jednolitego modelu informatycznego oraz wewnętrznej sieci łączności zapewniających efektywne zarządzanie Kompanią Węglową S.A. 17. Zarządzanie w oparciu o jednostki organizacyjne o zróżnicowanej i silnie utrwalonej strukturze. 18. Trudno zbywalne pozaprodukcyjne rzeczowe aktywa trwałe. 19. Trudności w windykacji należności przejętych i nabytych. 20. Niska ocena wiarygodności branży w otoczeniu. 21. Niedostateczne wprowadzanie nowoczesnych metod zarządzania (np. zarządzanie projektami, zarządzanie wartością firmy, etc.). 22. Nieuporządkowany stan prawny części nieruchomości oraz obciążenia hipoteczne na nieruchomościach przeznaczonych do zbycia, zabezpieczających wierzytelności ZUS, których spłata została rozłożona na lata

78 SZANSE 1. Otrzymanie dokapitalizowania w wielkości zgodnej z przyjętym Programem Rządowym oraz możliwość skorzystania z pomocy publicznej. 2. Prognozowana wysoka koniunktura na węgiel. 3. Ożywienie gospodarcze kraju. 4. Redukcja zadłużenia w wyniku prowadzonego procesu restrukturyzacji finansowej. 5. Poprawa oceny kondycji finansowej Kompanii przez instytucje finansowe gwarantujące łatwiejszy dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania. 6. Możliwość zakupu energii elektrycznej dla kopalń KW S.A. na zasadach rynkowych. 7. Możliwość stworzenia własnej sieci dystrybucji węgla i składów opałowych. 8. Rozwój narzędzi i systemów informatycznych do systemów organizacji i obiegu informacji, w szczególności klasy Business Inteligence. 9. Bieżąca realizacja zadań i inwestycji proekologicznych, skutkujących poprawą stanu środowiska. 10. Postęp techniczny umożliwiający zwiększenie koncentracji oraz bezpieczeństwa wydobycia. 11. Wdrażanie i realizacja programów aktywizujących gospodarczo tereny gmin górniczych, pomoc europejskich funduszy strukturalnych poprzez spółki powiązane kapitałowo z Kompanią Węglową S.A. 12. Korzystna renta geograficzna w stosunku do wielu dużych odbiorców węgla zarówno koksowego jak i energetycznego. 13. Mechanizmy ustawowe dające możliwość dobrowolnego skorzystania z emerytur, świadczeń górniczych dla pracowników zatrudnionych pod ziemią oraz instrumentów osłonowych i aktywizująco-adaptacyjnych dla pracowników powierzchni do końca 2006 r. oraz począwszy od 2007 r. z emerytur pomostowych. 14. Koordynacja zewnętrzna łańcucha wartości dostawcy-firma-dystrybutorzy. 15. Prywatyzacja - pozyskanie środków finansowych na rozwój i planowane inwestycje. 16. Stabilizacja znaczenia węgla kamiennego w bilansie energetycznym kraju. 17. Zwiększone zainteresowanie inwestorów realizacją inwestycji na obszarze Aglomeracji Śląskiej w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej i jej położeniem geograficznym. ZAGROŻENIA 1. Brak prognozowanego dokapitalizowania, wstrzymanie czy ograniczenia planowanej pomocy publicznej. 2. Wzmożona windykacja komornicza zobowiązań restrukturyzowanych objętych ugodami w sytuacji braku dokapitalizowania czy wstrzymania dotacji. 3. Niska ocena wiarygodności branży w rankingach instytucji finansowych. 4. Uzależnienie możliwości prowadzenia eksploatacji od ustaleń Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego. 5. Niekorzystne ekonomicznie zmiany przepisów wynikających z Prawa Górniczego i Geologicznego. 6. Zaostrzenie przepisów w zakresie ochrony środowiska. 7. Niekorzystne zmiany w przepisach emerytalnych. 78

79 Sprawozdanie Zarządu z działalności Kompanii Węglowej S.A. w roku Niestabilność otoczenia - wrażliwość na zmiany cen, koniunkturę na rynkach światowych, tempo wzrostu PKB, różnice kursowe walut. 9. Wypieranie węgla kamiennego przez alternatywne nośniki energii. 10. Konkurencja ze strony krajowych i zagranicznych producentów węgla kamiennego. 11. Niewystarczające zaangażowanie władz regionalnych w procesach tworzenia nowych miejsc pracy. 12. Silny opór społeczny przy wprowadzaniu zmian - silna bariera wyjścia. 13. Ograniczenie swobody kształtowania modelu organizacji i zarządzania przez decyzje administracyjne. 14. Niekorzystne rozwiązania systemowe mające wpływ na sprawność zarządzania, np. formalizm Prawa Zamówień Publicznych. 15. Długotrwałość i kosztowność czynności oraz procedur formalnych stosowanych przy porządkowaniu stanów geodezyjnych i prawnych nieruchomości. 16. Stanowisko gmin górniczych w zakresie dotyczącym zawiązywania spółek kapitałowych z Kompanią Węglową S.A. 17. Ograniczony rynek w zakresie specjalistycznych usług górniczych oraz krajowych producentów maszyn i urządzeń. 18. Wprowadzenie akcyzy na węgiel. 19. Ograniczenie możliwości wydobycia zasobów zalegających w rejonie autostrad A-1 i A Ustawowe ograniczenia obejmujące zasady i warunki zbywania niektórych rzeczowych aktywów trwałych (mieszkania zakładowe). Biuro Ekonomiki 3.2 Możliwości rozwoju przewidywanej sytuacji finansowej w 2005 roku Podstawą przyszłego sukcesu i osiągnięcia celów restrukturyzacji będzie konsekwentna realizacja działań we wszystkich obszarach działalności Kompanii Węglowej, w zakresie wynikającym z harmonogramu przyjętego w Biznes Planie Restrukturyzacja techniczno-technologiczna Planowane przedsięwzięcia dotyczą głównie inwestycji odtworzeniowo-modernizacyjnych w zakresie niezbędnym do utrzymania ciągłości ruchu kopalń i zakładów górniczych w szczególności są to: wyrobiska górnicze, modernizacje dróg transportowych i wentylacyjnych, modernizacje podstawowych maszyn i urządzeń górniczych oraz ich wymiany z powodu zużycia, zdekapitalizowania. Ich realizacja znacząco wpłynie na poprawę warunków BHP, koncentrację wydobycia, poprawę jakości węgla, uproszczenie modelu kopalń. Druga grupa działań w tym obszarze skierowana będzie na minimalizację niekorzystnego oddziaływania kopalń i zakładów na środowisko naturalne - głównie w zakresie oczyszczania zmineralizowanych wód dołowych (odprowadzanych do cieków powierzchniowych), utylizację i zagospodarowanie zasolonych wód dołowych, zagospodarowanie kamienia, ochronę powietrza atmosferycznego. Planowane nakłady inwestycyjne Kompanii Węglowej S.A. w 2005 roku wynoszą ogółem ,0 tys.zł, w tym: na budownictwo inwestycyjne ,0 tys.zł, co stanowi 40,2 % ogółu nakładów, 79

80 na zakupy gotowych dóbr inwestycyjnych ,0 tys.zł, co stanowi 59,8 % ogółu nakładów. Finansowanie planowanych w 2005 roku potrzeb inwestycyjnych zakłada się głównie ze środków własnych w wysokości do poziomu odpisów amortyzacyjnych (od środków trwałych) prognozowanego w wielkości ,0 tys.zł. Ponadto założono: środki NFOŚ i GW w wysokości 7 700,0 tys.zł na dofinansowanie realizowanej w KWK Ziemowit inwestycji proekologicznej związanej z ochroną wód powierzchniowych - Układ odradowiania na poz. 650 m oraz przesyłu odradowionych wód słonych do KWK Piast (zgodnie z zawartą umową z NFOŚ i GW) oraz środki Komitetu Badań Naukowych w kwocie 385,0 tys.zł na dofinansowanie pracy naukowo-badawczej w KWK Rydułtowy-Anna w zakresie instalacji do wykorzystania wód dołowych do odzysku ciepła w układach chłodzenia powietrza w wyrobiskach górniczych (zgodnie z zawartą umową z KBN) Ograniczenie zdolności produkcyjnych Jednym z kierunków działań mających na celu poprawę sytuacji ekonomicznej kopalń wchodzących w strukturę Kompanii Węglowej S.A. jest dostosowanie zdolności produkcyjnych i poziomu wydobycia do potrzeb rynku oraz likwidacja zbędnej infrastruktury dołowej i powierzchniowej kopalń. Zmniejszenie zdolności produkcyjnej nastąpi w wyniku prowadzonej od listopada 2000 roku likwidacji ruchu II KWK Piast. W ramach tego przedsięwzięcia w 2003 r. zlikwidowano część południową Ruchu II, a w 2004 r. prowadzono dalszą likwidację Ruchu II, w wyniku której do r. zostanie zakończone wydobycie z pola byłej KWK Czeczott. W 2005 roku nastąpi zmniejszenie zdolności produkcyjnej kopalni o około 1,5 mln t/rok. W 2005 roku będą także prowadzone procesy likwidacyjne, których zakończenie wpłynie na uproszczenie struktury przestrzennej kopalń i umożliwi zmniejszenie zatrudnienia, przy zachowaniu obecnej zdolności produkcyjnej. Tego rodzaju zadania będą realizowane w kopalniach: Brzeszcze-Silesia, Rydułtowy-Anna i Jankowice. Istotną pozycją są również koszty polikwidacyjne przejęte przez Kompanię Węglową S.A. po zlikwidowanych kopalniach ( Rymer, Wawel, Polska, Prezydent, 1 Maja, Jaworzno, Janina, Siersza, Dębieńsko, Gliwice i Bytom II ). Są to koszty pompowania wody, usuwania szkód górniczych i rekultywacji oraz podatki i opłaty obligatoryjne. Będą one ponoszone przez Zakład Zagospodarowania Mienia. Planuje się uzyskanie dotacji budżetowej na usuwanie szkód górniczych z tytułu reaktywacji starych zrobów w kwocie 15,6 mln zł. Zakładane w PTE na 2005 rok wydobycie jest wyższe o 1,6 mln ton od wydobycia określonego w Planie dostępu do zasobów węgla kamiennego w latach Rozbieżność spowodowana jest tym, że w Planie dostępu... kopalnia Bolesław Śmiały o wydobyciu 1,5 mln ton usytuowana była poza strukturami Kompanii Węglowej S.A. Realizacja przedsięwzięć pozwoli ograniczyć zdolności produkcyjne co przekłada się na spadek produkcji o ok. 1 mln ton w porównaniu do 2004 r. Planowane koszty całkowitej i częściowej likwidacji kopalń wraz z kosztami działań polikwidacyjnych wyniosą ,9 tys.zł Restrukturyzacja zatrudnienia Na koniec 2005 r. planuje się osiągnięcie w Kompanii Węglowej S.A. stanu zatrudnienia w wysokości około 70,1 tys. pracowników, co oznacza zmniejszenie zatrudnienia o około 2,5 tys. osób, czyli o około 3,4 % w porównaniu ze stanem na koniec 2004 r. W grupie pracowników zatrudnionych pod ziemią spadek ten wyniesie około 2,1 tys. pracowników (3,7 %), a na powierzchni około 0,4 tys. pracowników (2,6 %). 80

81 Restrukturyzacja zatrudnienia będzie realizowana głównie w oparciu o wykorzystanie pakietu osłonowego i instrumentów aktywizująco-adaptacyjnych. Koszty restrukturyzacji zatrudnienia finansowane będą ze środków budżetowych oraz częściowo ze środków własnych, zgodnie z w/w ustawą z dnia r. i rozporządzeniem wykonawczym Restrukturyzacja finansowa Realizując zapisy art. 42 ust.1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach Kompania Węglowa S.A. przejęła z dniem 26 grudnia 2003 r. nieumorzone zobowiązania spółek węglowych, które zbyły na jej rzecz przedsiębiorstwa. Łączna wielkość przejętych zobowiązań wyniosła 3 873,5 mln zł. Ponadto Kompania Węglowa S.A. przejęła zobowiązania cywilnoprawne z podpisanych ugód z wierzycielami w 2003 r. do zapłaty w latach ogółem w kwocie 36,5 mln zł Restrukturyzacja zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Łączna kwota odroczonych zobowiązań wobec ZUS wynosi 1 949,1 mln zł. Po uwzględnieniu korekt deklaracji złożonych przez spółki węglowe i zakłady górnicze w 2004 roku, aktualna wysokość zobowiązań podlegających spłacie wynosi 1 953,6 mln zł. W 2005 r. KW S.A. zobowiązana będzie do spłaty 195,4 mln zł w ratach miesięcznych Restrukturyzacja zobowiązań wobec Gmin Restrukturyzacja zobowiązań Spółek Węglowych i Zakładów Górniczych wobec gmin z tytułu opłaty eksploatacyjnej i podatku od nieruchomości realizowana była w 2004 r. zgodnie z przyjętymi harmonogramami i zamknęła się spłatą na łączną kwotę 123,9 mln zł. Przejęte na podstawie art. 42 ustawy zobowiązania obejmują zaległości wobec gmin z tytułu opłaty eksploatacyjnej oraz podatku od nieruchomości w łącznej kwocie 665,4 mln zł, w tym odsetki w kwocie 296,5 mln zł. Na zaległości z tytułu opłaty eksploatacyjnej w kwocie 498,0 mln zł składają się: zobowiązania powstałe do 2000 r., objęte podpisanymi przez Ministra Środowiska umowami ze spółkami węglowymi w kwocie...315,1 mln zł, zobowiązania 2001 rok, co do których organem podatkowym pozostaje Minister Środowiska w kwocie...84,9 mln zł, zobowiązania powstałe w okresie od do r. w kwocie..98,0 mln zł. W grudniu 2003 r. Zarząd Kompanii Węglowej S.A. podjął uchwałę w sprawie przyjęcia harmonogramu spłaty zobowiązań spółek węglowych i zakładów górniczych wobec gmin z tytułu opłaty eksploatacyjnej i podatku od nieruchomości powstałych do r., co do których organem podatkowym jest gmina (prezydent, burmistrz, wójt). Realizując tą uchwałę, Kompania Węglowa S.A. rozpoczęła indywidualne rozmowy z przedstawicielami gmin w celu ustalenia zasad spłaty zobowiązań z tytułu podatku od nieruchomości oraz opłaty eksploatacyjnej. Na podstawie uzgodnionego projektu ugody pomiędzy Stowarzyszeniem Gmin Górniczych w Polsce i Kompanią Węglową S.A., przystąpiono do podpisywania ugód z gminami. Do końca br. podpisano 32. ugody z gminami na łączną kwotę 234,0 mln zł, w których określono warunki spłaty przejętych przez KW S.A. zobowiązań spółek węglowych. Zgodnie z podpisanymi ugodami spłacie podlegają należności główne (135,9 mln zł), natomiast gminy wyraziły zgodę na umorzenie odsetek na zasadach określonych w przepisach o pomocy publicznej. Kontynuując proces restrukturyzacji zobowiązań wobec gmin w 2005 r., Kompania Węglowa S.A. regulować będzie zobowiązania wynikające zarówno z podpisanych umów z Ministrem Środowiska, jak i zawartych 81

82 ugód z gminami. Tak więc w 2005 r. łącznie z tych tytułów uregulowane zostaną zobowiązania wobec gmin na kwotę 137,4 mln zł Restrukturyzacja zobowiązań cywilnoprawnych W wyniku prowadzonych negocjacji od sierpnia 2003 r. podpisano 637 ugód z wierzycielami na łączną kwotę 183,8 mln zł. W ramach zawartych ugód wierzyciele wyrazili zgodę na umorzenie 21,3 mln zł zobowiązań głównych oraz odsetki za nieterminowe regulowanie zobowiązań. Warunkiem uzyskania tych umorzeń jest terminowa realizacja płatności wynikająca z tych ugód. Zgodnie z zapisami określonymi w ugodach, w 2004 r. uregulowano zobowiązania cywilnoprawne na łączną kwotę 71,8 mln zł, a umorzenia z tego tytułu wyniosły 10,3 mln zł (tylko zobowiązania główne). Przewiduje się, że w toku dalszych negocjacji jeszcze około 6,0 mln zł zobowiązań głównych objętych zostanie ugodami z wierzycielami. Do spłaty w 2005 r. pozostanie łącznie 23,8 mln zł zobowiązań głównych. Łącznie w planie na 2005 rok dla zabezpieczenia całego procesu restrukturyzacji finansowej zarezerwowano kwotę 447,6 mln zł Restrukturyzacja organizacyjno majątkowa Procesem restrukturyzacji w 2005 roku zostanie objętych 369 nieruchomości kopalń i zakładów oraz byłych spółek węglowych połączonych z Kompanią Węglową S.A. o łącznej wartości bilansowej na dzień r. w wysokości ,4 tys.zł, a w szczególności: działek gruntu o łącznej powierzchni m 2 i wartości bilansowej na dzień r. w wysokości ,0 tys.zł, 330 budynków o łącznej wartości bilansowej na dzień r. w wysokości ,6 tys.zł, 214 budowli o łącznej wartości bilansowej na dzień r. w wysokości ,8 tys.zł. W ramach projektowanych zmian organizacyjnych przewidzianych do realizacji w 2005 roku przyjęto następujące założenia: Połączenie Zakładów Górniczych Bytom III i Centrum z dniem r. Połączenie Kopalń Brzeszcze i Silesia z dniem r. Zakład Elektrociepłownie, Zakład Górniczych Robót Inwestycyjnych, Zakład Informatyki i Telekomunikacji oraz Zakład Remontowo Produkcyjny będą do końca 2005 r. funkcjonować w dotychczasowej strukturze organizacyjnej. Do końca 2005 r. w ramach prowadzonych prac analitycznych zostaną ustalone i opracowane zasady oraz warunki przekształceń organizacyjnych tych zakładów. Struktura organizacyjna i kadrowa Zakładu Zagospodarowania Mienia, który przejął wszystkie rzeczowe aktywa trwałe spółek węglowych oraz część aktywów likwidowanych kopalń i zakładów, będzie dostosowywana w miarę potrzeb do znacznie rozszerzonego zakresu realizowanych zadań, obejmującego między innymi zarządzanie i obrót rzeczowymi aktywami trwałymi, a także obsługę świadczeń dla byłych pracowników kopalń likwidowanych. W ramach zmian organizacyjnych dokonanych w związku z inkorporacją rozpocznie działalność pięć oddziałów zamiejscowych Zakładu Zagospodarowania Mienia, realizujących większość wymienionych wyżej zadań w pięciu wyodrębnionych terytorialnie rejonach. Ponadto Zakład Zagospodarowania Mienia będzie prowadził czynności związane ze zbywaniem i zagospodarowywaniem nieruchomości oraz innych środków trwałych kopalń, które utraciły swój produkcyjny charakter. 82

