Rolniczy potencjał surowcowy produkcji biopaliw zaawansowanych w Polsce

Transkrypt

1 Konferencja Biopaliwa - rozwój czy stagnacja? Rolniczy potencjał surowcowy produkcji biopaliw zaawansowanych w Polsce Jarosław Wiśniewski Naczelnik Wydziału Energii Odnawialnych i Biopaliw Departament Gospodarki Ziemią Warszawa, r.

2 Potencjał energetyczny polskiego rolnictwa Oceniając potencjał energetyczny krajowego rolnictwa nie można ograniczać się do stanu obecnego, ale uwzględnić możliwe zmiany wynikające czynnikami produkcji oraz zapotrzebowaniem rynku Rolniczy potencjał produkcyjny kraju: powierzchnia użytków rolnych i ich struktura przewidywane zmiany w powierzchni i strukturze użytków rolnych warunki glebowo klimatyczne struktura zasiewów oraz osiągane plony roślin uprawnych przewidywane zmiany w strukturze zasiewów oraz osiąganych plonach Obecne i przewidywane zapotrzebowania na produkty żywnościowe Wzajemne relacje pomiędzy nakładami i przychodami z upraw żywnościowych oraz energetycznych Aktualne i prognozowane zapotrzebowanie na biomasę do celów energetycznych Realizowana polityka państwa 2

3 Powierzchnia użytków rolnych i ich struktura w Polsce w 2013 roku pow. w tys. ha % udział w UR Zmiana pow. 10 lat Użytki rolne ogółem ,0% Grunty orne ,8% pod zasiewami ugorowane 348 Trwałe użytki zielone ,9% łąki pastwiska 594 Sady 393 2,7% Ogrody przydomowe 32 0,2% Pozostałe użytki rolne 199 1,4% Źródło: GUS, Użytkowanie gruntów i powierzchnia zasiewów w 2013 r. 3

4 Gospodarstwa rolne według grup obszarowych UR w latach Lata Ogółem Grupy obszarowe UR (ha) > (58,6%) 427 (21,8%) 266 (13,6%) 64 (3,3%) 32 (1,6%) 20 (1,0%) (55,2%) 352 (22,5%) 224 (14,3%) 61 (3,9%) 36 (2,3%) 27 (1,7%) 2020* (52,0%) 280 (23,0%) 172 (14,0%) 58 (4,0%) 40 (3,0%) 30 (2,0%) Źródło: SZRWRiR na lata * - prognozy 4

5 Uwarunkowania prawne wynikające z ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych biomasa ulegające biodegradacji części produktów, odpady lub pozostałości pochodzenia biologicznego z rolnictwa, łącznie z substancjami roślinnymi i zwierzęcymi, leśnictwa i rybołówstwa oraz powiązanych z nimi działów przemysłu, w tym z chowu i hodowli ryb oraz akwakultury, a także ulegająca biodegradacji część odpadów przemysłowych i komunalnych, w tym z instalacji służących zagospodarowaniu odpadów oraz uzdatniania wody i oczyszczania ścieków biokomponenty bioetanol, biometanol, biobutanol, ester, bioeter dimetylowy, czysty olej roślinny, biowęglowodory ciekłe, bio propan-butan, skroplony biometan, sprężony biometan oraz biowodór, które są wytworzone z biomasy z przeznaczeniem do wytwarzania paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych biopaliwa ciekłe: a) benzyny silnikowe zawierające powyżej 10,0% objętościowo biokomponentów lub powyżej 22,0% objętościowo eterów, o których mowa w pkt 4, b) olej napędowy zawierający powyżej 7% objętościowo biokomponentów, c) bioetanol, biometanol, biobutanol, ester, bioeter dimetylowy, czysty olej roślinny, biowęglowodory ciekłe, bio propan-butan, skroplony biometan, sprężony biometan oraz biowodór stanowiące samoistne paliwa; 5

6 Uwarunkowania prawne wynikające z ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych c.d. Art. 23 4a. Udział biokomponentów wytworzonych z odpadów, pozostałości, niespożywczego materiału celulozowego oraz materiału lignocelulozowego, liczony według wartości opałowej, uznaje się za dwukrotnie wyższy w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprzedawanych lub zbywanych w innej formie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy, lub zużywanych przez ten podmiot na potrzeby własne na tym terytorium. 4b. Do surowców, z których udział liczony według wartości opałowej uznaje się za dwukrotnie wyższy w rozumieniu ust. 4a, nie zalicza się odpadów będących naturalnymi surowcami spożywczymi, które na skutek niecelowego albo celowego działania lub w wyniku braku odpowiednich warunków produkcji, przechowania, transportu lub przetwarzania nabyły cechy uniemożliwiające ich przeznaczenie do spożycia lub przestały spełniać wymogi dopuszczające te surowce do spożycia, oraz materiałów celulozowych i lignocelulozowych wytworzonych z drewna pełnowartościowego. 6

