Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Oleje resztkowe

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Oleje resztkowe"

Transkrypt

1 Slajd 1 Lennart Tyrberg, Energy Agency of Southeast Sweden Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Oleje resztkowe Przygotowane przez: Mgr inż. Andrzej Michalski Zweryfikowane przez: Dr inż. Andrzej Tonderski, POMCERT 1

2 Slajd 2 1. Wprowadzenie 2. Korzyści 3. Wymagania i przygotowanie 4. Sposoby wykorzystania 5. Podsumowanie 2

3 Slajd 3 Wprowadzenie Biologiczne substytuty paliw na rynku komercyjnym : RME lub FAME (Estry Metylowe Kwasów Tłuszczowych) Wytwarzane przy niskotemperaturowej konwersji chemicznej na bazie kwasów tł. Surowiec: nadmiary oleju z produkcji rolnej, resztkowe z przetwórstwa żywności i gastronomii Ekotarg.pl 3 Obecnie istnieją komercyjne, biologiczne substytuty diesla dostępne na rynku komercyjnym, jeden z bardziej znanych jest RME choć bardziej ogólną nazwa są FAME lub Estry Metylowe Kwasów Tłuszczowych. Paliwa te są wytwarzane przy użyciu niskotemperaturowej konwersji chemicznej na bazie kwasów tłuszczowych. Surowcem może być nadmiar oleju roślinnego z produkcji rolnej, olej rzepakowy, olej sojowy i tym podobne, ale również resztkowe oleje do gotowania z - przykładowo - restauracji lub przetwarzania żywności.

4 Slajd 4 Korzyści Niejednorodny surowiec staje się znormalizowanym paliwem Magazynowanie paliwa (utlenianie i zestalanie się) Paliwo może osiągać jakoś paliwa wykorzystywanego w sektorze transportowym jako substytut oleju napędowego produkowanego z frakcji odpadów Auri.org 4 Trzy główne korzyści z tego sposobu wzbogacania: Po pierwsze służy do homogenizacji właściwości paliwa, tak że bardzo niejednorodny surowiec staje się znormalizowanym paliwem w wąskich granicach jakości. Po drugie, służy do magazynowania paliwa. Cechy surowego oleju powoli utleniają się i zespalają, chyba że zanieczyszczenia i nienasycone kwasy tłuszczowe zostaną usunięte lub zneutralizowane i osiągnięto to przez modernizację. Po trzecie, produkowane paliwo osiąga wystarczającą jakość do natychmiastowego wykorzystania w sektorze transportu. Nie tylko jest to jeden z niewielu sposobów, które mogą przynieść substytut oleju napędowego z frakcji odpadów, ale sektor transportu jest również jednym gdzie gotowość do zapłaty jest najwyższa, więc jest to sektor, w którym proces modernizacji może być opłacany przez wartość dodana.

5 Slajd 5 Wymagania i przygotowanie Filtracja wsadu: od zanieczyszczeń i wody Proces polega na hydroksylacji kw. Tłuszczowego przekształcenia w ester, przez dodanie alkoholu Jakość paliwa uzależniona od surowców i alkoholu, niektóre pozwalają uzyskać paliwo o liczbie cetanowej >70, służy jako paliwo bez konieczności modyfikacji silnika Bilans energetyczny: energia całkowita pochodząca z alkoholu wynosi 10-20% energii zawartej w produkcie końcowym Hielscher.com 5 Wsad musi zostać przefiltrowany i wolny od zanieczyszczeń stałych i wody przed rozpoczęciem procesu, więc zbieranie i obróbka musi przebiegać w taki sposób, aby zapewnić dostatecznie czysty wsad. Zasadniczo, proces polega na dodaniu grupy OH do kwasu tłuszczowego, a więc przekształcenie go w ester. Osiąga się to przez dodanie alkoholu, zazwyczaj etanolu lub metanolu, w obecności katalizatora, zazwyczaj w niskich temperaturach procesu. W stosunku do surowych olejów roślinnych, estry mają korzystniejsze właściwości w odniesieniu do przechowywania (są bardziej stabilne). Jakość powstałego paliwa, pod względem jakości mierzonego liczbą cetanową, jest silnie uzależniona od kombinacji surowców i alkoholu, ale niektóre kombinacje - jak olej kokosowy i etanol - będzie zazwyczaj uzyskiwać liczbę cetanową> 70. Paliwo takiej jakości, pod warunkiem, że nie jest zanieczyszczone, może służyć jako substytut oleju napędowego bez konieczności modyfikacji silnika, podczas gdy inne paliwa, takie jak RME wytworzone z oleju rzepakowego i metanolu (liczba cetanowa 50) mogą wymagać modyfikacji silnika. Ważne jest również, aby pamiętać, że końcowy produkt musi być oczyszczany w taki sposób, by był wolny od szczątkowych kwasów tłuszczowych oraz wody, ponieważ są one bardzo korozyjne. Proces wykorzystuje podstawowe odczynniki, takie jak etanol lub metanol, działa przy niskich temperaturach i całkowita konwersja może wynosić prawie 100%. Głównym produktem ubocznym jest gliceryna, która wymaga osobnego procesu. Całkowity bilans energetyczny zależy od dodanego alkoholu I zazwyczaj całkowita energia pochodząca z alkoholu wynosi około 10-20% energii zawartej w produkcie końcowym, która wymaga osobnego procesu.

6 Slajd 6 Wykorzystanie FAME mogą być wykorzystane jako zamiennik olejów napędowych lub dodatek do nich Można je współspalać z paliwem pierwotnym (np. kopalnym) Nadają się do fermentacji beztlenowej Przy dobrej jakości surowca w silnikach niskoobrotowych o wydajności powyżej 15% Maineroot.com 6 FAME Estry metylowe kwasów tłuszczowych jak brzmi akronim stosowany w odniesieniu do tych paliw, mogą być stosowane jako zamienniki olejów napędowych oraz jako dodatki do oleju napędowego lub mogą być wykorzystywane do zastąpienia lekkich olejów napędowych w dowolnym procesie. Jest również możliwe, aby współspalać surowe oleje wraz z paliwem pierwotnym, najlepiej paliwem kopalnym lub gazem bezpośrednio w kotłach, a więc zastąpienie części paliwa kopalnego biopaliwem. Pozostałości tłuszczowe dobrze nadają się do fermentacji beztlenowej i w przypadku gdy produkcja FAME nie jest uprzywilejowana, mogą być równie dobrze fermentowane wspólnie z innymi substratami do produkcji metanolu. W przypadku, gdy surowiec jest wystarczająco jednorodny - na przykład jako produkt uboczny z przemysłu przetwórstwa spożywczego korzystanie z surowego oleju w solidnym, niskoobrotowym silniku, przystosowanym do wewnętrznej produkcji energii elektrycznej może być wykonalne. Wydajność przetworzenia energii paliwa na energię mechaniczną (czyli do energii elektrycznej) w takich silnikach wynosi znacznie poniżej 15% i jest to maksymalna ilość energii elektrycznej, która może być produkowana z pozostałości olejowych w przypadku użycia tej metody. Teoretycznie będzie możliwa kolejna metoda, mianowicie spalanie lub współspalanie pozostałości olejowych z ropy naftowej, gazu lub innego paliwa w kotle parowym, a następnie użycie cykl parowego do produkcji energii elektrycznej.