83 Program restrukturyzacji aktywów trwałych Kompanii Węglowej S.A. przewidywany do wykonania w 2005 r., obejmie nieruchomości o łącznej wartości księgowej netto na dzień zbycia ok ,6 tys.zł. Wykazana strata na sprzedaży nieruchomości jest spowodowana sprzedażą mieszkań zakładowych, które Kompania Węglowa S.A. nabyła w wyniku połączenia ze spółkami węglowymi Dokapitalizowanie Analizując efektywność dotychczas otrzymanego dokapitalizowania, można jednoznacznie stwierdzić, że pozwoliło ono ustabilizować niezwykle skomplikowaną sytuację Kompanii Węglowej, lecz nie rozwiązało problemu braku płynności finansowej. Dlatego też, zgodnie z założeniami przyjętymi przez Radę Ministrów Kompania Węglowa powinna być dodatkowo dokapitalizowana aktywami o wartości około 900 mln zł. Środki uzyskane z dokapitalizowania przeznaczone zostaną na uregulowanie długów wobec gmin oraz spłatę zobowiązań cywilnoprawnych. Prognozowane dokapitalizowanie w łącznej kwocie 1,8 mld zł pozwoli na terminową realizację harmonogramów spłat zobowiązań objętych restrukturyzacją. Zaznaczyć należy, że dla zbilansowania koniecznych wydatków jakie Kompania poniosła i poniesie w latach w kwocie 3,9 mld zł (wartość ta nie obejmuje umorzeń zobowiązań warunkowanych terminową płatnością oraz odroczonych składek ZUS z okresu działalności KW S.A.) w związku z zaspokajaniem zobowiązań przejętych od spółek węglowych, przyjęto wykorzystanie następujących źródeł finansowania: dokapitalizowanie otrzymane w 2003 r. (wpływy ze sprzedaży akcji)...991,1 mln zł, prognozowane na 2005 rok dokapitalizowanie...900,0 mln zł, własne środki finansowe Kompanii ,0 mln zł. Bez dokapitalizowania dalsza realizacja zapoczątkowanych procesów restrukturyzacji, nie będzie możliwa, a cały dotychczasowy wysiłek nie przyniesie efektu w postaci oddłużenia, uniemożliwiając funkcjonowanie Kompanii Węglowej w warunkach rynkowych. Realizacja pełnego, planowanego dokapitalizowania z jednej strony zapewni osiągnięcie celu, jakim jest oddłużenie i utrzymanie płynności finansowej a z drugiej pozwoli efektywnie wykorzystać wypracowane w ramach bieżącej działalności nadwyżki na sfinansowanie nakładów inwestycyjnych do poziomu zapewniającego odtworzenie majątku i dalszy rozwój Program redukcji kosztów Plan Techniczno-Ekonomiczny uwzględnia głęboki program optymalizacji kosztów, którego celem jest uzyskanie przez Kompanię Węglową poziomu kosztów jednostkowych, umożliwiających skuteczną konkurencję kosztową z czołowymi producentami węgla na świecie. Planowane efekty są pochodną przyjętych założeń dotyczących programów redukcji nadmiernych zdolności produkcyjnych, inwestycji, restrukturyzacji organizacyjnej, majątkowej i zatrudnienia a także restrukturyzacji finansowej. Program optymalizacji kosztów zawiera również znaczący efekt synergii uzyskiwany dzięki konsolidacji. Łączne nakłady na koszt produkcji węgla razem ze świadczeniami wewnętrznymi wyniosą 8 254,9 mln zł przy koszcie jednostkowym wynoszącym 153,40 zł/t. Mimo wielu przyczyn nakłady wzrosły o 1,1 % przy wzroście kosztu jednostkowego na poziomie 2,9 % co mieści się w granicach założonej inflacji (3 %) Wyniki finansowe i płynność finansowa Przyjęta w Biznes Planie strategia gwarantuje ekonomiczną efektywność Kompanii Węglowej przy zachowaniu względnej stabilności zewnętrznych parametrów gospodarczych. Duży wpływ na 83

84 poziom osiąganych wyników wywiera efekt restrukturyzacji finansowej wynikający z ustawy z dnia roku o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach Pozytywne efekty działań restrukturyzacyjnych pojawiać się będą stopniowo i w dużej mierze zależeć będą od efektywnego dokapitalizowania Kompanii jak również udzielonej pomocy publicznej na szeroko rozumianą restrukturyzację. Począwszy od 2004 roku pojawił się stabilny zysk netto. Podkreślenia wymaga fakt, że na poziom osiąganego wyniku finansowego znaczący wpływ wywiera odpis ujemnej wartości firmy dokonywany corocznie na dobro pozostałych przychodów operacyjnych, zgodnie ze średnią ważoną okresu ekonomicznej użyteczności nabytych składników majątkowych, ustalaną indywidualnie dla poszczególnych zakładów. Dlatego też, osiągane wyniki nie przekładają się wprost proporcjonalnie na poziom uzyskiwanych przychodów. Mimo, że Kompania uzyskuje dodatnie saldo przepływów pieniężnych z działalności bieżącej, obciążenia wynikające z płatności odroczonych zobowiązań w ramach restrukturyzacji finansowej wymuszają oprócz wykorzystania środków z dokapitalizowania w kwocie 900 mln zł, konieczność pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania. Kompania Węglowa S.A. planuje zamknąć 2005 rok zyskiem netto w wysokości 179,8 mln. zł. Zysk netto osiągnięty zostanie głównie dzięki rentownej sprzedaży węgla (planowana akumulacja na węglu wyniesie 6,60 zł/t). 84

85 Tablica 30. Rachunek zysków i strat za 2005 r. Lp Wyszczególnienie Plan 2005 I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał ROK tys. zł Przychody ogółem (a+b+c) , , , , ,8 a) przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi z tego: , , , , ,5 - przychody ze sprzedaży węgla , , , , ,7 - pozostałe przychody ze sprzedaży , , , , ,8 b) pozostałe przychody operacyjne z tego: , , , , ,0 - zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 - dotacje , , , , ,6 - inne przychody operacyjne , , , , ,4 c) przychody finansowe 8 517, , , , ,3 2 Koszty ogółem (a+b+c) , , , , ,7 a) koszty działalności operacyjnej z tego: , , , , ,9 - koszty sprzedanego węgla , , , , ,4 - pozostałe koszty sprzedaży produkcji i usług , , , , ,5 b) pozostałe koszty operacyjne z tego: , , , , ,3 - strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 5 842, , , , ,5 - aktualizacja wartości aktywów niefinansowych 1 488, , , , ,0 - inne koszty operacyjne , , , , ,8 c) koszty finansowe w tym: 9 976, , , , ,5 - odsetki 8 841, , , , ,0 3 Wynik na działalności gosp. (a+b) , , , , ,1 a) wynik na działalności operacyjnej z tego: , , , , ,3 - wynik na sprzedaży węgla , , , , ,3 - wynik na pozostałej sprzedaży , , , , ,7 - wynik na pozostałej działalności operacyjnej ,7 696, , , ,3 b) wynik na operacjach finansowych , , , , ,8 4 Wynik zdarzeń nadzwyczajnych 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 - zyski nadzwyczajne 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 - straty nadzwyczajne 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 5 Wynik finansowy brutto (3+4) , , , , ,1 6 Obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) 6 855, , , , ,3 7 Wynik finansowy netto (5-6) , , , , ,8 85

86 Tablica 31. Bilans za 2005 rok PLAN - stan na : tys. zł r r r r A. AKTYWA TRWAŁE (w ) , , , ,5 I. Wartości niematerialne i prawne , , , ,4 II. Rzeczowe aktywa trwałe , , , ,2 III. Należności długoterminowe 04 28,0 28,0 28,0 28,0 IV. Inwestycje długoterminowe , , , ,9 V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe , , , ,0 B. AKTYWA OBROTOWE ( w ) , , , ,6 I. Zapasy , , , ,7 II. Należności krótkoterminowe , , , ,9 III. Inwestycje krótkoterminowe , , , ,0 IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe , , , ,0 AKTYWA RAZEM (A+B) ( w.01+07) , , , ,1 A. KAPITAŁ (FUNDUSZ) WŁASNY (w.14 do 22) , , , ,2 I. Kapitał (fundusz) podstawowy , , , ,0 II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) 15 0,0 0,0 0,0 0,0 III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna) 16 0,0 0,0 0,0 0,0 IV. Kapitał (fundusz) zapasowy , , , ,6 V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny , , , ,6 VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe , , , ,3 VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych , , , ,1 VIII. Zysk (strata) netto , , , ,8 IX. B. Wyszczególnienie Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA (w ) ,0 0,0 0,0 0, , , , ,9 I. Rezerwy na zobowiązania , , , ,8 II. Zobowiązania długoterminowe , , , ,9 III. Zobowiązania krótkoterminowe (w ) , , , ,2 a) kredyty i pożyczki , , , ,0 b) z tytułu dostaw i usług , , , ,5 c) z tytułu podatków, ceł ubezpieczeń i innych świadczeń , , , ,0 d) z tytułu wynagrodzeń , , , ,7 e) inne , , , ,0 f) fundusze specjalne , , , ,0 IV. Rozliczenia międzyokresowe , , , ,0 PASYWA RAZEM (A+B) (w.13+23) , , , ,1 86

87 Biuro Controllingu Strategicznego i Zarządzania Informatycznego 3.3 Przewidywana Strategia spółki na najbliższe lata uwzględniająca m.in. możliwość pozyskania rynków zbytu, przewidywaną wielkość produkcji oraz niezbędne potrzeby inwestycyjne przedstawione w formie wieloletniego planu inwestycyjnego Strategia spółki na najbliższe lata, określająca przewidywane kierunki jej rozwoju, zawarta jest w opracowywanym i na bieżąco modyfikowanym dokumencie pn. Strategia rozwoju i funkcjonowanie Kompanii Węglowej S.A. w latach Dokument ten definiuje cele strategiczne, cząstkowe oraz strategie funkcjonalne dla poszczególnych obszarów działalności, które wsparte profesjonalnym zarządzaniem, określeniem odpowiedzialności poszczególnych jednostek organizacyjnych za koszty i wyniki, eliminacją nieekonomicznych działań, stanowią rozwiązanie poprawiające konkurencyjność i pozycję KW S.A. na rynkach węgla Cele strategiczne Najważniejsze zidentyfikowane cele strategiczne, z których wynikają wnioski o przyszłym kierunku rozwoju to: Uzyskanie dodatniego wyniku finansowego z działalności gospodarczej. Uzyskanie płynności finansowej i oddłużenie spółki. Zdobycie mocnej i stabilnej pozycji na rynku. Poprawa jakości produktu handlowego wzrost ceny. Dostosowanie wielkości wydobycia do potrzeb rynku krajowego i ekonomicznie uzasadnionego eksportu. Odbudowa źródeł finansowania działalności gospodarczej. Stworzenie możliwości dalszego wzrostu efektywności funkcjonowania kopalń. Zapewnienie warunków dla funkcjonowania nowoczesnego podmiotu wydobywczego o niskich kosztach produkcji. Osiągnięcie wielkości zatrudnienia najbardziej racjonalnego do wielkości produkcji i zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego pracowników. Nadanie wysokich priorytetów w zapewnieniu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy pracowników. Minimalizacja oddziaływania na środowisko naturalne. Działalność akceptowana przez otoczenie Cele cząstkowe Obszar marketingu Podpisanie długoterminowych, wiążących umów kupna-sprzedaży węgla. Stworzenie sieci dystrybucji węgla i składów opałowych poprzez wykorzystanie CZW Węglozbyt. Zwiększenie sprzedaży węgla koksowego w kraju. Zwiększenie sprzedaży węgla koksowego do krajów UE i poza jej terytorium. Stała poprawa jakości obsługi klienta. 87

88 Obszar produkcji i ochrony środowiska Zmniejszenie kosztów produkcji. Produkowanie węgla zgodnie z normami i warunkami stawianymi przez odbiorców. Likwidacja najmniej efektywnych ogniw produkcyjnych. Upraszczanie struktury przestrzennej kopalń. Wzrost koncentracji produkcji. Ograniczenie eksploatacji podpoziomowej. Zwiększenie wydajności pracy. Poprawa bezpieczeństwa pracy. Realizacja działań proekologicznych, skutkujących minimalizacją oddziaływania na środowisko w tym szkód górniczych Obszar przekształceń strukturalnych Adaptacyjne dostosowywanie struktury rzeczowych aktywów trwałych kopalń, zakładów i spółek zależnych Kompanii Węglowej S.A. do realizowanych zadań produkcyjnych. Adaptacyjne dostosowywanie struktury organizacyjnej kopalń i zakładów w kierunku umożliwiającym poprawę efektywności zarządzania i obrotu aktywami trwałymi niewykorzystywanymi w działalności produkcyjnej. Współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego i innymi przedsiębiorcami w zakresie zagospodarowywania rzeczowych aktywów trwałych, niewykorzystywanych w działalności produkcyjnej kopalń, aktywizujących gospodarczo tereny gmin górniczych. Restrukturyzacja rzeczowych aktywów trwałych ukierunkowana na restrukturyzację zobowiązań przejętych od spółek węglowych. Rozszerzanie zakresu rzeczowego usług wykonywanych przez spółki zależne na rzecz jednostek organizacyjnych Kompanii Węglowej S.A Obszar zasobów ludzkich Ukształtowanie poziomu zatrudnienia, który zapewni racjonalne wykorzystanie zdolności i umiejętności zawodowych pracowników i pozwoli na wzrost wydajności pracy. Osiągnięcie docelowego stanu zatrudnienia na koniec 2010 roku w liczbie pracowników, co oznacza zmniejszenie zatrudnienia o osób w stosunku do stanu z 2004 roku. Poprawa relacji zatrudnienia pod ziemią do zatrudnienia na powierzchni. Prowadzenie dialogu z załogami kopalń celem uzyskania akceptacji działań Obszar organizacji i zarządzania Wypracowanie sprawnej struktury organizacyjnej. Koncentracja działań gospodarczych (integracja przedsięwzięć) i koncentracja kapitału. Działanie wg zasad Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z wymaganiami normy PN EN ISO 9001:2001. Zapewnienie warunków współdziałania, tworzenia i obiegu informacji w warunkach dużego wielozakładowego przedsiębiorstwa. Zapewnienie warunków współdziałania z otoczeniem i adaptacji do reguł gry rynkowej. Utrzymanie poprawnych stosunków z otoczeniem zewnętrznym. 88

89 Prowadzenie wspólnej dla wszystkich kopalń polityki: - inwestycyjnej - zatrudnieniowej - płacowej. Ujednolicenie systemu zarządzania kosztami (budżetowanie i kontrola kosztów), wydzielenie centrów kosztowych i centrów zysku. Wprowadzenie unifikacji w zakresie logistyki wejścia Obszar finansów Poprawa zdolności płatniczej, uzyskanie płynności finansowej bieżącej w wysokości min. 1,0. Osiągniecie zdolności kredytowej. Zakończenie do roku 2010 procesu restrukturyzacji finansowej. Osiągnięcie zysku oraz poziomu przychodów pozwalającego na realizację alternatywnego programu restrukturyzacji. Osiągnięcie zysku na wszystkich rodzajach działalności firmy. Zabezpieczenie pełnej obsługi finansowej poprzez współpracę z instytucjami kapitałowymi. Pozyskiwanie zewnętrznego kapitału na inwestycje rozwojowe: - ekologiczne, - efektywnościowe, - jakościowe. Dostosowanie potrzeb w zakresie nakładów finansowych do stopnia realizacji wskaźników techniczno produkcyjnych. Zmniejszenie kosztów Strategia sprzedaży węgla - możliwość pozyskania rynków zbytu Jednym z podstawowych warunków sukcesu ekonomicznego Kompanii Węglowej jest poprawa efektywności procesu sprzedaży węgla i marketingu zmierzająca do wypracowania jednej, spójnej strategii dotyczącej wszystkich instrumentów marketingowych, tj. produktu, ceny, dystrybucji i promocji. Stąd Zarząd Kompanii Węglowej zatwierdził Uchwałą i przyjął do realizacji Strategię Sprzedaży Węgla Kompanii Węglowej S.A., której podstawowym założeniem jest podniesienie efektywności gospodarczej KW S.A. poprzez optymalizację przychodów ze sprzedaży węgla. Jako podstawowe kierunki strategii sprzedaży węgla przyjęto: 1. Maksymalizację bezpośredniej sprzedaży węgla przez KW S.A., 2. Zwiększenie przychodów ze sprzedaży węgla poprzez ograniczenie udziału pośredników w obrocie węglem i związanych z tym kosztów finansowych, 3. Zwiększenie wpływu KW S.A. na rynek węgla poprzez bezpośrednie rozpoznanie struktury sortymentowej i jakościowej zapotrzebowania ze strony poszczególnych sektorów rynku. W celu optymalizacji sprzedaży węgla przyjęto dostosowanie oferty handlowej KW S.A. do potrzeb rynku, a w tym: sporządzenie pełnej charakterystyki jakościowej i sortymentowej węgli produkowanych w kopalniach KW S.A., 89

