Biochemiczna kontrola procesu treningowego

Transkrypt

1 Biochemiczna kontrola procesu treningowego Dr Piotr Zmijewski, Dr Blair Crewther, Dr Zbigniew Obminski Instytut Sportu - Państwowy Instytut Badawczy Kursokonferencja metodyczno-szkoleniowa trenerów i instruktorów PZPC, , Spała

2 IS w liczbach od status Państwowego Instytutu Badawczego IS zatrudnia 73 osoby Roczny budżet to ok. 5 mln zł Ponad 300 osobobadań rocznie Obiekt o pow. ponad 4500 m² Ponad 4500 próbek antydopingowych ponad 3,5 mln zł na inwestycje w aparaturę badawczą i infrastrukturę w 05 r. 400 przeszkolonych trenerów, nauczycieli i szkoleniowców różnych szczebli

3 Główne obszary działalności IS Monitoring przygotowań olimpijskich oraz sportu młodzieżowego Diagnostyka sportowa Projekty naukowe Działalność edukacyjna Działalność wydawnicza Sport powszechny Badania antydopingowe

4 Obszary wiedzy skupione wokół kształtowania mistrzostwa sportowego 4

5 Diagnostyka Interdyscyplinarny charakter badań: - antropologia, - biochemia, - biomechanika, - endokrynologia, - fizjologia, - fizjologia żywienia, - genetyka, - medycyna sportowa, - psychologia, - zarządzanie i nauki społeczne. Zakład Biochemii - akredytacja Polskiego Centrum Akredytacji na zgodność z normą PN/EN ISO 705:005, jedyna w Polsce dla laboratorium specjalizującego się w badaniach sportowców.

6 Diagnostyka zakres badań Badania laboratoryjne Badania w czasie zgrupowań (terenowe) Badania na zawodach kontrolnych i sprawdzianach Wydolność fizyczna Symptomy przeciążenia organizmu Wydolność fizyczna Ocena intensywności treningu Reakcje organizmu na wysiłek startowy Niedobory biopierwiastków i witamin Skład ciała Somatotyp Symptomy przeciążenia organizmu Stan emocjonalny Analiza taktyki Moc i siła mięśniowa oraz jej symetria Charakterystyka psychologiczna Technika ruchu Skład ciała i bilans wodny Ogólny stan zdrowia 6 Odporność na stres

7 Diagnostyka testy wysiłkowe

8 Diagnostyka testy biomechaniczne

9 Diagnostyka testy biomechaniczne

10 Diagnostyka monitorowanie treningu Ocena intensywności wysiłku stężenie mleczanu Zmęczenie i tempo restytucji powysiłkowej aktywność kinazy kreatynowej; stężenie mocznika; status hormonalny; zmienność rytmu serca (HRV); ciężar właściwy moczu; subiektywna ocena stanu organizmu.

11

12

13 Diagnostyka zakres badań biochemicznych Zakład Biochemii - akredytacja Polskiego Centrum Akredytacji na zgodność z normą PN/EN ISO 705:005, jedyna w Polsce dla laboratorium specjalizującego się w badaniach sportowców. Wyniki dostępne w dniu badania w zakładce elaborat na stronie www IS 3

14 Standaryzacja metod badawczych 0 Lider, EKA K Ergo, ASC

15 Raport z badań indywidualna ocena wyników badań,5 Moc,75 AT4 [W/kg],5,5 0,75 Kowalski

16 Brytyjski program identyfikacji talentów

17 Etapy szkolenia talentów Wstępna identyfikacja Potwierdzanie Wspieranie rozwoju Dzięki uprzejmości dr. Dariusza Sitkowskiego (Instytut Sportu)

18 Etapy szkolenia talentów Wstępna identyfikacja Potwierdzanie Wspieranie rozwoju Transfer

19 Monitorowanie trendów rozwoju 0,5 9,5 Moc progowa [W/kg] 8,5 7,5 6,5 5,5 4,5 3,5,5,5 0, Wiek [lat]

20 Badania naukowe projekty badawcze we współpracy z pzs Opracowanie parametrycznej oceny wybranych elementów techniki ruchu w pływaniu (mgr inż. Zbigniew Staniak - PZP) Genetyczne uwarunkowania postępów treningowych (dr Piotr Żmijewski PZP i PZKol) Całkowita masa hemoglobiny w ocenie wpływu wysiłków o charakterze wytrzymałościowym na objętość krwi i osocza oraz częstość występowania rzekomej anemii sportowej u sportowców dyscyplin o charakterze wytrzymałościowym (prof. nadzw. dr hab. Jadwiga Malczewska-Lenczowska różne pzs) Nowe wskaźniki służące do wykrywania objawów przeciążenia wysiłkiem fizycznym u sportowców (dr Konrad Witek - PZPS) Metody detekcji stresu startowego u zawodników łucznictwa i strzelectwa sportowego przy użyciu wskaźników hormonalnych, psychologicznych i fizjologicznego drżenia mięśniowego oraz wpływ natężenia stresu na osiągane wyniki (mgr Joanna Różycka-Mazur PZStrzel.)

