Elektywne cięcie cesarskie wybór terminu
|
|
- Rafał Popławski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 3, , 2013 Elektywne cięcie cesarskie wybór terminu KRZYSZTOF DREWS, AGNIESZKA SEREMAK-MROZIKIEWICZ, MAGDALENA BARLIK Streszczenie W ostatnich latach na całym świecie obserwuje się wzrost częstości wykonywania cięć cesarskich. W związku z tym cięcie cesarskie, standaryzacja wskazań do jego wykonania oraz wybór optymalnego terminu przeprowadzenia tej operacji położniczej stanowią przedmiot licznych dyskusji. Wybór terminu elektywnego cięcia cesarskiego jest uwarunkowany licznymi czynnikami, ale główną rolę odgrywają wskazania do przeprowadzenia tej operacji. W przypadku wad płodu termin ten uzależniony jest głównie od ciężkości wady, stanu płodu oraz możliwości leczenia postnatalnego. W innych sytuacjach powinno być to podyktowane całościową oceną sytuacji, przy czym na pierwszym miejscu należy uwzględniać dobro płodu i pacjentki. Tematem licznych badań ostatnich lat, które oparte są na dużych liczebnie grupach, jest wybór terminu elektywnego cięcia cesarskiego w aspekcie zdrowia noworodka. Wiele z nich jasno dowodzi, że cięcie cesarskie wykonywane przed 39. tygodniem ciąży jest niekorzystne dla dziecka. Słowa kluczowe: cięcie cesarskie, elektywne, wybór terminu Wstęp Istnieje wiele sytuacji klinicznych, w których indukcja porodu jest jedną z ważniejszych opcji terapeutycznych, zarówno ze względu na stan matki, jak i płodu. Często spotykanymi powikłaniami położniczymi, które skłaniają do tego typu postępowania są stan przedrzucawkowy, niepoddające się leczeniu nadciśnienie tętnicze, wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu czy zakażenie wewnątrzowodniowe. Należy również wspomnieć o ciąży trwającej dłużej niż 42 tygodnie. W ciągu ostatnich lat obserwuje się coraz więcej kobiet ciężarnych w starszym wieku, częściej są to również pacjentki z nadwagą lub otyłe, a w związku z tym w grupie ryzyka rozwoju chorób ogólnoustrojowych, w tym nadciśnienia tętniczego czy cukrzycy. Szacuje się, że w latach w od 1999 do 2004 odsetek indukcji porodów ze wskazań medycznych wzrósł z 9,5% do 22,1% [1]. W związku z tym wzniecenie porodu, a zwłaszcza wybór optymalnego terminu rozwiązania stał się bardzo aktualnym problemem położniczym. Osobnym zagadnieniem jest zwiększająca się częstość cięć cesarskich. Zgodnie z danymi przedstawionymi przez Menacker i wsp. tylko w Stanach Zjednoczonych odnotowano wzrost odsetka cięć cesarskich z 21% w 1996 roku do 32% w 2007 roku [2]. W niektórych regionach Ameryki Łacińskiej poprzez cięcie cesarskie kończy się prawie 50% porodów [3]. Podobne tendencje obserwowane są w innych krajach, w tym także w Polsce. W związku z tym cięcie cesarskie, standaryzacja wskazań do jego wykonania oraz wybór optymalnego terminu przeprowadzenia tej operacji położniczej stanowi przedmiot licznych dyskusji. W pracy Barber i wsp. analizowano wskazania do cięcia cesarskiego w celu określenia czynników przyczyniających się do wzrostu częstości wykonywania tej procedury położniczej. Pod uwagę wzięto porody w latach w dużym akademickim szpitalu w Stanach Zjednoczonych. Odsetek cięć cesarskich wzrósł z 26% w 2003 roku do 36,5% w 2009 roku, przy czym połowa tego wzrostu była spowodowana częstszym wykonywaniem tej procedury u pierworódek. Odnotowano wzrost częstości wykonywania cięć cesarskich ze wskazań takich jak objawy zagrożenia płodu, brak postępu porodu, podejrzenie makrosomii, ciąża wielopłodowa, stan przedrzucawkowy oraz elektywne cięcie cesarskie na życzenie pacjentki. Wzrost ten nie dotyczył natomiast nieprawidłowego położenia płodu, wskazań matczyno-płodowych i innych sytuacji położniczych (m.in. wypadnięcie pępowiny, łożysko przodujące). Rozwiązywanie pierwszej ciąży cięciem cesarskim odpowiadało za 50% wzrostu odsetka wykonywania tej operacji położniczej. Należy podkreślić, że w tej grupie dominowały wskazania subiektywne, jak brak postępu porodu czy objawy zagrożenia płodu [4]. Z analizy Davidoff i wsp. przeprowadzonej w Stanach Zjednoczonych dotyczącej zmiany długości trwania ciąż pojedynczych w latach wynika, że w roku 2002 ciąża najczęściej kończyła się w 39. tygodniu, natomiast 10 lat wcześniej w 40. tygodniu. Odsetek porodów po 40. tygodniu ciąży wyraźnie zmalał na korzyść porodów między 34. a 39. tygodniem [5]. Ponadto w ostatnich latach obserwuje się wzrost ilości porodów w tygodniu ciąży. Prawdopodobnie przyczynia się do tego coraz szersze stosowanie indukcji porodu oraz częstsze zakończenie ciąży cięciem cesarskim [6]. Wskazania do cięcia cesarskiego a optymalny wybór terminu Pierwotnie cięcie cesarskie wykonywano z powodu powikłań położniczych lub poważnych chorób matki. W ostatnich latach wiele czynników, jak zmniejszenie ryzyka wynikającego z operacji przez ulepszenie procedur Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