7 Slajd 7 Podsumowanie Koszty nadal wysokie, potrzeba ulg podatkowych lub dotacji Powinna być oparta o frakcje olejów resztkowych lub biomasie niejadalnej Pozostałe frakcje powinny być wykorzystywane do celów innych niż energetyczne Wikimedia.org 7 Mimo to koszty będą nadal wysokie, i tylko z pomocą bardzo korzystnych ulg podatkowych lub dotacji - lub w wypadku wysokich kosztów utylizacji pozostałości - produkcja energii elektrycznej z FAME stanie się opłacalną alternatywą. Ze względu na konkurencję o żyzną ziemię, produkcja FAME powinna być oparta tylko na frakcjach olejów resztkowych, lub przynajmniej na biomasie niejadalnej. Należy również pamiętać, że bogate w pozostałości olejowe placki prasowe powinny lepiej być wykorzystywane na paszę niż dla celów energetycznych.

8 Slajd 8 Lennart Tyrberg, Energy Agency of Southeast Sweden THANK YOU! Dziękujemy! THANK YOU 8

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Biomasa (odpady fermentowalne)

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Biomasa (odpady fermentowalne) Slajd 1 Lennart Tyrberg, Energy Agency of Southeast Sweden Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Biomasa (odpady fermentowalne) Prepared by: Mgr inż. Andrzej Michalski Verified by: Dr inż. Andrzej

Bardziej szczegółowo

Konwersja biomasy do paliw płynnych. Andrzej Myczko. Instytut Technologiczno Przyrodniczy

Konwersja biomasy do paliw płynnych. Andrzej Myczko. Instytut Technologiczno Przyrodniczy Konwersja biomasy do paliw płynnych Andrzej Myczko Instytut Technologiczno Przyrodniczy Biopaliwa W biomasie i produktach jej rozkładu zawarta jest energia słoneczna. W wyniku jej: spalania, fermentacji

Bardziej szczegółowo

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Energia słońca

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Energia słońca Slajd 1 Lennart Tyrberg, Energy Agency of Southeast Sweden Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Energia słońca Przygotowane przez: Mgr inż. Andrzej Michalski Zweryfikowane przez: Dr inż. Andrzej

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie biogazu jako paliwa transportowego

Wykorzystanie biogazu jako paliwa transportowego Wykorzystanie biogazu jako paliwa transportowego dr Tadeusz Zakrzewski Prezes Krajowej Izby Biopaliw 12 marzec 2010 r Kielce. Wykorzystanie biomasy rolniczej do celów energetycznych. Biogazownie rolnicze

Bardziej szczegółowo

ESTRY METYLOWE POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO JAKO PALIWO ROLNICZE. mgr inż. Renata Golimowska ITP Oddział Poznań

ESTRY METYLOWE POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO JAKO PALIWO ROLNICZE. mgr inż. Renata Golimowska ITP Oddział Poznań ESTRY METYLOWE POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO JAKO PALIWO ROLNICZE mgr inż. Renata Golimowska ITP Oddział Poznań Początek biodiesla w Polsce 2004/2005 uruchamianie Rafinerii Trzebinia 2006 otwieranie się kolejnych

Bardziej szczegółowo

Możliwości wykorzystania recyklingu energetycznego odpadowych tworzyw sztucznych do sprężania gazu ziemnego dla potrzeb zasilania

Możliwości wykorzystania recyklingu energetycznego odpadowych tworzyw sztucznych do sprężania gazu ziemnego dla potrzeb zasilania Andrzej Kulczycki, Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych Możliwości wykorzystania recyklingu energetycznego odpadowych tworzyw sztucznych do sprężania gazu ziemnego dla potrzeb zasilania pojazdów w CNG

Bardziej szczegółowo

Biopaliwo do silników z zapłonem samoczynnym i sposób otrzymywania biopaliwa do silników z zapłonem samoczynnym. (74) Pełnomocnik:

Biopaliwo do silników z zapłonem samoczynnym i sposób otrzymywania biopaliwa do silników z zapłonem samoczynnym. (74) Pełnomocnik: RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 197375 (21) Numer zgłoszenia: 356573 (22) Data zgłoszenia: 10.10.2002 (13) B1 (51) Int.Cl. C10L 1/14 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz ważniejszych skrótów i symboli... XIII VII

Spis treści. Wykaz ważniejszych skrótów i symboli... XIII VII Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów i symboli................... XIII 1. Wprowadzenie............................... 1 1.1. Definicja i rodzaje biopaliw....................... 1 1.2. Definicja biomasy............................

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz ważniejszych skrótów i symboli

Spis treści. Wykaz ważniejszych skrótów i symboli Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów i symboli XIII 1. Wprowadzenie 1 1.1. Definicja i rodzaje biopaliw 1 1.2. Definicja biomasy 3 1.3. Metody konwersji biomasy w biopaliwa 3 1.4. Biopaliwa 1. i 2. generacji

Bardziej szczegółowo

Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza

Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje

Bardziej szczegółowo

Wydział Mechaniczno-Energetyczny

Wydział Mechaniczno-Energetyczny Polska Geotermalna Asocjacja im. prof. J. Sokołowskiego Wydział Mechaniczno-Energetyczny Lokalna energetyka geotermalna jako podstawowy składnik OZE w procesie dochodzenia do samowystarczalności energetycznej

Bardziej szczegółowo

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Energia wody

Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Energia wody Slajd 1 Lennart Tyrberg, Energy Agency of Southeast Sweden Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Energia wody Przygotowane przez: Mgr inż. Andrzej Michalski Zweryfikowane przez: Dr inż. Andrzej

