ZARZĄDZANIE I FUNKCJE PREDYKCYJNEGO UTRZYMANIA RUCHU (PdM) W OGÓLNEJ STRATEGII UR

Transkrypt

1 ZARZĄDZANIE I FUNKCJE PREDYKCYJNEGO UTRZYMANIA RUCHU (PdM) W OGÓLNEJ STRATEGII UR Andrzej Kulik Freelance Consultant Physical Asset Management Reliability and Maintenance Management Condition Monitoring Rotating Equipment kulikaa@yahoo.co.uk SEMINARIUM Mechanika i utrzymanie ruchu 18 Kwiecień 2013 POZNAŃ

2

3 WPROWADZENIE PUNKT # 1 Maintenance jest biznesem Do tych którzy nie uważaja maintenance jako funkcji produkującej wartość, pytanie.jak wielka wartość byłaby wyprodukowana BEZ maintenance! PUNKT # 2 RELIABILITY jest esencją Optymalna NIEZAWODNOŚĆ jest zasadniczą podstawą dla: kontroli ryzyka, osiągniecia dostępności, wydajności i efektywnosci niezbędnych do osiągniecia założonych biznesowych rezultatów. MAINTENANCE - przydarza się gdy... NIEZAWODNOŚĆ...zawodzi

4 WPROWADZENIE Stałe niespodzianki Detekcja i korekcja defektu przed niespodzianką Nałożona dyscyplina procesu Eliminacja defektów, Eliminacja źródeł, Utrzymywanie przed niespodzianką minimalizacja niespodzianek bez niespodzianek PLANOWANE UR AWARYJNE UR PREWENCYJNE UR PREDYKCYJNE UR PROAKTYWNE UR UKIERUNKOWANE NA NIEZAWODNOŚĆ UR Napraw jak się zepsuje! Herosi nadgodzin - kosztowne - ryzykowne - niby strategiczne Harmonogram na podstawie czasu - redukcja awarii - kosztowne - może powodować uszkodzenia Zdeterminowane przez miarę potrzeb obiektu - bardziej efektywne - redukuje awarie - bezpiecznie redukuje PM - redukuje kapitał Przedoperacyjne akcje mające na celu eliminacje potencjalnych źródeł awarii - efektywne - minimalizujące awarie - redukujące prace UR Konstruowanie,materiał, zmiany komponentów w celu eliminacji źródeł awarii - najbardziej efektywne - eliminacja awarii - minimalizacja prac UR EWOLUCJA ZARZĄDZANIEM UTRZYMANIA RUCHU

5 WPROWADZENIE WORLD CLASS MAINTENANCE MANAGEMENT

6 WPROWADZENIE Physical Asset Management można podzielić na dwie funkcje: strategia i zarządzanie na poziomie Vice Prezydenta i wykonywanie zadań na poziomie businnes unit

7 WPROWADZENIE ANALOGIA - METODY LECZENIA I OCHRONY ZDROWIA A STRATEGIE UR Strategia UR Techniki stosowane Koszta hp/rok Analogia człowiek Proaktywne UR Monitorowanie i korekcja przyczyn źródłowych,np zanieczyszczenia olejowe $ 0.10 Kontrola cholesterolu i ciśnienia krwi połączona z odpowiednią dietą Predyktywne UR Monitorowani wibracji Analiza zanieczyszczeń $ 8 Detekcja choroby serca przy użyciu EKG lub ultrasoniczne badanie Prewencyjne UR Periodyczna wymiana komponentów $ 13 By-pass lub transplantacja Awaryjne UR DUŻY budżet UR $18 Atak serca lub zawał

8 WPROWADZENIE OBECNE I DOCELOWE PRACE UR

9 WPROWADZENIE BIC (best in class) K O S Z T CZAS SAUDI ARAMCO STRATEGICZNE IMPERATYWY

10 WPROWADZENIE Kategoria Maszyny wirujące Elektryczne urządzenia, instalacje Przesyłanie ciepła Statyczne urządzenia, instalacje Typ Pompy,silniki kompresory dmuchawy wentylatory turbiny Silniki, instalacje, transformatory Wymienniki kondensery Zbiorniki Rury Reaktory Widmo Predykcyjnego UR Rodzaj awarii Przedwczesne zużycie Zużycie środka smarującego Awaria izolacji Wyładowania koronowe Fouling Korozja Pęknięcia naprężeniowe Przyczyna awarii Działanie nadmiernych sił Nadmiar,niedobór, Nieodpowiedni środek, Temperatura i wilgoć Temperatura wilgotność Metoda Moisture splice Osadzające się nieczystości Chemiczna agresja,atak Zmęczenie materiału Sposób detekcji Analiza wibracyjna i olejowa Spektografia i Analiza ferrograficzna Czas/oporność test Termografia,analiza olejowa Ultrasoniczna Obliczanie przepływu ciepła Pomiary korozji i grubości Ultrasoniczna

