(12) OPIS PATENTOWY. (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/FI96/00443

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA (12) OPIS PATENTOWY POLSKA (19) PL (11) (21 ) Numer zgłoszenia: (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/FI96/00443 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO97/06808, PCT Gazette nr 10/97 (51) IntCl7 A61K 35/78 A61K 31/7032 A61P 1/10 (54) Środek przeczyszczający i sposób wytwarzania środka przeczyszczającego (30) Pierwszeństwo: ,US, (73) Uprawniony z patentu: XYROFIN OY, Helsinki, FI (4 3) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 14/98 (72) Twórcy wynalazku: Philip M. Olinger, Terre Haute, US Julita Pearson, West Wickham, GB David Saunders, Farnham, GB (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 01/03 (74) Pełnomocnik: Ostrowska Elżbieta, POLSERVICE PL B1 (57) 1. Środek przeczyszczający w postaci proszku, granulatu lub tabletki, na osnowie mieszaniny osmotycznej substancji przeczyszczającej i zwiększającej objętość stolca substancji przeczyszczającej, znamienny tym, że jako osmotyczną substancję przeczyszczającą zawiera laktytol w ilości 40-60% oraz jako zwiększającą objętość stolca substancję przeczyszczającą zawiera proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika w ilości 40-60% i, ewentualnie, w postaci granulatu zawiera środek wiążący, a w postaci tabletki zawiera dodatkowo intensywny środek słodzący, celulozę mikrokrystaliczną i ułatwiający tabletkowanie środek poślizgowy. 12. Sposób wytwarzania środka przeczyszczającego, w postaci proszku, granulatu lub tabletki, na osnowie mieszaniny osmotycznej substancji przeczyszczającej i zwiększającej objętość stolca substancji przeczyszczającej, drogą mieszania składników, znamienny tym, że jako zwiększającą objętość stolca substancję przeczyszczającą, miesza się na sucho proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika w ilości 40-60% i, jako osmotyczną substancję przeczyszczającą, laktytol w ilości 40-60% i ewentualnie w przypadku wytwarzania granulatu dodaje się roztwór środka wiążącego, miesza się roztwór środka wiążącego, proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika i laktytol do uzyskania wilgotnego granulatu, suszy się wilgotny granulat uzyskując suchy granulat i przesiewa się suchy granulat w celu uzyskania pożądanej wielkości lub rozkładu wielkości cząstek i ewentualnie, w przypadku wytwarzania tabletek, miesza się na sucho dający się bezpośrednio sprasować granulat z celulozą mikrokrystaliczną i środkiem poślizgowym ułatwiającym tabletkowanie oraz sprasowuje się granulat uzyskując poszczególne tabletki.

2 Środek przeczyszczający i sposób wytwarzania środka przeczyszczającego Zastrzeżenia patentowe 1. Środek przeczyszczający w postaci proszku, granulatu lub tabletki, na osnowie mieszaniny osmotycznej substancji przeczyszczającej i zwiększającej objętość stolca substancji przeczyszczającej, znamienny tym, że jako osmotyczną substancję przeczyszczającą zawiera laktytol w ilości 40-60% oraz jako zwiększającą objętość stolca substancję przeczyszczającą zawiera proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika w ilości 40-60% i, ewentualnie, w postaci granulatu zawiera środek wiążący, a w postaci tabletki zawiera dodatkowo intensywny środek słodzący, celulozę mikrokrystaliczną i ułatwiający tabletkowanie środek poślizgowy. 2. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że laktytol zawiera w postaci zmielonych cząstek monohydratu laktytolu o średnicy cząstek poniżej 125 μ,. 3. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że laktytol zawiera w postaci zmielonych kryształów bezwodnego laktytolu o wielkości cząstek poniżej 125 μ. 4. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że w postaci granulatu zawiera w przybliżeniu równe ilości proszku hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika i laktytolu. 5. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że w postaci tabletki, zawiera laktytol i hydrofilowy śluzowaty materiał płesznika w postaci dającego się bezpośrednio prasować granulatu. 6. Środek według zastrz. 5, znamienny tym, że w postaci tabletki dający się bezpośrednio prasować granulat zawiera laktytol w ilości 40-60% i proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika w ilości 60-40%. 7. Środek według zastrz. 5, znamienny tym, że w postaci tabletki, zawiera dający się bezpośrednio prasować granulat w ilości 60-90% i celulozę mikrokrystaliczną w ilości 40-10%. 8. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że w postaci tabletki jako intensywny środek słodzący zawiera aspartam. 9. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że wpostaci tabletki jako intensywny środek słodzący zawiera 2,2-ditlenek 5,6-dimetylo-1,2,3-oksatiazyn-4(3H)-onu. 10. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że w postaci tabletki, dodatkowo zawiera terapeutyczną ilość witamin. 11. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że w postaci tabletki, dodatkowo zawiera terapeutyczną ilość składników mineralnych. 