UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE

Transkrypt

1 UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE Bioenergia w krajach Europy Centralnej, uprawy energetyczne. Dr Hanna Bartoszewicz-Burczy, Instytut Energetyki 23 kwietnia 2015 r., SGGW

2 1. Źródła danych Fostering the Sustainable Usage of Renewable Energy Sources in Central Europe - Putting Biomass into Action! Główne źródła danych: prace w projekcie 4BIOMASS, prace Instytutu Energetyki, spotkania robocze z partnerami Projektu 4BIOMASS publikacje projektowe, website: publikacje AEBIOM statystka GUS, ARE, IEA, WEC. 2 2

3 2. Zasięg terytorialny Europy Centralej Austria Republika Czeska Niemcy południowa i wschodnia część Węgry Włochy północna i północno-wschodnia część Polska Republika Słowacji Słowenia ponad km 2 (ca. 20% powierzchni lądowej Unii Europejskiej) 148 mln obywateli tj. około 28% populacji UE duża gęstość zaludnienia 73% populacji mieszka w miastach lub na terenach miejskich 68 współpracujących Regionów - 65 EU 3

4 3. Ogólna charakterystyka krajów Regionu Zróżnicowany poziom gospodarczy PKB/mieszkańca w 2013 r. (Euro 2005 r.): - Austrii tys. Euro, w Niemczech 30,2 tys. Euro oraz we Włoszech - 22,4 tys. Euro, - najniższy w Polsce - 8,7 tys. Euro i na Węgrzech 9,0 tys. Euro. Kraje Regionu nie posiadają bogatych zasobów surowców energetycznych, z wyjątkiem węgla kamiennego i brunatnego. Import energii pierwotnej: Włochy - ponad 80%, Austria, Słowacja Niemcy i Węgry ok. 60%. Kraje Regionu posiadają wysoki udział użytków rolnych i lasów w ogólnym areale. 4

5 4. Dostępny potencjał biomasy z leśnictwa w krajach Regionu Zasoby leśne krajów EC ok. 53,4 mln ha. Największym obszarem lasów i gruntów zalesionych dysponują Niemcy - 11,1 mln ha oraz Włochy - 10,9 mln ha. W Polsce lasy rosną na obszarze 9,1 mln ha, zajmując ok. 29,2% powierzchni naszego kraju. Najwyższą lesistość ma Słowenia ok. 63% powierzchni kraju i Słowacja ok. 42% powierzchni kraju. Niemcy posiadały również największy drzewostan w lasach, z których pozyskiwano około 3,5 mld m³ drewna, roczny przyrost netto 107 mln m³. 5

6 5. Dostępny potencjał biomasy z rolnictwa w krajach Regionu Użytki rolne obejmują obszar ok. 61 mln ha. Najwyższy potencjał rolny w krajach Regionu mają Niemcy - 17 mln ha użytków rolnych, Polska - 15,6 mln ha i Włochy - 13,3 mln ha. Do celów energetycznych - odpady z rolnictwa, przemysłu rolno-spożywczego, gospodarki przestrzennej i inne odpady biodegradowalne. Uprawy energetyczne surowiec o potencjalnie największych możliwościach zapewnienia dostaw biomasy na cele energetyczne w krajach CE.. 6

7 6. Techniczny potencjał biomasy w krajach Regionu EC Wszystkie kraje partnerskie posiadają znaczący potencjał biomasy pozyskiwanej z lasów, rolnictwa i odpadów. Potencjał biomasy w krajach EC jest szacowany od ok PJ do 4800 PJ. Kraj Regionu AT CZ DE HU IT PL SK SI Techniczny potencjał [PJ/rok] Objaśnienia: AT Austria, CZ Republika Czeska, DE Niemcy, HU Węgry, IT Włochy, PL Polska, SK Słowacja, SI Słowenia. W Niemczech występuje największe zużycie biomasy na poziomie ok. 50% całkowitego zużycia biomasy w Regionie. 7

8 7. Austria W 2012 r. zużycie biomasy wyniosło 209,8 PJ, z czego na produkcję energii cieplnej wykorzystano ok. 80%, oraz ok. 9,6% (20,1 PJ) w transporcie. Biomasa stanowi ok. 53% wszystkich nośników energii odnawialnej. Przewidywane zmiany strukturalne w rolnictwie i przewidywane dalsze zwiększenie obszaru upraw roślin energetycznych powinno zwiększyć podaż biomasy rolnej. W 2012 r. rośliny energetyczne zajmowały powierzchnię ok. 65 tys. ha, a rośliny o krótkiej rotacji 2583 ha, w tym topola 1069 ha. 8

9 8. Republika Czeska W 2012 r. zużycie biomasy wyniosło 99,2 PJ. Techniczny potencjał biomasy leśnej, rolniczej i odpadów biodegradowalnych jest szacowany na ok. 300 PJ/rok. Zasoby biomasy leśnej z przeznaczeniem na cele energetyczne są szacowane na ok. 84 PJ rocznie. Potencjał biomasy rolniczej - ok. 216 PJ rocznie, z czego 143 PJ dotyczy bezpośrednio pozostałości z produkcji rolnej. - Odpady ulegające biodegradacji - są szacowane na ok. 35 PJ rocznie. Ok. 1 mln ha może być wykorzystane do nasadzeń rocznych i wieloletnich roślin energetycznych, zagajników o krótkiej rotacji i roślin standardowych o wysokich plonach. 9