11 FILOZOFIA PREDYKCYJNEGO UR Monitorowanie znaczy dokładne obserwowanie Diagnozowanie znaczy ustalenie stanu zdrowia Przewidywanie znaczy zamierzony lub przewidywany przyszły stan Degradacja znaczy pogorszenie ( relatywnie do możliwie najlepszego stanu) Maintenance w tym kontekście definicji znaczy powrót do normalnego zdrowia Przed awarią znaczy stan przed kompletną zdolnoscią funkcjonowania

12 FILOZOFIA PREDYKCYJNEGO UR Zatem, filozofią Predykcyjnego UR jest: Dokładne obserwowanie,ustalenie statusu zdrowia ( na bazie ciagłej lub okresowej), przewidzieć przyszły status bazując na wykrytych pogorszeniach i przywrócenie do normalnego stanu zdrowia przed kompletną utratą zdolności funkcjonowania.

13 FILOZOFIA PREDYKCYJNEGO UR Inne określenia dodane w celu zrozumienia PdM - Predyktywne Technologie - Predyktywne Metody analityczne - Monitorowanie i Testowanie - Instalowane czujniki i Analiza Parametrów - Testowanie wydajności ( ukryte awarie) - Testowanie wydajności operacyjnej - Badania Nieniszczące i Inspekcja - Inspekcja wizualna - Ponaprawcze testowanie i uzupełnienie

14 CELE PROGRAMU PdM Co jest motywacją twojego programu PdM? Cele programu sa wyrażeniem złożonych zamierzeń. Co zamierzasz osiągnąć wdrażając PdM? - Podniesienie świadomości i zmniejszenie niepewności - Maksymalne wykorzystanie komponentów w granicach ich życia - Uporządkowane zamówienia części wymienionych - Czasowe informacje o stanie zdrowia urzadzeń produkcyjnych - Zdolność przewidywania i niezwłocznego dzialania w przypadku pogarszającego się stanu urzadzeń w celu zapewnienia jakości produktu lub usługi - Z powodu wczesnego ostrzeżenia, zdolność do dokładnego zaplanowania i harmonogramu naprawy we właściwym czasie

15 CELE PROGRAMU PdM - Możność zastąpienia inwazyjnego periodycznego UR nieinwazyjnym monitorowaniem z następującymi rezultatami operacyjnymi: Mniej infant failures spowodowane intruzywnymi inspekcjami Mniej przerw produkcyjnych spowodowanych rozruchem i zatrzymaniem Mniej produkcyjnego materiału niszczonego podczas startów i zatrzymań Większe bezpieczenstwo służb UR i produkcji Redukcja ryzyka powstania następnych awarii - Więcej napraw skoncentrowanych, które są mniej kosztowne których rezultaty przejawiają się w: Niższe ogólne koszty UR Mniejsze wydatki na nadgodziny Większa dostepność (availability) urzadzeń produkcyjnych Mniejszy stres dla ludzi i maszyn - Możność sprawdzenia jakości napraw - Możność wczesnego wykrycia słabych stron konstruowania dając możliwość ulepszenia,dając rezultat w: - Dłuższy okres eksploatacji sprzętu produkcyjnego - Wyższa wydajność - Lepsza jakość produktu lub usługi

16 CELE PROGRAMU PdM Powinne byc $kupione na wartościach monetarnych Uniknięcie kosztów Zwrot inwestycji Żadne inne miary czy KPI są znaczące dla programu Personalne cele powinne być ustalone dla PdM: Szkolenie Certyfikacja