12. Sposób wytwarzania środka przeczyszczającego, w postaci proszku, granulatu lub tabletki, na osnowie mieszaniny osmotycznej substancji przeczyszczającej i zwiększającej objętość stolca substancji przeczyszczającej, drogą mieszania składników, znamienny tym, że jako zwiększającą objętość stolca substancję przeczyszczającą, miesza się na sucho proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika w ilości 40-60% i, jako osmotyczną substancję przeczyszczającą, laktytol w ilości 40-60% i ewentualnie w przypadku wytwarzania granulatu dodaje się roztwór środka wiążącego, miesza się roztwór środka wiążącego, proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika i laktytol do uzyskania wilgotnego granulatu, suszy się wilgotny granulat uzyskując suchy granulat i przesiewa się suchy granulat w celu uzyskania pożądanej wielkości lub rozkładu wielkości cząstek i ewentualnie, w przypadku wytwarzania tabletek, miesza się na sucho dający się bezpośrednio sprasować granulat z celulozą mikrokrystaliczną i środkiem poślizgowym ułatwiającym tabletkowanie oraz sprasowuje się granulat uzyskując poszczególne tabletki. 13. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania granulatu stosuje się w przybliżeniu równe ilości proszku hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika i laktytolu.

3 Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że laktytol i proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika łączy się na drodze mieszania na sucho. 15. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że laktytol i proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika łączy się w postaci granulatu. 16. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że laktytol stosuje się w postaci monohydratu laktytolu o wielkości cząstek zasadniczo poniżej 125 μ. 17. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że laktytol stosuje się w postaci bezwodnego laktytolu o wielkości cząstek zasadniczo poniżej 125 μ. 18. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że jako roztwór środka wiążącego stosuje się 60% a wodny roztwór laktytolu. 19. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że jako roztwór środka wiążącego stosuje się 3% wodny roztwór poliwinylopirolidonu. 20. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że jako roztwór środka wiążącego stosuje się 10% wodny roztwór żelatyny. 21. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania tabletek, celulozę mikrokrystaliczną stosuje się w ilości 40-10%, a dający się bezpośrednio sprasować granulat stosuje się w ilości 60-90%. 22. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że dodatkowo pomiędzy etapem mieszania na sucho i etapem granulowania dodaje się intensywny środek słodzący. 23. Sposób według zastrz. 22, znamienny tym, że jako intensywny środek słodzący stosuje się aspartam. 24. Sposób według zastrz. 22, znamienny tym, że jako intensywny środek słodzący stosuje się 2,2-ditlenek 5,6-dimetylo-1,2,3-oksatiazyn-4(3H)onu. * * * Przedmiotem wynalazku jest środek przeczyszczający i sposób wytwarzania środka przeczyszczającego. W szczególności wynalazek dotyczy kombinacji środka przeczyszczającego, który zawiera osmotyczny środek przeczyszczający i zwiększający objętość stolca środek przeczyszczający. Wynalazek dotyczy zwłaszcza granulowanej kombinacji osmotycznego środka przeczyszczającego w postaci alkoholu cukrowego takiego jak laktytol, ze zwiększającym objętość stolca środkiem przeczyszczającym takim jak płesznik, która to kombinacja tworzy środek przeczyszczający dający się bezpośrednio sprasowywać. Babka płesznik (Plantago psyllium L.) jest roślina, której nasiona, ze względu na dużą zawartość śluzów, działają rozwalniająco i przeciwbiegunkowo. Tak więc, nasiona płesznika stosuje się głownie w zaparciach i stanach zapalnych żołądka i jelit. Stosowane w opisie określenie materiał płesznika stanowią mielone nasiona płesznika jasnego. Jakkolwiek zwiększające objętość stolca środki przeczyszczające takie jak wytworzone z łusek nasion płesznika, stanowią zasadniczo bezpieczne i skuteczne środki przeczyszczające, to płesznikowe środki przeczyszczające zazwyczaj wykazują 3 podstawowe wady. Po pierwsze zwiększające objętość stolca środki przeczyszczające takie jak płesznik, nie dają się bezpośrednio sprasowywać, tak że nie można ich łatwo formować w postaci tabletek. Po drugie nie ulegają one łatwo dyspergowaniu i często tworzą grudki materiału płesznikowego, których wnętrze jest w dalszym ciągu zasadniczo suche. Po trzecie łuski nasion płesznika charakteryzują się bardzo złą zwilżalnością i z tego względu nie dają się łatwo wymieszać. Wynalazek rozwiązuje problem złej zdolności do sprasowywania łusek płesznika poprzez połączenie zmielonych łusek płesznika z alkoholem cukrowym takim jak laktytol, który jako osmotyczny środek przeczyszczający sam wykazuje właściwości przeczyszczające. W szczególności dotychczas nie udało się uzyskać hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika w postaci tabletki, a jedynie w postaci proszku, który można dyspergować w wodzie.