Bardziej szczegółowo

Fundusze europejskie na odnawialne źródła energii. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, działania 9.4, 9.5, 9.6 i 10.3

Fundusze europejskie na odnawialne źródła energii. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, działania 9.4, 9.5, 9.6 i 10.3 Fundusze europejskie na odnawialne źródła energii. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, działania 9.4, 9.5, 9.6 i 10.3 Magdalena Mielczarska-Rogulska Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

Bardziej szczegółowo

polityka w sprawie OZE energii. Energetyczny wymiar polskiej prezydencji w UE. Krzysztof Nosal Dyrektor d/s Środowiska Arizona Chemical

polityka w sprawie OZE energii. Energetyczny wymiar polskiej prezydencji w UE. Krzysztof Nosal Dyrektor d/s Środowiska Arizona Chemical Jak nie wylać dziecka z kąpielą - zrównowa wnoważona ona polityka w sprawie OZE Debata: Rok energii. Energetyczny wymiar polskiej prezydencji w UE. Krzysztof Nosal Dyrektor d/s Środowiska Arizona Chemical

Bardziej szczegółowo

WYTWÓRNIA. Wytwórnia Bioagra-Oil S.A. składa się z 2 sekcji: 1. Sekcja produkcji estrów metylowych o wydajności 200 000 ton / rok.

WYTWÓRNIA. Wytwórnia Bioagra-Oil S.A. składa się z 2 sekcji: 1. Sekcja produkcji estrów metylowych o wydajności 200 000 ton / rok. LOKALIZACJA Siedziba firmy i Zakład Produkcyjny Bioagra-Oil S.A. znajduje się w Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Tychach. ul. Przemysłowa 64 43-100 Tychy NIP 524-25-87-483 Siedziba zarządu

Bardziej szczegółowo

Biopaliwa w transporcie

Biopaliwa w transporcie Biopaliwa w transporcie 20.01.2009 Andrzej Szajner Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Sytuacja na rynkach światowych Malejące zasoby surowców naturalnych i rosnące ceny!! wzrost cen ropy naftowej

Bardziej szczegółowo

MONITORING DIOKSYN W TŁUSZCZACH I OLEJACH PRZEZNACZONYCH DO śywienia ZWIERZĄT ZGODNIE Z ROZPORZĄDZENIEM 225/2012 Z DNIA 15 MARCA 2012R.

MONITORING DIOKSYN W TŁUSZCZACH I OLEJACH PRZEZNACZONYCH DO śywienia ZWIERZĄT ZGODNIE Z ROZPORZĄDZENIEM 225/2012 Z DNIA 15 MARCA 2012R. MONITORING DIOKSYN W TŁUSZCZACH I OLEJACH PRZEZNACZONYCH DO śywienia ZWIERZĄT ZGODNIE Z ROZPORZĄDZENIEM 225/2012 Z DNIA 15 MARCA 2012R. Kamila Pietrasiak Wojewódzki Inspektorat Weterynarii w Łodzi Definicje

Bardziej szczegółowo

Odzysk i recykling założenia prawne. Opracowanie: Monika Rak i Mateusz Richert

Odzysk i recykling założenia prawne. Opracowanie: Monika Rak i Mateusz Richert Odzysk i recykling założenia prawne Opracowanie: Monika Rak i Mateusz Richert Odzysk Odzysk ( ) jakikolwiek proces, którego wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu przez zastąpienie

Bardziej szczegółowo

OTRZYMYWANIE BIODIESLA W PROCESIE TRANSESTRYFIKACJI OLEJU ROŚLINNEGO

OTRZYMYWANIE BIODIESLA W PROCESIE TRANSESTRYFIKACJI OLEJU ROŚLINNEGO OTRZYMYWANIE BIODIESLA W PROCESIE TRANSESTRYFIKACJI OLEJU ROŚLINNEGO CEL ĆWICZENIA: Celem ćwiczenia jest przeprowadzenie procesu zasadowej transestryfikacji oleju roślinnego, wstępne oczyszczenie uzyskanych

Bardziej szczegółowo

Biogazownia utylizacyjna uzupełnieniem krajowego systemu gospodarki odpadami

Biogazownia utylizacyjna uzupełnieniem krajowego systemu gospodarki odpadami Zakład Odnawialnych Zasobów Energii Biogazownia utylizacyjna uzupełnieniem krajowego systemu gospodarki odpadami Aneta Marciniak Izabela Samson-Bręk Definicje (Ustawa o odpadach z 14 grudnia 2012 r.) Bioodpady

Bardziej szczegółowo

Przejście do biogospodarki z fermentacją beztlenową w Niderlandach. Ir. K.W. Kwant NL Agency

Przejście do biogospodarki z fermentacją beztlenową w Niderlandach. Ir. K.W. Kwant NL Agency Przejście do biogospodarki z fermentacją beztlenową w Niderlandach Ir. K.W. Kwant NL Agency Zawartość 1. Przejście do biogospodarki 2. Program innowacji 3. Rola fermentacji beztlenowej 4. Podsumowanie

Bardziej szczegółowo

Co można nazwać paliwem alternatywnym?

Co można nazwać paliwem alternatywnym? Co można nazwać paliwem alternatywnym? Grzegorz WIELGOSIŃSKI Politechnika Łódzka Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Alternatywa Alternatywą dla spalarni odpadów komunalnych może być nowoczesny

Bardziej szczegółowo

Konferencja NEUF. Jak nie wylać dziecka z kąpielą - zrównoważona polityka w sprawie OZE. 18 czerwca 2010. Warszawa

Konferencja NEUF. Jak nie wylać dziecka z kąpielą - zrównoważona polityka w sprawie OZE. 18 czerwca 2010. Warszawa Jak nie wylać dziecka z kąpielą - zrównoważona polityka w sprawie OZE Konferencja NEUF 18 czerwca 2010 Warszawa Krzysztof Nosal Dyrektor d/s Srodowiska Arizona Chemical Polityka dotycząca odnawialnych

Bardziej szczegółowo

Problemy z silnikami spowodowane zaklejonymi wtryskiwaczami Wprowadzenie dodatku do paliwa DEUTZ Clean-Diesel InSyPro.

