Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Biomasa (odpady fermentowalne)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Biomasa (odpady fermentowalne)"

Transkrypt

1 Slajd 1 Lennart Tyrberg, Energy Agency of Southeast Sweden Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Biomasa (odpady fermentowalne) Prepared by: Mgr inż. Andrzej Michalski Verified by: Dr inż. Andrzej Tonderski, POMCERT

2 Slajd 2 1. Proces przemiany skrobi 2. Hydroliza hemicelulozy z biomasy 3. Fermentacja przy użyciu drożdży 4. Przykładowe techniki wstępnej obróbki 5. Surowce 6. Przeszkody dla wzrostu wykorzystania etanolu 7. Doświadczenia krajowe 8. Doświadczenia zagraniczne

3 Slajd 3 Proces przemiany skrobi Konwencjonalna produkcja etanolu z wykorzystaniem enzymów (α-amylazy i glukoamylazy) oraz drożdży. Proces przemiany skrobi przez glukozę do etanolu i dwutlenku węgla. Niedogodności wynikające ze złożoności lignocelulozowych składników ścian komórkowych, które składają się na biomasę. W konwencjonalnej produkcji etanolu, skrobia i cukry są przekształcane w etanol w kilku etapach obejmujących udział szeregu enzymów. Termostabilną α-amylazę stosuje się w obecności wody i ciepła do upłynnienia skrobi, a następnie stosuję się glukoamylazę by zmienić skroploną skrobię w cukry. Następnie dodaje się biokatalizator w postaci drożdży, które przefermentowują cukry do etanolu. Proces ten jest dojrzałą technologią, która odbywa się na skalę przemysłową. Gdy lignoceluloza jest substratem dla produkcji etanolu, mogą wystąpić pewne niedogodności. Wady te związane są ze złożonością lignocelulozowych składników ścian komórkowych, które składają się na biomasę.

4 Slajd 4 Hydroliza hemicelulozy z biomasy Hydroliza części hemicelulozy z biomasy lignocelulozowej generuje znaczne ilości cukrów pentozowych i potencjalnych inhibitorów mikrobów. Obecność tych związków wykazuje zbyt dużego wpływ na mikroorganizmy fermentujące, co prowadzi do wolnego wzrostu komórek i niskiej wydajności produkcji etanolu. Ponadto hydroliza części hemicelulozy z biomasy lignocelulozowej generuje znaczne ilości cukrów pentozowych i potencjalnych inhibitorów mikrobów. Obecność tych związków nie wykazuje zbyt dużego wpływ na mikroorganizmy fermentujące, co prowadzi do wolnego wzrostu komórek i niskiej wydajności produkcji etanolu.

5 Slajd 5 Fermentacja przy użyciu drożdży Fermentacja przy użyciu drożdży jest ograniczona przez fakt, że grzyby drożdżowe mogą fermentować tylko cukry o 6 atomach węgla (heksozy). Podczas fermentacji przy użyciu naturalnych drożdży fermentacja ogranicza się tylko do glukozy, skrobi, jak również innych cukrów, które mogą być enzymatycznie przekształcane w glukozę. Dwa z głównych składników ścian komórkowych roślin: celuloza i hemiceluloza są zbudowane z cukrów fermentujących, które są częściowo skrystalizowane i osadzone w ligninę, tak, że cukry nie są dostępne. Fermentacja przy użyciu drożdży jest ograniczona przez fakt, że grzyby drożdżowe w zasadzie mogą fermentować tylko cukry o 6 atomach węgla (heksozy), podczas gdy wiele cukrów obecnych w biomasie to pentozy, tj. zawierają 5 atomów węgla, lub pentozy powstają jako produkty pośrednie. Podczas fermentacji przy użyciu naturalnych drożdży fermentacja rzeczywiście ogranicza się tylko do glukozy, skrobi, jak również innych cukrów, które mogą być enzymatycznie przekształcane w glukozę i dlatego kwalifikują się jako ulegające fermentacji. Tak więc tylko niektóre z materiałów, w których cukry fermentujące są łatwo dostępne dla enzymów i drożdży, są oczywiście korzystne dla fermentacji alkoholowej, podczas gdy większość nie jest. Jednak dwa z głównych składników w ścianach komórkowych roślin - celuloza i hemiceluloza - są w zasadzie zbudowany z cukrów fermentujących. Problemem jest to, że są one częściowo skrystalizowane i osadzone w ligninę, tak, że cukry nie są dostępne.

6 Slajd 6 Przykładowe techniki wstępnej obróbki Różne techniki wstępnej obróbki, w tym stosowanie rozcieńczonych kwasów, gorącej wody lub amoniaku umożliwiają przerwanie tej struktury, zdekrystalizowanie celulozy i sprawienie, że cukry zawarte w hemicelulozie i celulozie są dostępne do dalszej fermentacji. Procesy te są nadal w fazie rozwoju i są zbyt kosztowne. W toku są badania nad modyfikacją genetyczną mikroorganizmów, w taki sposób aby wstępna obróbka była zbędna. Różne techniki wstępnej obróbki, w tym stosowanie rozcieńczonych kwasów, gorącej wody lub amoniaku umożliwiają przerwanie tej struktury, zdekrystalizowanie celulozy i sprawienie, że cukry zawarte w hemicelulozie i celulozie są dostępne do dalszej fermentacji. Procesy te są nadal w fazie rozwoju i jak na razie, są zbyt kosztowne, a także niektóre z produktów ubocznych powstających w czasie stosowania tych technik są inhibitorami w procesie fermentacji. W toku są badania nad modyfikacją genetyczną mikroorganizmów, w taki sposób aby wstępna obróbka była zbędna

7 Slajd 7 Surowce Duża część dzisiejszej produkcji etanolu jest oparta na specjalnych uprawach (kukurydza) rosnących na żyznej ziemi. Na całym świecie wzrasta świadomość niedoboru gruntów do takich upraw, co wywołało negatywne reakcje na możliwość wykorzystania etanolu jako paliwa. Ze względu na rywalizację o żyzne ziemie, produkcja etanolu powinna być oparte na odpadach fermentowalnych lub przynajmniej biomasy niejadalnej. Surowce do produkcji etanolu. Duża część dzisiejszej produkcji etanolu jest oparta na specjalnych uprawach (kukurydza) rosnących na żyznej ziemi. Na całym świecie wzrasta świadomość niedoboru takich gruntów, co wywołało reakcje negatywne do wykorzystania etanolu jako paliwa. Ze względu na rywalizację o żyzne ziemie, produkcja etanolu powinna być oparte na odpadach fermentowalnych lub przynajmniej biomasy niejadalnej.