90 rozpoznanie krajowego rynku węgla kamiennego pod względem zapotrzebowania na określone typy i sortymenty węgla ze strony grup odbiorców (energetyki, koksownictwa, przemysłu, gospodarki komunalnej, odbiorców indywidualnych), dostosowanie oferty handlowej KW S.A. do potrzeb rynku krajowego poprzez powiązanie grup kopalń charakteryzujących się specyficznymi możliwościami produkcyjnymi z sektorami rynku (grupami odbiorców) zużywającymi określone rodzaje węgla (typy, sortymenty, klasy jakościowe), optymalizację wyników eksportu poprzez kierowanie na rynki zagraniczne węgla wyłącznie z kopalń dysponujących produktem odpowiadającym pod względem jakościowym zapotrzebowaniu odbiorców zagranicznych, opracowanie i wdrożenie systemu operatywnego sterowania produkcją i strukturą sprzedaży w zależności od bieżącej koniunktury na węgiel na rynku krajowym i zagranicznym. Kolejnym elementem strategii jest wybór kanałów dystrybucji węgla, który przedstawia się następująco: Do odbiorców (użytkowników) z sektorów: energetyki zawodowej i przemysłowej, ciepłownictwa przemysłowego i komunalnego, koksownictwa oraz dużych odbiorców przemysłowych sprzedaż będzie realizowana na podstawie bezpośrednich umów handlowych, z wykluczeniem pośrednictwa innych podmiotów gospodarczych, W sektorach rynku charakteryzujących się dużym rozdrobnieniem odbiorców (odbiorcy indywidualni węgla opałowego, małe podmioty gospodarki komunalnej i małe przedsiębiorstwa) sprzedaż realizowana będzie poprzez sieć dealerów, których zadaniem będzie reprezentowanie interesów KW S.A. w zakresie zbytu węgla, Eksport węgla realizowany będzie głównie za pośrednictwem Węglokoks S.A. Bezpośrednie dostawy eksportowe realizowane będą w przypadku gwarancji uzyskania wyższych cen zbytu i przychodów za porównywalny jakościowo węgiel na tych samych rynkach zagranicznych, Ograniczona zostanie sprzedaż mułów węglowych z równoczesnym maksymalnym zagospodarowaniem ich w mieszankach energetycznych produkowanych przez kopalnie KW S.A., Wstrzymano dostawy węgla do obcych zakładów przeróbczych (tzw. mieszalni), wytwarzających mieszanki węglowe, szczególnie tam gdzie jako składniki mieszanek stosowane są muły odpadowe z przeróbki węgla w kopalniach KW S.A. Aby zapewnić właściwą płynność finansową w Strategii Sprzedaży Węgla Kompanii Węglowej S.A. zawarto następujące warunki realizacji transakcji handlowych: podstawowymi formami płatności za sprzedany węgiel będzie zapłata przelewem na konto KW S.A., zapłata gotówką lub przedpłata, egzekwowane będą terminy płatności wynikające z zawartych umów, ograniczone zostaną wszelkie formy rozliczeń kompensacyjnych z dostawcami towarów i usług dla zakładów KW S.A., wzajemne potrącenia zobowiązań i należności będą stosowane jedynie w przypadku rozliczeń z dostawcami energii elektrycznej i cieplnej dla zakładów KW S.A., będącymi równocześnie odbiorcami węgla produkowanego w kopalniach Kompanii, stosowane będą pełne zabezpieczenia transakcji handlowych z odbiorcami. Najważniejsze spodziewane efekty strategii marketingowej to: zmiany w strukturze realizacji dostaw węgla na korzyść sprzedaży bezpośredniej do użytkowników, minimalizacja kosztów sprzedaży wskutek ograniczenia lub wyeliminowania marży płaconej z tytułu pośrednictwa 90

91 w sprzedaży i maksymalizacja przychodów ze sprzedaży, usprawnienie procesów windykacji należności za sprzedany węgiel i poprawa płynności finansowej Kompanii Węglowej, rozszerzenie bezpośredniej współpracy handlowej z odbiorcami (użytkownikami) węgla, pozwalające na lepsze rozpoznanie rynku i dostosowanie oferty handlowej do bieżącego zapotrzebowania na węgiel, zwiększenie bezpieczeństwa w obrocie węglem, optymalizacja struktury sortymentowej i jakościowej produkcji i zbytu węgla poprzez dostosowanie oferty handlowej KW S.A. do bieżącego zapotrzebowania ze strony rynku. Realizacja działań przyniesie efekty, które bezpośrednio przełożą się na poziom przychodów ze sprzedaży węgla, a w rezultacie wpływów gotówki, w postaci: 1. Zapewnienia stałego odbioru węgla, co pozwoli na nieprzerwane wydobycie węgla oraz jego składowanie w okresach największej dekoniunktury na rynkach. 2. Stworzenia korzystnego wizerunku firmy jako przyjaznej dla klientów. 3. Zwiększenia sprzedaży węgla koksowego w kraju nawet o 1,5 mln ton w 2009 roku (w stosunku do 2005 roku). 4. Zwiększenia sprzedaży węgla koksowego poza granice kraju w latach o około 2 mln ton w stosunku do 2005 roku. 5. Wartość przychodów ze sprzedaży węgla ze względu na zmianę struktury produkcji i sprzedaży będzie większa w latach w stosunku do 2005 roku w granicach od 119,1 mln zł w 2006 roku do 550,3 mln zł w 2008 roku. Prognozowane kształtowanie się wolumenu sprzedaży w poszczególnych latach w podziale na kraj i eksport przedstawia wykres. w latach ,0 Rozchód [ tys. ton ] , , , , , , , , , , , , , , , ,1 Eksport Kraj ,0 0, Lata Wykres 10. Prognoza rozchodu węgla Kraj-Eksport w latach Rozpatrując poszczególne segmenty rynku planuje się wzrost sprzedaży węgla koksowego w kraju jak i w eksporcie, natomiast w pozostałych segmentach rynku systematyczny spadek. Największy spadek prognozuje się w segmencie pozostali odbiorcy - o blisko 1,5 mln ton. Segment ten od wielu lat notuje systematyczny, znaczny spadek sprzedaży. W prognozie sprzedaży przyjęto także spadek sprzedaży do energetyki zawodowej o 0,9 mln ton. Wzrost zanotowany zostanie jedynie w przypadku sprzedaży węgla koksowego w granicach (w stosunku do 2005 roku) od 0,1 mln ton w 2006 roku do blisko 1,5 mln ton w 2008 roku. 91

92 Na uwagę zasługują plany wprowadzenia znacznych ilości węgla koksowego w typie 35.1 do sprzedaży krajowej, która w szczytowym 2009 roku wyniesie ponad 1,2 mln ton. Podsumowując prognozy sprzedaży węgla można stwierdzić, że: Łącznie sprzedaż węgla koksowego wzrosłaby do poziomu około 7,8 mln ton w latach , tj. o 3,3 mln ton więcej niż w 2005 roku. Średnia cena sprzedaży w latach będzie wyższa od średniej ceny z 2005 roku o zł/t. Na skutek uzyskiwania wyższych cen, mimo spadającej produkcji, a co za tym idzie wielkości sprzedaży, wartość przychodów będzie większa latach w stosunku do 2005 roku w granicach: od 119,1 mln zł w 2006 roku do 550,3 mln zł w 2008 roku Strategia produkcji węgla przewidywana wielkość produkcji Jednym z podstawowych kierunków działań w obszarze produkcji jest restrukturyzacja zdolności produkcyjnych, mająca na celu dostosowanie wielkości wydobycia do potrzeb rynku krajowego i ekonomicznie uzasadnionego eksportu. Działania reorganizacyjne, dotyczące restrukturyzacji zdolności produkcyjnych w szczególności poprzez uruchomienie procesów łączenia kopalń oraz wygaszanie wydobycia w kopalniach o małych zasobach węgla i nierokujących osiągnięcia trwałej rentowności w dłuższym horyzoncie czasowym, będą następujące: kształtowanie modelu docelowego zespolonej kopalni Rydułtowy-Anna, kształtowanie modelu docelowego zespolonej kopalni Bobrek-Centrum, kształtowanie modelu docelowego zespolonej kopalni Brzeszcze-Silesia, zagospodarowanie partii przygranicznej byłego Zakładu Górniczego Bytom II przez ZG Piekary, zmiana modelu funkcjonowania KWK Bielszowice, zakończenie wydobycia na Ruchu II KWK Piast r. (dawna KWK Czeczott ), połączenie kopalń Makoszowy i Sośnica w 2005 r., połączenie kopalń Halemba i Pokój od r., wygaszenie wydobycia w KWK Polska-Wirek w 2007 r. Wymienione przedsięwzięcia zmierzają do osiągnięcia modelu docelowego Kompanii, co pozwoli na: przyspieszenie procesów likwidacji wyrobisk i upraszczania modeli przestrzennych, optymalne sterowanie procesami inwestycyjnymi, zwiększenie efektywnego czasu pracy, optymalizację produktu w aspekcie poprawy relacji cena koszt produkcji, realizowanie strategii zbliżenia do odbiorcy umowami wieloletnimi, również poza energetyką zawodową, 92

93 lepsze wykorzystanie uwarunkowań lokalizacyjnych kopalń względem odbiorców, poprawę bezpieczeństwa pracy poprzez optymalizację sieci wentylacyjnych, optymalne wykorzystanie majątku produkcyjnego oraz zasobów. Opracowując prognozy wydobycia węgla dla poszczególnych jednostek organizacyjnych KW S.A. jako kryteria optymalizacji produkcji przy założonej segmentacji rynku przyjęto: 1. koszty wydobycia, 2. wartość produkcji, która uwzględnia akceptację odbiorców co do jakości sprzedawanego węgla i jego ceny, 3. stosunek wartości sprzedaży do kosztów produkcji, który ocenia racjonalność wydatków i ocenia jaką wartość generuje wydatkowana złotówka. Istotnym celem w obszarze produkcji węgla jest również poprawa jakości produkowanego węgla, która dotyczy głównie poprawy jakości produkowanych miałów energetycznych, czemu służą: Przeprowadzona analiza złoża pod kątem ewentualnej eliminacji z eksploatacji pokładów o najgorszych parametrach oraz podejmowane działania górniczo -ruchowe pozwolą w dużym stopniu na poprawę parametrów jakościowych produkowanych węgli. Parametry pokładów w złożach poszczególnych kopalń znacznie odbiegają od parametrów produkowanych węgli, co wskazuje, że należy podjąć działania w celu wdrożenia programu selektywnego wydobycia węgla, aby ograniczyć zanieczyszczenie urobku. Wdrażany system zarządzania jakością węgla i opłacalnością produkcji w kopalniach Kompanii Węglowej S.A. ma na celu prognozowanie opłacalności eksploatacji przy uwzględnieniu podjętych działań, związanych ze sterowaniem jakością i wymaganiami odbiorców. W celu ekonomicznej oceny decyzji produkcyjnych związanych z procesem sterowania jakością urobku wdrażane są systemy informatyczne. Niezbędnym elementem w procesie prognozowania i planowania jakości węgla jest szczegółowa znajomość rozmieszczenia parametrów jakościowych złoża i w tym celu wykonuje się izolinie zmienności poszczególnych parametrów jakościowych. Opracowana metodyka analizy i oceny ekonomicznej planowanej eksploatacji z uwzględnieniem niepewności i ryzyka pozwala poddać ocenie ekonomicznej planowane do zagospodarowania w kolejnych latach parcele złożowe. Dodatkowo analiza stanu aktualnego i możliwości produkcyjnych zakładów przeróbczych pod kątem koniecznych inwestycji w celu pełnego wykorzystania ich zdolności, pozwoli na dalszą poprawę jakości produkowanych węgli. Kształtowanie się produkcji węgla w latach przedstawia wykres. 93

94 Wielkość produkcji [mln ton] ,8 52,6 52,2 51,4 50,8 50, Lata Wykres 11. Kształtowanie się produkcji węgla w latach (mln ton) Niezbędne potrzeby inwestycyjne na lata Planowana działalność inwestycyjna Kompanii Węglowej S.A. ma na celu zaspokajanie niezbędnych potrzeb kopalń i zakładów w zakresie preferowanych kierunków inwestowania, związanych ze strategią funkcjonowania Kompanii Węglowej S.A. Produkowany przez KW S.A. węgiel musi spełniać w maksymalnym stopniu oczekiwania odbiorców, być konkurencyjny na rynku oraz atrakcyjny dla każdej grupy odbiorców. Działania podejmowane w tym zakresie mają na celu zbudowanie odpowiedniej struktury produkcji - wiążą się zatem z poprawą jakości wydobywanego węgla, w tym również z produkcją węgla koksowego. Z drugiej zaś strony duże znaczenie mają także te działania, które prowadzą do zmniejszania kosztów produkcji, wydłużania efektywnego czasu pracy w ścianach oraz zwiększania wydajności pracy. Kierunki inwestowania wiążą się zatem z zakładaną strategią działania Kompanii Węglowej S.A. Ujęte w planach inwestycyjnych zadania spełniają poniższe kryteria: Ekonomiczne - wskazując na realizację zadań powodujących: a) obniżenie kosztów produkcji węgla - m.in. poprzez koncentrację wydobycia, upraszczanie modelu kopalń i zakładów górniczych, b) poprawę jakości węgla wpływającą na cenę jego sprzedaży - poprzez zbudowanie odpowiedniej struktury produkcji węgla oraz jego wzbogacanie, c) wydłużanie efektywnego czasu pracy w ścianach oraz zwiększanie wydajności pracy, m.in. poprzez: - zakup i zabudowę urządzeń chłodniczych (poprawa warunków klimatycznych w rejonie ścian), - zakup i zabudowę urządzeń transportowych (do transportu materiałów i załogi), które ograniczą czas dojścia załogi do przodka oraz zmniejszą pracochłonność transportu materiałów i urządzeń (kolejki podwieszane, spągowe). Techniczne - określając realizację zadań mających na celu: a) odtwarzanie ubytków zdolności wydobywczych poprzez związaną z tym konieczność wykonywania wyrobisk górniczych, modernizacji dróg transportowych i wentylacyjnych oraz modernizacji pracujących i wymiany zdekapitalizowanych i zużytych maszyn i urządzeń, 94

95 b) poprawę warunków pracy - zapewniających bezpieczną pracę załogi i zakładu górniczego oraz dostosowujących kopalnie i zakłady do wymogów obowiązujących przepisów. Ekologiczne - dla realizacji zadań powodujących: a) minimalizowanie niekorzystnego oddziaływania na środowisko naturalne - głównie w zakresie: oczyszczania zmineralizowanych wód dołowych odprowadzanych do cieków powierzchniowych, utylizacji i zagospodarowania zasolonych wód dołowych, zagospodarowania skały płonnej, ochrony powietrza atmosferycznego. W poniższej tablicy zestawiono zbiorczo prognozowane wielkości nakładów inwestycyjnych w latach Tablica 32. Nakłady inwestycyjne w latach do zakładanej strategii funkcjonowania KW S.A. (tys.zł) Lata Nakłady inwestycyjne Prognoza [tys.zł] rok , rok , rok , rok , rok ,0 Wykaz ważniejszych inwestycji (w ramach budownictwa inwestycyjnego) w wybranych kopalniach i zakładach - związanych z zakładaną strategią funkcjonowania KW S.A. -realizowanych (kontynuowanych) i planowanych do rozpoczęcia przedstawia się następująco: Tablica 33. Ważniejsze inwestycje (w ramach budownictwa inwestycyjnego) w wybranych kopalniach i zakładach - związane z zakładaną strategią funkcjonowania KW S.A. Lp. Kopalnia Inwestycja KWK Bobrek-Centrum - budowa przekopu połączeniowego. 2 3 KWK Bolesław Śmiały KWK Knurów - kontynuacja przebudowy tras transportowych w ZPMW. - kontynuacja budowy poz. 850 m, - transport pionowy szyb Jan III (kontynuacja), - modernizacja ZPMW (kontynuacja). - modernizacja szybu IVa do poz. 850 m, 4 KWK Makoszowy - modernizacja układu technologicznego ZPMW (przebudowa ciągu transportu miału). Uwaga: dla poprawienia jakości produkcji w KWK Makoszowy istnieje możliwość wykonania połączenia wyrobiskiem dołowym z KWK Sośnica - celem wykorzystania zdolności przeróbczych zakładu ZPMW tej kopalni dla wzbogacania urobku z KWK Makoszowy (w zamian za kosztowną modernizację zakładu przeróbczego w kopalni Makoszowy ). - budowa powierzchniowej stacji odmetanowania z rozbudową systemu 5 KWK Sośnica odmetanowania złoża, - inwestycje związane z likwidacją Pola Bojków. 6 KWK Szczygłowice - transport pionowy szyb III (kontynuacja modernizacji), - modernizacja i rozbudowa flotacji (ZPMW), - selektywne wzbogacanie węgla typ budowa Zakładu Wzbogacania Miału (kontynuacja), 7 KWK Piast - ochrona hydrotechniczna rzeki Wisły przed zasolonymi wodami z kopalń: Piast i Ziemowit. 95

96 Lp. Kopalnia Inwestycja KWK Ziemowit 3 - układ odradowiania na poz. 650 m oraz przesyłu wód słonych do KWK Piast, - wykonanie ciągu technologicznego dla produkcji miału 6 0 mm do spalania w kotłach fluidalnych, 9 KWK Halemba - modernizacja układu energetycznego powierzchni kopalni. - pompownia głównego odwadniania na poz m (kontynuacja), - przekop wentylacyjny do partii K poz m, 10 KWK Bielszowice - modernizacja zakładu przeróbki mechanicznej węgla. - rozbudowa węzła klasyfikacji węgla (ZPMW), - bud. układu transportowego kolejkami spalinowymi Strategia przekształceń własnościowych Restrukturyzacja rzeczowych aktywów trwałych Cele w zakresie restrukturyzacji rzeczowych aktywów trwałych i proefektywnościowych zmian w strukturze organizacyjnej Kompanii Węglowej S.A. będą realizowane poprzez: 1. Przenoszenie praw majątkowych do nieruchomości niewykorzystywanych na cele produkcyjne na rzecz Skarbu Państwa lub samorządów terytorialnych, a w szczególności gmin górniczych, w trybie i na zasadach określonych w art. 66 ustawy ordynacja podatkowa. 2. Sprzedaż nieruchomości niewykorzystywanych na cele produkcyjne w trybie i na zasadach określonych w obowiązujących przepisach. 3. Wnoszenie wkładów niepieniężnych do spółek kapitałowych zależnych w trybie i na zasadach określonych w Kodeksie Spółek handlowych. 4. Zrzeczenie się na rzecz gminy górniczej praw majątkowych do nieruchomości niewykorzystywanych na cele produkcyjne na podstawie art. 32 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach Zrzeczenie się na rzecz Skarbu Państwa praw majątkowych do nieruchomości nie wykorzystywanych na cele produkcyjne na podstawie art. 16 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami Darowizny praw majątkowych do nieruchomości niewykorzystywanych na cele produkcyjne na rzecz gminy górniczej albo spółdzielni mieszkaniowej na cele związane z realizacją urządzeń infrastruktury technicznej lub innych celów publicznych, a także w celu pobudzenia aktywności gospodarczej w gminie górniczej na podstawie art. 33 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach Alokacja wyselekcjonowanych aktywów trwałych i pracowników z niektórych obszarów działalności kopalń i zakładów do spółek zależnych. 8. Przenoszenie aktywów trwałych pomiędzy jednostkami organizacyjnymi Kompanii Węglowej S.A. 9. Adaptacyjne dostosowywanie struktury organizacyjnej Zakładu Zagospodarowania Mienia do zakresu rzeczowego realizowanych i planowanych do wykonania zadań. 10. Przenoszenie produkcyjnych aktywów trwałych kopalń likwidowanych lub nieruchomości poprodukcyjnych, wymagających przeprowadzenia technicznej likwidacji obiektów budowlanych, na rzecz Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. 96