4 Tabletka do żucia zawierająca płesznik mogłaby stanowić dogodną postać, gdyż zgniatające oddziaływania w jamie ustnej mogłyby ułatwić zdyspergowanie. Według wynalazku łączy się płesznik, który nie daje się bezpośrednio sprasowywać, z alkoholem cukrowym, uzyskując dający się sprasować granulat, z którego można sprasowywać tabletki. W związku z tym wynalazek dostarcza rozwiązania problemów z natury związanych z jednym środkiem przeczyszczającym - zwiększającym objętość stolca środkiem przeczyszczającym takim jak łuski nasion płesznika - poprzez połączenie zwiększającego objętość stolca środka przeczyszczającego z innym środkiem przeczyszczającym - osmotycznym środkiem przeczyszczającym takim jak laktytol. Z reguły zwiększające objętość stolca środki przeczyszczające oparte są na zastosowaniu włókien dietetycznych. Włókno dietetyczne stanowi tą część materiałów roślinnych, która jest odporna na trawienie. Ogólnie znane są dwa typy włókien dietetycznych: nierozpuszczalne i rozpuszczalne. Nierozpuszczalne włókno dietetyczne przechodzi przez układ trawienny w zasadniczo nienaruszonej formie. Włókno nierozpuszczalne przechodzi przez układ trawienny szybko, gdyż nie chłonie ono wody tak jak włókno rozpuszczalne. Natomiast włókno rozpuszczalne chłonie wodę w jelicie cienkim i w żołądku. Płesznik jest jednym ze źródeł włókien rozpuszczalnych. W szczególności postać płesznika znana jako hydrofilowy śluzowaty materiał płesznika stanowi łuski (mielone lub niemielone) nasion płesznika jasnego. Pod wpływem wody w żołądku i w jelicie cienkim hydrofilowy śluzowaty materiał płesznika tworzy galaretowata masę, która ułatwia leczenie zaparcia działając jako środek zmiękczający stolec, a ponadto działa łagodząco i ochronnie na jelito cienkie. Jednakże uzyskanie odpowiedniej galaretowatej masy hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika w jelicie cienkim jest problematyczne z uwagi na złą dyspergowalność i mieszalność hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika z wodą przez spożyciem. Poszczególne cząstki hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika wykazują skłonność do tworzenia grudek lub do aglomeracji przy mieszaniu się z wodą. Hydrofilowy śluzowaty materiał płesznika często nie ulega w całości równomiernemu zdyspergowaniu z utworzeniem galaretowatej masy, a uwadnianie hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika zachodzi raczej na zewnętrznej powierzchni takiej zbrylonej masy, tak że tworzą się pokryte galaretą grudki, których wnętrze pozostaje zasadniczo suche. Takie pokryte galaretą grudki zajmują mniejszą objętość niż prawidłowo zdyspergowany hydrofilowy śluzowaty materiał płesznika, co zmniejsza przeczyszczające działanie płesznika. Złą dyspergowalność hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika pogarsza jeszcze zła jego mieszalność. Hydrofilowy śluzowaty materiał płesznika trudno ulega zwilżaniu i wykazuje skłonność do pływania na powierzchni wody. Przy próbach mieszania z wodą hydrofilowy śluzowaty materiał płesznika tworzy grudki lub masy. Trudno jest również wymieszać płesznik przy łączeniu go z ciastem do produkcji wyrobów piekarniczych lub produktów wytwarzanych metodą ciągłego wytłaczania. Często tworzą się grudki z płesznika i materiału, co powoduje nieodpowiednią jakość produktu spożywczego z uwagi na brak odpowiedniej tekstury lub nieodpowiedni smak związany z płesznikiem lub jego pochodnymi. W przeciwieństwie do zwiększających objętość stolca środków przeczyszczających osmotyczne środki przeczyszczające działają w ten sposób, że zatrzymują wodę w świetle okrężnicy, przeciwdziałając w ten sposób odwadniającemu działaniu okrężnicy. Osłabiając działanie odwadniające okrężnicy osmotyczny środek przeczyszczający powoduje, że powstaje strumień stolca bardziej miękki, o większej objętości i łatwiejszy do wydalenia. Laktytol można stosować jako osmotyczny środek przeczyszczający, gdyż nie jest on wchłaniany w jelicie cienkim, ale ulega hydrolizie i fermentacji w jelicie grubym pod wpływem mikroflory jelitowej z uwolnieniem galaktozy i sorbitolu, które są następnie metabolizowane do kwasów organicznych i krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych przez anaeroby okrężnicze. Działanie osmotyczne występuje w okrężnicy, w której normalnie następuje uwodnienie stolca. Zmniejszenie działania odwadniającego okrężnicy powoduje, że uzyskuje się stolec bardziej miękki i o większej objętości. Badania wykazały, że podanie g laktytolu dziennie