8 Slajd 8 Przeszkody dla wzrostu wykorzystania etanolu Główną przeszkodą dla wzrostu wykorzystania etanolu jest cena etanolu, która odzwierciedla głównie koszt destylacji i nie jest prawdopodobne, aby spadła w najbliższej przyszłości. Z powodu konkurencji o zagospodarowanie gruntów ornych, produkcja etanolu powinna opierać się nie tylko na odpadach biodegradowalnych. Główną przeszkodą dla wzrostu wykorzystania etanolu jest cena etanolu. Cena odzwierciedla głównie koszt destylacji i nie jest prawdopodobne, aby spadła w najbliższej przyszłości Z powodu konkurencji o zagospodarowanie gruntów ornych, produkcja etanolu powinna opierać się nie tylko na odpadach biodegradowalnych, ale także powinna uwzględniać odpady fermentowalne, aby ograniczyć wykorzystanie biomasy, która może być pożywieniem dla ludzi lub zwierząt.

9 Slajd 9 Lennart Tyrberg, Energy Agency of Southeast Sweden THANK YOU! Dziękujemy! THANK YOU

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Oleje resztkowe

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Oleje resztkowe Slajd 1 Lennart Tyrberg, Energy Agency of Southeast Sweden Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Oleje resztkowe Przygotowane przez: Mgr inż. Andrzej Michalski Zweryfikowane przez: Dr inż. Andrzej

Bardziej szczegółowo

BIOETANOL Z BIOMASY KONOPNEJ JAKO POLSKI DODATEK DO PALIW PŁYNNYCH

BIOETANOL Z BIOMASY KONOPNEJ JAKO POLSKI DODATEK DO PALIW PŁYNNYCH Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA DLA POLSKIEGO ROLNICTWA Polskie rośliny włókniste i zielarskie dla innowacyjnej

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2240591. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 10.02.2009 09710344.

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2240591. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 10.02.2009 09710344. RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2240591 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 10.02.2009 09710344.4

Bardziej szczegółowo

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Energia słońca

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Energia słońca Slajd 1 Lennart Tyrberg, Energy Agency of Southeast Sweden Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Energia słońca Przygotowane przez: Mgr inż. Andrzej Michalski Zweryfikowane przez: Dr inż. Andrzej

Bardziej szczegółowo

Anna Grala, Marcin Zieliński, Marcin Dębowski, Magdalena Rokicka, Karolina Kupczyk

Anna Grala, Marcin Zieliński, Marcin Dębowski, Magdalena Rokicka, Karolina Kupczyk Anna Grala, Marcin Zieliński, Marcin Dębowski, Magdalena Rokicka, Karolina Kupczyk Projekt współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu ERA-NET BIOENERGY pt: Małe i wydajne-

Bardziej szczegółowo

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Energia wody

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Energia wody Slajd 1 Lennart Tyrberg, Energy Agency of Southeast Sweden Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Energia wody Przygotowane przez: Mgr inż. Andrzej Michalski Zweryfikowane przez: Dr inż. Andrzej

Bardziej szczegółowo

Projektowanie Procesów Biotechnologicznych

Projektowanie Procesów Biotechnologicznych Projektowanie Procesów Biotechnologicznych wykład 14 styczeń 2014 Kinetyka prostych reakcji enzymatycznych Kinetyka hamowania reakcji enzymatycznych 1 Enzymy - substancje białkowe katalizujące przemiany

Bardziej szczegółowo

12. PRZYGOTOWANIE BIOMASY DO PROCESU FERMENTACJI WODOROWEJ

12. PRZYGOTOWANIE BIOMASY DO PROCESU FERMENTACJI WODOROWEJ 12. PRZYGOTOWANIE BIOMASY DO PROCESU FERMENTACJI WODOROWEJ 12.1. Wstęp Wodór, ze względu na własności energetyczne i ekologiczne, jest uważany za najlepszy nośnik energii przyszłości. Spośród wielu sposobów

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz ważniejszych skrótów i symboli... XIII VII

Spis treści. Wykaz ważniejszych skrótów i symboli... XIII VII Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów i symboli................... XIII 1. Wprowadzenie............................... 1 1.1. Definicja i rodzaje biopaliw....................... 1 1.2. Definicja biomasy............................

Bardziej szczegółowo

BIOPALIWA DRUGIEJ GENERACJI

BIOPALIWA DRUGIEJ GENERACJI BIOPALIWA DRUGIEJ GENERACJI dr Magdalena Rogulska mgr inż. Marta Dołęga Instytut Paliw i Energii Odnawialnej Instytucja Wdrażająca działania 9.4-9.6 i 10.3 Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz ważniejszych skrótów i symboli

Spis treści. Wykaz ważniejszych skrótów i symboli Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów i symboli XIII 1. Wprowadzenie 1 1.1. Definicja i rodzaje biopaliw 1 1.2. Definicja biomasy 3 1.3. Metody konwersji biomasy w biopaliwa 3 1.4. Biopaliwa 1. i 2. generacji

Bardziej szczegółowo

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Przyrodnicze uwarunkowania do produkcji biomasy na cele energetyczne ze szczególnym uwzględnieniem produkcji biogazu rolniczego Dr inż. Magdalena Szymańska

Bardziej szczegółowo

Cukry właściwości i funkcje

Cukry właściwości i funkcje Cukry właściwości i funkcje Miejsce cukrów wśród innych składników chemicznych Cukry Z cukrem mamy do czynienia bardzo często - kiedy sięgamy po białe kryształy z cukiernicy. Większość z nas nie uświadamia