17 PROGRAM PdM Faza I Wstępne studiowanie nad estymacją korzyści Programu i obecne alternatywy dla PdM Programu Wybrać spośród prezentowanych alternatyw (lub połączonych) i ustalić strukturę Programu PdM (personel i organizacja) Zainicjować wdrożenie Programu PdM (początkowy zakup sprzętu,pomoc kontraktora/konsultanta, kursy szkoleniowe Faza II Nabyć sprzęt lub lub usługę outsorcingową i ustanowić PdM Program z wybraną początkowo.technologią Kontynuować szczegółowa analizę urządzeń produkcyjnych będących objętymi przez Program, ustalić priorytety i harmonogramy dla umieszczonych w Programie urządzeń Ustalić linie bazowe i stworzyć bazę danych. Interfejs PdM zebranych danych pomiarowych z CMMS Zacząć program szkoleń dla personelu Programu in-house i stopniowo włączać/szkolić personel zakładu w PdM Programie Zaprojektować granice procesu UR,wkład, wartości wyjściowe, komunikowanie się, feedback łącznik i relacje. Faza III Zainicjować dodatkowo wybrane technologie w zaplanowanych ramach czasowych lub kiedy technologiczny rozwój umożliwi ich zastosowanie Integracja nowych technologii z istniejącym Programem PdM Monitorować rozwój technologii dla potencjału PdM.

18 PROGRAM PdM ( in- house) Wdrożenie Master plan dla PdM programu Program organizacji PdM Oczekiwania i cele Benchmark i standardy programu Miary programu Raportowanie wymagania programu Audyt i przegląd programu Integracja Wielorakie technologie dostępne i stosowane Pełne i efektywne użycie predyktywnych metod analitycznych Szybka asymilacja, składowanie i wyszukiwanie danych Łatwy i efektywny pokaz danych z różnych technologii w celu porównania i analizy Predykcyjne stany są używane jako podstawa dla podjęcia akcji UR i są porównywalne z faktycznym stanem technicznym w celu doskonalenia akuratności analizy Elastyczność w zbieraniu danych, analizy, pokazywania i dokumentowania rezultatów

19 PdM PROGRAM - KOMUNIKOWANIE Trzy niezbędne elementy do pomyślnego PdM: - Efektywne komunikowanie wszystkich poziomów organizacji - Feedback-Informacje/opinie zwrotne - Follow-up (podążanie/uzupełnianie)

20 PdM PROGRAM - KOMUNIKOWANIE Raporty PdM są głównym czynnikiem komunikowania i muszą: - Zawierać własciwe informacje - Adresowane być do właściwych osób które zapoczątkują odpowiednie przedsięwzięcia/akcje - Nie być zbyt techniczne lub niewłaściwie zrozumiane Opóźniaja akcje w niektórych przypadkach Prowadzą do nierozważnych/przedwczesnych akcji Wprowadzają ryzyko zignorowania jako zbyt techniczne lub zbyt niewyraźne

21 PdM PROGRAM - KOMUNIKACJA Informacje zwrotne dostarczają opinii do zainicjonowania zmian w procedurach, metodach analitycznych i treści raportu. Korzyści dla analityka: - Ulepszenie sposobu raportowania - Docenienie możliwości jak i limitacji zastosowanych technologii - Nabycie doświadczenia i pewności siebie poprzez naukę tego co sprawdza się a co nie. Kontynuacja na podstawie rekomendacji analityka PdM - Informacja o ostatecznej decyzji odnośnie rekomendacji - Informacja o kompletnym procesie work order - Wymienione części jako rezultat rekomendacji analityka powinny byc dostępne do inspekcji/badania przez niego - Umożliwi to zweryfikowanie osądu/diagnozy

22 PROGRAM PdM REZULTATY,EFEKTYWNOŚĆ BIEGŁOŚĆ I UŻYWANIE PRECYZYJNEGO OSIOWANIA ORAZ WYWAŻANIA DEFINICJA PROGRAMU,ORGANIZACJA,PROCEDURY SZKOLENIE I CERTYFIKACJA KULTURA,WARTOŚCI,ŚWIADOMOŚĆ, WYDAJNOŚĆ ZAPEWNIENIE JAKOŚCI (QA) PRZYRZĄDÓW DO POMIARU WIBRACJI I OPROGRAMOWANIA STOSOWANIE PRAKTYK BHP EFEKTYWNOŚĆ RAPORTOWANIA, KOMUNIKOWANIA I KONTYNUACJI (FOLLOW-UP) ZASTOSOWANIE I EFEKTYWNOŚĆ WALK AROUND PROGRAMU ZASTOSOWANIE CIĄGŁEGO MONITOROWANIA I ZDALNYCH CZUJNIKÓW OPTYMALNE STOSOWANIE TECHNOLOGII ZAKRES,STOSOWANA CZĘSTOTLIWOŚĆ PREDYKCYJNEGO MONITORINGU ŚREDNIO NAJLEPIEJ NAJGORZEJ EWALUACJA PROGRAMU PdM( WIBRACJE)