2 132 K. Drews, A. Seremak-Mrozikiewicz, M. Barlik anestezjologicznych i zmianę technik operacyjnych, wykonywanie cięcia cesarskiego z powodu położenia miednicowego płodu czy stanu po cięciu cesarskim przyczyniło się do zmian w codziennej praktyce położniczej i postawie pacjentek. W znaczny sposób przyczynia się to do ciągle wzrastającej częstości elektywnych cięć cesarskich. Przy omawianiu wyboru terminu cięcia cesarskiego należy przede wszystkim przedstawić wskazania do jego wykonania w aspekcie pilności przeprowadzenia tej procedury. O elektywnym, planowym cięciu cesarskim można mówić wyłącznie, gdy istnieją obiektywne wskazania znane odpowiednio wcześniej. Do tej grupy należą głównie stan po cięciu cesarskim, ciąża wielopłodowa, podejrzenie makrosomii płodu, nieprawidłowe położenie płodu, a także cięcie cesarskie przeprowadzane na życzenie pacjentki. Ponadto wybór terminu porodu można rozważać w przypadku występowania już przed ciążą pewnych chorób u matki, które mogą wpływać na przebieg ciąży, a zwłaszcza porodu. Są to głównie choroby serca, choroby neurologiczne, choroby układu kostno-stawowego, zaburzenia dotyczące układu krwiotwórczego, występowanie urazów miednicy w wywiadzie uniemożliwiających poród siłami natury, a także zakażenia, w tym HIV czy aktywna postać opryszczki narządów płciowych. Należy również wyodrębnić grupę wskazań dotyczących płodu. Są to najczęściej wady rozwojowe, gdzie pasaż przez kanał rodny wiązałby się z istotnym ryzykiem dla płodu i matki. Do tego typu nieprawidłowości należą przede wszystkim wodogłowie, przepuklina mózgowa, rozszczep kręgosłupa czy wady powłok brzusznych. Czynniki wpływające na wybór terminu elektywnego cięcia cesarskiego Wybór terminu elektywnego cięcia cesarskiego jest uwarunkowany wieloma czynnikami, ale główną rolę odgrywają wskazania do przeprowadzenia tej operacji. W przypadku wad płodu termin ten uzależniony jest głównie od ciężkości wady, stanu płodu oraz możliwości leczenia postnatalnego. W innych sytuacjach powinno być to podyktowane całościową oceną sytuacji, przy czym na pierwszym miejscu należy uwzględniać dobro dziecka i pacjentki. W wielu sytuacjach uwzględnia się także życzenie pacjentek, które często nalegają na ukończenie ciąży z uwagi na dyskomfort odczuwany w ostatnich tygodniach ciąży, a ponadto obawiają się zbyt późnego przybycia do szpitala po rozpoczęciu się porodu. Ciekawą sytuację przedstawili Van McCrary i wsp. Autorzy opisali przypadek 36-letniej ciężarnej, której wywiad obciążony był występowaniem trzech utrat ciąż. Przy czym ostatnia z nich zakończyła się w przebiegu przedwczesnego oddzielenia łożyska i wiązała się ze znacznym zagrożeniem życia pacjentki. W 34. tygodniu czwartej ciąży pacjentka wraz z partnerem nalegali na wykonanie cięcia cesarskiego w obawie przed kolejnym niepowodzeniem, mimo braku jasnych wskazań medycznych. Tego typu sytuacje wymagają wspólnego podjęcia decyzji przez położników, neonatologów i anestezjologów [7]. Istotnym czynnikiem jest także obawa lekarza prowadzącego ciążę o pacjentkę i dziecko. Klinicyści często uwzględniają prośby pacjentki co do terminu rozwiązania, podzielają jej niepokój, zwłaszcza w przypadku obciążonego wywiadu położniczego. Należy również wspomnieć o czynniku organizacyjnym, który ma istotny wpływ na podjęcie konkretnej decyzji co do terminu porodu. Często trudno znaleźć złoty środek, który byłby satysfakcjonujący, a jednocześnie bezpieczny dla zdrowia matki i dziecka. Wątpliwości mogą także pogłębiać wyniki takich prac jak analiza Mohammed i wsp. Autorzy tego badania oceniali matczyne oraz noworodkowe konsekwencje przeprowadzania elektywnego powtórnego cięcia cesarskiego w 38. i 39. tygodniu ciąży. Grupę badaną stanowiło 420 pacjentek. U 