Bardziej szczegółowo

Niestandardowe wykorzystanie buraków cukrowych

Niestandardowe wykorzystanie buraków cukrowych Niestandardowe wykorzystanie buraków cukrowych Stanisław Wawro, Radosław Gruska, Agnieszka Papiewska, Maciej Stanisz Instytut Chemicznej Technologii Żywności Skład chemiczny korzeni dojrzałych buraków

Bardziej szczegółowo

SUITABILITY OF VARIOUS TYPES OF BIOMASS FOR FERMENTATIVE HYDROGEN PRODUCTION

SUITABILITY OF VARIOUS TYPES OF BIOMASS FOR FERMENTATIVE HYDROGEN PRODUCTION Maria Boszko, Robert Grabarczyk, Krzysztof Urbaniec. Politechnika Warszawska, Instytut Inżynierii Mechanicznej, Płock SUITABILITY OF VARIOUS TYPES OF BIOMASS FOR FERMENTATIVE HYDROGEN PRODUCTION Abstract

Bardziej szczegółowo

WYBRANE RODZAJE BIOMASY JAKO SUROWCE DO FERMENTACJI WODOROWEJ

WYBRANE RODZAJE BIOMASY JAKO SUROWCE DO FERMENTACJI WODOROWEJ Krzysztof Urbaniec, Robert Grabarczyk Centrum Doskonałości CERED, Politechnika Warszawska, Płock WYBRANE RODZAJE BIOMASY JAKO SUROWCE DO FERMENTACJI WODOROWEJ Słowa kluczowe Biomasa, energia odnawialna,

Bardziej szczegółowo

1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13

1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13 Spis treści Przedmowa 11 1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13 1.1. Wprowadzenie 13 1.2. Biotechnologia żywności znaczenie gospodarcze i społeczne 13 1.3. Produkty modyfikowane

Bardziej szczegółowo

Walory buraków cukrowych, jako surowca

Walory buraków cukrowych, jako surowca Walory buraków cukrowych, jako surowca przemysłowego Stanisław Wawro Radosław Gruska, Halina Kalinowska Politechnika Łódzka Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności Instytut Chemicznej Technologii Żywności

Bardziej szczegółowo

Technologia ACREN. Energetyczne Wykorzystanie Odpadów Komunalnych

Technologia ACREN. Energetyczne Wykorzystanie Odpadów Komunalnych Technologia ACREN Energetyczne Wykorzystanie Odpadów Komunalnych Profil firmy Kamitec Kamitec sp. z o.o. członek Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Środowiska opracowała i wdraża innowacyjną technologię

Bardziej szczegółowo

Innowacyjne metody produkcji biopaliw

Innowacyjne metody produkcji biopaliw SEMINARIA Innowacyjne metody produkcji biopaliw IETU Prof. dr hab. Stefan Godzik Współorganizator Przedsiębiorstwo Gospodarki Wodnej i Rekultywacji S.A. z Jastrzębia Zdroju Plan seminarium Biomasa źródłem

Bardziej szczegółowo

Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza

Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje

Bardziej szczegółowo

Rozdział 9. Odpowiedzi i rozwiązania zadań. Chemia organiczna. Zdzisław Głowacki. Zakres podstawowy i rozszerzony

Rozdział 9. Odpowiedzi i rozwiązania zadań. Chemia organiczna. Zdzisław Głowacki. Zakres podstawowy i rozszerzony Zdzisław Głowacki Chemia organiczna Zakres podstawowy i rozszerzony 2b Odpowiedzi i rozwiązania zadań Rozdział 9 Oficyna Wydawnicza TUTOR Wydanie I. Toruń 2013 r. Podpowiedzi Cukry Zadanie 9.1. Kolejno:

Bardziej szczegółowo

UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE

UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE Bioenergia w krajach Europy Centralnej, uprawy energetyczne. Dr Hanna Bartoszewicz-Burczy, Instytut Energetyki 23 kwietnia 2015 r., SGGW 1. Źródła

Bardziej szczegółowo

Biomasa: Surowiec gospodarki światowej

Biomasa: Surowiec gospodarki światowej Biomasa: Surowiec gospodarki światowej Autor: prof. zw. dr hab. inż. Włodzimierz Kotowski ( Energia Gigawat nr 10/2010) Biomasa większości z nas kojarzy się dziś z elementem odnawialnych źródeł energii

Bardziej szczegółowo

4. Rzutowy wzór Fischera rybozy przedstawia rysunek. Podaj wzory pierścieniowe α i β rybozy.

4. Rzutowy wzór Fischera rybozy przedstawia rysunek. Podaj wzory pierścieniowe α i β rybozy. 1. Wśród podanych związków wskaż: aldozy i ketozy. 2. Zapisz wzory Fischera wszystkich aldotetroz należących do szeregu D. 3. Ustal, ile stereoizomerów posiada forma łańcuchowa aldopentozy. 4. Rzutowy

Bardziej szczegółowo

ŚLAZOWCA POZYSKANEJ W RÓŻNYCH TERMINACH JEJ ZBIORU. Purwin C., Pysera B., Fijałkowska M., Wyżlic I.

ŚLAZOWCA POZYSKANEJ W RÓŻNYCH TERMINACH JEJ ZBIORU. Purwin C., Pysera B., Fijałkowska M., Wyżlic I. CENTRUM BADAŃ ENERGII ODNAWIALNEJ UNIWERSYTETU WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W OLSZTYNIE 10-719 Olsztyn, ul. M. Oczapowskiego 8, Tel. (089) 523 43 97 e-mail: cbeo@uwm.edu.pl www.uwm.edu.pl/cbeo PROGRAM STRATEGICZNY

Bardziej szczegółowo

BIOSYNTEZA ACYLAZY PENICYLINOWEJ. Ćwiczenia z Mikrobiologii Przemysłowej 2011

BIOSYNTEZA ACYLAZY PENICYLINOWEJ. Ćwiczenia z Mikrobiologii Przemysłowej 2011 BIOSYNTEZA ACYLAZY PENICYLINOWEJ Ćwiczenia z Mikrobiologii Przemysłowej 2011 Acylaza penicylinowa Enzym hydrolizuje wiązanie amidowe w penicylinach Reakcja przebiega wg schematu: acylaza Reszta: fenyloacetylowa