97 11. Likwidację i przekształcenie zakładów pomocniczych Kompanii Węglowej S.A. w spółki prawa handlowego, z wyłączeniem Zakładu Zagospodarowania Mienia Restrukturyzacja finansowego majątku trwałego Działania w obszarze finansowego majątku trwałego skierowane będą na uporządkowanie struktury majątku finansowego, w skład którego weszły akcje i udziały spółek będące wcześniej w posiadaniu pięciu inkorporowanych spółek węglowych. Przyjęto trzy główne kierunki działań. 1. Kompania Węglowa S.A. będzie ograniczać ilość spółek o tym samym, lub podobnym profilu działalności gospodarczej poprzez: połączenie w trybie art pkt 1 ksh, wniesienie pakietów udziałów do spółek przejmujących, w których Kompania Węglowa S.A. posiada 100 % udziału w kapitale zakładowym. Docelowo w Kompanii Węglowej S.A. powinny zostać spółki o znaczeniu strategicznym, czyli takie, których działalność jest związana z produkcją, a koszty tej działalności są ekonomicznie uzasadnione, które przyniosą zwrot z kapitału w formie dywidendy, a ich działalność wpisuje się w strategię restrukturyzacji pozaprodukcyjnych rzeczowych aktywów trwałych i aktywów finansowych KW S.A., które świadczą usługi na rzecz całego górnictwa w zakresie informacji i restrukturyzacji zatrudnienia. 2. Udziały i akcje spółek, na działanie których Kompania Węglowa S.A. nie ma wpływu lub spółka ma niewielkie znaczenie z punktu widzenia interesów Kompanii Węglowej S.A. po dokonaniu wyceny będą zbywane. 3. Wobec przejętych spółek zależnych, a postawionych w stan likwidacji, bądź w upadłości, kontynuowane będą działania likwidacyjne i upadłościowe do wykreślenia z rejestru spółek włącznie Strategia zasobów ludzkich Celem Kompanii Węglowej S.A. jest osiągnięcie docelowego stanu zatrudnienia na koniec 2010 roku w liczbie pracowników, co oznacza zmniejszenie zatrudnienia o osób w stosunku do stanu z 2004 roku. Przewiduje się osiągnięcie tego stanu zatrudnienia poprzez odejścia na emerytury, skorzystanie przez pracowników z instrumentów ujętych w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach , przejścia do innych jednostek górniczych, a także zwolnienia pracowników powierzchni z innych przyczyn Strategia finansowa Koszty Ujęty w strategii szeroki pakiet przedsięwzięć i stosowanych narzędzi restrukturyzacyjnych zorientowany został na nadrzędny cel - ograniczanie kosztów we wszystkich jednostkach organizacyjnych oraz funkcjonalnych Kompanii. Przyjęta polityka wynika z faktu, iż w warunkach kształtowania przez rynek odbiorców przychodów ze sprzedaży, jedyną szansą na ekonomiczne uzasadnienie działalności jest racjonalne gospodarowanie kosztami w połączeniu z efektywnie wykorzystywanymi instrumentami budżetowania i controllingu wspieranymi bieżącą kontrolą ponoszonych nakładów. 97

98 W wyniku analiz optymalizacji koszów na przestrzeni lat Kompania Węglowa S.A zamierza podjąć działania w zakresie redukcji kosztów poprzez: uproszczenie struktury przestrzennej kopalń poprzez likwidację zbędnych wyrobisk i szybów, poprawę efektywności wykorzystania sieci energetycznej i cieplnej, prowadzenie eksploatacji pod terenami o niższym stopniu zurbanizowania, zwiększenie koncentracji wydobycia w wyniku zastosowania wydajniejszych maszyn i urządzeń górniczych, restrukturyzację zatrudnienia w poszczególnych zakładach górniczych, racjonalne wykorzystanie posiadanego majątku produkcyjnego, działania proekologiczne skutkujące obniżeniem opłat i kar z tytułu gospodarczego korzystania ze środowiska Zarządzanie finansami Zarządzanie finansami w Kompanii Węglowej S.A. w sytuacji braku środków pieniężnych na pełne pokrycie wymagalnych zobowiązań ukierunkowane będzie przede wszystkim na: Terminową realizację płatności objętych restrukturyzacją finansową. Terminowe wywiązywanie się z płatności publicznoprawnych. Realizację bieżących płatności cywilnoprawnych na poziomie gwarantującym ciągłość produkcji. Utrzymywanie równowagi płatniczej w zakresie wpływów i wydatków poprzez bezwzględne określanie planu kosztów i nakładów na zakup środków trwałych na bazie przychodów ze sprzedaży przy uwzględnieniu koniecznych nadwyżek finansowych na płatności w ramach restrukturyzacji finansowej oraz ryzyko handlowe. Pozyskiwanie zewnętrznych źródeł finansowania, otrzymanie dokapitalizowania. Doprowadzenie w 2010 roku do całkowitego oddłużenia KW S.A. Podstawą powodzenia procesu zarządzania finansami obejmującego realizację płatności bieżących, jak i wynikających ze starych długów, jest stała poprawa wskaźnika płynności finansowej uwarunkowana przede wszystkim realizacją strategii z zakresu produkcji, sprzedaży, zatrudnienia i organizacji. Opracowywane w systemie ciągłym plany obrotu środkami finansowymi dla różnych horyzontów czasowych będą podstawą kreowania polityki płatniczej i rozliczeń z kontrahentami oraz pozwolą na szybkie reagowanie w przypadku występowania niekorzystnych relacji w poziomach wpływów i wydatków. Mając na względzie prowadzoną restrukturyzację finansową Kompanii oraz zapisy Programu Rządowego w zakresie dokapitalizowania, dla powodzenia całego procesu niezbędnym jest obok wszechstronnych działań wewnętrznych mających na celu wypracowywanie nadwyżek finansowych otrzymanie w pełnej wysokości wsparcia zewnętrznego. Skutki dotychczasowych opóźnień w otrzymywaniu dokapitalizowania są doraźnie łagodzone poprzez pozyskiwanie środków pieniężnych z innych źródeł zewnętrznych (kredyt kupiecki i pożyczka), co jednak nie rozwiązuje problemu ostatecznego pokrycia luki finansowej spowodowanej realizacją starych długów. 98

99 Stałe przesuwanie w czasie terminów dokapitalizowania Kompanii powoduje narastanie problemów finansowych związanych z realizacją starych długów, tym bardziej, że od stycznia 2005 roku rozpoczęto spłatę zobowiązań wobec ZUS. Bez dokapitalizowania dalsza realizacja zapoczątkowanych procesów restrukturyzacji, nie będzie możliwa, a cały dotychczasowy wysiłek nie przyniesie efektu w postaci oddłużenia, uniemożliwiając funkcjonowanie Kompanii Węglowej S.A. w warunkach rynkowych. Realizacja pełnego, planowanego dokapitalizowania z jednej strony zapewni osiągnięcie celu, jakim jest oddłużenie i utrzymanie płynności finansowej, a z drugiej pozwoli efektywnie wykorzystać wypracowane w ramach bieżącej działalności nadwyżki na sfinansowanie nakładów inwestycyjnych do poziomu zapewniającego odtworzenie majątku i dalszy rozwój. Biuro Organizacji i Zarządzania 4. DZIAŁANIA RESTRUKTURYZACYJNE I KOSZTY ICH WDROŻENIA 4.1 Działania związane z restrukturyzacją organizacyjną majątkową, zatrudnienia i obniżką kosztów wytwarzania Restrukturyzacja organizacyjna Mając na celu racjonalne wykorzystanie potencjału produkcyjnego Kompanii Węglowej S.A., realizując przyjęte w Biznes Planie założenia, w 2004 roku przeprowadzono następujące działania organizacyjne: Łączenia 1. Z dniem 1 marca 2004 roku połączono kopalnie KWK Rydułtowy i KWK Anna w dwuruchową kopalnię KWK Rydułtowy-Anna z siedzibą w Rydułtowach. 2. Uchwałą Zarządu Nr 2512/2004 z dnia 30 grudnia 2004 roku, połączono z dniem 1 stycznia 2005 roku kopalnie KWK Brzeszcze i KWK Silesia w dwuruchową kopalnię Brzeszcze-Silesia z siedzibą w Brzeszczach. 3. Uchwałą Zarządu Nr 2513/2004 z dnia 30 grudnia 2004 roku, połączono z dniem 1 stycznia 2005 roku kopalnie ZG Bytom III i ZG Centrum w dwuruchową kopalnię KWK Bobrek-Centrum z siedzibą w Bytomiu. 1. ZG Bytom II: Likwidacja Z dniem 1 lutego 2004 r. rozpoczęto proces likwidacji ZG Bytom II, Z dniem 31 lipca 2004 r. zakończono wydobycie w ZG Bytom II, W grudniu 2004 r. ZG Bytom II przekazano do likwidacji SRK S.A Aport do innego podmiotu Z dniem 31 marca 2004 r. podjęto decyzję o zakończeniu działalności eksploatacyjnej KWK Janina w strukturach KW S.A. i przekazano KWK Janina stanowiącą zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych w rozumieniu art. 55' k.c. aportem do ZGE Janina Sp. z o. o. 99

100 Działania likwidacyjne specjalistycznych jednostek organizacyjnych dostosowujące do aktualnych potrzeb Kompanii Węglowej S.A.: 1. W dniu 30 kwietnia 2004 r. zakończono proces likwidacji Zakładu handlu Węglem w Rybniku. 2. W dniu 29 września 2004 r. zakończono proces likwidacji Nadwiślańskiego Zakładu Zaopatrzenia i Kontraktów w Tychach. 3. W dniu 29 września 2004 r. zakończono proces likwidacji Zakładu Obrotu Materiałowego i Gospodarki Maszynami w Zabrzu Zmiany organizacyjne wewnątrz komórek organizacyjnych w Centrali Kompanii Węglowej S.A. 1. Dokonano również zmian organizacyjnych w Centrali Kompanii Węglowej S.A. polegających na utworzeniu nowych komórek organizacyjnych: W Pionie Prezesa Zarządu utworzono: Biuro Controllingu Strategicznego i Zarządzania Informatycznego W Pionie Wiceprezesa ds. Ekonomiki i Finansów utworzono: Biuro Nadzoru Właścicielskiego i Inwestycji Kapitałowych, W Biurze Rachunkowości utworzono Zespół Kontroli Finansowej. W Pionie Marketingu utworzono: Zespół Sprzedaży Krajowej i Zespół Sprzedaży Zagranicznej, w miejsce Zespołu Współpracy z Kontrahentami i Zespołu Koordynacji Sprzedaży w Biurze Sprzedaży. W Pionie Restrukturyzacji: W Biurze Przekształceń i Restrukturyzacji utworzono; Zespół Zarządzania Prawami Majątkowymi, Zespół Obrotu Prawami Majątkowymi, Zespół Przekształceń Strukturalnych Zmiany w strukturze organizacyjnej kopalń i zakładów górniczych Kompanii Węglowej S.A. 1. Ustanowiono bezpośrednią podległości stanowiska Głównego Księgowego Dyrektorowi Kopalni i Zakładu Górniczego. 2. W miejsce zastępcy Dyrektora ds. Ekonomicznych utworzono stanowisko Z-cy Dyrektora ds. Ekonomiczno-Handlowych, któremu podporządkowano między innymi: Dział Marketingu, Dział Umów i Organizacji Przetargów, Dział Gospodarki Materiałowej, Dział Logistyki Materiałowej. Biuro Przekzztałceń i Reztrukturyzacji Restrukturyzacja majątkowa Ważniejsze działania związane z restrukturyzacją majątkową podano przy omawianiu zmian majątku spółki w punkcie 1.4.2, zaliczając do nich: połączenie Kompanii Węglowej S.A. ze spółkami węglowymi, wniesienie majątku kopalni Janina aportem do Zakładu Górniczo Energetycznego Janina Sp. z o.o., postawienie w stan likwidacji Zakładu Górniczego Bytom II 100

101 i przekazanie majątku tego Zakładu do Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A., zbycia nieruchomości w trybie art. 66 ustawy ordynacja podatkowa i sprzedaż niektórych składników majątkowych. Wszystkie przejęte ze spółek węglowych rzeczowe aktywa trwałe mają charakter nieprodukcyjny i w związku z tym zostały zaewidencjonowane w Zakładzie Zagospodarowania Mienia. Obejmują one głównie nieruchomości w tym budynki mieszkalne, ośrodki wczasowe, inne obiekty socjalne, Kopalnię Doświadczalną WK M-300. Zarządzanie KDWK M-300 powierzono Kopalni Makoszowy. Dla zapewnienia zarządzania przejętym majątkiem dokonano zmian organizacyjnych w Zakładzie Zagospodarowania Mienia tworząc oddziały zamiejscowe i zwiększając zatrudnienie. Dokonano analizy pozaprodukcyjnych rzeczowych i finansowych aktywów trwałych i opracowano zasady oraz kierunki restrukturyzacji tych aktywów. Podjęto prace nad ujednoliceniem zasad gospodarki mieszkaniami w tym sprzedaży mieszkań. O rozmiarach problemu zagospodarowania nieruchomości zbędnych dla procesu produkcyjnego świadczy fakt, że spośród wszystkich aktualnie posiadanych nieruchomości ponad połowa ma status nieruchomości nieprodukcyjnych, które sukcesywnie powinny być zbywane. Wartość bilansowa tych nieruchomości na dzień r. wynosiła zł i stanowiła 27,7 % wartości bilansowej wszystkich użytkowanych nieruchomości. Nieruchomości nieprodukcyjne obejmowały 6706 działek gruntu o łącznej powierzchni 1718,2 ha, budynków i 734 budowli. Ponadto w ramach restrukturyzacji organizacyjnej zakończono proces likwidacji Nadwiślańskiego Zakładu Zaopatrzenia i Kontraktów oraz Zakładu Obrotu Materiałowego i Gospodarki Maszynami. Biuro Zatrudnienia i Polityki Płacowej Restrukturyzacja zatrudnienia Działania związane z restrukturyzacją zatrudnienia zostały szczegółowo omówione w pkt. 1.4 Sytuacja kadrowo-płacowa spółki - niniejszego sprawozdania Działania restrukturyzacyjne redukcja kosztów wytwarzania Nadrzędnym celem Kompanii Węglowej S.A. jest ograniczanie kosztów we wszystkich jednostkach organizacyjnych. Przyjęta polityka wynika z faktu, iż w warunkach kształtowania przez rynek odbiorców przychodów ze sprzedaży, jedyną szansą na ekonomiczne uzasadnienie działalności jest racjonalne gospodarowanie kosztami w połączeniu z efektywnie wykorzystywanymi instrumentami budżetowania i kontrolingu wspieranymi bieżącą kontrolą ponoszonych nakładów. W wyniku optymalizacji kosztów w Kompanii Węglowej S.A uproszczono strukturę przestrzenną kopalń - nastąpiła likwidacja zbędnych wyrobisk. Znaczne oszczędności osiągnięto dzięki prowadzeniu eksploatacji pod terenami o niższym stopniu zurbanizowania oraz zwiększeniu koncentracji wydobycia w wyniku zastosowania wydajniejszych maszyn i urządzeń górniczych. Odnowienie i odmłodzenie parku maszynowego zapewniło wysoką wydajność, niską awaryjność oraz maksymalne wykorzystanie czasu pracy. Racjonalizacja wykorzystania posiadanego majątku produkcyjnego poprawiła efektywność gospodarowania. W ograniczaniu kosztów nie bez znaczenia były również działania proekologiczne skutkujące obniżeniem opłat i kar z tytułu gospodarczego korzystania ze środowiska oraz efektywna gospodarka energetyczna i cieplna. Istotnym elementem redukcji kosztów był również proces restrukturyzacji zatrudnienia. Przedstawione działania miały odzwierciedlenie w poszczególnych grupach kosztów rodzajowych. Najważniejsze kroki zmierzające do optymalizacji ponoszonych nakładów dla podstawowych pozycji kosztów rodzajowych przedstawiono poniżej. 101