21 Badania zlecone przez PZPC: Władysławowo, konsultacje 06 Badania zawodników przygotowujących się IO - Symptomy przemęczenia i obciążenia PZJ udo PZK aj PZKaj PZK -Para ol PZ PC PZKol PZL PZŁ PZŁ -Para A F S PZP No w PZP lyw Etykiety wierszy A B B A A B B n Para A B B Para B B A A B C A A B B n A A B styczeń 6 6 luty marzec 6 8 kwiecień 6 maj 6 5 czerwiec 6 4 lipiec 6 sierpień 6 wrzesień 6 Suma końcowa B PZ SSa n PZ PS PZS PZ zer TW m PZ Za p Suma końcowa n A B A A B A B A A A B B A B B

22 PZP C Etykiety wierszy styczeń 6 luty 6 marzec 6 kwiecień 6 maj 6 czerwiec 6 lipiec 6 sierpień 6 wrzesień 6 Suma końcowa Suma końcowa A A B B n

23 Zakres badań

24 Profile sportowców Mężczyźni (n = 49) M Wiek (lata) 7.6 Masa ciała (kg) 78. Tkanka tłuszczowa (kg).6 Beztł. masa ciała (kg) 65.8 PB rwanie (kg) 05.7 PB podrzut (kg) 3.5 Rwanie (kg) 99.8 Podrzut (kg) % of PB SD Kobiety (n = 8) M % of PB SD T-Test % ratio

25 Zależności - wiek 350 Mężczyźni Wydajność (kg) Wydajność (kg) Wiek (yrs) Kobiety Wiek (yrs) 9

26 Zależności - masa ciała Mężczyźni Snatch 40 5 Kobiety 0 CJ Wydajność (kg) Wydajność (kg) Snatch BM (kg) Wydajność (kg) BM (kg) Snatch FFM (kg) 0 Kobiety 0 CJ 30 Wydajność (kg) Mężczyźni 80 CJ CJ Snatch FFM (kg) 70 80

27 Beztłuszczowa masa ciała (FFM) FFM = narządy, kości i mięśnie Tkanka mięśniowa determinuje siłę CJ = 7 kg BM = 56 kg / FFM = 50 kg

28 Profile hormonalne Mężczyźni Kobiety Pre total T (nmol/l) Post total T (nmol/l) M SD M.8.0 SD T-Test % ratio 0 0 % Pre free T (pmol/l) Post free T (pmol/l) % Pre K (nmol/l) Post K (nmol/l) %

29 Zakres hormonalny Mężczyźni 8 60 Testosteron (nmol/l) Testosteron (nmol/l) Wiek (yrs) High total T (n = ) Low total T (n = 8) Kobiety Wiek (yrs) High total T (n = ) Low total T (n = ) 9

30 Predyktory Wydajność (kg) Snatch Kortyzol (nmol/l) Kortyzol (nmol/l) 00 Kobiety FFM (kg) FFM (kg) Snatch CJ Mężczyźni 0 Kobiety 80 CJ Wydajność (kg) Mężczyźni Kortyzol (nmol/l) Kortyzol (nmol/l) 00

31 Predyktory CJ 40 Mężczyźni Mężczyźni Snatch Kortyzol (nmol/l) 600 FFM (kg) Wydajność (kg) Kortyzol (nmol/l) Brak zależnoci u kobiet (kortyzol = mobilizacja energii, testosteron = regulacja zachowań) Efekt sytuacji; badania, szkolenie, zawody 600

32 Wszystkie badane predyktory wyniku sportowego MALES Age Height -0.0 Height BM 0.07 MM 0.7 Fat% -0.4 T 0.7 C Anxiety 0.03 Mood BM MM Fat% T C FEMALES Height -0.6 Age Anxiety Height Mood BM MM Fat% T C Anxiety Anxiety Mood Total 0.9 BM 0.05 MM 0.6 Fat% -0.4 T 0.9 C Total

33 Kortyzol; responsywni vs nieresponsywni Symulowane zawody % Cortisol (% ) Cortisol (% ) Prawdziwe zawody 55% % 0-57% Obserwowane zróżnicowanie jest normaną odpowiedzią, nawet wśród wysoko-wytrenowanych zawodników, pod wpływem tych samych obciążeń Potencjalne wyjaśnienie poprzez czynniki genetyczne, doświadczenie, psychologiczne i treningowe

34 Pre-test * * 700 Change (%) Cortisol (nmol L-) 900 Kortyzol; responsywni vs nieresponsywni Post-test Testy kodujące geny transporterów serotoniny (5-HTTLPR) Ukierunkowanie na lepsze zrozumienie przyczyn i konsekwencji odpowiedzi na stres podczas zawodów * * 0 C responders * C non-responders *

35 Implikacje Indywidualna ocena skuteczności treningu Ocena stresu odpowiedzi na stres podczas zawodów Strategie postępowania okołostartowego Kompleskowe ujęcie monitorwania hormonalnego, psychologicznego oraz masy i składa ciała może dostarczyć specyficzne informacje o mechanizmach zdolności wysiłkowej (krótko- i długoterminowe) Dostarczenie danych o biologicznym dojrzewaniu i adaptacji treningowej u młodzieży o zróżnicowanym tempie rozwoju

36 Plany na najbliższą przyszłość

37 Dziękuję za uwagę!

38