Bardziej szczegółowo

Podstawy biogospodarki. Wykład 6

Podstawy biogospodarki. Wykład 6 Podstawy biogospodarki Wykład 6 Prowadzący: Krzysztof Makowski Kierunek Wyróżniony przez PKA Światowy rynek enzymów Światowy rynek enzymów Global Market Scenario of Industrial Enzymes - Vinod Kumar, Dharmendra

Bardziej szczegółowo

Błonnik pokarmowy: właściwości, skład, występowanie w żywności

Błonnik pokarmowy: właściwości, skład, występowanie w żywności Błonnik pokarmowy: właściwości, skład, występowanie w żywności Dr hab. Jarosława Rutkowska, prof. nadzwycz. SGGW Zakład Analiz Instrumentalnych Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, SGGW w Warszawie

Bardziej szczegółowo

Makrocząsteczki. Przykłady makrocząsteczek naturalnych: -Polisacharydy skrobia, celuloza -Białka -Kwasy nukleinowe

Makrocząsteczki. Przykłady makrocząsteczek naturalnych: -Polisacharydy skrobia, celuloza -Białka -Kwasy nukleinowe Makrocząsteczki Przykłady makrocząsteczek naturalnych: -Polisacharydy skrobia, celuloza -Białka -Kwasy nukleinowe Syntetyczne: -Elastomery bardzo duża elastyczność charakterystyczna dla gumy -Włókna długie,

Bardziej szczegółowo

Wykład 3. Zielona chemia (część 2)

Wykład 3. Zielona chemia (część 2) Wykład 3 Zielona chemia (część 2) Glicerol jako zielony rozpuszczalnik Nietoksyczny, tani, łatwo dostępny, odnawialny, wysoka temp. wrzenia (nie jest klasyfikowany jako LZO/VOC), polarny, może być stosowany

Bardziej szczegółowo

Polisacharydy skrobia i celuloza

Polisacharydy skrobia i celuloza Polisacharydy skrobia i celuloza 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: podział cukrów, właściwości fizyczne skrobi i celulozy, reakcję charakterystyczną służącą do identyfikacji skrobi. b) Umiejętności

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWE ZADANIA WĘGLOWODANY

PRZYKŁADOWE ZADANIA WĘGLOWODANY PRZYKŁADOWE ZADANIA WĘGLOWODANY Zadanie 1216 (2 pkt) Przeczytaj poniższy tekst i zapisz poniżej nazwy cukrów X i Y, o których mowa. Kwasy nukleinowe są długimi łańcuchami poliestrowymi, zbudowanymi z połączonych

Bardziej szczegółowo

Odnawialne źródła energii (OZE) a obecna i przyszła Wspólna Polityka Rolna

Odnawialne źródła energii (OZE) a obecna i przyszła Wspólna Polityka Rolna Odnawialne źródła energii (OZE) a obecna i przyszła Wspólna Polityka Rolna jakie konsekwencje dla rolnictwa? Opole 22. 10. 2009 Wanda Chmielewska - Gill Iwona Pomianek Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa

Bardziej szczegółowo

I. Czynności organizacyjne.

I. Czynności organizacyjne. KONSPEKT ZAJĘĆ mgr Szymon Konkol Klasa:. Data:.. Temat zajęć: Biologiczne środki spulchniające- drożdże Przedmiot: surowce i materiały pomocnicze (ZSZ) Korelacja: technologia, praktyczna nauka zawodu Cele

Bardziej szczegółowo

ENZYMOLOGIA. Ćwiczenie 4. α-amylaza (cz. I) Oznaczanie aktywności enzymu metodą kolorymetryczną

ENZYMOLOGIA. Ćwiczenie 4. α-amylaza (cz. I) Oznaczanie aktywności enzymu metodą kolorymetryczną ENZYMOLOGIA Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa Centrum Bioimmobilizacji i Innowacyjnych Materiałów Opakowaniowych ul. Klemensa Janickiego 35 71-270 Szczecin Ćwiczenie 4 α-amylaza (cz. I) Oznaczanie aktywności

Bardziej szczegółowo

Potencjał biomasy nowe kierunki jej wykorzystania

Potencjał biomasy nowe kierunki jej wykorzystania INSTYTUT GÓRNICTWA ODKRYWKOWEGO Dominika Kufka Potencjał biomasy nowe kierunki jej wykorzystania Transnational Conference 25 th 26 th of November 2014, Wrocław Fostering communities on energy transition,

Bardziej szczegółowo

Produkcja kompostu. konrtola i zapewnianie jakości. Krzysztof Pudełko

Produkcja kompostu. konrtola i zapewnianie jakości. Krzysztof Pudełko Produkcja kompostu konrtola i zapewnianie jakości Krzysztof Pudełko Piła, 1 lutego 2007 Lokalizacja Kompostownia Co zostało zrobione? Dlaczego zostało zrobione? Zwiększenie produkcji kompostu Możliwość

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Fotosynteza. 1 Fotosynteza 1.1 WĘGLOWODANY 2 Cykl Krebsa 2.1 Acetylokoenzym A

Spis treści. Fotosynteza. 1 Fotosynteza 1.1 WĘGLOWODANY 2 Cykl Krebsa 2.1 Acetylokoenzym A Spis treści 1 Fotosynteza 1.1 WĘGLOWODANY 2 Cykl Krebsa 2.1 Acetylokoenzym A Fotosynteza Jest to złożony, wieloetapowy proces redukcji dwutlenku węgla do substancji zawierających atomy węgla na niższych

Bardziej szczegółowo

Badania nad fermentacyjnym procesem konwersji biomasy do gazu wodorowego

Badania nad fermentacyjnym procesem konwersji biomasy do gazu wodorowego Badania nad fermentacyjnym procesem konwersji biomasy do gazu wodorowego Pieternel A.M. Claassen Truus de Vrije, Robert Grabarczyk Krzysztof Urbaniec 1. WPROWADZENIE Powszechne dążenie do redukcji emisji

Bardziej szczegółowo

Zasady i cele stosowania dodatków kiszonkarskich

Zasady i cele stosowania dodatków kiszonkarskich .pl https://www..pl Zasady i cele stosowania dodatków kiszonkarskich Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 1 kwietnia 2016 Wykorzystanie na szeroką skalę kiszonek jako podstawowych gospodarskich pasz