71,4% pacjentek powtórne cięcie cesarskie zaplanowano przed 39. tygodniem, natomiast u 28,6% w 39. tygodniu ciąży lub później. W grupie pacjentek, u których cięcie cesarskie było zaplanowane na późniejszy tydzień ciąży, zaobserwowano wyższy odsetek pilnych cięć cesarskich, jednak częstość występowania zespołu zaburzeń oddychania u noworodków i przyjęć do neonatologicznego oddziału intensywnej opieki medycznej była mniejsza [8]. Termin elektywnego cięcia cesarskiego a stan zdrowia noworodka Szacuje się, że 9-13% żywo urodzonych noworodków trafia do neonatologicznych oddziałów intensywnej opieki medycznej [9]. Najczęstszymi przyczynami są zaburzenia oddychania, wcześniactwo oraz niska masa urodzeniowa. Śmiertelność noworodków urodzonych po 34. tygodniu ciąży jest niska i wynosi około 1%, jednak nadal w grupie noworodków urodzonych przed 37. tygodniem ciąży odsetek śmiertelności i zachorowalności jest znacząco wyższy niż u dzieci urodzonych o czasie. Co więcej wśród noworodków donoszonych, ale urodzonych przed 39. tygodniem ciąży, obserwuje się wyższy odsetek powikłań i zachorowalności niż u dzieci urodzonych po skończonym 39. tygodniu ciąży [10-12]. Według zaleceń ACOG (American College of Obstetricians and Gynecologists) planowe cięcie cesarskie należy wykonywać po 39. tygodniu ciąży, chyba że wcześniej potwierdzono dojrzałość płuc płodu za pomocą amniocentezy i oceny płynu owodniowego [13]. Mimo tych rekomendacji w ostatnich latach obserwuje się wzrost częstości wykonywania elektywnych cięć cesarskich przed skończeniem 39. tygodnia ciąży. Tematem licznych opracowań ostatnich lat jest wybór terminu cięcia cesarskiego w aspekcie zdrowia noworodka. Wiele z nich jasno dowodzi, że cięcie cesarskie wykonywane przed 39. tygodniem ciąży jest niekorzystne dla dziecka.
3 Elektywne cięcie cesarskie wybór terminu 133 Celem pracy Hoffmire i wsp. była ocena odsetka elektywnych porodów pomiędzy 36. a 38. tygodniem ciąży w jednym z nowojorskich szpitali, a także porównanie częstości przyjęcia noworodków do neonatologicznego oddziału intensywnej opieki medycznej w zależności od sposobu i tygodnia ukończenia ciąży. Do retrospektywnej analizy włączono 1577 pacjentki, które rodziły w latach Z badania wykluczono ciąże wielopłodowe. Spośród całej grupy badanej prawie 23% porodów stanowiły porody elektywne w 36. tygodniu ciąży. Noworodki urodzone przed 39. tygodniem ciąży poprzez elektywne cięcie cesarskie lub indukcję porodu siłami natury znajdowały się w grupie zwiększonego ryzyka przyjęcia do neonatologicznego oddziału intensywnej opieki medycznej. Noworodki urodzone cięciem cesarskim wykonywanym na drodze nieelektywnej przed 39. tygodniem ciąży również znajdowały się w grupie ryzyka, jednak można to wyjaśniać współistniejącymi objawami zagrożenia płodu lub stanem zdrowia matki będącymi wskazaniami do pilnego operacyjnego ukończenia ciąży. Autorzy opracowania wnioskują, że elektywny poród przed 39. tygodniem ciąży wiąże się z niekorzystnym wpływem na stan zdrowia dziecka w porównaniu z porodami rozpoczynającymi się samoistnie przed 39. tygodniem oraz porodami elektywnymi po skończonym 39. tygodniu [10]. Hoffmire i wsp. sugerują, aby przestrzegać zaleceń ACOG co do rozwiązywania ciąży po 39. tygodniu, chyba że wcześniej została potwierdzona dojrzałość płuc płodu. Z drugiej jednak strony nie jest to metoda niezawodna i ponadto kosztowna. Co więcej powyższe wytyczne powstały przed wprowadzeniem rutynowego stosowania steroidów w celu przyspieszenia dojrzałości płuc płodu i powszechnym zastosowaniem ultrasonografii, która pozwala na dokładne określenie wieku ciążowego. W związku z tym korzystniejsze jest planowanie elektywnego cięcia cesarskiego na okres po skończonym 39. tygodniu ciąży [10, 14]. Jest bardzo prawdopodobne, że fizjologiczne i hormonalne zmiany związane z porodem są niezbędne dla prawidłowego dojrzewania płuc płodu. W trakcie porodu samoistnego obserwuje się zmniejszenie ilości płynu w obrębie płuc płodu, zwiększenie jego absorpcji oraz stymulację uwalniania surfaktantu. Proces ten jest kontrolowany przez katecholaminy, których stężenie u płodu wzrasta w odpowiedzi na pęknięcie błon płodowych i rozpoczęcie porodu. Procesy te nie zachodzą w trakcie elektywnego cięcia cesarskiego. Przypuszczalnie jest to drugi, poza