7 Uwarunkowania prawne wynikające z ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych c.d. Art. 23 4c. Minister właściwy do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia, szczegółową listę surowców, o których mowa w ust. 4a, oraz limit biokomponentów wytworzonych z tych surowców, których udział w realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego przez podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy uznaje się za dwukrotnie wyższy, biorąc pod uwagę stan wiedzy technicznej w zakresie możliwości wykorzystania tych surowców do wytwarzania biokomponentów oraz ich dostępność. biopaliwa zaawansowane można rozumieć jako biopaliwa wytworzone z odpadów, pozostałości, niespożywczego materiału celulozowego oraz materiału lignocelulozowego. 7

8 Konkurencja na rynku biomasy wykorzystywanej na cele energetyczne Cele w zakresie wykorzystanie odnawialnych źródeł energii do produkcji energii elektrycznej i ciepła, wprowadzają element konkurencji o surowce dla rynku biopaliw zaawansowanych. Sankcje za nie zrealizowanie obowiązku: rynek biopaliw ciekłych - 0,625 zł/mj rynek energii elektrycznej - 0,084 zł/mj Oceny ekspertów dotyczące ilości potencjalnych surowców roślinnych pochodzenia rolniczego, jakie można wykorzystać do produkcji energii elektrycznej ciepła i biopaliw zaawansowanych są zróżnicowane i wahają się od 3 mln ton do 9 mln ton rocznie. 8

9 Technologie produkcji biopaliw zaawansowanych Fermentacja alkoholowa produkcja alkoholi z odpadów z produkcji rolnej, Hydrorafinacja produkcja olejów z odpadowych tłuszczów roślinnych, Wytwarzanie węglowodorów syntetycznych w technologii Fishera-Tropscha, Fermentacja beztlenowa - produkcja metanu z pozostałości i odpadów z produkcji rolnej. Wytwórcy biopaliw zaawansowanych: Węglowodory syntetyczne 1 instalacja, o łącznej wydajności 5,8 tys. ton (7,5 mln litrów) Biogaz rolniczy 55 instalacji, o łącznej wydajności 247 mln m 3 biogazu rocznie 9

10 Potencjalne zasoby słomy do celów energetycznych wg województw [w tys. ton] POMORSKIE 275 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 115 ZACHODNIOPOMORSKIE 747 KUJAWSKO-POMORSKIE 168 PODLASKIE LUBUSKIE 267 WIELKOPOLSKIE DOLNOŚLĄSKIE OPOLSKIE MAZOWIECKIE ŁÓDZKIE LUBELSKIE ŚLĄSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE MAŁOPOLSKIE PODKARPACKIE 166 POLSKA =

11 Powierzchnia uprawy roślin przeznaczonych na cele energetyczne - rośliny wieloletnie razem WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem powierzchnia w ha zbiór w [t] POLSKA Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie 545 Pomorskie Śląskie ,4 Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Źródło: dane GUS 11

12 Szacowany potencjał drewna z sadów Powierzchnia sadów 393 tys. ha Pozyskanie drewna z sadów 139,3 tys. m³ 97,5 tys. ton 12

13 Potencjał techniczny produkcji biogazu z produktów roślinnych i zwierzęcych Produkcja zwierzęca mln m³ Produkcja roślinna mln m³ Razem mln m³ W Polsce możliwości budowy biogazowni rolniczych ma około 14,6 tys. gospodarstw rolnych, z czego najwięcej (ok. 9,5 tys.) o mocy do 40 kw. 13

14 Surowce zużyte do produkcji biogazu rolniczego w latach Rodzaj surowca zużytego do produkcji biogazu rolniczego Ilość surowca zużytego do produkcji biogazu rolniczego (w tonach) 2011 r r r. Gnojowica Wywar pogorzelniany Kiszonka z kukurydzy Pozostałości z warzyw i owoców Wysłodki Obornik Serwatka Pulpa ziemniaczana Pomiot kurzy Gliceryna Odpady poubojowe Pozostałe Razem

15 Podsumowanie Z punktu widzenia zachowania ciągłości produkcji rolniczej zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, nie jest możliwe zagospodarowanie na cele energetyczne 100% wytwarzanej w rolnictwie biomasy. Rozwój infrastruktury kraju, a także systematyczne zwiększanie lesistości kraju powodują, że coraz mniejsza powierzchnia gruntów może być przeznaczana na inne cele niż produkcja żywności. O możliwości wykorzystania istniejącego potencjału produktów ubocznych z produkcji rolniczej do produkcji biopaliw zaawansowanych głównie będą decydowały technologie, które zapewnią ich konkurencyjność na rynku. Rozwój rynku biopaliw zaawansowanych powinien stanowić uzupełnienie obecnych możliwości wytwórczych biopaliw, a nie powodować wzrost konkurencji o te same surowce. 15

16 Dziękuję za uwagę 16