Bardziej szczegółowo

Pozyskiwanie biomasy z odpadów komunalnych

Pozyskiwanie biomasy z odpadów komunalnych Pozyskiwanie biomasy z odpadów komunalnych Dr inż. Lech Magrel Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Białymstoku Białystok, 12 listopad 2012 r. Definicja biomasy w aktach prawnych Stałe lub ciekłe substancje

Bardziej szczegółowo

Biogazownie w Polsce alternatywa czy konieczność

Biogazownie w Polsce alternatywa czy konieczność Janusz Wojtczak Biogazownie w Polsce alternatywa czy konieczność Biogazownie w Niemczech Rok 1999 2001 2003 2006 2007 2008 Liczba 850 1.360 1.760 3.500 3.711 4.100 instalacji Moc (MW) 49 111 190 949 1.270

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III

WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III Nr lekcji Temat lekcji Treści nauczania (pismem pogrubionym zostały zaznaczone treści Podstawy Programowej) Węgiel i jego związki z wodorem Wymagania i kryteria ocen Uczeń:

Bardziej szczegółowo

Kierunki badań nad wykorzystaniem biomasy do otrzymywania wodoru Directions of studies on the use of biomass for production of hydrogen

Kierunki badań nad wykorzystaniem biomasy do otrzymywania wodoru Directions of studies on the use of biomass for production of hydrogen KRZYSZTOF URBANIEC *, ROBERT GRABARCZYK Politechnika Warszawska, Płock Kierunki badań nad wykorzystaniem biomasy do otrzymywania wodoru Directions of studies on the use of biomass for production of hydrogen

Bardziej szczegółowo

Instalacje OZE dla klastrów energii.

Instalacje OZE dla klastrów energii. Instalacje OZE dla klastrów energii. Konsorcjum: Instytut Maszyn Przepływowych PAN i Energa SA. Gdańsk, 27.11.2018r. Układy Kogeneracyjne na syngaz 2 Silnikowy Układ Kogeneracyjny na syngaz paliwo - zrębki

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE (od roku ak. 2014/2015)

ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE (od roku ak. 2014/2015) (od roku ak. 2014/2015) A. Zagadnienia z zakresu Odpady biodegradowalne, przemysłowe i niebezpieczne: 1. Omówić podział niebezpiecznych odpadów szpitalnych (zakaźnych i specjalnych). 2. Omów wymagane warunki

Bardziej szczegółowo

BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA

BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. Wprowadzenie do biotechnologii. Rys historyczny. Zakres i znaczenie nowoczesnej biotechnologii. Opracowanie procesu biotechnologicznego. 7. Produkcja biomasy. Białko mikrobiologiczne.

Bardziej szczegółowo

Komórka organizmy beztkankowe

Komórka organizmy beztkankowe Grupa a Komórka organizmy beztkankowe Poniższy test składa się z 12 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać

Bardziej szczegółowo

CENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII W OBSZARZE OZE. BioProcessLab. Dr inż. Karina Michalska

CENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII W OBSZARZE OZE. BioProcessLab. Dr inż. Karina Michalska CENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII W OBSZARZE OZE BioProcessLab Dr inż. Karina Michalska PLAN PREZENTACJI 1.Opieka merytoryczna 2.Obszar badawczy 3.Wyposażenie 4.Oferta współpracy OPIEKA MERYTORYCZNA 1. Praca

Bardziej szczegółowo

Nowe surowce konsekwencje technologiczne Edyta Kordialik-Bogacka

Nowe surowce konsekwencje technologiczne Edyta Kordialik-Bogacka Nowe surowce konsekwencje technologiczne Edyta Kordialik-Bogacka Politechnika Łódzka Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności Instytut Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Piwo Jęczmień browarny Duża

Bardziej szczegółowo

SZKOŁA PODSTAWOWA II Etap Edukacyjny: Klasy IV-VI Przyroda Czas realizacji materiału

SZKOŁA PODSTAWOWA II Etap Edukacyjny: Klasy IV-VI Przyroda Czas realizacji materiału SZKOŁA PODSTAWOWA II Etap Edukacyjny: Klasy IV-VI Przyroda Cele kształcenia: I, II, III, IV i V Treści nauczania wymagania szczegółowe: 1 (1, 8), 5 (1, 2, 4, 5), 9 (1, 2, 4, 9, 13), 14 Czas realizacji

Bardziej szczegółowo

ZWIĄZKI WĘGLA Z WODOREM 1) Uzupełnij i uzgodnij równania reakcji spalania całkowitego alkanów, alkenów i alkinów.

ZWIĄZKI WĘGLA Z WODOREM 1) Uzupełnij i uzgodnij równania reakcji spalania całkowitego alkanów, alkenów i alkinów. Nauczanie domowe WIEM, CO TRZEBA Klasa VIII Chemia od listopada do czerwca aktualizacja 05.10.2018 ZWIĄZKI WĘGLA Z WODOREM 1) Uzupełnij i uzgodnij równania reakcji spalania całkowitego alkanów, alkenów

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA TECHNOLOGICZNA PROCESU OTRZYMYWANIA DROŻDŻY EKOLOGICZNYCH

INSTRUKCJA TECHNOLOGICZNA PROCESU OTRZYMYWANIA DROŻDŻY EKOLOGICZNYCH INSTRUKCJA TECHNOLOGICZNA PROCESU OTRZYMYWANIA DROŻDŻY EKOLOGICZNYCH Na podstawie wyników przeprowadzonych prac badawczych i w oparciu o doświadczenie w zakresie produkcji drożdży w systemie konwencjonalnym

Bardziej szczegółowo

Węglowodany (Cukry) Część 2. Związki wielofunkcyjne

Węglowodany (Cukry) Część 2. Związki wielofunkcyjne Węglowodany (Cukry) Część 2 Związki wielofunkcyjne Monosacharydy Glukoza, Fruktoza: - wzory łańcuchowe, wzory Fishera, - właściwości fizyczne i chemiczne (zależności między budową a właściwościami) - funkcje

Bardziej szczegółowo

CHEMIA klasa 3 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery.