Problemy z silnikami spowodowane zaklejonymi wtryskiwaczami Wprowadzenie dodatku do paliwa DEUTZ Clean-Diesel InSyPro. 0199-99-1210/2 Problemy z silnikami spowodowane zaklejonymi wtryskiwaczami Wprowadzenie dodatku do paliwa DEUTZ Clean-Diesel InSyPro. Na podstawie wytycznych UE oraz wielu innych międzynarodowych przepisów,

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie biowęgla w procesie fermentacji metanowej

Wykorzystanie biowęgla w procesie fermentacji metanowej Wykorzystanie biowęgla w procesie fermentacji metanowej dr inż. Wojciech Czekała dr hab. inż. Jacek Dach, prof. nadzw. dr inż. Krystyna Malińska dr inż. Damian Janczak Biologiczne procesy przetwarzania

Bardziej szczegółowo

Analiza procesu transestryfikacji olejów pod kątem emisji gazów cieplarnianych dla różnych wariantów pozyskania energii dla instalacji

Analiza procesu transestryfikacji olejów pod kątem emisji gazów cieplarnianych dla różnych wariantów pozyskania energii dla instalacji NAFTA-GAZ luty 2013 ROK LXIX Kamil Berdechowski Instytut Nafty i Gazu, Kraków Analiza procesu transestryfikacji olejów pod kątem emisji gazów cieplarnianych dla różnych wariantów pozyskania energii dla

Bardziej szczegółowo

Energia słoneczna i cieplna biosfery Pojęcia podstawowe

Energia słoneczna i cieplna biosfery Pojęcia podstawowe Dr inż. Mariusz Szewczyk Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa Katedra Termodynamiki 35-959 Rzeszów, ul. W. Pola 2 Energia słoneczna i cieplna biosfery Pojęcia podstawowe

Bardziej szczegółowo

System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec

System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Porównanie strategii i doświadczeń Polski, Czech i Niemiec mgr Łukasz Nadolny Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

Analiza potencjału gmin do produkcji surowców na cele OZE Projektowanie lokalizacji biogazowni rolniczych

Analiza potencjału gmin do produkcji surowców na cele OZE Projektowanie lokalizacji biogazowni rolniczych Analiza potencjału gmin do produkcji surowców na cele OZE Projektowanie lokalizacji biogazowni rolniczych Mateusz Malinowski Anna Krakowiak-Bal Kraków, kwiecień 2014 r. Rządowe plany rozwoju biogazowni

Bardziej szczegółowo

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/AT01/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/AT01/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 206658 (21) Numer zgłoszenia: 355294 (22) Data zgłoszenia: 05.10.2001 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego:

Bardziej szczegółowo

Biomasa własna, z neutralnym bilansem CO2, możliwa do magazynowania

Biomasa własna, z neutralnym bilansem CO2, możliwa do magazynowania Biomasa własna, z neutralnym bilansem CO2, możliwa do magazynowania Kopalne nośniki energii stanowią dzisiaj 80% w globalnym koszyku energii. Na energie odnawialne przypada zaledwie 15%, reszta na energię

Bardziej szczegółowo

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2009/2010

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2009/2010 PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS Obowiązuje od roku akademickiego: 2009/2010 Instytut: Techniczny Kierunek studiów: Zarządzanie i inżynieria produkcji Kod kierunku: 06.9 Specjalność:

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie energii z odnawialnych źródeł na Dolnym Śląsku, odzysk energii z odpadów w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii

Wykorzystanie energii z odnawialnych źródeł na Dolnym Śląsku, odzysk energii z odpadów w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii Wykorzystanie energii z odnawialnych źródeł na Dolnym Śląsku, odzysk energii z odpadów w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii Paweł Karpiński Pełnomocnik Marszałka ds. Odnawialnych Źródeł Energii

Bardziej szczegółowo

Marlena Owczuk Biodiesel, a ochrona środowiska. Studia Ecologiae et Bioethicae 4, 351-356

Marlena Owczuk Biodiesel, a ochrona środowiska. Studia Ecologiae et Bioethicae 4, 351-356 Biodiesel, a ochrona środowiska Studia Ecologiae et Bioethicae 4, 351-356 2006 Marlena OWCZUK Instytut Paliw i Energii Odnawialnej Warszawa A Studia E cologiae et B ioethicae 4/2006 Biodiesel, a ochrona

Bardziej szczegółowo

Bezemisyjna energetyka węglowa

Bezemisyjna energetyka węglowa Bezemisyjna energetyka węglowa Szansa dla Polski? Jan A. Kozubowski Wydział Inżynierii Materiałowej PW Człowiek i energia Jak ludzie zużywali energię w ciągu minionych 150 lat? Energetyczne surowce kopalne:

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie wymagań jakościowych dla biopaliw ciekłych 2)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie wymagań jakościowych dla biopaliw ciekłych 2) Dz.U.2009.18.98 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie wymagań jakościowych dla biopaliw ciekłych (Dz. U. z dnia 4 lutego 2009 r.) Na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy

Bardziej szczegółowo

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, a w szczególności jego artykuł 175 (1),

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, a w szczególności jego artykuł 175 (1), DYREKTYWA 2003/30/WE DYREKTYWA 2003/30/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 8 maja 2003 roku w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych PARLAMENT EUROPEJSKI I

Bardziej szczegółowo

O potrzebie standardu odnawialności, czyli. w sprawie OZE. Krzysztof Nosal Dyrektor d/s Środowiska Arizona Chemical

O potrzebie standardu odnawialności, czyli. w sprawie OZE. Krzysztof Nosal Dyrektor d/s Środowiska Arizona Chemical O potrzebie standardu odnawialności, czyli zrównoważona ona polityka w sprawie OZE. VII Międzynarodowa konferencja NEUF 2011 16 czerwca Warszawa Krzysztof Nosal Dyrektor d/s Środowiska Arizona Chemical

Bardziej szczegółowo

Biogazownie w energetyce

Biogazownie w energetyce Biogazownie w energetyce Temat opracował Damian Kozieł Energetyka spec. EGIR rok 3 Czym jest biogaz? Czym jest biogaz? Biogaz jest to produkt fermentacji metanowej materii organicznej przez bakterie beztlenowe

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane zastosowanie biomasy w przemyśle chemicznym

Zaawansowane zastosowanie biomasy w przemyśle chemicznym Zaawansowane zastosowanie biomasy w przemyśle chemicznym Seminarium Komisji Gospodarki Narodowej Stan i perspektywy rozwoju przemysłu chemicznego w Polsce Senat RP, Warszawa, 15 maja 2012 r. dr Andrzej