102 Amortyzacja Wzrost kosztów amortyzacji wynikł z zakończenie inwestycji i przekazanie na majątek środków trwałych wysokiej wartości oraz nabycia w wyniku inkorporacji niezbędnych do prowadzenia eksploatacji wyrobisk i budowli górniczych, za których użytkowanie kopalnie płaciły dzierżawę (ZG Piekary). Koszty amortyzacji wrosły również na skutek przyjęcia wyższej stawki amortyzacyjnej, ustalonej w okresowych analizach majątkowych zakładowych komisji ekspertów technicznych, na podstawie, których planuje się okres dalszego użytkowania poszczególnych składników majątkowych, podobnie jak jednorazowy odpis amortyzacyjny stosowany w przypadku oddania na majątek kopalń i zakładów środków trwałych niskiej wartości. Dla przeciwdziałania tendencji wzrostu kosztów amortyzacji podejmowane będą działania związane: z okresowymi przeglądami majątku kopalń, ze zbyciem lub likwidacją zbędnych środków trwałych Zużycie materiałów Kształtowanie się kosztów zużycia materiałów związane jest głównie z kosztami robót przygotowawczych, nakładami na zbrojenie ścian, głębokością eksploatacji, a co za tym idzie zagrożeniami naturalnymi, koniecznością stosowania zagęszczonej obudowy chodnikowej o zwiększonej wytrzymałości, liczbą zbrojonych ścian, cenami drewna i wyrobów stalowych, oraz udostępnianiem nowych rejonów wydobywczych, co spowoduje wydłużenie odstaw lub budowę nowych (KWK Marcel, KWK Ziemowit, KWK Piast) Począwszy od maja do końca 2004 roku, bardzo istotnym czynnikiem wzrostu kosztów materiałowych w Kompanii Węglowej S.A. był wzrost cen stali. Obniżeniu kosztów materiałowych sprzyjały następujące działania: 1. Uproszczenie struktury przestrzennej kopalń oraz koncentracja wydobycia pozwalająca na zmniejszenie ilości zbrojonych ścian i zakresu prowadzonych robót przygotowawczych. 2. Odnowienie poprzez inwestycje wyeksploatowanych maszyn i urządzeń, które pozwoliło znacznie ograniczyć zużycie materiałów na remonty wykonywane systemem gospodarczym. 3. Budżetowanie zużycia materiałów przez poszczególne oddziały kopalni oraz bieżące monitorowanie zużycia i kontrola oddziałów przekraczających wyznaczone limity. 4. Intensyfikacja odzysku i regeneracji materiałów. 5. Ograniczanie zapasów materiałowych poprzez utrzymanie wskaźnika rotacji zapasów na stałym poziomie zapewniającym ciągłość dostaw, przy zachowaniu pełnego bezpieczeństwa pracujących załóg. 6. Przeprowadzanie okresowych przeglądów na dole i na powierzchni kopalni w celu kontroli i ewidencjonowania ewentualnych rezerw materiałowych. 7. Obniżanie kosztów zakupu materiałów i kosztów zaopatrzenia. 102

103 Sprawozdanie Zarządu z działalności Kompanii Węglowej S.A. w roku Energia Wzrost kosztów energii związany jest nie tylko ze wzrostem stawek na moc zamówioną energii cieplnej i ze wzrostem cen zakupu energii, ale także ze wzrostem zakresu rzeczowego robót przygotowawczych oraz z prowadzeniem robót górniczych w strefach coraz większych zagrożeń naturalnych. Monitorowanie zużycia mediów, eliminowanie energochłonnych procesów oraz zakup energii na wolnym rynku przyczyniły się do ograniczenia zużycia energii. Spadek wydobycia spowodował mniejsze zapotrzebowaniem na energię elektryczna, cieplną oraz sprężone powietrze, a koncentracja wydobycia spowodowała zmniejszenie liczby ścian, tym samym liczby pracujących maszyn i urządzeń. W zakładach górniczych modernizowano przekaźniki prądowe oraz znacznie ograniczono pobór energii elektrycznej w okresie szczytu energetycznego - np. poprzez pompowanie wody dołowej poza szczytem. Nie bez znaczenia jest również racjonalizacja w zakresie polityki inwestycyjnej - w założeniach inwestycyjnych, jednym z kryteriów oceny inwestycji jest energooszczędność maszyn i urządzeń Usługi obce Usługi transportowe Zwiększenie kosztów usług transportowych związane jest głównie z rosnącymi kosztami transportu kolejowego jak i samochodowego. Wzrost cen paliwa i kosztów związanych z zagospodarowaniem kamienia oraz stawek (zł/h i zł/km), za usługi sanitarek (zmiana stawek od 1.04.br) oraz usług samochodów osobowych i samochodów do przewozu materiałów niebezpiecznych (zmiana od r.) wymusił szukanie oszczędności w obszarze usług transportowych. Spadek wydobycia i sprzedaży, spowodował obniżenie kosztów sprzedaży węgla, co jest związane z usługami transportu kolejowego (np. koszty obsługi bocznic kolejowych), podobnie jak zmniejszenie ilości kamienia wychodzącego z dołu ma wpływ na obniżenie kosztów transportu zagospodarowania kamienia. Aby zredukować koszty w tym obszarze działalności Zakłady górnicze prowadzą bieżącą kontrolę i weryfikacje zleceń na zakres świadczonych usług, negocjują z firmami transportowymi najkorzystniejsze stawki na usługi transportowe oraz racjonalizują korzystanie ze sprzętu obsługującego zwały węgla. Na wielu zakładach uproszczono strukturę przestrzenną części zakładu, co pozwoliło na wyeliminowanie kosztów przewozu załogi miedzy różnymi miejscami pracy. Ponadto ogranicza się do minimum korzystanie z usług sprzętu ciężkiego. Usługi remontowe Wzrost usług remontowych jest związany z liczbą zbrojonych ścian i warunkami górniczogeologicznymi powodującymi awarie maszyn i urządzeń, których stała sprawność zabezpiecza utrzymanie ruchu. Stopień zużycia fizycznego eksploatowanych maszyn i urządzeń determinuje częstotliwość remontów, ale nie tylko. Wzrost usług remontowych był również związany z nakazami Okręgowego Urzędu Górniczego, wymogami prawa górniczego lub zasadami bezpieczeństwa pracy. Działania zmierzające do optymalizacji kosztów w zakresie usług remontowych związane były przede wszystkim z zastępowaniem zużytych i wyeksploatowanych maszyn i urządzeń nowymi, zwiększaniem zakresu usług remontowych wykonywanych systemem gospodarczym, oraz z procesem inwestycyjnym i modernizacją, które doprowadzą do zmniejszenia wydatków na remonty. Usługi wiertniczo-górnicze 103

104 Wzrost kosztów w tej grupie usług wynika przede wszystkim z konieczności drążenia chodników niezbędnych do zabezpieczenia ciągłości ruchu zakładu przez firmy obce. Zlecanie wykonania prac specjalistycznym firmom obcym jest podyktowane spadkiem zatrudnienia. Działania oszczędnościowe w tej pozycji kosztowej związane były z ograniczeniem zakresu rzeczowego robót dotyczących odtworzenia frontu eksploatacyjnego i zmniejszeniem liczby zbrojonych ścian. Usługi wynajmu Wzrost kosztów usługi wynajmu wynika ze wzrostu stawek dzierżawnych oraz z konieczności wydłużenia okresu dzierżawy. Na redukcję kosztów wpływa prowadzenie eksploatacji w mniejszej ilości ścian. W zakładach górniczych dostarczano maszyny i urządzenia w jak najkrótszym czasie przed uruchomieniem nowego przodka ścianowego lub chodnikowego oraz dokonywano zwrotów dzierżawionych maszyn i urządzeń w jak najszybszym okresie po zakończeniu ich eksploatacji. Ponad to optymalizowano wykorzystanie dzierżawionych maszyn i urządzeń poprzez eliminowanie przestojów wynikających z likwidacji jednej ściany i zbrojeniem następnej, ograniczenie dni bez wydobycia w przodkach ścianowych oraz zwrot do firm związanych z wynajmem maszyn czasowo zbędnych. Czasami stosowano zawieszanie stawek na urządzenia, które były w jakimś okresie wyłączone z eksploatacji ze względów górniczo-geologicznych, w okresie translokacji z jednego miejsca pracy do drugiego lub w przypadku, gdy urządzenie było niesprawne z winy wydzierżawiającego. Pozostałe usługi obce Pozycja pozostałe usługi obejmuje między innymi koszty opracowań, prac badawczych, ekspertyz, usług informatycznych, biurowych, usług przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej oraz usług gospodarczych takich jak utrzymanie łaźni, usługi pralnicze, wywóz odpadów, utrzymanie dróg, chodników i terenów zielonych. Wzrost kosztów w tej grupie wynika przede wszystkim ze wzrostu kosztów przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej i cieplnej, wzrostu kosztów opracowań, prac badawczych i ekspertyz, wynikających z wymogów formalno-prawnych oraz wzrostu kosztów atestów i legalizacji, co spowodowane jest większą ilością urządzeń podlegających wymaganym badaniom. Optymalizowanie kosztów tych usług wymagało wielokierunkowych działań. Jednym ze sposobów redukcji kosztów pozostałych usług było zastosowanie, procedur przetargowych i negocjacyjnych, co zwiększało konkurencyjność miedzy firmami świadczącymi usługi na rzecz kopalń i zakładów Kompanii Węglowej i pozwoliło uzyskać korzystniejsze warunki umów. Ponadto analizowano usługi pod kątem możliwości całkowitego lub częściowego wykonania ich przez własny personel oraz monitorowano i kontrolowano nakłady ponoszonych na pozostałe usługi pod kątem: rodzaju usług, stawek i cen, terminów płatności, okresów obowiązywania umów Podatki i opłaty W zakresie podatku od nieruchomości spadek kosztu związanych jest z procesem zbywania majątku, natomiast wzrost nakładów jest wynikiem wzrostu wartości majątku z działalności modernizacyjnej i inwestycyjnej. Spadek wydobycia jest bezpośrednią przyczyną obniżenia kosztów związanych z opłatą eksploatacyjną, przy niezmienionej stawce wynoszącej 1,80 zł za tonę ubytku zasobów węgla z tytułu eksploatacji i robót górniczych w złożu. Natomiast niższe opłaty na ochronę środowiska były skutkiem realizowanych działań zmierzających do zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko naturalne poprzez ograniczanie emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego oraz zmniejszanie ilości i natężenia zasolenia odprowadzanych do rzek 104

105 Sprawozdanie Zarządu z działalności Kompanii Węglowej S.A. w roku 2003 lub ścieków wód dołowych, m.in. poprzez ich zagospodarowanie do celów przemysłowych, niekorzystnego oddziaływania kopalń na budowle, drogi, grunty rolne i leśne. Spadek zatrudnienia wpłynął również na niższy poziom wpłat na PERON Koszty osobowe W 2004 r. następowało dalsze obniżenie kosztów osobowych przede wszystkim w wyniku zmniejszającego się stanu zatrudnienia, będącego efektem prowadzonej w tym zakresie restrukturyzacji Spółki. Natomiast w zakresie kształtowania przeciętnych wynagrodzeń Zarząd Spółki w wyniku nacisków społecznych i prowadzonych negocjacji oraz uwzględniając możliwości finansowe KW S.A. określił ostatecznie wskaźnik wzrostu płac w wysokości 3,2 % w stosunku do wykonania za 2003 r. (tj. w maksymalnej wysokości ustalonej w Zarządzeniu ZP/45/2004 Prezesa Zarządu KW S.A.). W 2004 r. kontynuowano negocjacje nad wprowadzeniem nowego jednolitego zakładowego układu zbiorowego pracy dla wszystkich pracowników zatrudnionych w Spółce. W związku z tym obowiązywały w KW S.A. postanowienia różnych kilkunastu ZUZP, co uniemożliwiało prowadzenie racjonalnej polityki płacowej w ramach całej Spółki. Dopiero pod koniec 2004 r. udało się wynegocjować i wprowadzić w formie Porozumienia płacowego z dnia r. (z mocą obowiązującą od r.) ujednolicenie: stawek płac zasadniczych, specjalnego wynagrodzenia z Karty Górnika, taryfikatora kwalifikacyjnego, nagród rocznych, zasad obliczania wynagrodzenia za czas urlopu (wg zasad powszechnie obowiązujących w kraju). W wyniku wprowadzenia Porozumienia ujednolicono zasady obliczania około 80 % składników funduszu wynagrodzeń. W następnych latach (po wynegocjowania w 2005r. nowego, jednolitego ZUZP dla KW S.A.) stworzy to niezbędne warunki do prowadzenia bardziej racjonalnej gospodarki funduszem wynagrodzeń, a co za tym idzie umożliwić może dalsze obniżenie kosztów osobowych. Należy jednak podkreślić, iż biorąc pod uwagę to, że nie ma przyzwolenia strony społecznej na jakiekolwiek ograniczenie (oszczędzanie) środków przeznaczonych na indywidualne płace górników, racjonalizacji kosztów płac będzie się poszukiwać: w porządkowaniu wewnętrznej struktury płac, przekonywaniu związków zawodowych do uzgodnienia możliwości alokacji środków na wynagrodzenia pomiędzy poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi Spółki w zależności od osiąganych przez te jednostki wyników produkcyjno-ekonomicznofinansowych. W zakresie kosztów pracy, których udział w strukturze kosztów wynosi aktualnie 54 %, Zarząd upatruje możliwość ich zmniejszania poprzez dalszą restrukturyzację zatrudnienia. W wyniku działań restrukturyzacyjnych, szczególnie skorzystania przez pracowników z urlopów górniczych na podstawie ustawy z dnia r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej., KW S.A. wypłacała na początku 2004 r. świadczenia socjalne urlopów górniczych pracownikom (średnio w roku dla ok osób). Z instrumentów osłonowych i aktywizująco-adaptacyjnych na podstawie ustawy z dnia r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach ze świadczenia górniczego skorzystało pracowników, z tego wypłacano świadczenia górnicze, a 11. pracownikom stypendia na przekwalifikowanie. 105

106 Na dzień r. liczba osób otrzymujących świadczenia socjalne z tytułu urlopów górniczych wyniosła pracowników, a na korzystających ze świadczeń górniczych pracowników. Wymienione świadczenia pokrywane były z dotacji budżetowej państwa oraz środków własnych KW S.A. zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Wielkość i strukturę kosztów restrukturyzacji zatrudnienia w 2004 r. przedstawia poniższa tabela. Tablica 34. Koszty restrukturyzacji zatrudnienia w Kompanii Węglowej S.A. w 2004 roku Lp. Wyszczególnienie Koszty (tys.zł) Koszty restrukturyzacji zatrudnienia będące Dotacja budżetowa skutkiem przeniesionym reformy górnictwa ,9 i środki Funduszu Phare węgla kamiennego realizowanej w latach Środki własne ,1 Koszty restrukturyzacji zatrudnienia wynikające z ustawy z dnia r. (instrumenty osłonowe i aktywizującoadaptacyjne) Świadczenia na rzecz byłych pracowników z kopalń zlikwidowanych Razem koszty restrukturyzacji zatrudnienia Dotacja budżetowa i środki Funduszu Phare ,0 Środki własne 6 320,5 Dotacja budżetowa i środki Funduszu Phare ,1 Środki własne ,6 Dotacja budżetowa i środki Funduszu Phare ,0 Środki własne , Pozostałe koszty Na kształtowanie tej pozycji kosztowej mają wpływ szkody górnicze, ubezpieczenia rzeczowe i osobowe, czynsze, świadczenia w zakresie BHP (KWK Brzeszcze konieczność zakupu dużej liczby aparatów służących do ratowania życia załogi zagrożonej pożarem) oraz różnice w cenach węgla deputatowego - realizowane deputaty węglowe rozliczane są po technicznym koszcie wytworzenia; do maja 2004 r. ujemna różnica pomiędzy ceną węgla deputatowego a TKW pomniejszała pozostałe koszty. Na poziom pozostałych kosztów miały wpływ zarówno zmniejszenie nakładów związanych z czynszami, jak również różnice cen węgla deputatowego wynikające ze zmniejszenia zatrudnienia. Ponadto zgodnie z zaleceniem biegłego rewidenta w grudniu nastąpiło przeksięgowanie z pozostałej działalności operacyjnej kosztów usuwania szkód górniczych na podstawową działalność operacyjną. Aby obniżyć koszty usuwania szkód górniczych na etapie sporządzania części szczegółowych planów ruchu, kopalnie wykonują analizy wpływów górniczych na obiekty zagospodarowania przestrzennego gmin. Analizowano prognozy deformacji terenu spowodowane eksploatacją górniczą, odporności obiektów budowlanych na przewidywane wpływy górnicze, konieczność i możliwość zastosowania profilaktyki górniczej i budowlanej. Polega ona na kotwieniu budynków, budowie opasek i przepon żelbetowych, dylatowaniu obiektów o wydłużonym i nieregularnym kształcie. Na terenach, na których może nastąpić zachwianie grawitacyjnego spływu wód, a w konsekwencji powstanie podtopień lub zalewisk, roboty profilaktyczne polegały na wyprzedzających działaniach hydrotechnicznych podnoszeniu obwałowań rzek i potoków, 106

107 Sprawozdanie Zarządu z działalności Kompanii Węglowej S.A. w roku 2003 pogłębianiu ich koryt, budowie lub udrażnianiu melioracji szczegółowych oraz budowie przepompowni dla odprowadzania nadmiaru wód opadowych. Obniżenie nakładów na ubezpieczenia rzeczowe i osobowe związane było ze zmniejszeniem wartości majątku podlegającego ubezpieczeniu i liczby zatrudnionych Biuro Nadzoru Właścicielzkiego i Inweztycji Kapitałowych Dokapitalizowanie Kompanii Węglowej S.A. Rządowy Program restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach z wykorzystaniem ustaw antykryzysowych i zainicjowaniem prywatyzacji niektórych kopalń przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 20 listopada 2002 r. zakładał dokapitalizowanie Kompanii Węglowej S.A. Na tę kwotę miały składać się aktywa płynne Skarbu Państwa oraz aktywa niepłynne. Środki z dokapitalizowania mają być wykorzystywane do spłaty zobowiązań, od których zależało oddłużenie spółek węglowych. W ramach dokonanego przez Skarb Państwa w 2003 r. dokapitalizowania Kompanii Węglowej S.A. aktywami płynnymi, Zarząd Kompanii Węglowej S.A. w dniu 1 kwietnia 2004 r. podjął Uchwałę Nr 646/2004 dotyczącą zbycia pakietu akcji Telekomunikacji Polskiej S.A., notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie z zastrzeżeniem, iż transakcja powinna być realizowana po cenie nie niższej niż cena wniesienia akcji, tj. 14,99 zł za akcję. Kompania Węglowa S.A. wystawiła zlecenie sprzedaży za pośrednictwem konsorcjum złożonego z Credit Suisse First Boston Sp. z o.o. oraz Bankowego Domu Maklerskiego Powszechnej Kasy Oszczędności BP S.A Rozliczenie przedmiotowej transakcji nastąpiło 7 kwietnia 2004 r. Łączny przychód ze sprzedaży akcji wyniósł ,00 zł, który po potrąceniu opłat, daje ostateczną kwotę netto uzyskaną przez Kompanię Węglową S.A. w wysokości ,75 zł. Ponadto w 2004 r. Walne Zgromadzenie Kompanii Węglowej S.A. Uchwałą Nr 8 z dnia 2 lipca 2004 r. (Rep. A nr 6569/2004) dokonało podwyższenia kapitału zakładowego Spółki o kwotę ,00 zł. Akcje w podwyższonym kapitale zakładowym zostały objęte przez Skarb Państwa i pokryte wkładem niepieniężnym w postaci sztuk akcji zwykłych imiennych spółki Centrala Zbytu Węgla Węglozbyt S.A. o wartości ,00 zł, ustalonej na podstawie wyceny sporządzonej przez BRE Corporate Finance S.A. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, decyzją nr DOK-56/2004 z dnia r., wyraził zgodę na dokonanie koncentracji, polegającej na przejęciu przez Kompanię Węglową S.A. kontroli nad Centralą Zbytu Węgla. Na podstawie umowy z dnia 29 lipca 2004 Skarb Państwa przeniósł na rzecz Kompanii Węglowej S.A. posiadanie akcji imiennych zwykłych Centrali Zbytu Węgla Węglozbyt S.A. z siedzibą w Katowicach, oznaczonych numerami od A do A , o wartości nominalnej 10 zł każda Działania związane z utworzeniem ZGE Janina Sp. z o.o. Kompania Węglowa S.A. realizując rządowy Program restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach (korekta przyjęta przez Radę Ministrów w dniu r.) podjęła działania zmierzające do powiązań kapitałowych z Południowym Koncernem Energetycznym S.A. W wyniku tych działań w dniu 20 grudnia 2003 r. zawiązano spółkę pod nazwą Zakład Górniczo-Energetyczny Janina Sp. z o.o. W kapitale zakładowym Spółki udziały zostały objęte w następujący sposób: 1) Południowy Koncern Energetyczny S.A. w zamian za wkład pieniężny wynoszący zł objął 450 udziałów o wartości nominalnej 500 zł każdy. 107