CHEMIA klasa 3 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. CHEMIA klasa 3 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. Dział - Węgiel i jego związki. określa, czym zajmuje się chemia organiczna definiuje

Bardziej szczegółowo

Co to jest FERMENTACJA?

Co to jest FERMENTACJA? Co to jest FERMENTACJA? FERMENTACJA - rozkład niektórych monosacharydów, np. glukozy, pod wpływem enzymów wydzielanych przez drożdże lub bakterie. czyli tzw. biokatalizatorów. Enzymy (biokatalizatory)

Bardziej szczegółowo

Zużycie Biomasy w Energetyce. Stan obecny i perspektywy

Zużycie Biomasy w Energetyce. Stan obecny i perspektywy Zużycie Biomasy w Energetyce Stan obecny i perspektywy Plan prezentacji Produkcja odnawialnej energii elektrycznej w Polsce. Produkcja odnawialnej energii elektrycznej w energetyce zawodowej i przemysłowej.

Bardziej szczegółowo

Rolniczy potencjał surowcowy produkcji biopaliw zaawansowanych w Polsce

Rolniczy potencjał surowcowy produkcji biopaliw zaawansowanych w Polsce Konferencja Biopaliwa - rozwój czy stagnacja? Rolniczy potencjał surowcowy produkcji biopaliw zaawansowanych w Polsce Jarosław Wiśniewski Naczelnik Wydziału Energii Odnawialnych i Biopaliw Departament

Bardziej szczegółowo

Dezintegracja osadów planowane wdrożenia i oczekiwane efekty

Dezintegracja osadów planowane wdrożenia i oczekiwane efekty Dezintegracja osadów planowane wdrożenia i oczekiwane efekty Poznań, 23-24.10.2012r. Plan prezentacji I. Wstęp II. III. IV. Schemat Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków Gospodarka osadowa Lokalizacja urządzeń

Bardziej szczegółowo

Szkolenie dla doradców rolnych

Szkolenie dla doradców rolnych Szansą dla rolnictwa i środowiska - ogólnopolska kampania edukacyjno-informacyjna Piła Płotki, 10-14 grudnia 2012 r. Szkolenie dla doradców rolnych Przegląd dostępnych technologii biogazowych Dariusz Wiącek

Bardziej szczegółowo

INOWACYJNOŚĆ W ZAKRESIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII I WIZJA ROZWOJU BIOENERGII

INOWACYJNOŚĆ W ZAKRESIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII I WIZJA ROZWOJU BIOENERGII INOWACYJNOŚĆ W ZAKRESIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII I WIZJA ROZWOJU BIOENERGII mgr inż. Wojciech Krużewski 11-14. 10.2010 Kazimierz Dolny INNOWACYJNOŚĆ SYNERGETYKA- PIĄTA FALA INNOWACYJNOŚCI Będzie to

Bardziej szczegółowo

Biogazownie w energetyce

Biogazownie w energetyce Biogazownie w energetyce Temat opracował Damian Kozieł Energetyka spec. EGIR rok 3 Czym jest biogaz? Czym jest biogaz? Biogaz jest to produkt fermentacji metanowej materii organicznej przez bakterie beztlenowe

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii dla klasy VIII

Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii dla klasy VIII Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii dla klasy VIII Temat 1.Wzory i nazwy kwasów. dopuszczająca - zna zasady bezpiecznego posługiwania

Bardziej szczegółowo

Konwersja biomasy do paliw płynnych. Andrzej Myczko. Instytut Technologiczno Przyrodniczy

Konwersja biomasy do paliw płynnych. Andrzej Myczko. Instytut Technologiczno Przyrodniczy Konwersja biomasy do paliw płynnych Andrzej Myczko Instytut Technologiczno Przyrodniczy Biopaliwa W biomasie i produktach jej rozkładu zawarta jest energia słoneczna. W wyniku jej: spalania, fermentacji

Bardziej szczegółowo

Zadanie 4. (1 pkt) Uzupełnij schemat ilustrujący przebieg procesu fotosyntezy.

Zadanie 4. (1 pkt) Uzupełnij schemat ilustrujący przebieg procesu fotosyntezy. Zadanie: 1 (1 pkt) Do probówki zawierającej świeżo wytrącony wodorotlenek miedzi (II) dodano roztwór glukozy, całość ogrzano. Jakie zmiany zaobserwowano w probówce po zakończeniu reakcji chemicznej? a)

Bardziej szczegółowo

PIWA SPECJALNE KIERUNKI BADAŃ I ROZWOJU

PIWA SPECJALNE KIERUNKI BADAŃ I ROZWOJU PIWA SPECJALNE KIERUNKI BADAŃ I ROZWOJU PIWA SPECJALNE Brak prostej definicji piw specjalnych Nowe awngardowe piwa Piwa rzemieślnicze Niespotykane dodatki smakowe Niekonwencjonalny sposób fermentacji PIWA

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ B.22 PODSUMOWANIE

SYSTEMY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ B.22 PODSUMOWANIE SYSTEMY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ B.22 PODSUMOWANIE Prowadzący: mgr inż. Marcin Michalski e-mail: marcinmichalski85@tlen.pl tel. 505871540 Slajd 1 Energetyczne wykorzystanie biomasy Krajowe zasoby biomasy

Bardziej szczegółowo

WYBRANE TECHNOLOGIE OZE JAKO ELEMENT GOSPODARKI OBIEGU ZAMKNIĘTEGO. Dr inż. Alina Kowalczyk-Juśko

WYBRANE TECHNOLOGIE OZE JAKO ELEMENT GOSPODARKI OBIEGU ZAMKNIĘTEGO. Dr inż. Alina Kowalczyk-Juśko WYBRANE TECHNOLOGIE OZE JAKO ELEMENT GOSPODARKI OBIEGU ZAMKNIĘTEGO Dr inż. Alina Kowalczyk-Juśko DEFINICJA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII Ustawa Prawo Energetyczne definiuje, że odnawialne źródła energii

Bardziej szczegółowo

Węglowodany metody jakościowe oznaczania cukrów reakcja Molisha, Fehlinga, Selivanowa; ilościowe oznaczanie glukozy metodą Somogyi Nelsona

Węglowodany metody jakościowe oznaczania cukrów reakcja Molisha, Fehlinga, Selivanowa; ilościowe oznaczanie glukozy metodą Somogyi Nelsona Ćwiczenie nr 7 Węglowodany metody jakościowe oznaczania cukrów reakcja Molisha, Fehlinga, Selivanowa; ilościowe oznaczanie glukozy metodą Somogyi Nelsona Celem ćwiczenia jest: zapoznanie z metodami jakościowej

Bardziej szczegółowo

3b Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano. 2. Zaznacz poprawną odpowiedź.