5 wywołuje przewidywaną reakcję przeczyszczającą trwającą zazwyczaj 24 godziny lub krócej. Nie stwierdzono natomiast, aby inne alkohole cukrowe były skutecznymi osmotycznymi środkami przeczyszczającymi i z tego względu nie uznaje się ich za takie środki z uwagi na nieprzewidywalność działania i brak zależności działania od dawki. Dodatkowo laktytol wykazuje inne właściwości powodujące, że jest on potencjalnym kandydatem do wytwarzania kombinacji z płesznikiem. W szczególności laktytol nie wywołuje wzrostu poziomów glukozy lub insuliny we krwi i dostarcza połowę kalorii w porównaniu z większością innych węglowodanów (2 kalorie/g). W związku z tym, że regulowanie poziomu glukozy we krwi, lipidów i wagi ciała stanowi podstawowy cel w przypadku postępowania z cukrzycą, laktytol uważa się za korzystny produkt dla diabetyków. Laktytol nie powoduje również próchnicy i odznacza się umiarkowaną, cukropodobną słodyczą. Laktytol wykazuje ponadto dobrą rozpuszczalność, m ałą higroskopijność i przy stosowaniu w postaci krystalicznej można go mieszać na sucho. Na dodatek laktytol dostępny jest w cenie porównywalnej z innymi alkoholami cukrowymi. Tak więc dwa typy przedstawionych powyżej środków przeczyszczających, środka zwiększającego objętość stolca i osmotycznego, działają według dwóch całkowicie odmiennych mechanizmów. Zwiększające objętość stolca środki przeczyszczające chłoną wodę i rozszerzają się w świetle okrężnicy; natomiast osmotyczne środki przeczyszczające zatrzymują wodę w świetle okrężnicy na drodze osmozy. Jakkolwiek znane jest zastosowanie obydwu typów środków przeczyszczających oraz zastosowanie płesznika jako zwiększającego objętość stolca środka przeczyszczającego oraz zastosowanie laktytolu jako osmotycznego środka przeczyszczającego, brak jest doniesień odnośnie kombinacji płesznika i laktytolu. Ponadto w znanych rozwiązaniach nie ujawniono zastosowania osmotycznego środka przeczyszczającego takiego jak laktytol do zwiększania zdolności do sprasowywania, dyspergowalności i mieszalności zwiększających objętość stolca środków przeczyszczających takich jak płesznik. Jedną znaną kombinację płesznika i alkoholu cukrowego, w szczególności mannitolu, ujawniono w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr , Valentine i inni. Jednakże Valentine ujawnia zastosowanie mannitolu jedynie jako niskokalorycznego środka słodzącego lub zamiennika wolnego cukru, a nie jako osmotycznego środka przeczyszczającego. Nie potwierdzono i nie ustalono, aby mannitol był terapeutycznym środkiem przeczyszczającym. Valentine nie usiłował również wytworzyć płesznikowego środka przeczyszczającego w postaci tabletki. Środek przeczyszczający w postaci tabletki może być przeznaczony do bezpośredniego połykania lub do żucia. Jak to zaznaczono powyżej, płesznik nie jest dostępny w postaci tabletki, gdyż po prostu nie daje się sprasować. Jednakże po połączeniu z alkoholem cukrowym takim jak laktytol uzyskać można płesznik w postaci tabletki z uwagi na wystarczającą zdolność do sprasowywania kombinacji płesznik/laktytol. Działanie zgniatające w ustach ułatwia dyspergowanie płesznika. Zastosowanie płesznika w postaci tabletki zapewnia również nośnik, dzięki czemu wraz z materiałem przeczyszczającym można będzie stosować inne składniki takie jak leki, składniki mineralne i witaminy. Na dodatek tabletki są łatwiejsze do noszenia przez użytkownika i łatwe do rozprowadzania przez farmaceutę. Zastosowano dwa kryteria do oceny jakości tabletki. Kryteria te stanowi odporność na zgniatanie lub twardość oraz kruchość. Twardość jest miarą wytrzymałości tabletki. Twardość oznacza się mierząc wywierają na boczną płaszczyznę pojedynczej tabletki siłę niszczącą wyrażoną w kg, jednostkach S.C.U. (Strong Cobb Units) lub niutonach (N) w momencie jej pękania. Typowe twardościomierze produkowane są przez Key Instruments. W odniesieniu do tabletek do żucia twardość tabletki musi wynosić ponad około 30 N, aby była ona praktycznie użyteczna. Z drugiej strony kruchość stanowi inny parametr określający odporność tabletki na odpryskiwanie i pękanie w czasie transportu i manipulowania. Kruchość mierzy się w znormalizowanych warunkach ważąc pewną liczbę tabletek (zazwyczaj 20 lub więcej), po czym umieszcza się je w obrotowym bębnie z pleksiglasu, w którym podnoszone są one podczas