Bardziej szczegółowo

Czysty wodór w każdej gminie

Czysty wodór w każdej gminie Czysty wodór w każdej gminie Poprzez nowoczesne technologie budujemy lepszy świat. Adam Zadorożny Prezes firmy WT&T Polska Sp. z o.o Misja ROZWIĄZUJEMY PROBLEMY KLIENTÓW BUDUJĄC WARTOŚĆ FIRMY GŁÓWNY CEL

Bardziej szczegółowo

Finansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko

Finansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko Głównym celem tego programu jest wzrost atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia społeczeństwa,

Bardziej szczegółowo

NOVAGO - informacje ogólne:

NOVAGO - informacje ogólne: NOVAGO - informacje ogólne: NOVAGO Sp. z o. o. specjalizuje się w nowoczesnym gospodarowaniu odpadami komunalnymi. Zaawansowane technologicznie, innowacyjne instalacje w 6 zakładach spółki, pozwalają na

Bardziej szczegółowo

Polska, lipiec 2006 r.

Polska, lipiec 2006 r. Raport za 2005 r. dla Komisji Europejskiej wynikający z art. 4(1) dyrektywy 2003/30/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2003 r. w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw lub innych

Bardziej szczegółowo

Każdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu.

Każdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu. Każdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu. W większości przypadków trafiają one na wysypiska śmieci,

Bardziej szczegółowo

Energetyka w Środowisku Naturalnym

Energetyka w Środowisku Naturalnym Energetyka w Środowisku Naturalnym Energia w Środowisku -technika ograniczenia i koszty Wykład 4-27.X.2015 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie biomasy. w energetyce

Wykorzystanie biomasy. w energetyce Wykorzystanie biomasy w energetyce BIOMASA Ogół materii organicznej, którą można wykorzystać pod względem energetycznym. Produkty, które są podatne na rozkład biologiczny, ich odpady, frakcje, pozostałości

Bardziej szczegółowo

(86) Data 1 numer zgłoszenia międzynarodowego. 08.07.1994, PCT/AT94/00088

(86) Data 1 numer zgłoszenia międzynarodowego. 08.07.1994, PCT/AT94/00088 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 181344 (21) Numer zgłoszenia: 312565 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia 08.07.1994 (86) Data 1 numer zgłoszenia

Bardziej szczegółowo

Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r.

Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów

Bardziej szczegółowo

Ocena parametryczna biopaliw płynnych

Ocena parametryczna biopaliw płynnych CZAS TECHNOLOGIA Ocena parametryczna biopaliw płynnych dr inż. Wojciech Golimowski w.golimowski@itep.edu.pl ITP Oddział Poznań PALIWA Paliwa kopalne BIOMASA Biopaliwa Węgiel Paliwa stałe Celuloza Ropa

Bardziej szczegółowo

Stawki akcyzy na Ukrainie (według stanu na dzień 1 czerwca 2016 roku)

Stawki akcyzy na Ukrainie (według stanu na dzień 1 czerwca 2016 roku) Stawki akcyzy na Ukrainie (według stanu na dzień 1 czerwca 2016 roku) Wyroby ropopochodne Kod towaru Nazwa towaru Stawka akcyzy 2710 12 11 10 Lekkie destylaty dla specyficznych procesów obróbki 2710 12

Bardziej szczegółowo

Konsultacja zmian dla Programu Priorytetowego NFOŚiGW Czysty Przemysł

Konsultacja zmian dla Programu Priorytetowego NFOŚiGW Czysty Przemysł Konsultacja zmian dla Programu Priorytetowego NFOŚiGW Czysty Przemysł Urszula Zając p.o. Dyrektora Departamentu Przedsięwzięć Przemyslowych Forum Energia Efekt Środowisko Zabrze, 6 maja 2013 r. Agenda

Bardziej szczegółowo

Aktualne regulacje prawne dotyczące OZE

Aktualne regulacje prawne dotyczące OZE Aktualne regulacje prawne dotyczące OZE Agnieszka Szrajner Departament Energii Odnawialnej Słok, k. Bełchatowa, 19 października 2017 r. 1 ZAKRES I CEL NOWELIZACJI UC27 Zapewnienie pełnej zgodności przepisów

Bardziej szczegółowo

BIOPALIWA DRUGIEJ GENERACJI

BIOPALIWA DRUGIEJ GENERACJI BIOPALIWA DRUGIEJ GENERACJI dr Magdalena Rogulska mgr inż. Marta Dołęga Instytut Paliw i Energii Odnawialnej Instytucja Wdrażająca działania 9.4-9.6 i 10.3 Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

Bardziej szczegółowo

PIROLIZA. GENERALNY DYSTRYBUTOR REDUXCO www.dagas.pl :: email: info@dagas.pl :: www.reduxco.com

PIROLIZA. GENERALNY DYSTRYBUTOR REDUXCO www.dagas.pl :: email: info@dagas.pl :: www.reduxco.com PIROLIZA Instalacja do pirolizy odpadów gumowych przeznaczona do przetwarzania zużytych opon i odpadów tworzyw sztucznych (polietylen, polipropylen, polistyrol), w której produktem końcowym może być energia

Bardziej szczegółowo

Biogazownie rolnicze w Polsce doświadczenia z wdrażania i eksploatacji instalacji

Biogazownie rolnicze w Polsce doświadczenia z wdrażania i eksploatacji instalacji Biogazownie rolnicze w Polsce doświadczenia z wdrażania i eksploatacji instalacji Lech Ciurzyński Wiceprezes Zarządu DGA Energia Sp. z o.o. Kielce, 12 marca 2010 r. Program prezentacji I. Co to jest biogazownia?

Bardziej szczegółowo

Energia ukryta w biomasie

Energia ukryta w biomasie Energia ukryta w biomasie Przygotowała dr Anna Twarowska Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii 30-31 marzec 2016, Kielce Biomasa w Polsce uznana jest za odnawialne źródło energii o największych

Bardziej szczegółowo

H.Cegielski-Poznań S.A. Elektrownia kogeneracyjna na surowy olej palmowy o mocy 4,2 MW e Brake, Niemcy

H.Cegielski-Poznań S.A. Elektrownia kogeneracyjna na surowy olej palmowy o mocy 4,2 MW e Brake, Niemcy H.Cegielski-Poznań S.A. Elektrownia kogeneracyjna na surowy olej palmowy o mocy 4,2 MW e Brake, Niemcy O firmie H.Cegielski-Poznań S.A. Firma powstała 165 lat temu, założona przez Hipolita Cegielskiego

Bardziej szczegółowo

WYSOKOTEMPERATUROWE ZGAZOWANIE BIOMASY. INSTYTUT BADAWCZO-WDROŻENIOWY MASZYN Sp. z o.o.