3b Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano. 2. Zaznacz poprawną odpowiedź. 3b 1 PAWEŁ ZYCH IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano roztworu manganianu(vii) potasu. Napisz, jakich obserwacji można

Bardziej szczegółowo

Projekt centrum paliwowoenergetyczno-chemicznego (CPECH) A.Vogt, S.Jabłoński, H.Kołodziej, J.Fałat, S.Strzelecki, M.Łukaszewicz

Projekt centrum paliwowoenergetyczno-chemicznego (CPECH) A.Vogt, S.Jabłoński, H.Kołodziej, J.Fałat, S.Strzelecki, M.Łukaszewicz Projekt centrum paliwowoenergetyczno-chemicznego (CPECH) A.Vogt, S.Jabłoński, H.Kołodziej, J.Fałat, S.Strzelecki, M.Łukaszewicz Koncepcja CPECH Kompletny zespół instalacji oraz urządzeń tworzących funkcjonalną

Bardziej szczegółowo

Biomasa uboczna z produkcji rolniczej

Biomasa uboczna z produkcji rolniczej Biomasa uboczna z produkcji rolniczej dr Zuzanna Jarosz Warsztaty Systemy informacji o wpływie zmian klimatu i zasobach biomasy Puławy, 01 grudnia 2015 r. Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy z chemii do klasy III gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018. Liczba godzin tygodniowo: 1.

Plan wynikowy z chemii do klasy III gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018. Liczba godzin tygodniowo: 1. 1 Plan wynikowy z chemii do klasy III gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018. Liczba godzin tygodniowo: 1. Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji podstawowe Węgiel i jego związki z wodorem 1.Omówienie

Bardziej szczegółowo

Żywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna

Żywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna Żywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna Prof. Dr hab. Ewa Solarska Pracownia Żywności Ekologicznej Wydział Nauk o Żywności i Biotechnologii Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Konferencja naukowa

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie modelu fermentacji beztlenowej ADM1 do estymacji produkcji metanu w bigazowniach rolniczych

Wykorzystanie modelu fermentacji beztlenowej ADM1 do estymacji produkcji metanu w bigazowniach rolniczych Wykorzystanie modelu fermentacji beztlenowej ADM1 do estymacji produkcji metanu w bigazowniach rolniczych Ireneusz Białobrzewski a, Ewa Klimiuk b, Marek Markowski a, Katarzyna Bułkowska b University of

Bardziej szczegółowo

Chemia związków węgla

Chemia związków węgla strona 1/7 hemia związków węgla Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Węgiel i jego związki. Proste węglowodory nasycone i nienasycone, alkohole, kwasy karboksylowe,

Bardziej szczegółowo

BIOTECHNOLOGIA, podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne Aleksander Chmiel, PWN 1998

BIOTECHNOLOGIA, podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne Aleksander Chmiel, PWN 1998 Wykłady - tematy Biotechnologia farmaceutyczna definicja i znaczenie. Typy procesów biotechnologicznych, biokatalizatory. Fermentacja tlenowa - przykład najczęściej stosowanego procesu biotechnologicznego.

Bardziej szczegółowo

Jak przebiega trawienie w żwaczu?

Jak przebiega trawienie w żwaczu? https://www. Jak przebiega trawienie w żwaczu? Autor: Joanna Soraja Tumanowicz Data: 26 maja 2019 Przeżuwacze, w tym bydło, zostały obdarowane przez naturę w wielokomorowy żołądek. Tak wyspecjalizowany

Bardziej szczegółowo

Aktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych

Aktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych Aktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych Katarzyna Szwed-Lipińska Radca Prawny Dyrektor Departamentu Źródeł Odnawialnych Urzędu Regulacji

Bardziej szczegółowo

TWORZYWA BIODEGRADOWALNE

TWORZYWA BIODEGRADOWALNE TWORZYWA BIODEGRADOWALNE Opracowały: Joanna Grzegorzek kl. III a TE Katarzyna Kołdras kl. III a TE Tradycyjne tworzywa sztuczne to materiały składające się z polimerów syntetycznych. Większość z nich nie

Bardziej szczegółowo

OCENA MELASU JAKO SUROWCA DO PRODUKCJI ETANOLU I DROŻDŻY

OCENA MELASU JAKO SUROWCA DO PRODUKCJI ETANOLU I DROŻDŻY OCENA MELASU JAKO SUROWCA DO PRODUKCJI ETANOLU I DROŻDŻY 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest oznaczenie wybranych cech i składników melasu, porównanie ich z normą i ocena przydatności danej próby melasu

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych CHEMIA klasa III Oceny śródroczne:

Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych CHEMIA klasa III Oceny śródroczne: Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych CHEMIA klasa III Oceny śródroczne: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: -określa, co to są

Bardziej szczegółowo

Nowa jakość w przetwarzaniu odpadów komunalnych

Nowa jakość w przetwarzaniu odpadów komunalnych TECHNOLOGIA ARROWBIO TM Nowa jakość w przetwarzaniu odpadów komunalnych TECHNOLOGIA ARROWBIO TM Prezentowana przez VACAT ENERGIA Sp. z o. o. technologia A R R O W B I O TM to ekologiczny, spełniający wymogi

