Polisacharydy skrobia i celuloza

Transkrypt

1 Polisacharydy skrobia i celuloza 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: podział cukrów, właściwości fizyczne skrobi i celulozy, reakcję charakterystyczną służącą do identyfikacji skrobi. b) Umiejętności Uczeń potrafi: wskazać wiązanie glikozydowe, omówić właściwości fizyczne skrobi i celulozy, przedstawić właściwości chemiczne omawianej grupy cukrów, zapisać za pomocą wzorów sumarycznych równania reakcji hydrolizy cukrów złożonych do cukrów prostych, wskazać różnice między wiązaniem α i β glikozydowym, wymienić najważniejsze zastosowania polisacharydów, zbadać doświadczalnie, czy substancja zawiera skrobię, wykonywać proste doświadczenia. c) Postawy Uczeń potrafi pracować w grupie. 2. Metoda i forma pracy Kula śnieżna, eksperyment, burza mózgów, pokaz, pogadanka. praca z całym zespołem, praca w parach, praca w grupach, praca indywidualna. 3. Środki dydaktyczne Karty pracy, sprzęt i odczynniki niezbędne do wykonania doświadczeń, foliogram przedstawiający strukturę skrobi i celulozy, kolekcja substancji zawierających skrobię i celulozę. 4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza Przypomnienie klasyfikacji cukrów.

2 b) Faza realizacyjna 1. Podanie tematu lekcji. 2. Prezentacja foliogramów przedstawiających strukturę skrobi i celulozy. 3. Omówienie substancji z życia codziennego, w których spotykamy skrobię i celulozę. 4. Wypełnianie przez uczniów tabelki na podstawie foliogramów oraz kolekcji różnych substancji zawierających skrobię i celulozę (załącznik 1). 5. Porównanie tabelek z kolegą z ławki. 6. Porównanie tabelek zespołach czteroosobowych 7. Omówienie prac na forum całej klasy. 8. Weryfikacja pracy uczniów poprzez badanie właściwości fizycznych skrobi i celulozy (załącznik 2). 9. Pokaz hydrolizy polisacharydów. 10. Wykrywanie skrobi w mące ziemniaczanej, ziarnach zbóż i chlebie praca w grupach. 11. Omówienie ćwiczenia. 12. Pogadanka na temat wykorzystania polisacharydów. 13. Omówienie właściwości, budowy i funkcji glikogenu oraz chityny. c) Faza podsumowująca Część teoretyczna 1. Przyporządkowanie przez uczniów odpowiednim cukrom zdań, które ich dotyczą (załącznik 3). 2. Omówienie ćwiczenia. Część praktyczna 1. Wykonanie przez uczniów doświadczenia zmierzającego do identyfikacji otrzymanych cukrów (załącznik 4). 2. Omówienie doświadczeń. 5. Bibliografia 1. Kałuża B., Kamińska F., Chemia organiczna. Ćwiczenia część 2, Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej Żak, Warszawa Gielas E., Kluz Z., Krzeczkowska M., Poźniaczek M., Chemia 3. Zeszyt ćwiczeń dla uczniów szkół średnich, WSiP, Warszawa Chemia organiczna. Scenariusze zajęć edukacyjnych dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Kształcenie ogólne w zakresie podstawowym, pod red. J. Koteckiej, Z. Tysarowskiej, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa Załączniki a) Karta pracy ucznia załącznik 1 Na podstawie przedstawionych wzorów strukturalnych skrobi i celulozy uzupełnij tabelkę.

3 BUDOWA WŁAŚCIWOŚĆ SKROBIA CELULOZA Wzór sumaryczny Rodzaj wiązania Rodzaj łańcucha Nazwa monosacharydu, stanowiącego monomer Liczba reszt monosacharydu, tworzących cząsteczkę WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE załącznik 2 Zbadajcie właściwości skrobi i celulozy i wypełnijcie kartę pracy: WŁAŚCIWOŚĆ CELULOZA SKROBIA Stan skupienia Barwa Zapach Rozpuszczalność w zimnej wodzie Rozpuszczalność w gorącej wodzie załącznik 3 Odczyn Numery zdań wpisz do tabelki, pod nazwą odpowiedniego cukru, którego dotyczą. 1. Zawarta w ścianach komórkowych wielu grzybów. 2. Materiał zapasowy w nasionach i bulwach. 3. Substancja podporowa budująca pancerze skorupiaków i oskórek owadów.... się tworząc tzw Materiał zapasowy u zwierząt, występuje głównie w mięśniach szkieletowych i wątrobie.

4 5. Powszechna substancja podporowa w świecie roślin. 6. Wielocukier zawierający azot. 7. Znajduje szerokie zastosowanie, m.in. do produkcji papieru. 8. Składa się z dwóch polisacharydów: amylozy i amylopektyny. 9. Podczas dużego wysiłku fizycznego pod wpływem enzymów przechodzi w glukozę. 10. Nie jest trawiona przez człowieka. 11. Jej obecność wykrywamy w reakcji z płynem Lugola. SKROBIA CELULOZA CHITYNA GLIKOGEN załącznik 4 Instrukcja Na czterech szalkach Petriego, oznaczonych cyframi, otrzymaliście następujące substancje: glukozę, sacharozę, skrobię i celulozę. Zaprojektujcie doświadczenia pozwalające na jednoznaczną identyfikację tych substancji. Przeprowadźcie zaplanowane doświadczenia i wypełnijcie kartę pracy. KARTA PRACY GRUPY

5 Doświadczenie 1 Obserwacje Wnioski Doświadczenie 2 Obserwacje Wnioski Doświadczenie 3 Obserwacje Wnioski doświadczenie 4

6 b) Zadanie domowe 1. Wyjaśnij, dlaczego świeża skórka chleba ma lekko słodki smak wyczuwalny podczas jedzenia? 2. Pochodne celulozy znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle, np. azotan (V) celulozy wykorzystuje się m.in. do produkcji lakierów i klejów oraz tworzywa sztucznego celuloidu i tzw. nitrocelulozy materiału wybuchowego. Oblicz, ile gramów triazotanu (V) celulozy otrzymano z 16 g celulozy, wiedząc, że reakcja przebiegała z 60% wydajnością. 7. Czas trwania lekcji 45 minut 8. Uwagi do scenariusza brak