WYSOKOTEMPERATUROWE ZGAZOWANIE BIOMASY. INSTYTUT BADAWCZO-WDROŻENIOWY MASZYN Sp. z o.o. WYSOKOTEMPERATUROWE ZGAZOWANIE BIOMASY ZASOBY BIOMASY Rys.2. Zalesienie w państwach Unii Europejskiej Potencjał techniczny biopaliw stałych w Polsce oszacowano na ok. 407,5 PJ w skali roku. Składają się

Bardziej szczegółowo

2) uprawianej na obszarach Unii Europejskiej wymienionych w wykazie określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 28b ust.

2) uprawianej na obszarach Unii Europejskiej wymienionych w wykazie określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 28b ust. Załącznik do ustawy z dnia 21 marca 2014 r. (poz. 457) Zasady obliczania ograniczenia emisji w cyklu życia biokomponentu I.1. Ograniczenie emisji w cyklu życia biokomponentu oblicza się: 1) poprzez zastosowanie

Bardziej szczegółowo

Green University Project

Green University Project The green way to ensure energy self - sources of UWM Katedra Mechatroniki i Edukacji Techniczno Informatycznej I nicjator: p ro f. d r h a b. R y s za r d G ó r e c k i R e k t o r U W M R e a l i z a

Bardziej szczegółowo

POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM

POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM DEPARTAMENT ŚRODOWISKA, ROLNICTWA I ZASOBÓW NATURALNYCH POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM Anna Grapatyn-Korzeniowska Gdańsk, 16 marca 2010

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 30 czerwca 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII 1) z dnia 12 czerwca 2017 r.

Warszawa, dnia 30 czerwca 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII 1) z dnia 12 czerwca 2017 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 30 czerwca 2017 r. Poz. 1294 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII 1) z dnia 12 czerwca 2017 r. w sprawie metodyki obliczania emisji gazów cieplarnianych,

Bardziej szczegółowo

Odnawialne źródła energii

Odnawialne źródła energii WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA Odnawialne źródła energii Wykład BIOGAZ produkcja i wykorzystanie Na podstawie materiałów programu INERREG IIIC autorstwa Institut fur Energetechnik und Umwelt GmbH Leipzig

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 10.2.2016 L 33/3 ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2016/172 z dnia 24 listopada 2015 r. w sprawie uzupełnienia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 691/2011 w odniesieniu do określenia

Bardziej szczegółowo

TECHNICZNE ASPEKTY WYTWARZANIA BIOPALIW ROLNICZYCH Z UWZGLĘDNIENIEM ZAGOSPODAROWANIA TŁUSZCZÓW ODPADOWYCH

TECHNICZNE ASPEKTY WYTWARZANIA BIOPALIW ROLNICZYCH Z UWZGLĘDNIENIEM ZAGOSPODAROWANIA TŁUSZCZÓW ODPADOWYCH TECHNICZNE ASPEKTY WYTWARZANIA BIOPALIW ROLNICZYCH Z UWZGLĘDNIENIEM ZAGOSPODAROWANIA TŁUSZCZÓW ODPADOWYCH mgr inż. Renata Golimowska ITP Oddział Poznań BIODIESEL Estry metylowe kwasów tłuszczowych (ang.

Bardziej szczegółowo

Biogazownie w Polsce i UE technologie, opłacalność, realizacje. Anna Kamińska-Bisior

Biogazownie w Polsce i UE technologie, opłacalność, realizacje. Anna Kamińska-Bisior Biogazownie w Polsce i UE technologie, opłacalność, realizacje Anna Kamińska-Bisior Biokonwersja biodiesela uzyskanego z nieprzerobionej gliceryny na wodór i etanol (12 IT 56Z7 3PF3) Włoski instytut badawczy

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. 1. Biopaliwa

Wprowadzenie. 1. Biopaliwa Wprowadzenie Obecnie ponad 80% zużywanej energii na świecie jest pozyskiwane z paliw kopalnych, z czego ok. 58% tej ilości przypada na transport. Szacuję się, że przy obecnym tempie eksploatacji złóż,

Bardziej szczegółowo

Flota samochodów napędzanych biopaliwami Przegląd najnowszych możliwości

Flota samochodów napędzanych biopaliwami Przegląd najnowszych możliwości Flota samochodów napędzanych biopaliwami Przegląd najnowszych możliwości Wprowadzenie do Przewodnika technicznego Pętla obiegu węgla Czego dotyczy ta broszura? Zagadnienia zrównoważonej mobilności budzą

Bardziej szczegółowo

Drewno jako surowiec energetyczny w badaniach Instytutu Technologii Drewna w Poznaniu

Drewno jako surowiec energetyczny w badaniach Instytutu Technologii Drewna w Poznaniu Drewno jako surowiec energetyczny w badaniach Instytutu Technologii Drewna w Poznaniu dr inż. Wojciech Cichy mgr inż. Agnieszka Panek Zakład Ochrony Środowiska i Chemii Drewna Pracownia Bioenergii Dotychczasowe

Bardziej szczegółowo

Urządzenie do rozkładu termicznego odpadów organicznych WGW-8 EU

Urządzenie do rozkładu termicznego odpadów organicznych WGW-8 EU GREEN ENERGY POLAND Sp. z o.o. Urządzenie do rozkładu termicznego odpadów organicznych WGW-8 EU dr hab. inż. Andrzej Wojciechowski e-mail: andrzej.wojciechowski@imp.edu.pl www.imp.edu.pl Ochrony Środowiska

Bardziej szczegółowo

Sustainability in commercial laundering processes

Sustainability in commercial laundering processes Sustainability in commercial laundering processes Module 5 Energy in laundries Chapter 1 Źródła energii Powered by 1 Spis treści Źródła energii przegląd Rodzaje źródeł energii (pierwotne wtórne źródła)

Bardziej szczegółowo

Konkurencja wewnątrz OZE - perspektywa inwestora branżowego. Krzysztof Müller RWE Polska NEUF 2010