Bardziej szczegółowo

KONWERSJA BIOMASY W PROCESIE DWUSTOPNIOWEJ FERMENTACJI WODOROWEJ

KONWERSJA BIOMASY W PROCESIE DWUSTOPNIOWEJ FERMENTACJI WODOROWEJ biomasa, fermentacja wodorowa, energia odnawialna Krzysztof URBANIEC, Robert GRABARCZYK KONWERSJA BIOMASY W PROCESIE DWUSTOPNIOWEJ FERMENTACJI WODOROWEJ Jedną z obiecujących metod otrzymywania wodoru przy

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie biogazu jako paliwa transportowego

Wykorzystanie biogazu jako paliwa transportowego Wykorzystanie biogazu jako paliwa transportowego dr Tadeusz Zakrzewski Prezes Krajowej Izby Biopaliw 12 marzec 2010 r Kielce. Wykorzystanie biomasy rolniczej do celów energetycznych. Biogazownie rolnicze

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI OD AUTORÓW... 5

SPIS TREŚCI OD AUTORÓW... 5 SPIS TREŚCI OD AUTORÓW... 5 BIAŁKA 1. Wprowadzenie... 7 2. Aminokwasy jednostki strukturalne białek... 7 2.1. Klasyfikacja aminokwasów... 9 2.1.1. Aminokwasy białkowe i niebiałkowe... 9 2.1.2. Zdolność

Bardziej szczegółowo

BIOPALIWA PIERWSZEJ I DRUGIEJ GENERACJI - METODY OTRZYMYWANIA I WŁAŚCIWOŚCI

BIOPALIWA PIERWSZEJ I DRUGIEJ GENERACJI - METODY OTRZYMYWANIA I WŁAŚCIWOŚCI biopaliwa, biomasa, biodiesel, bioetanol, biogaz, Bio-oil ROSTEK Ewa 1 BIOPALIWA PIERWSZEJ I DRUGIEJ GENERACJI - METODY OTRZYMYWANIA I WŁAŚCIWOŚCI ZrównowaŜony rozwój gospodarczy i przemysłowy wymaga bezpiecznych,

Bardziej szczegółowo

Biodegradowalne polimery i tworzywa. Andrej Kržan

Biodegradowalne polimery i tworzywa. Andrej Kržan Biodegradowalne polimery i tworzywa Andrej Kržan 1 Tradycyjne tworzywa sztuczne to materiały składające się z polimerów syntetycznych. Większość z nich nie występuje w środowisku naturalnym więc nie ulega

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE z chemii dla klasy trzeciej

WYMAGANIA EDUKACYJNE z chemii dla klasy trzeciej Lucyna Krupa Rok szkolny 2016/2017 Anna Mikrut WYMAGANIA EDUKACYJNE z chemii dla klasy trzeciej Wyróżnia się wymagania na: ocenę dopuszczającą ocenę dostateczną (obejmują wymagania na ocenę dopuszczającą)

Bardziej szczegółowo

WĘGLOWODORY. Uczeń: Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń:

WĘGLOWODORY. Uczeń: Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń: WĘGLOWODORY Wymagania na ocenę dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów nasyconych; zna pojęcie: szereg homologiczny; zna ogólny

Bardziej szczegółowo

Czy dodatki umożliwią standaryzacje podłoża

Czy dodatki umożliwią standaryzacje podłoża Czy dodatki umożliwią standaryzacje podłoża dr Nikodem Sakson, Poznań Zmienna jakość podłoża jest faktem. Ma na wiele przyczyn. Jedną z nich jest mało precyzyjna metoda kontroli przebiegu procesu produkcji

Bardziej szczegółowo

I. Węgiel i jego związki z wodorem

I. Węgiel i jego związki z wodorem NaCoBeZU z chemii dla klasy 3 I. Węgiel i jego związki z wodorem 1. Poznajemy naturalne źródła węglowodorów wymieniam kryteria podziału chemii na organiczną i nieorganiczną wyjaśniam, czym zajmuje się

Bardziej szczegółowo

OGÓLNE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE W KLASYFIKACJI ŚRÓDROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ - CHEMIA KLASA VII

OGÓLNE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE W KLASYFIKACJI ŚRÓDROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ - CHEMIA KLASA VII OGÓLNE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE W KLASYFIKACJI ŚRÓDROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ - CHEMIA KLASA VII WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ UCZEŃ POWINIEN: wyróżnić metale i niemetale wśród pierwiastków,

Bardziej szczegółowo

g % ,3%

g % ,3% PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE. STECHIOMETRIA 1. Obliczyć ile moli stanowi: a) 2,5 g Na; b) 54 g Cl 2 ; c) 16,5 g N 2 O 5 ; d) 160 g CuSO 4 5H 2 O? 2. Jaka jest masa: a) 2,4 mola Na; b) 0,25 mola

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 223192 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 16.12.08 08872760.7 (13) (1) T3 Int.Cl. C12P 7/ (06.01) C12N 9/36

Bardziej szczegółowo

Rodzaje biopaliw. wodór. bioetanol. biogaz. estry kwasów rzepakowych (biodiesel)

Rodzaje biopaliw. wodór. bioetanol. biogaz. estry kwasów rzepakowych (biodiesel) Biopaliwa Rodzaje biopaliw wodór bioetanol biogaz estry kwasów rzepakowych (biodiesel) Wodór ważny nośnik energii Zastosowanie wodoru nośnik energetyczny, w petrochemii - do uwodornienia olefin i związków

Bardziej szczegółowo

Zawsze tam gdzie liczy się jakość i zaangażowanie, a współpraca to przyjemność.

Zawsze tam gdzie liczy się jakość i zaangażowanie, a współpraca to przyjemność. Zawsze tam gdzie liczy się jakość i zaangażowanie, a współpraca to przyjemność. Oferujemy nową jakość na rynku MAXX TURBO marki Johnnie Cotton. Drożdże MAXX TURBO marki Johnnie Cotton dla osób ceniących

Bardziej szczegółowo

Zakazy stosowania GMO w świetle prawa europejskiego i krajowego

Zakazy stosowania GMO w świetle prawa europejskiego i krajowego Zakazy stosowania GMO w świetle prawa europejskiego i krajowego Tomasz Zimny Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa Wykorzystanie GMO w uprawach na UE i na świecie Uprawy roślin GM w 2014 r. Na świecie Uprawiane

Bardziej szczegółowo