wiekiem ciążowym w chwili zakończenia ciąży, czynnik przyczyniający się do zwiększonej częstości chorób układu oddechowego u noworodków urodzonych poprzez elektywne cięcie cesarskie. Te zagadnienia były podstawą analizy Hansen i wsp. Autorzy włączyli do analizy noworodków, które urodziły się w latach , między 37. a 41. tygodniem ciąży w jednym ze szpitali uniwersyteckich w Danii. Z badania wykluczono noworodki z wadami wrodzonymi. Spośród całej grupy 2687 noworodków było urodzonych poprzez elektywne cięcie cesarskie. W porównaniu z noworodkami urodzonymi siłami natury zaobserwowano wyższy odsetek chorób układu oddechowego (przejściowa duszność noworodków, zespół zaburzeń oddychania, przetrwałe nadciśnienie płucne noworodków) u dzieci urodzonych poprzez elektywne cięcie cesarskie w 37, 38 i 39. tygodniu ciąży. Podobne obserwacje dotyczyły ciężkich chorób układu oddechowego (potrzeba tlenoterapii przez co najmniej dwa dni, potrzeba mechanicznej wentylacji), przy czym ryzyko ich rozwoju było aż 5-krotnie wyższe w przypadku elektywnego cięcia cesarskiego w 37. tygodniu ciąży. Wyniki pozostały niezmienione po wykluczeniu z analizy ciąż powikłanych cukrzycą, stanem przedrzucawkowym, wewnątrzmacicznym ograniczeniem wzrastania płodu i położeniem miednicowym. W porównaniu z noworodkami urodzonymi siłami natury lub przez pilne cięcie cesarskie między 37. a 39. tygodniem ciąży dzieci urodzone przez elektywne cięcie cesarskie były w grupie dwu- do czterokrotnie zwiększonego ryzyka ciężkich chorób układu oddechowego, przy czym ryzyko to malało wraz ze wzrostem tygodnia ciąży. Autorzy badania wnioskują, że aby zminimalizować częstość chorób układu oddechowego noworodków w przypadku elektywnego cięcia cesarskiego należy je przeprowadzać po skończonym 39. tygodniu ciąży [15]. Podobne wyniki uzyskali autorzy pracy Morrison i wsp., której celem było ustalenie, czy termin porodu między 37. a 42. tygodniem ciąży wpływa na częstość występowania chorób układu oddechowego (zespół zaburzeń oddychania, przejściowa duszność) u noworodków oraz czy można wykorzystać te ustalenia przy wyborze optymalnego terminu elektywnego cięcia cesarskiego. Do badania włączono porodów, które odbyły się w 37. tygodniu ciąży lub później w szpitalu położniczym w Cambridge. Częstość występowania zespołu zaburzeń oddychania wynosiła 2,2/1000, natomiast przejściowej duszności noworodków 5,7/1000. Częstość chorób układu oddechowego była znacznie wyższa u noworodków urodzonych poprzez cięcie cesarskie wykonane przed samoistnym rozpoczęciem się porodu w porównaniu z cięciami cesarskimi wykonywanymi u pacjentek rodzących oraz porodów siłami natury. Ponadto w przypadku elektywnych cięć cesarskich u pacjentek nierodzących w 37. i 38. tygodniu ciąży odsetek zaburzeń oddychania u noworodków był istotnie wyższy niż w 39. tygodniu ciąży [16]. Celem pracy Chiossi i wsp. było porównanie ryzyka dla matki i noworodka towarzyszącego elektywnemu powtórnemu cięciu cesarskiemu w zależności od wieku ciążowego, rozpoczynając od 37. tygodnia ciąży. Jest to jedna z nielicznych analiz uwzględniająca zarówno stan matki, jak i dziecka. Badanie, które prowadzono jednocześnie w 19 ośrodkach w Stanach Zjednoczonych, trwało 4 lata. Uwzględniono elektywne powtórne cięcia cesarskie. W przypadku pacjentek pod uwagę brano wys-
4 134 K. Drews, A. Seremak-Mrozikiewicz, M. Barlik tąpienie obrzęku płuc, okołoporodowego wycięcia macicy, ropnia w obrębie miednicy mniejszej, żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, zapalenia płuc, konieczności przetoczenia krwi oraz zgonu. W ocenie stanu noworodka pod uwagę wzięto zespół zaburzeń oddychania, przejściową duszność, martwicze zapalenie jelit, posocznicę, potrzebę tlenoterapii, encefalopatię niedokrwienno-niedotlenieniową, przyjęcie do oddziału intensywnej opieki neonatologicznej, ocenę w skali Apgar równą lub niższą niż 3 punkty w 5. minucie życia oraz zgon. Otrzymane dane porównywano z wynikami położniczymi obserwowanymi podczas powtórnych cięć cesarskich wykonywanych śródporodowo lub z powodu określonych wskazań. Elektywne cięcie cesarskie w 37. tygodniu ciąży wiązało się ze statystycznie istotnie większym ryzykiem wystąpienia powikłań u matki. Z kolei zakończenie ciąży w 39. tygodniu było korzystniejsze dla matki niż kontynuacja ciąży. Powtórne