6 szeregu obrotów przez promieniową żaluzję, a następnie spadają wzdłuż średnicy bębna. Następnie tabletki waży się ponownie i wylicza się procent startego proszku. Kruchość poniżej około 10% uważa się za dopuszczalną w przypadku większości tabletek do żucia. Celem wynalazku jest dostarczenie ulepszonego środka przeczyszczającego przez połączenie zwiększającego objętość stolca środka przeczyszczającego z osmotycznym środkiem przeczyszczającym. Innym celem wynalazku jest dostarczenie ulepszonego płesznikowego, zwiększającego objętość stolca środka przeczyszczającego w wyniku połączenia płesznika z osmotycznym środkiem przeczyszczającym. Kolejnym celem wynalazku jest dostarczenie ulepszonej kombinacji zwiększającego objętość stolca środka przeczyszczającego/osmotycznego środka przeczyszczającego, która może być w postaci tabletki lub w postaci proszku. Innym celem wynalazku jest zwiększenie zdolności do sprasowywania, dyspergowalności i mieszalności proszku z łusek płesznika w wyniku połączenia proszku z łusek płesznika z laktytolem. Jeszcze innym celem wynalazku jest dostarczenie środków do wytwarzania dającego się sprasować granulatu płesznik/laktytol z wykorzystaniem technik granulowania w złożu fluidalnym. Inne cele i zalety wynalazku staną się oczywiste po zapoznaniu się z opisem korzystnych rozwiązań i załączonymi zastrzeżeniami. Te i inne celem realizuje się dzięki wynalazkowi dotyczącemu kombinacji laktytolu jako osmotycznego środka przeczyszczającego z płesznikiem jako zwiększającym objętość stolca środkiem przeczyszczającym. Kombinacja według wynalazku zapewnia ulepszony środek przeczyszczający o jakości osmotycznego środka przeczyszczającego i ulepszonego zwiększającego objętość stolca środka przeczyszczającego z uwagi na zwiększenie zdolności do sprasowywania, dyspergowalności i mieszalności płesznika. Środek przeczyszczający w postaci proszku, granulatu lub tabletki, na osnowie mieszaniny osmotycznej substancji przeczyszczającej i zwiększającej objętość stolca substancji przeczyszczającej, według wynalazku jako osmotyczną substancję przeczyszczającą zawiera laktytol w ilości 40-60% oraz jako zwiększającą objętość stolca substancję przeczyszczającą zawiera proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika w ilości 40-60% i, ewentualnie, w postaci granulatu zawiera środek wiążący, a w postaci tabletki zawiera dodatkowo intensywny środek słodzący, celulozę mikrokrystaliczną i ułatwiający tabletkowanie środek poślizgowy. Korzystnie, środek według wynalazku, zawiera laktytol w postaci zmielonych cząstek monohydratu laktytolu o średnicy cząstek poniżej 125 μ. Korzystnie, środek według wynalazku, zawiera laktytol w postaci zmielonych kryształów bezwodnego laktytolu o wielkości cząstek poniżej 125 μ. Korzystnie, środek według wynalazku, w postaci granulatu, zawiera w przybliżeniu równe ilości proszku hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika i laktytolu. Korzystnie, środek według wynalazku, postaci tabletki zawiera laktytol i hydrofilowy śluzowaty materiał płesznika w postaci dającego się bezpośrednio prasować granulatu. Korzystnie, środek według wynalazku, w postaci tabletki, dający się bezpośrednio prasować granulat zawiera laktytol w ilości 40-60% i proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika w ilości 60-40%. Korzystnie, środek według wynalazku, w postaci tabletki, zawiera dający się bezpośrednio prasować granulat w ilości 60-90% i celulozę mikrokrystaliczną w ilości 40-10%. Korzystnie, środek według wynalazku w postaci tabletki, jako intensywny środek słodzący zawiera aspartam. Korzystnie, środek według wynalazku, w postaci tabletki jako intensywny środek słodzący zawiera 2,2-ditlenek 5,6-dimetylo-1,2,3-oksatiazyn-4(3H)-onu. Korzystnie, środek według wynalazku, w postaci tabletki, dodatkowo zawiera terapeutyczną ilość witamin.