Konkurencja wewnątrz OZE - perspektywa inwestora branżowego. Krzysztof Müller RWE Polska NEUF 2010 Konkurencja wewnątrz OZE - perspektywa inwestora branżowego Krzysztof Müller RWE Polska NEUF 2010 1 Wymiary optymalizacji w układzie trójkąta energetycznego perspektywa makro Minimalizacja kosztów dostarczanej

Bardziej szczegółowo

Produkcja biogazu z odpadów model szwedzki. Magdalena Rogulska Barbara Smerkowska

Produkcja biogazu z odpadów model szwedzki. Magdalena Rogulska Barbara Smerkowska Produkcja biogazu z odpadów model szwedzki Magdalena Rogulska Barbara Smerkowska Biogaz w Szwecji Produkcja biogazu w Szwecji rozwija się systematycznie i ma wsparcie polityczne Głównym źródłem biogazu

Bardziej szczegółowo

Ocena produktów przetwarzania olejów roślinnych pochodzących z małej agrorafinerii metodami chromatograficznymi

Ocena produktów przetwarzania olejów roślinnych pochodzących z małej agrorafinerii metodami chromatograficznymi Janusz Jakóbiec 1, Zygmunt Burnus 2, Aleksander Mazanek 3 AGH- Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Instytut Nafty i Gazu, Kraków Ocena produktów przetwarzania olejów roślinnych pochodzących z małej

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 4. Stawki akcyzy na Ukrainie

Załącznik nr 4. Stawki akcyzy na Ukrainie Załącznik nr 4. Stawki akcyzy na Ukrainie Wyroby ropopochodne Kod towaru Nazwa towaru Stawka akcyzy 2710 12 11 10 Lekkie destylaty dla specyficznych procesów obróbki 2710 12 11 20 2710 12 11 90 2710 12

Bardziej szczegółowo

Rynek biopaliw przyspiesza. Estrowy boom

Rynek biopaliw przyspiesza. Estrowy boom Rynek biopaliw przyspiesza. Estrowy boom Rekordowe ceny ropy naftowej przyprawiają o ból głowy wszystkich z wyjątkiem producentów biodiesla. Przy cenie ropy na poziomie 70-75 dolarów za baryłkę, produkcja

Bardziej szczegółowo

SZANSE I ZAGROŻENIA DLA BRANŻY OZE. PERSPEKTYWA

SZANSE I ZAGROŻENIA DLA BRANŻY OZE. PERSPEKTYWA SZANSE I ZAGROŻENIA DLA BRANŻY OZE. PERSPEKTYWA 2015 2050. ENERGIA Z ODPADÓW STUDIUM PRZYPADKU Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ZTPOK) Anna Trudzik Project Manager / Engineer AECOM

Bardziej szczegółowo

BEZTLENOWE OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU PRZETWÓRSTWA ZIEMNIAKÓW Z WYKORZYSTANIEM POWSTAJĄCEGO BIOGAZU DO PRODUKCJI PRĄDU, CIEPŁA I PARY

BEZTLENOWE OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU PRZETWÓRSTWA ZIEMNIAKÓW Z WYKORZYSTANIEM POWSTAJĄCEGO BIOGAZU DO PRODUKCJI PRĄDU, CIEPŁA I PARY BEZTLENOWE OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU PRZETWÓRSTWA ZIEMNIAKÓW Z WYKORZYSTANIEM POWSTAJĄCEGO BIOGAZU DO PRODUKCJI PRĄDU, CIEPŁA I PARY TECHNOLOGICZNEJ BLOKOWY SCHEMAT TECHNOLOGICZNY UKŁAD OCZYSZCZANIA

Bardziej szczegółowo

OFERTA TEMATÓW PRAC DYPLOMOWYCH dla specjalności/ kierunków dyplomowania do zrealizowania w Katedrze Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego

OFERTA TEMATÓW PRAC DYPLOMOWYCH dla specjalności/ kierunków dyplomowania do zrealizowania w Katedrze Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego dla specjalności/ kierunków TECHNOLOGIE OCHRONY Temat pracy Optymalizacja roztworów chemicznych roztwarzających poszczególne warstwy w fotowoltaicznych ogniwach krzemowych mgr inż. Piotr Ostrowski W technologii

Bardziej szczegółowo

M.o~. l/i. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku ul. Kościuszki 29, 19-400 Olecko

M.o~. l/i. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku ul. Kościuszki 29, 19-400 Olecko l/i M.o~. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku ul. Kościuszki 29, 19-400 Olecko Adres e-mail szkoły:dyrektor@lo.olecko.pl Telefon: +875234183 Nauczyciel chemii: mgr Teresa Świerszcz

Bardziej szczegółowo

1. Wprowadzenie 1.1. Krótka historia rozwoju silników spalinowych

1. Wprowadzenie 1.1. Krótka historia rozwoju silników spalinowych 1. Wprowadzenie 1.1. Krótka historia rozwoju silników spalinowych 2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych 2.1. Klasyfikacja silników 2.1.1. Wprowadzenie 2.1.2.

Bardziej szczegółowo

1. Wprowadzenie. 2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych. 3. Paliwa stosowane do zasilania silników

1. Wprowadzenie. 2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych. 3. Paliwa stosowane do zasilania silników Spis treści 3 1. Wprowadzenie 1.1 Krótka historia rozwoju silników spalinowych... 10 2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych 2.1 Klasyfikacja silników.... 16

Bardziej szczegółowo

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA CHOJNICE na lata 2015 2020 2020 17.10.2015 2015-10-07 1 Spis treści 1. Wstęp 2. Założenia polityki energetycznej na szczeblu międzynarodowym i krajowym 3. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

Oferta badawcza. XVI Forum Klastra Bioenergia dla Regionu 20 maja 2015r. dr inż. Anna Zamojska-Jaroszewicz

Oferta badawcza. XVI Forum Klastra Bioenergia dla Regionu 20 maja 2015r. dr inż. Anna Zamojska-Jaroszewicz Oferta badawcza XVI Forum Klastra Bioenergia dla Regionu 20 maja 2015r. dr inż. Anna Zamojska-Jaroszewicz Struktura organizacyjna PIMOT Przemysłowy Instytut Motoryzacji Pion Paliw i Energii Odnawialnej

Bardziej szczegółowo

Wykład 3. Zielona chemia (część 2)

Wykład 3. Zielona chemia (część 2) Wykład 3 Zielona chemia (część 2) Glicerol jako zielony rozpuszczalnik Nietoksyczny, tani, łatwo dostępny, odnawialny, wysoka temp. wrzenia (nie jest klasyfikowany jako LZO/VOC), polarny, może być stosowany