elektywne cięcie cesarskie w 37. i 38. tygodniu ciąży wiązało się ze zwiększoną częstością powikłań noworodkowych. Natomiast elektywne cięcie cesarskie przeprowadzone w 39. i 40. tygodniu ciąży wiązało się z lepszym wynikiem położniczym, biorąc pod uwagę stan noworodka w porównaniu z kontynuacją ciąży. Autorzy opracowania sugerują, że optymalnym terminem wykonania elektywnego cięcia cesarskiego u kobiet po cięciu cesarskim jest 39. tydzień, zarówna ze względu na stan matki, jak i dziecka [17]. Kolejnych dowodów na zasadność wykonywania elektywnego cięcia cesarskiego nie wcześniej niż w 39. tygodniu dostarcza praca Ertuğrul i wsp. Celem tej analizy była ocena związku między stanem zdrowia noworodka a tygodniem ciąży, w którym wykonano elektywne cięcie cesarskie. Grupę badaną stanowiło 1784 noworodków urodzonych poprzez elektywne cięcie cesarskie, przy czym wyodrębniono następujące podgrupy w zależności od tygodnia ciąży: poród w 37. t.c., poród w 38. t.c., poród w 39. t.c., poród w 40. t.c. lub później. Wszystkie ciąże były pojedyncze. W porównaniu z porodami w 39. tygodniu, porody w 37. tygodniu wiązały się ze znacznie zwiększonym ryzykiem pobytu noworodka w oddziale intensywnej opieki neonatologicznej, przejściowej duszności noworodków oraz tlenoterapii [18]. Elektywne cięcie cesarskie w ciąży wielopłodowej Osobnym zagadnieniem jest wybór terminu elektywnego cięcia cesarskiego w ciąży wielopłodowej. Uważa się, że w ciąży bliźniaczej płody dojrzewają szybciej niż w ciąży pojedynczej, a warunki wewnątrzmaciczne w późnych tygodniach ciąży nie są już dla nich optymalne. Mimo to, jak dotąd nie ma konsensusu co do wyboru terminu elektywnego zakończenia ciąży. Przedstawione powyżej analizy dotyczą ciąż pojedynczych. W ciąży wielopłodowej natomiast, z uwagi na jej odmienną specyfikę uwzględnia się szereg innych czynników przy wyborze terminu rozwiązania. Jest to uzależnione od rodzaju ciąży wielopłodowej (kosmówkowość, owodniowość), ewentualnie towarzyszących powikłań, jak m.in. małowodzie, ograniczenie wzrastania płodów, nadciśnienie tętnicze, a także od tego, czy do zapłodnienia doszło w sposób naturalny czy też było to zapłodnienie pozaustrojowe. Podsumowanie Z przytoczonych badań jasno wynika, że optymalny termin elektywnego cięcia cesarskiego przypada nie wcześniej niż w 39. tygodniu ciąży. Dane te są tym bardziej wiarygodne, jeśli weźmie się pod uwagę liczebność grup badanych analizowanych opracowań. Wszystkie z przedstawionych analiz to duże badania populacyjne. W związku z tym, mając na uwadze dobro matki oraz noworodka, należy propagować zalecenie, aby elektywne ukończenie ciąży miało miejsce w tym właśnie terminie. Piśmiennictwo [1] Caughey A.B., Sundaram V., Kaimal A.J. i wsp. (2009). Maternal and neonatal outcomes of elective induction of labor. Evid. Rep. Technol. Assess (Full Rep), 176: [2] Menacker F., Hamilton B.E. (2010). Recent trends in cesarean section delivery in the United States. NCHS Data Brief, 35. [3] Villar J., Valladares E., Wojdyla D. i wsp. (2006). Caesarean delivery rates and pregnancy outcomes: the 2005 WHO global survey on maternal and perinatal health in Latin America. Lancet 367: [4] Barber E.L., Lundsberg L.S., Belanger K. i wsp. (2011). Indications contributing to the increasing cesarean delivery rate. Obstet. Gynecol. 118: [5] Davidoff M.J., Dias T., Damus K. i wsp. (2006). Changes in the gestational age distribution among U.S. singleton births: Impact on rates of late preterm birth, 1992 to Seminars in Perinatology 30: [6] Martin J.A., Hamilton B.E., Sutton P.D. i wsp. (2009). Births: Final data for National Vital Statistics Reports 57, [7] Van McCrary S., Shah S.I., Combs A. i wsp. (2012) Elective delivery before 39 weeks' gestation: reconciling maternal, fetal, and family interests in challenging circumstances. J. Clin. Ethics 23: [8] Mohammed A.B., Bayo A.I., Abu-Jubara M.F.(2013). Timing of elective repeated cesarean delivery in patients with previous two or more cesarean section. J. Matern. Fetal Neonatal. Med. 26: [9] Pollack L.D., Ratner I.M., Lund G.C. (1998). United States neonatology practice survey: Personnel, practice, hospital, and neonatal intensive care unit characteristics. Pediatrics, 101: [10] Hoffmire C.A., Chess P.R., Ben Saad T. i wsp. (2012). Elective delivery before 39 weeks: the risk of infant admission to the neonatal intensive care unit. Matern. Child Health J. 16: [11] Ramachandrappa A, Jain L. (2009). Health issues of the late preterm infant. Pediatr. Clin. North Am. 56: [12] Young P.C., Glasgow T.S., Li X. i wsp. (2007). Mortality of late-preterm (near-term) newborns in Utah. Pediatrics 119. [13] ACOG Educational Bulletin. Assessment of fetal lung maturity: Number 230, November 1996 (1997). Int. J. Gynaecol. Obstet. 56: [14] Luo G., Norwitz E.R. (2008). Revisiting Amniocentesis for Fetal Lung Maturity After 36 Weeks Gestation. Rev. Obstet. Gynecol. 1:
5 Elektywne cięcie cesarskie wybór terminu 135 [15] Hansen A.K., Wisborg K., Uldbjerg N. i wsp. (2008) Risk of respiratory morbidity in term infants delivered by elective caesarean section: cohort study. BMJ 336: [16] Morrison J.J., Rennie J.M., Milton P.J. (1995) Neonatal respiratory morbidity and mode of delivery at term: influence of timing of elective caesarean section. Br. J. Obstet. Gynaecol. 102: [17] Chiossi G., Lai Y., Landon M.B. i wsp. (2013). Timing of delivery and adverse outcomes in term singleton repeat cesarean deliveries. Obstet. Gynecol. 121: [18] Ertuğrul S., Gün I., Müngen E. i wsp. (2013). Evaluation of neonatal outcomes in elective repeat cesarean delivery at term according to weeks of gestation. J. Obstet. Gynaecol. Res. 39: J Magdalena Barlik Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego ul. Polna 33, Poznań magda.barlik@op.pl Elective cesarean section a choice of delivery date In the last years the rate of cesarean sections has been constantly increasing. That is why cesarean section, standardization of the indications and the right timing of this procedure is an aim of many nowadays studies. A choice of optimal cesarean delivery date is conditioned by many different factors, among which the indications to cesarean section are the most important. When these indications are related to some fetal defect, the term of delivery usually depends on the severity of the defect and possibilities of the postnatal treatment. In other cases the choice of elective cesarean delivery date should be conditioned by comprehensive assessment of medical circumstances and should always concern the mother s and newborn s best outcome. Many up-to-date papers are focused on the choice of the optimal date of the elective cesarean section as to the morbidity and mortality of the newborns. Most of them clearly prove that elective cesarean section performed before 39 gestational week is unfavorable for the neonatal health. Key words: elective cesarean section, choice of timing
Ocena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 98-102, 2008 Ocena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu TOMASZ MACIEJEWSKI
Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 1.ZARZĄDZENIE MINISTRA 2.REKOMENDACJE TOWARZYSTW NAUKOWYCH 3.OPINIE EKSPERTÓW
STEROIDOTERAPIA PRENATALNA
I KATEDRA I KLINIKA POŁOŻNICTWA I GINEKOLOGII UNIWERSYTECKIE CENTRUM ZDROWIA KOBIETY I NOWORODKA STEROIDOTERAPIA PRENATALNA Mirosław Wielgoś Poród przedwczesny znaczenie problemu Podstawowy medyczno-społeczny
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE SILESIENSIS PRACA POGLĄDOWA STRESZCZENIE. późny wcześniak, zaburzenia, rodzaj porodu ABSTRACT
PRACA POGLĄDOWA Późny wcześniak Late preterm infant Małgorzata Baumert, Kinga Sypniewska, Piotr Surmiak STRESZCZENIE Klinika Neonatologii Katedry Położnictwa i Ginekologii Wydziału Lekarskiego Śląskiego
Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit. Maria Kłopocka Bydgoszcz
Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit Maria Kłopocka Bydgoszcz Płodność Przebieg ciąży i poród Bezpieczeństwo leczenia w okresie ciąży i karmienia Sytuacje szczególne Edukacja
INSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka
Ocena ryzyka nieprawidłowego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i pomoc rodzinie doświadczenia i rekomendacje Warszawa, 10 12 grudnia 2007 Ewa Helwich Klinika Neonatologii
Pytania z zakresu położnictwa
Pytania z zakresu położnictwa - 2017 1. Proszę omówić zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminowe u kobiet ciężarnych i karmiących piersią ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia profilaktyki jodowej.