7 Korzystnie, środek według wynalazku, w postaci tabletki, dodatkowo zawiera terapeutyczną ilość składników mineralnych. Sposób wytwarzania środka przeczyszczającego, w postaci proszku, granulatu lub tabletki, na osnowie mieszaniny osmotycznej substancji przeczyszczającej i zwiększającej objętość stolca substancji przeczyszczającej, drogą mieszania składników, według wynalazku polega na tym, że jako zwiększającą objętość stolca substancję przeczyszczającą, miesza się na sucho proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika w ilości 40-60% i, jako osmotyczną substancję przeczyszczającą, laktytol w ilości 40-60% i ewentualnie, w przypadku wytwarzania granulatu, dodaje się roztwór środka wiążącego, miesza się roztwór środka wiążącego, proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika i laktytol do uzyskania wilgotnego granulatu, suszy się wilgotny granulat uzyskując suchy granulat i przesiewa się suchy granulat w celu uzyskania pożądanej wielkości lub rozkładu wielkości cząstek i ewentualnie, w przypadku wytwarzania tabletek, miesza się na sucho dający się bezpośrednio sprasować granulat z celulozą mikrokrystaliczną i środkiem poślizgowym ułatwiającym tabletkowanie oraz sprasowuje się granulat uzyskując poszczególne tabletki. Korzystnie, w sposobie według wynalazku, w przypadku wytwarzania granulatu, stosuje się w przybliżeniu równe ilości proszku hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika i laktytolu. Korzystnie, w sposobie według wynalazku, laktytol i proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika łączy się na drodze mieszania na sucho. Korzystnie, w sposobie według wynalazku, laktytol i proszek hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika łączy się w postaci granulatu. Korzystnie, w sposobie według wynalazku, laktytol stosuje się w postaci monohydratu laktytolu o wielkości cząstek zasadniczo poniżej 125 μ. Korzystnie, w sposobie według wynalazku, laktytol stosuje się w postaci bezwodnego laktytolu o wielkości cząstek zasadniczo poniżej 125 μ. Korzystnie, w sposobie według wynalazku, jako roztwór środka wiążącego stosuje się 60% wodny roztwór laktytolu. Korzystnie, w sposobie według wynalazku, jako roztwór środka wiążącego stosuje się 3% wodny roztwór poliwinylopirolidonu. Korzystnie, w sposobie według wynalazku, jako roztwór środka wiążącego stosuje się 10% wodny roztwór żelatyny. Korzystnie, w sposobie według wynalazku, w przypadku wytwarzania tabletek, celulozę mikrokrystaliczną stosuje się w ilości 40-10%, a dający się bezpośrednio sprasować granulat stosuje się w ilości 60-90%. Korzystnie, w sposobie według wynalazku, dodatkowo pomiędzy etapem mieszania na sucho i etapem granulowania dodaje się intensywny środek słodzący. Korzystnie, w sposobie według wynalazku, jako intensywny środek słodzący stosuje się aspartam. Korzystnie, sposobie według wynalazku, jako intensywny środek słodzący stosuje się 2,2-ditlenek 5,6-dimetylo-1,2,3-oksatiazyn-4(3H)onu. Jedno z korzystnych rozwiązań dotyczy kombinacji hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika z laktytolem. W szczególności w przybliżeniu równe ilości hydrofilowego śluzowatego materiału płesznika i laktytolu miesza się na sucho. Uzyskaną mieszankę proszkową można wymieszać z wodą i przyjmować doustnie. Ponadto można następnie wymieszać roztwór środka więżącego z płesznikiem i laktytolem uzyskując granulat. Granulat można następnie wysuszyć i sprasować w tabletki. Gdy granulat ma być sprasowywany w tabletki, korzystną postać laktytolu jest monohydrat laktytolu. Dostępne są 3 znane roztwory środków wiążących, 60% roztwór laktytolu, 3% roztwór poliwinylopirolidonu (PVP) i 10% roztwór żelatyny (250 Bloom). Stwierdzono, że dodatek 10% celulozy mikrokrystalicznej poprawia twardość i kruchość tabletek. Jeśli uzyskana mieszanina laktytolu z płesznikiem ma być stosowana w postaci proszku, dostępne są 3 znane formy laktytolu. W szczególności laktytol może być stosowany w postaci

