Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Transkrypt

1 Nazwa modułu: Religie świata - uwarunkowanie kulturowe Rok akademicki: 2016/2017 Kod: HKL s Punkty ECTS: 3 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Kulturoznawstwo Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 4 Strona www: Osoba odpowiedzialna: prof. dr hab. Pasek Zbigniew (pasek@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: prof. dr hab. Pasek Zbigniew (pasek@agh.edu.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Uczestnicy kursu zdobędą wiedzę o zróżnicowaniu religijnym współczesnego świata, poznają zasady wiary najważniejszych religii świata i współczesnych ruchów religijnych. KL1A_W24 Egzamin M_W002 Uczestnicy kursu nabywają wiedzę o tak ważnym komponencie kultury jakim jest religia. Poznają historię i dziedziny religioznawstwa jako tej dziedziny współczesnej humanistyki, która zajmuje się wszechstronnym opisem życia religijnego. KL1A_W01, KL1A_W03, KL1A_W04 Egzamin Umiejętności M_U001 Uczestnicy kursu nabywają umiejętności odróżniania przekonań religijnych różnych religii. Potrafią rozpoznawać ich symbolikę religijną. Uczą się odpowiednich zachowań w różnych kontekstach kulturowych. KL1A_U20, KL1A_U21 Egzamin Kompetencje społeczne 1 / 6

2 M_K001 Kurs jako całość wyrabia postawy tolerancyjne poprzez zrozumienie wielości postaw religijnych i różnorodności uwarunkowań kulturowych samego zjawiska religii. KL1A_K08 Aktywność na zajęciach, Egzamin Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne terenowe warsztatowe Inne E-learning Wiedza M_W001 M_W002 Umiejętności M_U001 Uczestnicy kursu zdobędą wiedzę o zróżnicowaniu religijnym współczesnego świata, poznają zasady wiary najważniejszych religii świata i współczesnych ruchów religijnych. Uczestnicy kursu nabywają wiedzę o tak ważnym komponencie kultury jakim jest religia. Poznają historię i dziedziny religioznawstwa jako tej dziedziny współczesnej humanistyki, która zajmuje się wszechstronnym opisem życia religijnego. Uczestnicy kursu nabywają umiejętności odróżniania przekonań religijnych różnych religii. Potrafią rozpoznawać ich symbolikę religijną. Uczą się odpowiednich zachowań w różnych kontekstach kulturowych. Kompetencje społeczne M_K001 Kurs jako całość wyrabia postawy tolerancyjne poprzez zrozumienie wielości postaw religijnych i różnorodności uwarunkowań kulturowych samego zjawiska religii. Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład 2 / 6