23 PCM KOMPETENCJE PERSONELU Poziom kompetencji Wyznaczone zadania i lokalizacja Główne funkcje i kwalifikacje Uwagi Poziom 1 UR produkcji w pojedynczej komórce organizacji Rutynowe zbieranie danych, analiza używając lokalny lub centralnej grupy PCM urządzenia i oprogramowania Zwiększenie zakresu prac, wymagania i kompetencje Będą wzrastać wraz z rozszerzeniem programu Poziom 2 UR produkcji w różnych komórkach organizacji. Wymagane uczestnictwo w różnych wyznaczonych zadaniach w centralnej grupie PCM jeżeli jest założona Jak wyżej ale z zaawansowanymi umiejętnościami zdobytymi poprzez doświadczenie i dodatkowe szkolenie (wyspecyfikowane dla kazdej technologii). Certyfikacja CM poziom 2 CM Specjalista lub w Centralnej Grupie CM dostarcza przypływ zdolności dla UR produkcji w miarę potrzeb Poziom 3 Kierownik Centralnej Grupy CM lub większej jednostki organizacji leader/coach Grupy CM Zaawansowane analizy, zastosowanie i integracja wszystkich technologii.tworzenie procedur.prowadzenie treningów włączając rozwój,koordynacje i prezentacje.zapewniać osiągnięcie certyfikacji na wszystkich poziomach. Dostarczać miejscową ekspertyzę dotyczącą technologii. Pomagać i wspierać nowe zastosowania, ulepszenia i integrację technologii

24 TRYBO-DIAGNOSTYKA I MONITORING

25 TRYBO-DIAGNOSTYKA I MONITORING TRYBOLOGIA A SYSTEM MECHANICZNY Parametry wejściowe Temperatura Obciążenie Szybkość Czas Materiały Geometria Środek smarowniczy Mechaniczny system Preparacja powierzchni Otoczenie Procedura operacyjna Dźwięk Zużycie Tarcie Wibracje Parametry wyjściowe

26 TRYBO DIAGNOSTYKA I MONITORING KOMPONENTY TRYBOLOGII Technologia Materiałów, włączając Inżynieria powierzchni: Mechaniczne systemy: Smarowanie i środki smarownicze: Inne, włączając Condition Monitoring Trybo-diagnostyka, Oprzyrządowania, Trybo-informacja,Dystrbucja(baza danych,raportowanie i inne) 40% 30% 20% 10%

27 TRYBO-DIAGNOSTYKA MONITORING Korelacja danych z uzupełniającymi technologiami Harmonogram prac UR Składowanie danych w komputerowej bazie danych w celu obserwowania trendu Wykonanie raportu dla managementu Identyfikacja maszyn krytycznych Ustalenie częstotliwości pobierania próbek,testów,limitów dla alarmów Szkolenie każdego związanego z programem Ustalenie bazowych danych Pobranie próbki Przedłużenie życia środka smarującego Elektroniczne pobieranie danych Sprawdzenie próbki pod względem stanu ogólnego Przedłużenie życia maszyny Redukcja zanieczyszczeń Wysłanie próbki do szczegółowej analizy/diagnozy Poprawa dostarczanych środków smarowniczych KOMPLETNY PROGRAM TRYBOLOGII

28 Condition Monitoring System (Poglądowy schemat dotyczący monitorowania łożysk tocznych) Asset Rejestr Krytyczność Maszyn Mierzone Punkty Rysunek Maszyn Częstotliwość Monitorowania Ustalenie widm Dane Łożysk MTTR MTBF Tworzenie ciągu maszyn Analiza awarii Harmonogram Ścieżki Punkty alarmowe Analiza/kalkulacja ryzyka Rekomendacja Naprawy Naprawa Kontrola Jakości naprawy Weryfikacja Alarmów System Zarządzania UR