8 kryształów bezwodnego laktytolu, monohydratu laktytolu lub bezwodnego laktytolu. Korzystnie stosuje się monohydrat laktytolu oraz bezwodny monohydrat laktytolu zmielony tak, aby maksymalna wielkość cząstek wynosiła 125 μ lub poniżej. Korzystna postać płesznika stanowi preparat o nazwie Roeper (0,25 mm (60 mesh). Środek według wynalazku można także stosować w postaci wyrobów piekarniczych takich jak placki, krakersy lub ciasto. Wynalazek dotyczy środka w dwóch postaciach, proszku i granulatu. Granulat może być zdyspergowany w wodzie przed spożyciem, albo może być sprasowany w tabletkę. Korzystną postać granulatu według wynalazku stanowi sucha mieszanka proszku płesznika i laktytolu w przybliżeniu równych ilościach. Następnie dodaje się ciekły roztwór środka wiążącego i płesznik, laktytol i roztwór środka wiążącego miesza się i suszy. Z uzyskanego preparatu sprasowuje się tabletkę. Poniżej podano przykłady. Przykłady g monohydratu laktytolu wymieszano na sucho ze 100 g proszku płesznika. Do suchej mieszanki dodano 64 g 60% (wagowo) roztworu laktytolu i 3 składniki mieszano w sposób ciągły aż do osiągnięcia dokładnego zwilżenia. Dodano 1% stearynianu magnezu jako środka smarującego przy tabletkowaniu. Mieszankę suszono następnie przez noc w 60 C i przepuszczono przez sito 1000 μuzyskując granulat. Granulat wymieszano z 1 % wagowym stearynianu magnezu i tabletki wykonano w jednostemplowej prasie Manesty 2C stosując płaski stempel ze skośną krawędzią, o średnicy 15 mm. Nastawę sprasowywania zwiększano aż do uzyskania właściwej tabletki. Twardość tabletki lub wytrzymałość na ściskanie oznaczano w twardościomierzu do tabletek z Key Instruments. Przyjmowano średnią z 10 tabletek. Kruchość tabletek oznaczano w obrotowym aparacie do pomiaru kruchości. Tabletki spuszczano 100 razy i wyznaczano ubytek wagi. Uzyskano następujące wyniki: Przykład 1 Średnia waga 1,051 g Średnia grubość 4,7337 mm Średnia twardość 31 N Średnia kruchość 47,4% Granulat z przykładu 1 połączono z 10% wagowymi celulozy mikrokrystalicznej (MCC) przed tabletkowaniem. Jak to pokazano poniżej, dodatek MCC spowodował wzrost twardości tabletek i zmniejszenie kruchości tabletek. Przykład 2 Średnia waga 1,0624 g Średnia grubość 4,7651 mm Średnia twardość 38 N Średnia kruchość 1,6% W przykładach 3 i 4 skład był taki sam jak w przykładzie 1, czyli bez dodatku celulozy mikrokrystalicznej. Uzyskano następujące wyniki. Przykład3 Przykład4 Średnia waga 1,2049 g 1,1944 g Średnia grubość 5,4505 mm 5,4139 mm Średnia twardość 35 N 3 1 N Przykłady 5-7 Bardziej miękkie tabletki wykonano stosując roztwór poliwinylopirolidonu (PVP) jako środek wiążący. W przykładach 5, 6 i 7 przedstawionych poniżej zilustrowano zastosowanie roztworu PVP jako środka wiążącego. Jak poprzednio, 100 g laktytolu wymieszano na sucho ze 100 g proszku płesznika. Do suchej mieszanki dodano 29 g 3% roztworu PVP i mieszano aż do całkowitego zwilżenia. Mieszankę suszono przez noc w 60 C i przesiano uzyskując odpowiedni granulat. Granulat wymieszano 1 z % wagowym stearynianu magnezu i poddano tabletkowaniu.