10 9. Niemcy W 2012 r. zużycie biomasy wyniosło 738,1 PJ. Potencjał energii biomasy z rolnictwa jest szacowany od 360 PJ do 800 PJ rocznie, z tego z upraw energetycznych ok. 100 PJ, oraz 550 PJ z odpadów związanych z produkcją rolniczą. W 2012 roku uprawy energetyczne zajmowały ok tys. ha. W 2012 r. zagajniki o krótkiej rotacji były uprawiane na powierzchni ok ha. Do 2020 r. możliwe będzie zwiększenie areału pod uprawy roślin energetycznych do ok. 4 mln ha, przy zachowaniu wysokich wymagań dotyczących bioróżnorodności i ochrony przyrody. 10

11 10. Węgry W 2012 r. zużycie biomasy wyniosło 54,0 PJ. Potencjał biomasy z rolnictwa, które obejmuje areał 5,8 mln hektarów, tj. ok. 62% ogólnej powierzchni kraju. Potencjał energii możliwej do uzyskania z produkcji rolniczej i z produktów ubocznych rolnictwa jest szacowany na około 100 PJ rocznie. 1 mln ha gruntów może być wykorzystany do celów innych niż produkcja żywności i pasz. Korzystny klimat i duży potencjał ziemi umożliwiają wprowadzaniem do produkcji nowych upraw wykorzystywanych w celach energetycznych, jak też zagospodarowanie odpadów. 11

12 11. Włochy W 2012 r. zużycie biomasy wyniosło 290,1 PJ. Potencjał biomasy leśnej i z przemysłu drzewnego jest szacowany na ok. 340 PJ/a. ( 10 mln ton drewna na ogrzewanie domów) Potencjał biomasy pochodzenia rolniczego: - pozostałości z rolnictwa i przemysłu rolnego PJ/rok, - odpady z hodowli zwierząt PJ/rok PJ/rok, - rośliny energetyczne PJ/rok do 209 PJ/rok. Uprawy roślin energetycznych w 2012 r.: 5490 ha topoli, 670 ha wierzby i ok 100 ha miskanta. Włochy posiadają znaczący potencjał biomasy energetycznej możliwej do produkcji biogazu. 12

13 12. Słowenia W 2012 r. zużycie biomasy wyniosło 26,0 PJ. Słowenia posiada znaczące zasoby i tradycje energetycznego wykorzystania biomasy leśnej do produkcji ciepła. Potencjał techniczny biomasy jest szacowany od 28 PJ do 53 PJ na rok, w tym potencjał biomasy leśnej ok. 44 PJ na rok i biomasy pochodzenia rolniczego ok. 9 PJ na rok. Przewidywana moc zainstalowana instalacji na biomasę ma wzrosnąć z 1,2 MW w 2010 r. do 11,3 MW w 2015 r. i 25,8 MW w 2020 r. Moc zainstalowana biogazowni wynosząca obecnie ok. 6 MW ma wzrosnąć do ok. 35 MW w 2020 r. 13

14 13. Słowacja W 2012 r. zużycie biomasy wyniosło 28,9 PJ. Ze wszystkich odnawialnych zasobów największy potencjał techniczny, ok. 46% całkowitego potencjału odnawialnych źródeł energii na Słowacji posiada biomasa. Całkowity techniczny potencjał biomasy jest szacowany na 90 PJ/rok, w tym potencjał biomasy rolniczej 47 PJ/rok, biomasy leśnej - 17 PJ/rok i potencjał odpadów z przemysłu drzewnego - 27 PJ/rok. Biomasa zużywana jest głównie do produkcji ciepła, w 2009 roku wytworzono 2744 TJ ciepła. Planowane jest zastępowanie węgla biomasą w małych kotłowniach i ciepłowniach. 14

15 14. Wnioski Obecnie w Regionie Europy Centralnej biomasa odgrywa najważniejszą rolę ze wszystkich odnawialnych źródeł energii. Jest kluczowym elementem prowadzącym do osiągnięcia celów założonych na 2020 r. w zakresie odnawialnych źródeł energii i długoterminowych celów zmniejszenia emisji dwutlenku węgla do 2050 r. Wszystkie kraje EC posiadają znaczący potencjał biomasy pozyskiwanej z lasów, rolnictwa i odpadów, szacowany od ok PJ do 4800 PJ. Największy wzrost całkowitego zużycia energii opartej na biomasie nastąpił w Niemczech, Austrii i w Czechach. W Niemczech występuje największe zużycie biomasy na poziomie 50% całkowitego zużycia biomasy w Regionie.. 15

16 15. Wnioski Biomasa z uwagi na ograniczone zasoby i właściwości opałowe powinna być wykorzystywana głównie lokalnie w technologii rozproszonej. Geograficzna bliskość i więzy historyczne wpływają na integrację gospodarczą krajów Regionu. Handel biomasą dotyczy zarówno surowców z biomasy, (wióry, odpady biodegradowalne), jak i biomasy przetworzonej: peletu, brykietów oraz biopaliw. Zakłada się, że w przyszłości niektóre kraje Regionu, pomimo znacznego potencjału biomasy będą ją nadal importować. 16

17 Dziękuję za uwagę Website: Zdjęcia: FNR 17