3 1. Wiedza o religiach religioznawstwo Zapomniana tradycja Rzeczpospolitej wielu religii. Wiedza o innych a tolerancja religijna. Szkoły religioznawstwa XX wieku. Klasycy religioznawa: R.Otto, W.James, M.Eliade, N.C.Smith i in. Poszukiwanie własnej metody badawczej religioznawstwa 2. Wokół terminologii: religia, religijność, sacrum, numinosum, duchowość; Dziedziny refleksji naukowej o religiach: historia religii, fenomenologia religii, socjologia religii, psychologia religii, geografia religii, politologia religii. Nauki pomocnicze i nowe nurty: religioznawstwa: archeoastronomia, neurobiologia, kognitywistyka 3. Geneza wierzeń religijnych; szamanizm i religie ludów niepiśmiennych i ich związek z kultura paleolitu i neolitu 4. Hinduizm. Święte księgi hinduizmu wedy, Upaniszady; panteon i atrybuty bogów, reinkarnacja i prawo karmiczne; nurty hinduizmu: wisznuizm i sziwaizm, sakralizacja systemu społecznego dawnych Indii, rytuały hinduizmu, neohinduizm w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej 5. Buddyzm. Założyciel buddyzmu, święte księgi, Cztery szlachetne prawdy ; Ośmioraka ścieżka ; buddyjska interpretacja prawa karmicznego i koncepcje reinkarnacyjne; bodhisattwa; Sangha i Dharma; monastycyzm buddyjski; siunjata; nurty buddyzmu: hinajana, mahajana, buddyzm tybetański (lamaizm); buddyzm chiński i buddyzm zen. Buddyzm w kulturze zachodniej kulturowe przyczyny rozwoju i atrakcyjności; buddyjskie idee poza buddyzmem (poza kontekstem religijnym) 6. Konfucjanizm i taoizm. Konfucjusz jego poglądy pisma i poglądy; konfucjanizm jako religia etyki społecznej odpowiedzialności, jako religia cesarskich Chin i systemu władzy; Lao-tsy twórca taoizmu; Daodejing; kluczowe terminy: tao, wu-wei; kosmologia oraz in i jang; taoizm magiczny i filozoficzny, taoizm na zachodzie recepcja w kulturze popularnej 7. Judaizm. Kształtowanie się historyczne ksiąg świętych judaizmu, Tora, Stary Testament, Talmud; Zasady wiary i praktyka religijna; Synagoga symbolika; Nurty judaizmu. Żydowska koncepcja czasu i jej konsekwencje kulturowe; Gnoza i jej współczesne nurty wpływ na zachodnią ezoteryke 8. Islam. Postać założyciela; Koran, pięć filarów islamu; główne nurty islamu: sunna i szyizm; islam współczesny geneza postaw konfrontacyjnych i koegzystencji z Zachodem 9. Geneza i różnicowanie się kulturowe chrześcijaństwa w I tysiącleciu. Główne różnice trzech nurtów chrześcijaństwa: prawosławia, katolicyzmu i protestantyzmu; Kulturowe tło Kościołów Wschodnich (koptyjskiego, czy asyryjskiego nurtu) Prawosławie geneza wschodniego chrześcijaństwa, wpływ kultury bizantyńskiej. Główne różnice chrześcijańskich praktyk religijnych Wschodu i Zachodu; Monastycyzm wschodni; Instytucja autokefalii; Symbolika ikony. 10. Protestantyzm; postać Marcina Lutra; zróżnicowanie nurtów reformacji; luteranizm, Kościoły reformowane, radykalna reformacja i Kościół Anglikański; Omówienie zasad wiary baptyzmu i metodyzmu; anglosaskie i niemieckie ruchy przebudzeniowe; ruch zielonoświątkowy. Wkład protestantyzmu w rozwój kultury zachodniej. 11. Nowe ruchy religijne. Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny, Kościół Zjednoczeniowy; Ruch raeliański; ruchy neopogańskie; Religie w napięciu z współczesnym prawodawstwem Zachodu. Nowe religie jako znak zmiany paradygmatu kulturowego 12. Współczesny ezoteryzm, okultyzm i ruchy satanistyczne; Nowe religie jako ruchy kontestacji. 13. Duchowość; definicje i nakreślenie obszaru badawczego; zjawiska niereligijne w religijnych funkcjach; pogranicza religijności we współczesnej kulturze Zachodu 14. Religie i Kościoły w Polsce współczesnej; likwidacja tradycji wieloreligijnej 3 / 6

4 Rzeczpospolitej; ewolucja obrazu innowiercy w kulturze polskiej 15. Statystyka religii światowych; Problematyka ruchu ekumenicznego i dialogu międzyreligijnego uwarunkowania kulturowe Sposób obliczania oceny końcowej Na ocenę końcową składa się ocena z egzaminu ustnego, który sprawdza wiedzę o zasadach wiary różnych religii, założycielach i świętych księgach, jak i wiedzę o symbolach religijnych i wnętrzach świątyń. Częścią egzaminu jest rozmowa o współczesnych uwarunkowaniach sytuacji religijnej świata. Wymagania wstępne i dodatkowe Nie podano wymagań wstępnych lub dodatkowych. Zalecana literatura i pomoce naukowe Podręczniki: G. van der Leeuw, Fenomenologia religii, Warszawa 1997 (lub) G.Windengren, Fenomenologia religii, Kraków 2008 (lub) M. Eliade, Traktat o historii religii, Warszawa 2000 G.Lanczkowski, Wprowadzenie do religioznawstwa, Warszawa 1986 (lub) J.Waardenburg, Religia i religie. Systematyczne wprowadzenie do religioznawstwa, przeł. A.Bronk, Warszawa 1991 A.Bronk, Nauka wobec religii, Lublin 1996 M.Eliade, I.P.Couliano, Słownik religii, różne wydania lub znacznie obbszerniejszy Encyklopedia religii świata, oprac. F.Lenoir, Y.Tardan-Masquelier, Warszawa 2002, t.1-2. F.Konig, H.Waldenfels (red.), Leksykon religii, Warszawa Literatura uzupełniająca: W.Burkert, Stwarzanie świętości. Ślady biologii we wczesnych wierzeniach religijnych, Kraków 2006 A. Szyjewski, Etnologia religii, Kraków 2001 Th. Luckmann Niewidzialna religia. Problem religii we współczesnym świecie, Kraków 1996 D.M. Wulff, Psychologia religii klasyczna i współczesna, Warszawa 1999 H.Grzymała-Moszczyńska, Religia a kultura. Wybrane zagadnienia psychologii religii, Kraków 2004 R.R.Rappaport, Rytuał i religia w rozwoju ludzkości, Kraków 2007 S.Atran, Ewolucyjny krajobraz religii, Kraków 2013 G.Kapel, Zemsta Boga. Religijna rekonkwista świata, Warszawa 2010 D. Motak, Nowoczesność i fundamentalizm, Kraków 2002 Literatura internetowa: Encyclopedia of Religion and Society Religious Worlds The Internet Sacred Text Archive Believe Religious Information Source Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Zbigniew Pasek Prace pod redakcją: Bogowie, demony, herosi. Leksykon, ZNAK, Kraków 1996, ss. 452, (ponad 1300 haseł). Miejsca Święte. Leksykon, ZNAK, Kraków 1997, ss. 284, (354 hasła). Słownik religii, red. Z.Pasek i E.Przybył-Sadowska, Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2010, s.496. Religia a współczesne stosunki międzynarodowe, red. B.Bednarczyk, Z.Pasek, P.Stawiński, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków 2010, ss. 334 Artykuły: State and Local Government Policies towards New Religious Movements in Poland, , w: Religions Churches and Religiosity in Post-Communist Europe, ed.i.borowik, Kraków 2006, s Charakterystyka Kościołów i związków wyznaniowych zarejestrowanych w Polsce w latach , 4 / 6