9 Przykład 5 Przykład 6 Przykład 7 Średnia waga 1,075 g 1,0676 g 1,0464 g Średnia grubość 5,116 mm 4,9942 mm 4,8462 mm Średnia twardość 11N 16N 18N Przykłady 7 i 8 Tabletki można także otrzymać z mieszanek łączonych roztworem żelatyny jako środkiem wiążącym. Jak poprzednio, 100 g laktytolu wymieszano na sucho ze 100 g proszku płesznika. Do suchej mieszanki dodano powoli 35 g 10% roztworu żelatyny (250 Bloom) i mieszano aż do całkowitego zwilżenia. Mieszankę rozprowadzono na tacy metalowej suszono przez noc w 60 C, a następnie przesiano uzyskując odpowiedni granulat. Granulat wymieszano z 1% wagowym stearynianu magnezu i poddano tabletkowaniu. Waga, grubość i twardość tabletek były następujące: Przykład 8 Przykład 9 Średnia waga 1,0723 g 1,0702 g Średnia grubość 4,8415 mm 4,8365 mm Średnia twardość 22 N 20 N Przykłady Około 100 g monohydratu, zmielonego i przesianego przez sito 125 μ dodano do 100 g proszku płesznika. Do mieszanki nie dodawano roztworu środka wiążącego. Mieszankę mieszano przez 2 minuty z 1 % dodanego stearynianu magnezu i sprasowano w tabletki. Uzyskano następujące wyniki. Przykład 10 Przykład 11 Przykład 12 Średnia waga 1,1137 g 1,1208 g 1,1416 g Średnia grubość 5,3001 mm 5,3633 mm 5,4582 mm Średnia twardość 17N 17N 16N Przykłady 13 i 14 W taki sam sposób, to znaczy bez roztworu środka wiążącego, około 100 g zmielonego bezwodnego laktytolu i 100 g proszku płesznika połączono i wymieszano przez 2 minuty z 1% dodanego stearynianu magnezu i sprasowano w tabletki. Uzyskano następujące wyniki. Przykład 13 Przykład 14 Średnia waga 1,1384 g 1,1389 g Średnia grubość 5,3301 mm 5,3189 mm Średnia twardość 20 N 21 N Przykład 15 Na koniec 100 g kryształów bezwodnego laktytolu i 100 g proszku płesznika połączono i wymieszano przez 1-2 minuty z 1% stearynianu magnezu. Jednakże z mieszanki tej nie można było sprasować tabletek i z tego względu można ją dostarczać użytkownikowi w postaci proszku. W związku z powyższym stwierdzono, że jeśli produkt ma być w postaci tabletki, najlepszym środkiem wiążącym okazał się roztwór laktytolu, a dodatek celulozy mikrokrystalicznej (MCC) poprawia charakterystykę twardości i kruchości. Gdy produkt ma być dostarczony użytkownikowi w postaci proszku, dodatek roztworu środka wiążącego nie jest konieczny. Postać granulatu (przykłady 1-9) lub suchej mieszanki (przykłady 10-15) zastosować do wytwarzania wyrobów piekarniczych zawierających środek przeczyszczający. Poniżej podano 2 receptury ciasta. Przykład 16 monohydrat laktytolu 9,2% granulat laktytol/ płesznik (przykład 1) 35,8% mąka 18,3%

10 tłuszcz 17,5% jajka 10,4% odtłuszczone mleko w proszku 7,5 sól 0,2% proszek do pieczenia 0,3 winian potasu 0,2% Acesulfam K*) 0,05% środek zapachowy 0,5% *) Acesulfam K jest handlową nazwą 2,2-ditlenku 5,6-dimetylo-1,2,3-oksatiazyn-4(3H)onu Przykład 17 monohydrat laktytolu 30,0 płesznik 15,0 mąka 18,3% tłuszcz 17,5% jajka 10,4% odtłuszczone mleko w proszku 7,5 sól 0,2% proszek do pieczenia 0,3 winian potasu 0,2% Acesulfam K 0,05% środek zapachowy 0,5% W związku z tym kompozycja według wynalazku może być w postaci proszku, w postaci granulatu, w postaci tabletki lub wyrobu piekarniczego. Dodatkowe składniki takie jak leki, witaminy i składniki mineralne można również zastosować z kombinacją osmotycznego/zwiększającego objętość stolca środka przeczyszczającego według wynalazku. Intensywne środki słodzące takie jak Acesulfam K i aspartam można dodać w celu poprawy smaku produktów. Można również zastosować środki zapachowe i barwiące. Inne ułatwiające tabletkowanie środki poślizgowe stosowane oprócz stearynianu magnezu, są znane specjalistom. Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.