29 PREDYKCYJNE METODY ANALITYCZNE I ROLA MENADŻERA PdM Predykcyjny Condition Monitoring (PCM) jest WAŻNĄ dyscypliną w świecie niezawodności I UR, zawierającą wiele umiejętności i możliwości. Manager musi jasno sprecyzować co jest wymagane od każdej funkcji pod jego kontrolą, kto jest odpowiedzialny i jakie powinny być relacje pomiędzy funkcjami.takie skupienie uwagi złagodzi większość zaistniałych frustracji, poprawi koordynację czasu i nieporozumienia pomiędzy technikami a kierownictwem. Manager PdM jest odpowiedzialny za: Zapewnienie wykorzystania maksymalnego potencjału wszystkich wdrożonych technologii Zapewnienia wiarygodnosci PdM programu pomimo: - Nie trafionych detekcji - Fałszywych wezwań i alarmów Nowoczesny sprzęt diagnostyczny kosztuje, jakość informacji diagnostycznych jest odpowiednia do dostępnych urządzeń. Redukując kapitał inwestycyjny dla PCM teraz oznacza więcej niespodziewanych awarii później. W większości programów PCM techniki analityczne i umiejętności są relatywnie płytkie. Specjaliści zdani są na samych siebie po szkoleniu w technologii za którą są odpowiedzialni.

30 PREDYKCYJNE METODY ANALITYCZNE I ROLA MANAGERA PdM Analiza trendów - może przynieść korzyść w postaci określenia limitów Rozpoznanie szablonów/form - charakterystyki Korelacje - trendy lub relatywne porównania - przypadek czasu dwóch lub więcej technologii - przypadek sekwencji dwóch lub więcej technologii Relatywne porównania - mogą być możliwe tylko w pewnych obszarach Testowanie limitów i zasięgów działania - przydatna przy testowaniu/kalibracji urządzeń monitorujących Analiza statystyczna - Statystycznie kontrolowany proces - Weibull Analysis - Weibayes Analysis

31 PRZYKŁAD UDANEGO PROGRAMU PdM Kluczowe punkty sukcesu Technicy rekrutowani z technicznych zawodów Technik który zbiera dane analizuje je Technicy mają przeznaczoną odpowiedzialność za specyficzne maszyny Technicy są szkoleni i wykonują wszystkie PDM technologie na przeznaczonych dla nich maszynach/urządzeniach Uwaga skupiona jest na znalezieniu problemu w podległych maszynach a nie na osiągnięciu poziomu eksperta w danej technologii Wszyscy technicy wykonują analizy w centralnym pomieszczeniu Każda detekcja jest zgłaszana jako wyjątkowa. Raport jest zapoczątkowany i rozdzielany przez danego technika Monitorowanie maszyn i urządzeń ile tylko możliwe Udokumentowana, pokazana i uzupełniana informacja dla każdej detekcji PdM nie jest czasowo-okresowym przedsięwzięciem

32 MONETARNE KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z PROGRAMU PdM Show me the money!

33 MONETARNE KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z PROGRAMU PdM Powinne być obliczane na bazie aktualnych rezultatów - benefit będzie przeważnie przewyższać oczekiwania Metody obliczania korzyści muszą być znane przez menadżerów programu PdM, championów,wspomaganych przez specjalistów PdM Mogą być zamaskowane przez pozornie przeciwne trendy spowodowane włączeniem nowych technologii dodanych do programu Uniknięcie kosztów jako rezultat wdrożenia PdM programu - Indywidualne przypadki po każdej detekcji/ trafieniu - Rocznie - Kumulatywnie,zbiorowo (preferowana metoda) Ogólny zwrot inwestycji (ROI) programu PdM - Rocznie - Kumulatywnie ( preferowana metoda)

34 MONETARNE KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z PROGRAMU PdM (AKCEPTACJA I KONKLUZJA) Akceptacja właściciela,kadry zarządzającej, poparte przez finansistów na uzasadnione roszczenia - Starać się/próbować włączyć stracony czas produkcyjny, spowodowany nieplanowym remontem czy mniejszą wydajnoscią, gorszą jakoscią(tańszy,dyskontowany produkt mniejszy profit) ponieważ są to DUŻE cyfry - Muszą być wykazane różnice pomiędzy kosztami napraw starej strategii UR (bez PdM) a nową z (PdM) Monetarne wartości jako miary są jedynymi liczbami, ktore mają wplyw na zewnątrz działu UR w organizacji Są miarami które mogą być użyte najbardziej efektywnie w uzasadnieniach: - Ustanowienie programu - Ekspansja programu Technologie Personel - Unowocześnienie narzędzi PdM jeżeli będzie to wskazane