108 2) Kompania Węglowa S.A. w zamian za wkład pieniężny wynoszący zł objęła 450 udziałów o wartości nominalnej 500 zł każdy. 3) Zakład Górniczo-Energetyczny Sobieski Jaworzno III Sp. z o.o. w zamian za wkład pieniężny wynoszący zł objął 100 udziałów o wartości 500 zł każdy. W dniu 25 marca 2004 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników ZGE Janina Sp. z o.o. podjęło Uchwałę nr 1 o podwyższeniu kapitału zakładowego Spółki o kwotę ,00 zł, poprzez ustanowienie udziałów, objętych przez Wspólników w następujący sposób: 1) Południowy Koncern Energetyczny S.A. objął udziałów o łącznej wartości nominalnej ,00 zł, w zamian za wkład pieniężny, 2) Kompania Węglowa S.A. objęła udziałów o łącznej wartości nominalnej ,00 zł, w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa w rozumieniu art kodeksu cywilnego - Kopalni Węgla Kamiennego Janina w Libiążu. W dniu 28 lutego 2005 r. Zgromadzenie Wspólników ZGE Janina Sp. z o.o. dokonało kolejnego podwyższenia kapitału zakładowego o kwotę ,00 zł, przez ustanowienie nowych udziałów, objętych przez Południowy Koncern Energetyczny S.A. w zamian za wkład niepieniężny. Ponadto w związku z zainicjowaniem procesu połączenia ZGE Janina Sp. z o.o. oraz ZGE Sobieski Jaworzno III Sp. z o.o. z Południowym Koncernem Węglowym S.A., PKE S.A. odkupił od ZGE Sobieski Jaworzno III Sp. z o.o. posiadane udziały w ZGE Janina Sp. z o.o. Aktualnie na dzień 1 kwietnia 2005 r. kapitał zakładowy Spółki wynosi ,00 zł i dzieli się na udziałów, z których: 1) Południowy Koncern Energetyczny S.A. posiada udziałów o wartości nominalnej 500 zł każdy, o łącznej wartości nominalnej ,00 zł, stanowiących 37,37 % udziału w kapitale zakładowym, dających 64,09 % głosów na Zgromadzeniu Wspólników, 2) Kompania Węglowa S.A. posiada udziałów o wartości nominalnej 500 zł każdy, o łącznej wartości nominalnej ,00 zł, stanowiących 62,63 % udziału w kapitale zakładowym, dających 35,91 % głosów na Zgromadzeniu Wspólników. Biuro Rachunkowości 4.2 Restrukturyzacja finansowa Realizując zapisy art. 42 ust.1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach Kompania Węglowa S.A. przejęła nieumorzone zobowiązania spółek węglowych, które przed dniem wejścia w życie ustawy zbyły na jej rzecz przedsiębiorstwa. Łączna wielkość przejętych zobowiązań wynosi ,5 mln zł, w tym: - zobowiązania publicznoprawne ogółem w kwocie ,3 mln zł, w tym z tytułu: składek należnych Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych łącznie z kosztami egzekucyjnymi dot. ZUS ,6 mln zł, podatku od nieruchomości...167,4 mln zł, opłaty eksploatacyjnej...498,0 mln zł, pozostałe zobowiązania publicznoprawne...11,3 mln zł, 108

109 zobowiązania cywilnoprawne ogółem w kwocie...457,7 mln zł, zobowiązania z tytułu art.231 ogółem w kwocie...847,5 mln zł. Ponadto Kompania Węglowa S.A. przejęła zobowiązania cywilnoprawne z podpisanych ugód z wierzycielami w 2003 r. do zapłaty w latach ogółem w kwocie 36,5 mln zł. Szczegółowy wykaz przejętych zobowiązań przedstawiono w tablicy. Tablica 35. Zobowiązania przejęte ze spółek węglowych na podstawie art.42 ust.1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego... (mln zł) Rodzaj zobowiązania kwota mln zł w tym: odsetki Opłata eksploatacyjna + podatek od nieruchomości 665,4 296,5 Podatek rolny i leśny 1,5 0,4 Podatek VAT 6,2 0,1 Podatek dochodowy od osób fizycznych 1,0 0,1 ZUS 1 891,6 642,8 Pozostałe zobowiazania publicznoprawne 2,6 0,9 Razem zobowiązania publicznoprawne 2 568,3 940,8 Zobowiązania cywilnoprawne 387,6 39,3 Niedobór środków na rachunku ZFŚS 23,7 0,0 Niedobór środków na rachunku Funduszu Likwidacji 46,4 * 0,0 Związane z pokryciem zobowiązań wobec pracowników 847,5 0,0 Razem zobowiązania przejęte na dzień r. na podstawie art.42 ustawy 3 873,5 980,1 Zobowiązania indemnifikacyjne zapłacone do r. 279,8 0,0 Zobowiązania z ugód podpisanych z wierzycielami w 2003 r. 36,5 0,0 Razem zobowiązania przejęte ze spółek węglowych 4 189,8 980,1 * środki do wykorzystania przez KW S.A Restrukturyzacja zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Przejęte przez Kompanię Węglową S.A. zobowiązania wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek emerytalnych, składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne, jak i zobowiązania powstałe w Kompanii (55,7 mln zł), po odroczeniu ich płatności do końca 2004 r. spłacane będą zgodnie z harmonogramem spłat określonym w art.6 ust.1 ustawy. Łączna kwota odroczonych zobowiązań z tego tytułu według stanu na dzień przejęcia zobowiązań wynosiła 1 949,1 mln zł. 109

110 Po uwzględnieniu korekt deklaracji złożonych przez spółki węglowe i zakłady górnicze w 2004 roku, aktualna na dzień r. wysokość zobowiązań podlegających spłacie wynosi 1 950,5 mln zł. W 2005 r. KW S.A. zobowiązana będzie do spłaty 194,9 mln zł w ratach miesięcznych. Szczegółowy harmonogram spłaty zobowiązań wobec ZUS w latach przedstawiono w poniższej tablicy. Tablica 36. Harmonogram spłaty odroczonych zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zgodnie z art. 6 ustawy z dnia r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach (tys.zł) Lp. Wyszczególnienie Kwota odroczona do spłata w następnych latach: Ubezpieczenia społeczne z tytułu składek emerytalnych, w części finansowanej przez płatnika , , , , , , ,0 2 3 Ubezpieczenia społeczne z tytułu składek emerytalnych, w części finansowanej przez ubezpieczonego Pozostałe ubezpieczenia społeczne, w części finansowanej przez ubezpieczonego , , , , , , , , , , , , , ,8 4 Składki na ubezpieczenia zdrowotne , , , , , , ,4 5 R a z e m , , , , , , , Restrukturyzacja zobowiązań wobec gmin Przejęte na podstawie art. 42 ustawy zobowiązania obejmują również zaległości wobec gmin z tytułu opłaty eksploatacyjnej oraz podatku od nieruchomości w łącznej kwocie 665,4 mln zł, w tym odsetki w kwocie 296,5 mln zł. Na zaległości z tytułu opłaty eksploatacyjnej w kwocie 498,0 mln zł składają się: zobowiązania powstałe do 2000 r., objęte podpisanymi przez Ministra Środowiska umowami ze spółkami węglowymi w kwocie...315,1 mln zł, zobowiązania 2001 rok, co do których organem podatkowym pozostaje Minister Środowiska w kwocie...84,9 mln zł, zobowiązania powstałe w okresie od do r. w kwocie...98,0 mln zł. Przejęcie zobowiązań wobec gmin oznaczało podjęcie przez Kompanię Węglową S.A. intensywnych działań mających na celu uregulowanie zaległości powstałych w spółkach węglowych przy zachowaniu możliwości płatniczych KW S.A. oraz spełnieniu warunków określonych przez gminy. W II kwartale 2004 r. Minister Środowiska wydał decyzje o umorzeniu prowadzonych przez spółki węglowe postępowań restrukturyzacyjnych na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o pomocy publicznej dla przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu dla rynku pracy. Określone w podpisanych umowach warunki spłaty zostały zachowane, co oznaczało dla KW S.A. konieczność spłaty tych zobowiązań w ratach począwszy od II kwartału 2004 r. do końca I kwartału 2009 r. Do dnia 31 grudnia 2004 r. przekazano gminom z tego tytułu kwotę 46,6 mln zł, co przedstawiono w tablicy. 110

111 Tablica 37. Realizacja umów oddłużeniowych zawartych w oparciu o ustawę z dnia 26 listopada 1998 r. o dostosowaniu wg stanu na koniec IV kwartału 2004 roku... (tys.zł) Lp. Nazwa wierzyciela Tytuł wierzytelności Kwota do spłaty narastająco Kwota zapłacona narastająco Minister Środowiska a , , ,39 1 opłata eksploatacyjna b , , ,84 RuSW S.A. c , , ,55 d 0,00 0,00 0,00 Minister Środowiska a , , ,29 2 RuSW S.A b c , , , , , ,08 d 0,00 0,00 0,00 Minister Środowiska a , , ,86 3 opłata eksploatacyjna b , , ,75 NSW S.A. c , , ,11 d 0,00 0,00 0,00 Minister Środowiska a , , ,51 4 opłata eksploatacyjna b , , ,20 NSW S.A. c , , ,31 d 0,00 0,00 0,00 Minister Środowiska a , , ,32 5 opłata eksploatacyjna b , , ,77 GSW S.A. c , , ,55 d 0,00 0,00 0,00 Minister Środowiska a , , ,80 6 opłata eksploatacyjna b , , ,05 GSW S.A. c , , ,75 d 0,00 0,00 0,00 Minister Środowiska a , , ,14 7 opłata eksploatacyjna b , , ,36 RySW S.A. c , , ,78 d 0,00 0,00 0,00 8 Minister Środowiska a , , ,71 opłata eksploatacyjna aneks b , , ,72 RySW S.A c , , ,99 d 0,00 0,00 0,00 Minister Środowiska a , , , Data zawarcia umowy opłata eksploatacyjna aneks b , , ,39 RySW S.A c , , ,23 d 0,00 0,00 0,00 Minister Środowiska a , , , aneks opłata eksploatacyjna b , , ,82 ZG Piekary Sp. z o.o. c , , , d 0,00 0,00 0,00 Minister Środowiska a , , ,72 11 opłata eksploatacyjna b , , ,76 ZG Bytom II Sp. z o.o. c , , ,96 d 0,00 0,00 0,00 Minister Środowiska a ,85 0,00 0,00 12 opłata eksploatacyjna b c , ,30 0,00 0,00 0,00 0,00 d 0,00 0,00 0,00 Minister Środowiska a , , ,41 13 opłata eksploatacyjna ZG Centrum Sp. z o.o. Kwota zobowiązań objętych restrukturyzacją (zł) a) kwota ogółem b) zobowiązanie główne c) odsetki d) opłata Realizacja prolongacyjna umów w 2004 r. b , , ,97 c , , ,44 d 0,00 0,00 0,00 Razem: , , ,39 *Różnica w stosunku do kwoty przejętej na podstawie art. 42 ustawy (315,1 mln zł) wynika z uwzględnienia aneksów do umów podpisanych pomiędzy KW SA i Ministrem Środowiska W odniesieniu do zobowiązań z tytułu opłaty eksploatacyjnej należnej za 2001 r. w kwietniu br. KW S.A. złożyła do Ministra Środowiska wnioski o umorzenie odsetek od zobowiązań oraz rozłożenie spłaty na raty na zasadach określonych w przepisach o pomocy publicznej. * 111

112 KW S.A. przystąpiła w czerwcu br. do spłaty również tych zaległości, przekazując do r. gminom kwotę 18,6 mln zł. W grudniu 2003 r. Zarząd Kompanii Węglowej S.A. podjął uchwałę w sprawie przyjęcia harmonogramu spłaty zobowiązań spółek węglowych i zakładów górniczych wobec gmin z tytułu opłaty eksploatacyjnej i podatku od nieruchomości powstałych do r., co do których organem podatkowym jest gmina (prezydent, burmistrz, wójt). Realizując tą uchwałę, Kompania Węglowa S.A. rozpoczęła indywidualne rozmowy z przedstawicielami gmin w celu ustalenia zasad spłaty zobowiązań z tytułu podatku od nieruchomości oraz opłaty eksploatacyjnej. Na podstawie uzgodnionego projektu ugody pomiędzy Stowarzyszeniem Gmin Górniczych w Polsce i Kompanią Węglową S.A., przystąpiono do podpisywania ugód z gminami. Do 31 grudnia 2004 r. podpisano 32. ugody z gminami na łączną kwotę 234,0 mln zł, w tym 1. ugoda dot. zobowiązań przejętych w wyniku inkorporacji na kwotę 8,1 mln zł, w których określono warunki spłaty przejętych przez KW S.A. zobowiązań spółek węglowych. Zgodnie z podpisanymi ugodami spłacie podlegają należności główne (135,9 mln zł), natomiast gminy wyraziły zgodę na umorzenie odsetek na zasadach określonych w przepisach o pomocy publicznej. W wyniku podpisanych z gminami ugód Kompania Węglowa S.A. zobowiązała się do uregulowania następujących kwot zobowiązań: - w roku ,8 mln zł, - w roku ,4 mln zł, - w roku ,7 mln zł. Realizując ugody do 31 grudnia 2004 r. przekazano gminom kwotę 58,2 mln zł (wraz z pobraniem komorniczym). Informacje nt. podpisanych ugód z gminami wraz z harmonogramem spłaty przedstawiono w tablicy. Tablica 38. Realizacja umów oddłużeniowych dotyczących zobowiązań publicznoprawnych (tys.zł) Lp. Wyszczególnienie Ilość zawartych umów ogółem Wielkość zobowiązań objętych umowami ogółem Wysokość rat do spłaty do r. Dokonane spłaty do r. Wysokość zobowiązań objętych umowami, pozostałych do spłaty w kolejnych ratach Opłata eksploatacyjna Podatek od nieruchomości 32 a , , , ,7 b , ,1 ** ,3 * ,7 c d ,2 0,0 71,7 0,0 71,7 0,0 0,0 0,0 a - kwota ogółem b - zobowiązania główne c - odsetki d - opłata prolongacyjna * łącznie z pobraniem komorniczym UM Ruda Sląska w kwocie ,2 tys. zł ** w tym spłata w wys. 1,1 mln zł z ugody dot. zobowiązań przejętych w wyniku inkorporacji Ponadto uregulowano również zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości w stosunku do 22. gmin, których należności nie przekraczały 100,0 tys.zł, w łącznej kwocie 0,5 mln zł. Do dnia 31 grudnia 2004 r. z przejętych przez KW S.A. zobowiązań wobec gmin uregulowano łącznie kwotę 131,1 mln zł. Szczegółowe informacje nt. regulowania tych zobowiązań w 2004 roku przedstawiono w tablicy. 112

113 Tablica 39. Wielkość zobowiązań przejętych i uregulowanych wobec gmin (mln zł) Lp. Wyszczególnienie Zobowiązania przejęte Zobowiązania uregulowane do r. Zobowiązania uregulowane do r Zobowiązania wobec gmin ogółem 665,4 115,1 131,1 * 1.1 podatek od nieruchomości 167,4 39,2 44,5 1.2 opłata eksploatacyjna 498,0 75,9 86, z tego: zobowiązania powstałe do 2000 r. objęte podpisanymi przez Ministra Środowiska umowami zobowiązania za 2001 r., co do których z tego: organem podatkowym pozostaje Minister Środowiska zobowiązania powstałe w okresie od r. do r., co do których organem podatkowym jest gmina * bez raty uregulowanej z tyt. podpisanej ugody dot. zobowiązań przejętych w wyniku inkorporacji (1,1 mln zł) 315,1 40,0 46,6 84,9 14,9 18,6 98,0 21,0 21,4 W przypadku przedłużenia się postępowania notyfikacyjnego przed Komisją Europejską pomocy publicznej dla sektora górnictwa węgla kamiennego istnieje zagrożenie wycofania się gmin z zawartych ugód na gruncie cywilnoprawnym, co skutkować może zarachowaniem przez gminy zapłat dokonanych przez Kompanię w 2004 roku zgodnie z art ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (na zobowiązanie główne oraz na odsetki) Restrukturyzacja zobowiązań cywilnoprawnych W 2004 r. kontynuowane były działania mające na celu restrukturyzację przejętych zobowiązań cywilnoprawnych w oparciu o podjętą w dniu r. przez Zarząd Kompanii Węglowej S.A. uchwałę określającą propozycje spłaty zobowiązań. W celu przyspieszenia negocjacji Zarząd KW S.A. w dniu r. zatwierdził procedurę negocjacji z wierzycielami, która równocześnie upoważnia kierownictwo kopalń i zakładów do ich prowadzenia. W wyniku prowadzonych negocjacji od sierpnia 2003 roku podpisano 637 ugód z wierzycielami na łączną kwotę 189,4 mln zł, w tym 183,8 mln zł zobowiązań głównych. W ramach zawartych ugód wierzyciele wyrazili zgodę na umorzenie 21,3 mln zł zobowiązań głównych oraz odsetek za nieterminowe regulowanie zobowiązań. Warunkiem uzyskania tych umorzeń jest terminowa realizacja płatności wynikających z tych ugód. Zgodnie z zapisami określonymi w ugodach, w 2004 roku uregulowano zobowiązania cywilnoprawne na łączną kwotę 71,8 mln zł, a umorzenia z tego tytułu wyniosły 15,5 mln zł, w tym 10,3 mln z tytuły zobowiązań głównych. Szczegółowe dane dotyczące regulowania zobowiązań cywilnoprawnych objętych ugodami przedstawiono w tablicy. 113