Bardziej szczegółowo

Proces Innowacji. Emilia den Boer Ryszard Szpadt Politechnika Wrocławska. Urząd Marszałkowski Dolnego Śląska. Wrocław, 23 listopad 2011

Proces Innowacji. Emilia den Boer Ryszard Szpadt Politechnika Wrocławska. Urząd Marszałkowski Dolnego Śląska. Wrocław, 23 listopad 2011 Proces Innowacji Emilia den Boer Ryszard Szpadt Politechnika Wrocławska Urząd Marszałkowski Dolnego Śląska Wrocław, 23 listopad 2011 Zakres Cel procesu innowacji na Dolnym Śląsku Przedstawienie scenariuszy

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ B.22 Przygotowanie do testów

SYSTEMY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ B.22 Przygotowanie do testów SYSTEMY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ B.22 Przygotowanie do testów Prowadzący: dr inż. Marcin Michalski e-mail: marcinmichalski85@tlen.pl Slajd 1 EGZAMINY EGZAMIN WEWNĘTRZNY ON-LINE B22: 8 Marzec I termin DZISIAJ!!!

Bardziej szczegółowo

PRODUKCJA BIOETANOLU Z BURAKÓW W CUKROWYCH EUROPEJSKA I POLSKA PERSPEKTYWA. Andrzej Zarzycki. Wiedemann Polska

PRODUKCJA BIOETANOLU Z BURAKÓW W CUKROWYCH EUROPEJSKA I POLSKA PERSPEKTYWA. Andrzej Zarzycki. Wiedemann Polska PRODUKCJA BIOETANOLU Z BURAKÓW W CUKROWYCH EUROPEJSKA I POLSKA PERSPEKTYWA Andrzej Zarzycki Wiedemann Polska Podstawowe powody stosowania biopaliw 1.Ochrona środowiska (Kyoto ) 2. Ochrona zdrowia społeczeństwa

Bardziej szczegółowo

BioMotion. Wprowadzenie do dyskusji

BioMotion. Wprowadzenie do dyskusji BioMotion IBMER- Warszawa Wprowadzenie do dyskusji Doc. dr hab. inż. Anna Grzybek Europa weszła w nową erę energetyczną Dostęp do energii ma kluczowe znaczenie dla codziennego życia każdego Europejczyka.

Bardziej szczegółowo

Geoinformacja zasobów biomasy na cele energetyczne

Geoinformacja zasobów biomasy na cele energetyczne Geoinformacja zasobów biomasy na cele energetyczne Anna Jędrejek Zakład Biogospodarki i Analiz Systemowych GEOINFORMACJA synonim informacji geograficznej; informacja uzyskiwana poprzez interpretację danych

Bardziej szczegółowo

Magdalena Borzęcka-Walker. Wykorzystanie produktów opartych na biomasie do rozwoju produkcji biopaliw

Magdalena Borzęcka-Walker. Wykorzystanie produktów opartych na biomasie do rozwoju produkcji biopaliw Magdalena Borzęcka-Walker Wykorzystanie produktów opartych na biomasie do rozwoju produkcji biopaliw Cele Ocena szybkiej pirolizy (FP), pirolizy katalitycznej (CP) oraz hydrotermalnej karbonizacji (HTC),

Bardziej szczegółowo

Michał Cierpiałowski, Quality Assurance Poland

Michał Cierpiałowski, Quality Assurance Poland Kryteria zrównoważonego rozwoju a krajowa baza surowcowa Jak zrealizować rosnący Narodowy Cel Wskaźnikowy? Co z kolejnymi generacjami biopaliw? Nowa unijna dyrektywa limit 7 proc. dla biopaliw z upraw

Bardziej szczegółowo

Eter Dimetylowy ze Źródeł Odnawialnych

Eter Dimetylowy ze Źródeł Odnawialnych Międzynarodowe Targi Ochrony Środowiska, POLEKO 2008, Forum Czystej Energii Poznań 27-30 października 2008r Eter Dimetylowy ze Źródeł Odnawialnych KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ POLITECHNIKA GDAŃSKA Jan

Bardziej szczegółowo

Rolniczy potencjał surowcowy produkcji biopaliw zaawansowanych w Polsce

Rolniczy potencjał surowcowy produkcji biopaliw zaawansowanych w Polsce Konferencja Biopaliwa - rozwój czy stagnacja? Rolniczy potencjał surowcowy produkcji biopaliw zaawansowanych w Polsce Jarosław Wiśniewski Naczelnik Wydziału Energii Odnawialnych i Biopaliw Departament

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia hydrokonwersji olejów roślinnych i tłuszczów zwierzęcych do węglowodorowych bio-komponentów parafinowych (HVO)

Zagadnienia hydrokonwersji olejów roślinnych i tłuszczów zwierzęcych do węglowodorowych bio-komponentów parafinowych (HVO) Łukasz Jęczmionek Zagadnienia hydrokonwersji olejów roślinnych i tłuszczów zwierzęcych do węglowodorowych bio-komponentów parafinowych (HVO) Instytut Nafty i Gazu 2012 Zagadnienia hydrokonwersji olejów

Bardziej szczegółowo

Biomasa ciekła w energetyce

Biomasa ciekła w energetyce V Konferencja Ochrona Środowiska w Energetyce, Jaworzno 11-12.02.2010 Biomasa ciekła w energetyce Jarosław Zuwała Kwalifikacja biomasy ciekłej (1) Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie sposobu monitorowania

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 20 Data wydania: 13 stycznia 2017 r. Nazwa i adres OBR SPÓŁKA

Bardziej szczegółowo

G 10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej

G 10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej MINISTERSTWO GOSPODARKI, pl. Trzech KrzyŜy 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej G 10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni)

Bardziej szczegółowo

WYTWÓRNIA BIODIESLA LABORATORIUM Z PROEKOLOGICZNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ODNAWIALNEJ. Katedra Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego

WYTWÓRNIA BIODIESLA LABORATORIUM Z PROEKOLOGICZNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ODNAWIALNEJ. Katedra Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego WYTWÓRNIA BIDIESLA LABRATRIUM Z PREKLGICZNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII DNAWIALNEJ Katedra Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego Instrukcja ćwiczenia 7. BD 1 7. BD PRZEPRWADZENIE PRCESU WYTWARZANIA BIDIESLA PPRZEZ

Bardziej szczegółowo