Raport Euro-Peristat Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka
Raport Euro-Peristat 2015 Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka 13.02.2019 https://www.europeristat.com/ Celem działania projektu Euro-Peristat jest stworzenie uzasadnionych naukowo i wiarygodnych
ZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI
ZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI Rafał Kurzawa rafal.kurzawa@gmail.com Pomorski Uniwersytet Medyczny Sekcja Płodności i Niepłodności PTG Ośrodek Studiów nad Płodnością Człowieka IVF ma 35 lat
Ewolucja wskazań do cięć cesarskich w materiale własnym w dwóch przedziałach czasowych w latach oraz
GinPolMedProject 1 (43) 2017: 066-070 ARTYKUŁ ORYGINALNY Ewolucja wskazań do cięć cesarskich w materiale własnym w dwóch przedziałach czasowych w latach 2002-2007 oraz 2008-2014 Jolanta Mazurek-Kantor
Opis:... ... ... 22. Zgon matki: a. podczas ciąŝy: ciąŝa ektopowa, poronienie wczesne do 12 t.c.
Pieczęć oddziału/kliniki Miejscowość, dnia... adres, tel./fax Analiza zgonu kobiety w okresie ciąŝy, porodu i połogu I. DANE OGÓLNE: 1. Imię i nazwisko matki :... 2. Data urodzenia:... Wiek:... 3. Miejsce
warunkowania porodu drogami natury po przebytym cięciu cesarskim
P R A C A O R Y G I N A L N A Joanna Strzerzyńska, Beata Sztyber, Grażyna Bączek Zakład Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej, Warszawski Uniwersytet Medyczny U warunkowania porodu drogami natury po przebytym
Czy epidemia cięć cesarskich jest wykładnikiem liberalizacji wskazań?
Czy epidemia cięć cesarskich jest wykładnikiem liberalizacji wskazań? Is the epidemic of cesarean sections the result of more liberal indications? Stasiełuk Aleksandra 1, Langowicz Izabela 1, Kosińska-Kaczyńska
Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 2016/2017
Profilaktyka zakażeń RSV w Polsce od 1.1.213 Profilaktyka zakażeń wirusem RS (ICD-1 P 7.2, P 27.1) Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 216/217 Ewa Helwich Klinika Neonatologii
OCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
VIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej. Stare problemy nowe możliwości kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje
VIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej Stare problemy nowe możliwości 12-13 kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje PROGRAM 12 kwietnia 2019 r. (piątek) 8:30-11:00 Sesja I : Poród
Brzozowska Maria, Kowalska-Koprek Urszula, Kuś Ewa, Berner-Trąbska Marlena, Karowicz-Bilińska Agata
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2011, 82, 592-597 Analiza wskazań do porodu drogą cięcia cesarskiego noworodków ze skrajnie niską masą urodzeniową (
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra Ginekologii, Położnictwa i Onkologii Ginekologicznej Klinika Onkologii Ginekologicznej Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Ewa Nowak-Markwitz
Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków
Ginekol Pol. 2015, 86, 137-142 P R A C E O R Y G I N A L N E Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków Twin pregnancy as the risk factor for neonatal
Analiza wskazań do cięcia cesarskiego w Nowym Szpitalu w Wąbrzeźnie
Analiza wskazań do cięcia go w Nowym Szpitalu w Wąbrzeźnie Analysis of cesarean section indications at New Hospital in Wąbrzeźno STRESZCZENIE Wstęp: Poród zabiegowy wykonany z właściwych wskazań ratuje
MARTYNA MUSIK 1, GRZEGORZ SŁAWIŃSKI 1, MARTA SZYMANKIEWICZ 2
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 2, 67-72, 213 Charakterystyka kliniczna noworodków z ciąż bliźniaczych wymagających intensywnej terapii hospitalizowanych na Oddziale Intensywnej
Rodząca po cięciu cesarskim powtórne cięcie czy poród siłami natury?
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 3, 173-184, 2009 Rodząca po cięciu cesarskim powtórne cięcie czy poród siłami natury? EWA ROMEJKO-WOLNIEWICZ, ANNA GORSIAK, JULIA ZARĘBA-SZCZUDLIK,
Poród po cięciu cesarskim
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 3, 185-194, 2009 Poród po cięciu cesarskim ANETA MALINOWSKA-POLUBIEC, MAŁGORZATA KNAŚ, ROMAN SMOLARCZYK, KRZYSZTOF CZAJKOWSKI Streszczenie Wstęp:
Klinika Położnictwa i Ginekologii. Poznań, wrzesień 2013 r.
Instytutu Matki i Dziecka Klinika Położnictwa i Ginekologii Rozwój opieki perinatalnej na przełomie XX i XXI wieku Tomasz Maciejewski, Michał Troszyński, Sławomir Janus Poznań, wrzesień 2013 r. Zgony matek
Analiza przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu i zastosowanie estriolu jako postępowanie okołooperacyjne u kobiet leczonych operacyjnie
Michał Powolny, Piotr Pietrzak, Krzysztof Szafranko, Wojciech Borucki Analiza przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu i zastosowanie estriolu jako postępowanie okołooperacyjne u kobiet leczonych operacyjnie
Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim
Lek. med. Izabela Wnuczek-Mazurek Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim Promotor: Dr hab.