114 Tablica 40. Realizacja umów oddłużeniowych dotyczących zobowiązań cywilnoprawnych z tytułu dostaw i usług wg stanu na 31 grudnia 2004 r. (tys.zł) Ilość zawartych ugód ogółem W tym ilość zawartych nowych ugód od 1.01.do r. Wielkość zobowiązań objętych ugodami ogółem W tym wielkość zobowiązań objętych ugodami zawartymi w 2004 roku Wysokość należnych płatności od początku roku Suma dokonanych wpłat od początku roku Wysokość zobowiązań objętych ugodami, pozostałych do spłaty w kolejnych ratach Wysokość zobowiązań umorzonych do końca grudnia 2004 r a * * , , , , , , b , , , , , ,8 c 5 595, ,4 0,0 0,0 0, ,4 * W 2003 r. z podpisanych ugód spłacono ,3 tys. zł oraz umorzono 7.998,6 tys. zł. a) kwota ogółem b) zobowiązanie główne c) odsetki Biuro Produkcji 4.3 Inne działania w zakresie restrukturyzacji Redukcja zdolności produkcyjnych Program Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego w latach oraz strategia na lata zakładał obniżenie zdolności produkcyjnej Kompanii Węglowej S.A. w 2004 roku o 3,2 mln ton, w tym: 1,20 mln ton w wyniku całkowitej likwidacji ZG Bytom II, 1,65 mln ton w wyniku przekazania KWK Janina do nowo utworzonego podmiotu, 0,10 mln ton w wyniku częściowej likwidacji kopalń (połączenie kopalń Rydułtowy i Anna ). Realizacja działań zmierzających do zmniejszenia zdolności produkcyjnej przebiegała w 2004 roku następująco: 1. Na podstawie uchwały Zarządu Kompanii Węglowej S.A. nr 18/2004 z dnia r., z dniem 1 lutego 2004 r. rozpoczęto proces likwidacji ZG Bytom II. 31 lipca 2004 r. zakończono wydobycie w tym zakładzie, a pozostałą do wykorzystania część złoża, o zasobach operatywnych 4,6 mln ton, przejął Zakład Górniczy Piekary. Z dniem r. ZG Bytom II został zbyty do Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A., która będzie prowadziła dalszą likwidację. 2. Połączenie kopalń Rydułtowy i Anna nastąpiło z dniem 1 marca 2004 r. Umożliwi ono powstałej w wyniku połączenia kopalni Rydułtowy-Anna uzyskiwanie dodatniego wyniku finansowego przy zmniejszonej produkcji, poprzez wyłączenie zbędnych ogniw produkcyjnych, racjonalizację zatrudnienia, uproszczenie modelu zintegrowanej kopalni (w tym m.in. likwidację dwóch szybów) oraz lepsze dostosowanie poziomu i asortymentu produkcji do potrzeb rynku. 114

115 Po wykonaniu połączenia wyrobiskami obu kopalń nastąpi poprawa parametrów sieci wentylacyjnej oraz ulegną skróceniu drogi transportu załogi, materiałów i urobku, co wpłynie na zwiększenie efektywnego czasu pracy i obniżenie kosztów produkcji. Ponadto, w wyniku likwidacji filara granicznego oraz filarów ochronnych zbędnych szybów, zwiększą się zasoby operatywne kopalni. 3. Z dniem 1 kwietnia 2004 r. rozpoczął samodzielną działalność Zakład Górniczo- Energetyczny Janina Sp. z o. o., do którego Kompania Węglowa S.A. wniosła wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa KWK Janina. Pozostałymi udziałowcami nowo utworzonej spółki są: Południowy Koncern Energetyczny S.A. oraz Zakład Górniczo- Energetyczny Sobieski-Jaworzno III Sp. z o.o. Uzyskany w wyniku tych działań ubytek zdolności produkcyjnej w 2004 roku wyniósł 2,95 mln ton. Ponadto zmniejszyła się o 0,25 mln ton zdolność czynnego frontu eksploatacyjnego, co łącznie spowodowało zmniejszenie zdolności produkcyjnej Kompanii Węglowej S.A. o 3,2 mln ton, tj. o wielkość określoną w obowiązującym programie restrukturyzacji. W 2004 roku realizowane były również działania, których efekty w postaci zmniejszenia zdolności produkcyjnych wystąpią w okresie późniejszym. Do działań tych należy zaliczyć: kontynuowanie procesu likwidacji Ruchu II KWK Piast, na którym wygaszenie wydobycia nastąpi do 30 kwietnia 2005 r., przygotowanie procesów łączenia zakładów górniczych Bytom III i Centrum oraz kopalń Brzeszcze i Silesia (połączenie nastąpiło z dniem 1 stycznia 2005 r.) prowadzenie prac analitycznych związanych z koncepcją połączenia kopalń Makoszowy i Sośnica. Biuro Nadzoru Właścicielzkiego i Inweztycji Kapitałowych Inkorporacja spółek węglowych Postanowieniem z dnia 29 października 2004 r. Sąd Rejonowy w Katowicach, Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego wpisał do Rejestru Przedsiębiorców połączenie w trybie art pkt.1 Kodeksu spółek handlowych, Kompanii Węglowej S.A. z Bytomską Spółką Węglową S.A., Gliwicką Spółką Węglową S.A., Nadwiślańską Spółką Węglową S.A., Rudzką Spółką Węglową S.A. i Rybnicką Spółką Węglową S.A. Połączenie to zostało dokonane na podstawie Uchwały nr 2 Walnego Zgromadzenia Kompanii Węglowej S.A. z dnia 1 października 2004 r. (Rep. A Nr 9807/2004), poprzez przeniesienie całego majątku Bytomskiej Spółki Węglowej S.A. (Spółka Przejmowana), Gliwickiej Spółki Węglowej S.A. (Spółka Przejmowana), Nadwiślańskiej Spółki Węglowej S.A. (Spółka Przejmowana), Rudzkiej Spółki Węglowej S.A. (Spółka Przejmowana) i Rybnickiej Spółki Węglowej S.A. (Spółka Przejmowana) o łącznej wartości godziwej wynoszącej ,00 zł, na Kompanię Węglową S.A. (Spółka Przejmująca) w zamian za akcje, które Kompania Węglowa S.A. wydała akcjonariuszowi Spółek Przejmowanych, tj. Skarbowi Państwa. Spółki Przejmowane w wyniku połączenia zostały rozwiązane bez przeprowadzenia postępowań likwidacyjnych i w dniu wykreślenia z rejestru sądowego przestały istnieć. W wyniku połączenia kapitał zakładowy Kompanii Węglowej S.A. został podwyższony z kwoty ,00 zł o kwotę ,00 zł do łącznej kwoty ,00 zł, w drodze emisji akcji zwykłych imiennych serii E o wartości nominalnej 1 000,00 zł każda. Biuro Produkcji 115

116 5. INFORMACJE DODATKOWE 5.1 Wdrażanie zasad rynkowego zakupu energii elektrycznej W 2004 r. 10 kopalń Kompanii Węglowej S.A. kupowało energię elektryczną na zasadach rynkowych (do lipca 6 kopalń, od lipca 10 kopalń), w oparciu o umowy zawarte z Południowym Koncernem Energetycznym S.A. i Elektrownią Połaniec S.A. 11 kopalń kupowało energię elektryczną w oparciu o wynegocjowaną w czerwcu z GZE S.A. umowę z opustami cenowymi (zakup pseudorynkowy) po cenach niższych niż zatwierdzone przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Łączne efekty obniżenia kosztów zakupu energii elektrycznej w 2004 r. (odniesione do cen taryfowych) wynoszą: 4,5 mln zł dla umowy zawartej z PKE S.A. i Elektrownią Połaniec S.A. (3 % oszczędności), 280 tys.zł dla umowy zawartej z GZE S.A. (0,2 % oszczędności). Po podpisaniu stosownych umów w III kwartale 2004 r. rozpoczęto w 10. kopalniach modernizację układów pomiarowych energii elektrycznej, w celu ich dostosowania do wymagań rynku energii. Zadanie to zostanie zakończone w pierwszym półroczu 2005 r., dzięki czemu kopalnie te uzyskają swobodę wyboru dostawcy energii elektrycznej. Wdrażanie systemu rynkowego zakupu energii elektrycznej będzie następować w 2005 r. sukcesywnie. Od 1 kwietnia 2005 r. na rynek energii wprowadzone zostaną kopalnie: Jankowice, Makoszowy, Marcel - część Marklowice, ZG Piekary. W maju rynkowy zakup energii elektrycznej rozpoczną kopalnie: Chwałowice, Sośnica, Rydułtowy-Anna Ruch II, a w czerwcu Szczygłowice. W pozostałych kopalniach rynkowy zakup energii elektrycznej zostanie wdrożony w październiku 2005 r Prowadzenie działalności, która zgodnie z Prawem energetycznym wymaga posiadania koncesji W 2004 r. prowadzono na podstawie uzyskanych w 2003 r. koncesji działalność w zakresie wytwarzania, przesyłania i obrotu energii elektrycznej oraz wytwarzania, przesyłania i obrotu energii cieplnej. Opracowano i wprowadzono do rozliczeń z odbiorcami energii elektrycznej jednolitą Taryfę dla energii elektrycznej zatwierdzoną przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Zmiana Prawa energetycznego Wprowadzona z dniem 1 stycznia 2005 r. zmiana Prawa energetycznego nakładająca na wytwórców energii elektrycznej (w tym dostawców do Kompanii Węglowej S.A.) obowiązek sprzedaży energii elektrycznej produkowanej w skojarzeniu z ciepłem i pochodzącej ze źródeł odnawialnych, spowodowała około 3,5 % wzrost cen energii. 116

117 Biuro Rachunkowości 5.2 Wskaźniki finansowe oraz dodatkowe wyjaśnienia do kwot wykazanych w sprawozdaniu finansowym Wskaźniki finansowe Lp. Rodzaj wzkaźnika i zpozób wyliczeń roku bieżącego roku poprzedniego Wzkaźnik zyzkowności zprzedaży 0 Zysk netto x x x 100 5,07-9, ,47 Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów Wzkaźnik płynności zzybki 0 Inwestycje krótkoterminowe x x x ,97 14,26 + 7,71 Zobowiązania krótkoterminowe Wzkaźnik obrotu należnościami w dniach 0 Liczba dni w okresie (365) ,84 80, ,73 Wskaźnik obrotu należnościami w razach 11,46 4,53 4 Wzkaźnik obrotu zobowiązaniami w dniach 0 0 Liczba dni w okresie (365) ,43 48, ,97 Wskaźnik obrotu zobowiązań w razach 9,75 7,54 5 Wzkaźnik obrotu zapazami w dniach 0 0 Liczba dni w okresie (365) ,91 32,70 + 7,79 Wskaźnik obrotu zapasami materiałów w razach 14,65 11,16 6 Wzkaźnik obrotu zapazami w dniach 0 0 Liczba dni w okresie (365) ,06 16,56 + 6,50 Wskaźnik obrotu w razach 36,25 22,03 7 Wzkaźnik pokrycia odzetek zyzkiem w razach 8 Wzkaźnik obciążenia majątku zobowiązaniami Zysk netto + odsetki ,22-9, ,72 Odsetki Zobowiązania ogółem x x x ,88 96,07 + 8,19 Majątek ogółem Wzkaźnik pokrycia majątku kapitałami właznymi Kapitały własne x x x ,12 3,93 + 8,19 Aktywa ogółem Zdolność generowania śr. pien. dz. operacyjnej (ZGŚP) Nadwyżka śr. pien. dz. op. x 100 x x 91,55-6, ,87 Nadwyżka jw. + wpływy z dz. inwest. + wpływy z dz. fin. 11 Relacja zyzku netto do nadw. śr. pien. z dz. operac. (RZNŚP) Zysk netto x 100 x x 70, ,07 nadwyżka śr. pien. w dział. operacyjnej 12 Efektywność pieniężna obrotów dz. operacyjnej (EPO) 13 Pieniężna wydajność aktywów Rok bieżący Kwoty Rok poprzedni Wzkaźniki Zmiana wzkaźnika + poprawa - pogorzzenie Nadwyżka śr. pien. dz. operacyjnej x 100 x x 7,23-1,61 + 8,84 Przychody ze sprzedaży Nadwyżka śr. pien. dz. operacyjnej x 100 x x 5,93-1,03 + 6,96 Aktywa ogółem Biuro Produkcji Wskaźniki niefinansowe (techniczno-produkcyjne) Wydobycie węgla w Kompanii Węglowej S.A. w 2004 roku było niższe niż 2003 roku. Dotyczy to zarówno wydobycia ogółem jak i wydobycia dobowego. Wydobycie ogółem było niższe o 2,448 mln ton, a dobowe o t/d. Pomimo spadku wielkości wydobycia większość wskaźników techniczno-produkcyjnych dotyczących procesu wydobywczego uległa poprawie. W 2004 roku lepiej niż 2003 roku kształtował się stosunek wydobycia netto do brutto - wskaźnik zanieczyszczenia urobku obniżył się z 24,7 % do 23,9 %. 117

118 W wyniku prowadzonych działań umożliwiających przemodelowanie frontu wzrosło wydobycie węgla koksowego, a jego udział w wydobyciu ogółem zwiększył się z 6,9 % w 2003 roku do 8,3 % w roku Korzystniej niż w 2003 roku kształtowały się parametry opisujące rozkład wydobycia. Zmalał udział produkcji z najbardziej zagrożonych pokładów. Wydobycie z pokładów III stopnia zagrożenia tąpaniami zmalało o 5,3 punktu procentowego, z pokładów IV kategorii zagrożenia metanowego spadło o 2,1 punktu procentowego, a z pokładów IV i V grupy skłonności do samozapalenia zmniejszyło się o 3,0 punkty procentowe. Udział wydobycia z podsadzką hydrauliczną zwiększył się o 0,6 punktu procentowego. Niewielkiej poprawie uległy wszystkie parametry opisujące jakość węgla produkowanego. Wartość opałowa wzrosła o 255 kj/kg, zawartość popiołu zmalała o 0,09 punktu procentowego, a zawartość siarki o 0,01 punktu procentowego Systematycznie prowadzone w kopalniach KW S.A działania ukierunkowane na koncentrację wydobycia i uproszczenie modelu przestrzennego znalazły odzwierciedlenie w optymalizacji wydobycia. W stosunku do roku 2003 wzrosło o 255 t/d średnie wydobycie z jednej ściany, o 9 ścian zmalała średnia liczba ścian czynnych, a o m zmniejszyła się średnia długość frontu ścianowego czynnego. Na niezmienionym poziomie 3,28 utrzymała się zmianowość ścian z produkcją. Wskaźniki charakteryzujące odtworzenie frontu górniczego są zbliżone do uzyskanych w 2003 roku, natomiast zwiększył się z 12,9 % do 14,0 % udział firm obcych w ogólnej ilości robót przygotowawczych wykonanych w 2004 roku. Prezentowana powyżej poprawa większości wskaźników techniczno-produkcyjnych znajduje odbicie we wzroście wskaźników wydajnościowych. Wydajność ogólna wzrosła o 3,4 %, a wydajność dołowa zwiększyła się o 2,8 %. Porównanie wykonania wskaźników techniczno-produkcyjnych w 2004 roku na tle wykonania roku 2003 przedstawiono w poniższej tablicy. 118

119 Tablica 41. Wykonanie podstawowych wskaźników techniczno-produkcyjnych w 2004 roku J.m. Wykon r. II-XII Wykon r. Różnica 4-3 % 4/ Wydobycie węgla brutto ton ,6 Zanieczyszczenia % 24,7 23,9-0,8 96,7 Produkcja węgla netto Parametry jakościowe węglawydobycie t/d ,4 ton ,7 - węgiel energetyczny ton ,1 - węgiel koksowy ton ,6 - udział w wydob. ogół. % 6,90 8,34 1,44 120,9 - kaloryczność kj/kg ,1 - zawartość popiołu % 17,38 17,28-0,09 99,5 - zawartość siarki % 0,79 0,78-0,01 98,2 Średnie dzienne wydobycie z 1 ściany t/d , ,3 Średnia liczba ścian czynnych szt. 84,9 76,5-8,4 90,1 Średnia dz. długość frontu ścian. czynnego m ,3 Zmianowość ścian z produkcją szt. 3,28 3,28 0,0 99,9 Wyd. z zawałem Wyzzczególnienie 1 - ogółem, w tym: Wyd. z podsadzką hydrauliczną Wyd. z pokł. tąpiących (III st.) Wyd. z pokł. metanowych (IV kat.) Wyd. z pokł. skłonnych do samozap. (IV i V gr) Roboty przygotowawcze Wydajność ton ,1 % 99,0 98,4-0,6 99,4 ton ,0 % 1,00 1,59 0,59 158,6 ton ,4 % 21,0 15,7-5,3 74,9 ton ,6 % 19,3 17,3-2,1 89,4 ton ,9 % 40,9 37,9-3,0 92,6 - ogółem, w tym: mb ,1 - firmy obce mb ,7 - udział firm obcych % 12,87 14,01 1,14 108,9 wsk. natęż robót przygot. m/1000t 4,21 4,22 0,01 100,2 - ogólna w węglu handlowym kg/pdn ,4 - dołowa w urobku węglowym kg/rdn ,8 - na 1 zatrudn. w kop. zasadniczej t/zatr. 629,9 721,5 91,6 114,5 119