5 Nomos. Kwartalnik religioznawczy, 1995, nr 11, s Neopogaństwo w Polsce a duchowość New Age, w: Państwo i Społeczeństwo, 2008, nr 4, s Wykaz Kościołów i związków wyznaniowych zarejestrowanych w Polsce. Stan na dzień 1 XI 1993r., w: Słownik słów kluczowych z religioznawstwa, Polska Akademia Nauk, Kraków 1994 Wiesław Kurpiewski Filozofia pradżniaparamita, Kraków 2010 Wymiary dobra wspólnego w buddyzmie, W: Dobro wspólne / pod red. nauk. Doroty Probuckiej, Kraków : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Wachlarz wartości w tekście Trzeciego Karmapy Rangdziung Dordże, W: Rozumienie wartości w kulturach Wschodu / red. tomu Małgorzata Ruchel/, Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011 Informacje dodatkowe PROBLEMY DO EGZAMINU: 1.Religioznawstwo jako dziedzina wiedzy 2.Dziedziny religioznawstwa, metody badań zjawisk religijnych 3.Definicja religii ewolucja i przegląd stanowisk 4.Co to jest sacrum, 5.Współczesne teorie na temat genezy religii 6.Szamanizm 7.Hinduizm 8.Buddyzm 9.Konfucjanizm 10.Taoizm 11.Shinto 12.Judaizm 13.Gnoza i gnostycyzm w historii religii 14.Islam 15.Prawosławie 16.Kościoły przedchalcedońskie 17.Katolicyzm i starokatolicyzm 18.Protestantyzm 19.Nowe religie Trzeciego Świata (wudu, kimbangizm, pejotyzm) 20.Nowe ruchy religijne i formacja New Age 21.New Age i nowa duchowość 22.Współczesne ruchy ezoteryczne i okultystyczne; satanizm jako system religijny. 23.Religie a współczesne prawodawstwo Zachodu (pola konfliktów). 24.Konflikty polityczne na tle religijnym we współczesnym świecie 25.Napięcia społeczne a religie (problem własności i nierówności społecznych) w kulturze Zachodu 26.Statystyka religii światowych 27.Religie na ziemiach polskich religie w Polsce współczesnej UWAGA: Co należy wiedzieć o poszczególnych wymienionych wyżej religiach: a/ czas powstania danej religii b/ postać założyciela i historyczne uwarunkowania genezy c/ zasady wiary religijne credo d/ główne formy religijności i nabożeństwa c/ świątynia i jej symbolika d/ miejsca kultu religijnego e/ główne nurty i kierunki (dot. hinduizmu, buddyzmu, judaizmu, islamu i chrześcijaństwa) 5 / 6

6 Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Przygotowanie do zajęć Udział w wykładach Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 2 godz 20 godz 21 godz 28 godz 4 godz 75 godz 3 ECTS 6 / 6