35 Rekomendacje służące do wzmocnienia wszystkich komponentów programu Predictive Condition Monitoring Program (PCM Princypia) Zasada PCM # 1 Zaangażowanie ze wsparciem liderów i managementu Zasada PCM # 2 Utrzymuj formalny, zapisany PCM Life Cycle Plan Zasada PCM # 3 Dążenie do szkolenia PCM i podążanie obranym kierunkiem Zasada PCM # 4 Ułatwianie i zachęcanie analityków bycia elastycznym w wykonywaniu obowiazków Zasada PCM # 5 Uwydatnianie PCM raportów i uzasadnienie programu Zasada PCM # 6 Dążenie i zobowiazanie do ciąglego ulepszania PCM zdolności i produkcyjności Zasada PCM # 7 Stwarzanie warunków i zachęcanie do wspólnego wspierania się analityków Zasada PCM # 8 Tworzenie synergistycznych zadań dla analityków dotyczących technologii i powiązanych z nimi obowiązków

36 Rekomendacje służące do wzmocnienia wszystkich komponentów programu Predictive Condition Monitoring Program (PCM Princypia) Zasada PCM # 9 Włączać PCM w procesie projektowania maszyn Zasada PCM # 10 Używać wielorakich technologii i systemów eksperckich w monitorowaniu maszyn Zasada PCM # 11 Angażowanie specjalistów PCM w procesie Root Cause Analysis Zasada PCM # 12 Rozwój i stosowanie procedur PCM Zasada PCM # 13 Wymagania edukacyjne i certyfikacja dla personelu PCM Zasada PCM # 14 Rozwój i stosowanie kryteriów do selekcji kandydatów PCM Zasada PCM # 15 Założenie muzeum komponentów,części i próbek usuniętych z produkcyjnego sprzętu z różnych przyczyn Zasada PCM # 16 Ustanowić cele dla programu PCM

37 KILKA RZECZY DO ZAPAMIĘTANIA Zastosowanie wymienionych pryncypialnych zasad z pewnością zwiększy prawdopodobieństwo sukcesu programu Wielu spośród PCM musi edukować tych którzy nie są specjalistami PCM, efektem będzie ich wsparcie PCM i stosowanie przez nich nabytych zdolności Ostateczne uznanie następuje, kiedy personel spoza PCM,nie uznaje za kompletną naprawę bez sprawdzenia czy odbiór/test po naprawie był przeprowadzony przy użyciu technologii PCM, potwierdzenia ze stan jest OK i zdolny jest do pracy. Szkolić...szkolić...szkolić we wszystkich stosowanych technologiach - nie będziemy szkolić bo odejdą... a co będzie jak zostaną? Doświadczony Universal soldier jest bezcenny PCM sekcja powinna być standardową częścią treningu/szkolenia dla młodych techników i inżynierów. Powinno to ciągle wprowadzać nowe perspektywy w sekcji, podczas gdy opuszczający szkolenie będą szerzyć kulturę PCM w organizacji. Kontynuacja programu PCM zależy całkowicie od wnoszącej wkład realnej wartości którą potrafimy udowodnić!

38 KILKA RZECZY DO ZAPAMIĘTANIA Potencjał do wprowadzenia awarii P Techniki Predykcyjnego UR Ultrasonic Wibracje Termografia Urządzenia powiedzą nam że Mają problem,przed finalną awarią jeżeli słuchamy Analiza olejowa Słyszalne Narzędzia prewencyjnego i autonomicznego UR Strata OEE i koszty naprawy PLN x 10 Unikać pokusy: Używać PdM i PM procesów a potem optymalizować Run-to-failure filozofię Strata OEE i koszty naprawy PLN x 5 Powonienie Widoczne PLN x 1 Awaria Czas od P do F może być tygodnie,dni,godziny lub minuty Dużo czasu na znakomite Planowanie i harmonogram Nieplanowane i nieharmonogramowane prace R&M Mało lub brak czasu na należyte planowanie i harmonogram są 7 razy droższe jak prace planowane i harmonogramowane Stan techniczny (zdrowie) urządzeń i krzywa P-F F