120 Biuro Marketingu 6. INNE WAŻNE ZDARZENIA MAJĄCE ISTOTNY WPŁYW NA DZIAŁALNOŚĆ SPÓŁKI 6.1 Obszar marketingu Strategia Sprzedaży w 2005 roku Strategia Sprzedaży przyjęta w 2004 roku i konsekwentnie realizowana przez Zarząd Kompanii Węglowej S.A. przyniosła zakładane efekty. W związku z powyższym w 2005 roku zamierza się kontynuować w dalszym ciągu założenia zawarte w Strategii Sprzedaży z niewielkimi korektami. Sprzedaż krajowa Maksymalizacja umów bezpośrednich z odbiorcami krajowymi: Energetyka zawodowa, Koksownictwo, Duże przedsiębiorstwa przemysłowe (cukrownie, przemysł chemiczny, cementownie), Ciepłownie przemysłowe i komunalne, Inne drobne zakłady przemysłowe. Doprowadzić do podpisywania umów wieloletnich z jak największą ilością odbiorców, Optymalizacja sprzedaży sortymentów grubych i średnich poprzez zbudowaną sieć Autoryzowanych Sprzedawców. Promować sprzedaż węgla Retopal przeznaczonego do ekologicznych kotłów węglowych Sprzedaż eksportowa Realizacja sprzedaży eksportowej głównie za pośrednictwem Węglokoks S.A., Zakłada się możliwość sprzedaży przez KW S.A. do bezpośrednich odbiorców zagranicznych Polityka cenowa Polityka cenowa, której założenia wdrażano w 2004 roku, w dalszym ciągu ma służyć realizacji Strategii Sprzedaży i będzie kontynuowana w 2005 roku. W zakresie sortymentów grubych i średnich zostanie utrzymane zróżnicowanie cen pomiędzy Autoryzowanymi Sprzedawcami Kompanii Węglowej S.A. i pozostałymi odbiorcami nie posiadającymi umów (spot), Ze względu na sezonowość sprzedaży węgla opałowego opracowana została ścieżka cenowa dla sortymentów grubych i średnich na poszczególne miesiące 2005 roku, W zakresie miałów energetycznych zostanie utrzymane zróżnicowanie cen dla odbiorców bezpośrednich posiadających podpisane umowy (energetyka zawodowa, cukrownie, przemysł chemiczny) i dla odbiorców dokonujących zakupów spotowych (pośredników), Dla węgla koksowego typu 34 zostanie utrzymane zróżnicowanie cen pomiędzy dostawami bezpośrednimi do koksowni, a pozostałymi odbiorcami tego węgla. Polityka cenowa prowadzona w 2005 roku na powyższych zasadach ma służyć realizacji założeń strategii i umożliwić maksymalizację sprzedaży prowadzonej samodzielnie przez Kompanię Węglową. Zawarcie umów z bezpośrednimi użytkownikami węgla jest podstawą strategii marketingowej na najbliższe lata. Szczególny nacisk położony jest na zawieranie umów wieloletnich i to nie tylko ze strategicznymi odbiorcami jak: elektrociepłownie, elektrownie i duże zakłady chemiczne. 120

121 Dokładane są starania, aby umowy wieloletnie były podpisywane również z małymi ciepłowniami, jak i małymi zakładami przemysłowymi zużywającymi kilkanaście tysięcy ton węgla na rok. Biuro Produkcji 6.2 Obszar produkcji W kopalniach KW S.A. występowały zdarzenia związane z zagrożeniami naturalnymi, które spowodowały obniżenie zdolności wydobywczej średnio o 4,8 tys.t/d, tj. o 2,2 % w stosunku do określonej w PTE. W KWK Halemba w dniu r. w rejonie ściany 5 w pokładzie 415/F wystąpiło tąpniecie o energii 3x10 7 J, którego skutki uniemożliwiły dalsze prowadzenie eksploatacji. Decyzją OUG ściana została zatrzymana do czasu usunięcia skutków tąpnięcia i uzyskania pozytywnej opinii Komisji ds. Tąpań dotyczącej technologii dalszego prowadzenia ściany. W dniu r. ściana wznowiła wydobycie z postępem ograniczonym do 2,0 m/dobę. W dniu r. wystąpiło kolejne tąpnięcie w ścianie, po którym została ona ponownie zatrzymana do r. Po jej uruchomieniu dochodziło często do utraty podporności uszkodzonej w wyniku zaistniałych tąpnięć obudowy zmechanizowanej, pomimo prowadzonej na bieżąco regeneracji uszkodzonych elementów, w następstwie czego dochodziło do rozwarstwiania stropu i obwałów. W KWK Centrum w dniu r. na skutek samozapalenia węgla powstał pożar w zrobach ściany 14 w pokł. 510, w wyniku czego ściana została wyłączona z ruchu, a następnie otamowana. Pomimo prowadzenia inertyzacji zrobów azotem i stosowania wzmożonej profilaktyki pożarowej w zagrożonym rejonie, do końca 2004 roku nie odzyskano ściany do eksploatacji. W KWK: Pokój, Rydułtowy-Anna, Silesia i Polska-Wirek wystąpiły utrudnienia spowodowane niekorzystnymi warunkami geologiczno-górniczymi. Były one związane z występującymi w eksploatowanych pokładach zaburzeniami tektonicznymi i sedymentacyjnymi (uskoki, sfałdowania, ścienienia i zaniki pokładu). Zaburzenia te wpływały niekorzystnie na warunki stropowe w ścianach, powodując konieczność wykonywania dodatkowych prac zabezpieczających (klejenie i kotwienie stropu i ociosu) oraz stosowania specjalnych technologii urabiania i obudowy. Ponadto występujące w takich sytuacjach trudności z utrzymaniem prostolinijności ścian oraz konieczność urabiania twardych skał stropowych i spągowych wpływały niekorzystnie na pracę urządzeń zainstalowanych w ścianach, powodując wzrost awaryjności. Ponadto KWK Sośnica nie uzyskała w zakładanym terminie (wrzesień 2004) normalnej zdolności produkcyjnej po zaistniałym w listopadzie 2003 r. pożarze podziemnym, w wyniku którego został całkowicie wyłączony z eksploatacji pokład 405/2. Wystąpiło dwumiesięczne opóźnienie w stosunku do harmonogramu, spowodowane zwiększonym zakresem robót przygotowawczych odtworzeniowych, z uwagi na konieczność dostosowania projektów rozcinki pokładów do odmiennych niż przewidywano warunków tektonicznych. 6.3 Obszar zabezpieczenia produkcji Biuro Logiztyki Materiałowej W podpisanych umowach na dostawy i usługi Kompania Węglowa S.A. wprowadziła zapisy dotyczące braku indeksacji cen w okresie trwania umowy. Niespotykane dotychczas kilkudziesięcioprocentowe podwyżki cen wyrobów hutniczych w pierwszym kwartale 2004 roku spowodowały masowe wystąpienia dostawców z wnioskami o renegocjacje warunków umów z powodu zaistnienia nadzwyczajnej zmiany stosunków w rozumieniu art k.c., co powoduje w przypadku dostaw rażącą stratę jednej ze stron. 121

122 W wyniku zaistniałej wyjątkowej sytuacji celem zabezpieczenia procesu produkcji Kopalń i Zakładów Zarząd KW S.A. powołując się na artykuł Kodeksu Cywilnego oraz fakt iż wyczerpana została dyspozycja art. 76 ust. 1 Ustawy o Zamówieniach Publicznych gdyż okoliczności powodujące konieczność zmian nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umów, Uchwałą Zarządu KW S.A. Nr 554/2004 z dnia 16 marca powołał Zespoły do negocjacji warunków dostaw materiałów w celu zabezpieczenia procesu produkcyjnego. W pierwszej kolejności rozpoczęto negocjacje w zakresie dostaw materiałów wsadowych do drążeń wyrobisk korytarzowych (obudowa chodnikowa, rozpory górnicze, strzemiona, siatki okładzinowe). Dostawcy zostali zobowiązani do przedłożenia kalkulacji cen wyrobów z dnia prowadzenia postępowań przetargowych oraz kalkulacji bieżących potwierdzonych cennikami, fakturami zakupu materiałów hutniczych. Równolegle przygotowano i przeprowadzono celem rynkowej weryfikacji przeprowadzonych negocjacji nowe postępowania przetargowe na dostawy materiałów o największych wartościach planowanych dostaw w trybie Ustawy Prawo zamówień publicznych. W miesiącu kwietniu 2004 r. w związku z ograniczeniem dostaw materiałów (w niektórych asortymentach ich całkowitym wstrzymaniem) przez firmę CZW Węglozbyt S.A. podjęto przewidziane prawem działania tj. wezwano firmę do realizacji dostaw oraz do przedstawienia przyczyn braku należytego wykonania postanowień umownych. Podobna sytuacja wystąpiła w przypadku Nadwiślańskiego Węgla S.A. Wyżej wymienione firmy nie były producentami oferowanych w wygranych przetargach materiałów, lecz od kilku lat w związku z brakiem płynności sektora stały się podstawowym pośrednikiem dostaw materiałów maszyn i urządzeń oraz usług realizując dostawy i usługi w trybie artykułu 498 k.c. Wobec braku realizacji dostaw po wyczerpaniu przewidzianych prawem środków Kompania Węglowa S.A. odstąpiła od umów zawartych w procedurze Ustawy o Zamówieniach Publicznych w trybie art. 491 k.c. W zakresach tematycznych objętych odstąpieniem przeprowadzono nowe postępowania przetargowe. 6.4 Obszar zamówień publicznych Biuro Zamówień Publicznych i Przetargów Łącznie w okresie 2004 roku przeprowadzono zgodnie z Ustawą Prawo zamówień publicznych 331 postępowań z czego: 209 w trybie przetargu nieograniczonego, 118 w trybie zamówienia z wolnej ręki, 4 w trybie negocjacji z ogłoszeniem. Do końca 2004 roku rozstrzygnięto 203 postępowania i zawarto stosowne umowy z Wykonawcami, natomiast 45 postępowań unieważniono zgodnie z przepisami Ustawy. Pozostałe postępowania zostaną rozstrzygnięte do końca II kwartału 2005 roku. W omawianym okresie czasu przeprowadzono 559 postępowań prowadzonych zgodnie z Regulaminem postępowania przetargowego na dostawy, usługi i roboty budowlane w Kompanii Węglowej S.A. w Katowicach, nie objęte Ustawą Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 roku zatwierdzonego Uchwałą Zarządu KW S.A. Nr 1025/2004 z dnia 25 maja 2004 roku. W 2004 roku Kompania Węglowa S.A. zawarła umów będących wynikiem prowadzonych procedur przetargowych, z czego na poszczególne tryby przypadło: 122

123 Tablica 42. Liczba umów będących wynikiem prowadzonych procedur przetargowych w KW S.A. w 2004 roku Wyszczególnienie Liczba umów 1 2 Umowy zawarte po przetargach publicznych 412 Umowy zawarte po przetargach nie publicznych Umowy po negocjacjach Umowy po rokowaniach (konkurs ofert) Razem W prowadzonych w 2004 roku procedurach o udzielenie zamówienia publicznego złożono 33 odwołania do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych od decyzji Kompanii Węglowej S.A. Przed Zespołem Arbitrów zostały zakończone 32 postępowania, z czego: 21 oddalono na korzyść KW S.A., 6 uwzględniono odwołanie, 5 odrzucono ze względów formalnych. Tylko w jednym przypadku niekorzystny dla KW S.A. wyrok Zespołu Arbitrów zaskutkował koniecznością wyboru oferty droższej o PLN. Zgodnie z zatwierdzoną przez Zarząd KW S.A. Strategią Uchwałą nr 1916/2004 i zaakceptowaną przez Radę Nadzorczą protokołem Nr III/VI z r. a dotyczącą zabezpieczenia produkcji w zakresie dostaw części zamiennych oraz świadczenie usług remontowych i serwisowych dla podstawowej grupy maszyn i urządzeń eksploatowanych w Kopalniach, Biuro Zamówień Publicznych przeprowadziło stosowne procedury mające na celu zwarcie umów z Wykonawcami. Podstawową procedurą w powyższym zakresie było udzielenie zamówień publicznych w trybie z wolnej ręki za uprzednią zgodą Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Biuro Zamówień Publicznych i Przetargów KW S.A., na podstawie określonych przez Kopalnie potrzeb, przygotowało 96 wniosków do Prezesa UZP i w trybie administracyjnym Kompania Węglowa S.A. otrzymała pozytywne decyzje na wszystkie wnioski. Postępowania o zamówienie publiczne w trybie wolnej ręki okazały się korzystne dla KW S.A. z następujących powodów: Uzyskano opusty do cen ofertowych do 60 % (w procedurze przetargu nieograniczonego lub innej z mocy prawa nie ma możliwości negocjacji ceny). W relacji cen do cen roku 2004 uzyskano w większości przypadków obniżkę lub stagnację, za wyjątkiem cen wyrobów mało przetworzonych, w których wzrost cen powodowany był znaczącym wzrostem cen stali w roku 2004 (od 70 % do ponad 100 % dla stali gatunkowych) i dodatkowo przy 4,5 % rocznej inflacji. Podpisane umowy na okres 3 lat mają ustawowo ograniczony zakres ewentualnych podwyżek cen dla wykonawcy wyłącznie o stopień inflacji (jest zapisany w umowie), co w aspekcie planowanego wskaźnika na najbliższe lata (inflacja roczna do 2 %), nie pozwala Wykonawcom na dowolne i niczym nieuzasadnione wzrosty cen. Uzyskano jednakowe ceny dla tych samych dostaw i usług na całym obszarze KW S.A. na warunkach loco magazyn Kopalni. 123

124 Portfelowy charakter przedmiotowych umów pozwala Centrali KW S.A. nawet na zaniechanie jej realizacji bez żadnych konsekwencji finansowych i prawnych, w przypadku braku potrzeb realizacji. Wyszczególnione ceny w przedmiotowych umowach są cenami maksymalnymi i przedstawiciele Kopalń mają możliwość ich negocjacji w dół, (co zgodnie z zapisami nie jest zmianą umowy wymagającą stosownych pełnomocnictw) a w szczególności dotyczy to cen usług remontowych, gdy zakres remontu wynika ze stopnia zużycia (czasu eksploatacji itd.) i nie można tego zakresu jednoznacznie określić dla danego wyrobu we wszystkich Kopalniach. Dostęp służb technicznych Kopalń do oryginalnych części zamiennych i usług remontowo serwisowych producenta lub autoryzowanego przedstawiciela dla poszczególnych maszyn lub urządzeń jest gwarantem bezpiecznej i długotrwałej eksploatacji zgodnie z obowiązującym stanem prawnym. Biuro Gozpodarki złożem i Ekologii 6.5 Obszar ochrona środowiska Przyjęty Program ochrony środowiska dla kopalń i zakładów wchodzących w skład Kompanii Węglowej S.A. na lata zakłada wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego opartego o serię norm ISO W chwili obecnej w ramach kopalń i zakładów Kompanii Węglowej S.A. wdrożony został System Zarządzania Jakością w oparciu o normę PN-EN ISO 9001;2001, który stał się podstawą budowy spójnego systemu zarządzania ISO 9001;2001 z innymi podsystemami zarządzania jakością (zarządzania środowiskiem). Aktualnie po wprowadzeniu systemu zapewnienia jakości wg normy ISO 9001;2001, Kompania Węglowa dostosowuje procedury systemowe do wymagań stawianych przez system zarządzania środowiskowego oparty o serię norm ISO W okresie II kwartału 2005 r. planowane jest przeprowadzenie Audytu zerowego określającego ramy wdrożenia ISO w kopalniach i zakładach Kompanii Węglowej S.A. Wyniki planowanego Audytu zerowego staną się wytyczną do określenia harmonogramu rzeczowo-finansowego wdrożenia ISO ;2004. Według obecnego stanu zaangażowania przewidywany termin wdrożenia oraz certyfikacji systemu zarządzania środowiskowego w kopalniach i zakładach wchodzących w skład Kompanii Węglowej S.A. należy określić jako koniec 2006 r. W ramach planowanego wdrożenia kopalnie i zakłady Kompanii Węglowej S.A. funkcjonować będą w oparciu o jednolity system organizacji zarządzania ochroną środowiska. System ten obejmować będzie: Procedury programowania ochrony środowiska poprzez: określanie celów środowiskowych, wybór priorytetów działania, wybór sposobów osiągania celów, dobór środków realizacyjnych, organizację inwestycji, organizację finansowania, określanie planów wykonywania obowiązków. Procedury monitorowania przebiegu programów i bieżącego korygowania jego realizacji, poprzez funkcjonalne komórki dziedzinowe kopalń i zakładów, 124

125 Procedury monitorowania oddziaływania na środowisko polegające na wykonywaniu pomiarów, gromadzeniu danych i opracowaniu informacji o ilości zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska. Procedury osiąganych efektów, polegające na śledzeniu tempa dochodzenia do ustalonych wymogów i proponowaniu korekt realizacji programu. Procedury monitorowania kosztów związanych z ochroną środowiska. Wdrożenie systemu organizacji zarządzania ochroną środowiska pozwoli na osiągniecie większej wrażliwości zarządzania na zewnętrzne jak i wewnętrzne uwarunkowania określone jako stany niezgodności dla dziedzinowych komórek organizacyjnych w zakresie im przynależnym. Poniżej przedstawiono schemat wdrażanego systemu zarządzania oparty o wytyczne stawiane przez serię norm ISO Rysunek 1. Schemat wdrażanego systemu Środowiskowego Kompanii Węglowej S.A. Biuro Inweztycji i Gozpodarki Środkami Produkcji 6.6 Obszar inwestycji i gospodarki środkami trwałymi W 2004 roku działalność Biura Inwestycji i Gospodarki Środkami Produkcji skupiała się na: 1. analizie i weryfikacji planów inwestycyjnych kopalń i zakładów na 2004 r., 2. kierunkowaniu i koncentrowaniu nakładów na wieloletnie realizowane inwestycje celem jak najszybszego uzyskiwania wymiernych efektów po ich zakończeniu i uruchomieniu, 3. opiniowaniu projektów kopalń/zakładów w ramach Zespołu ds. Opiniowania Projektów Inwestycyjnych, powołanego Uchwałą Zarządu KW S.A. nr 149/2003 z dnia 2 czerwca 125