RAMOWY PROGRAM STAŻU ADAPTACYJNEGO POŁOŻNYCH
Załącznik nr 2 RAMOWY PROGRAM STAŻU ADAPTACYJNEGO POŁOŻNYCH Cele stażu 1. Uzyskanie sprawności w zakresie wykorzystania wiedzy i umiejętności nabytych w toku kształcenia w szkole położnych. 2. Aktualizacja
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży
GRZEGORZ JAKIEL Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży I Klinika Położnictwa i Ginekologii Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie Peri- viable birth Poród na granicy przeżywalności AGENDA
PóŸne macierzyñstwo przebieg ci¹ y i porodu powy ej 35. roku ycia
PóŸne macierzyñstwo przebieg ci¹ y i porodu powy ej 35. roku ycia Late maternity: the pregnancy and delivery in women after 35 years of age Piotr Hincz, Edyta Wojciechowska, Lech Podciechowski, Agnieszka
Rola położnej w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą z cukrzycą Leokadia Jędrzejewska Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Kraków 20 21 maja 2011r. Grażyna
Gminny Program Opieki nad Kobietą w Ciąży 2011-2014
wersja robocza Gminny Program Opieki nad Kobietą w Ciąży 2011-2014 Pomysłodawcy: Komisja Zdrowia, Opieki Społecznej i Profilaktyki Rady Gminy Izabelin Autor: Anita Mamczur 1 I. Opis problemu zdrowotnego
Zależność między przyrostem masy ciała w ciąży, a występowaniem nieprawidłowej masy urodzeniowej noworodków oraz powikłań matczynych
ROZDZIAŁ XIII ZAGROŻENIE ŻYCIA I ZDROWIA CZŁOWIEKA Klinika Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Department of Obstetrics Medical University of Gdansk DARIUSZ LAUTENBACH, AGNIESZKA ROLNIK, ALEKSANDRA
dystrybucji serotypów powodujących zakażenia inwazyjne w poszczególnych grupach wiekowych zapadalność na IChP w poszczególnych grupach wiekowych
Warszawa, 15.06.2015 Rekomendacje Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych (PZEdsPSO) dotyczące realizacji szczepień obowiązkowych, skoniugowaną szczepionką przeciwko pneumokokom;
Czynniki rokownicze dla porodu drogami natury u ciężarnych po przebytym cięciu cesarskim
Kliniczna Perinatologia i Ginekologia, tom 43, zeszyt 4, 40-44, 2007 Czynniki rokownicze dla porodu drogami natury u ciężarnych po przebytym cięciu cesarskim SŁAWOMIR ŚWIDERSKI, ALEKSANDRA MAJEWSKA, JOANNA
dr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab.
Ordynator Oddziału: dr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab. Marian Gabryś Pielęgniarka oddziałowa: mgr Beata Sajboth Telefony
Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce
WIELKOPOLSKA M. POZNAŃ POWIAT POZNAŃSKI Załącznik nr 2 Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce Istnieje około 80 szpitali publicznych w Wielkopolsce,
Makrosomia płodu jako problem kliniczny rozpoznawanie i postępowanie
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 2, 117-123, 2010 Makrosomia płodu jako problem kliniczny rozpoznawanie i postępowanie JULIA ZARĘBA-SZCZUDLIK, EWA ROMEJKO, SAADA AHMED Streszczenie
Czy noworodki urodzone blisko terminu porodu mają więcej problemów od noworodków donoszonych?
PRACA ORYGINALNA Czy noworodki urodzone blisko terminu porodu mają więcej problemów od noworodków donoszonych? Do newborns babies who were born before expected date of delivery have more problems than
Noworodek z ciąży wielopłodowej wymagający intensywnej terapii problem narastający czy malejący?
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 4, 6-64, 8 Noworodek z ciąży wielopłodowej wymagający intensywnej terapii problem narastający czy malejący? MARIA K. KORNACKA, ANNA SONCZYK Streszczenie
Rozdział dwunasty. Wstęp. Przyczyny
Rozdział dwunasty Zabiegi resuscytacyjne w położnictwie Zabiegi resuscytacyjne w położnictwie Julian Chilvers Wstęp Zatrzymanie akcji serca w ciąży zdarza się niezwykle rzadko. Trudno oszacować dokładną
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego Cięcie cesarskie
90 Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego Cięcie cesarskie Zebranie zespołu ekspertów odbyło się w dniu 16 maja 2008 roku w Poznaniu Przewodniczący: prof. dr hab. med. Ryszard Poręba Członkowie:
SYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM
SYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM 2 LICZBA LUDNOŚCI W 2010 ROKU 2010 województwo łódzkie miasto Łódź liczba ludności ogółem 2552000 737098 0 19 r.ż. 504576 (19,7) 117839 (15,9)
Diagnostyka i leczenie ciąży ektopowej. Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych
Diagnostyka i leczenie ciąży ektopowej Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych Co to jest ciąża ektopowa? Ciąża ektopowa- lokalizacja Ciąża ektopowa - lokalizacja Najczęstsza lokalizacja bańka jajowodu
Cytrynian kofeiny w codziennej praktyce u wcześniaków z Zespołem Zaburzeń Oddychania wyniki badania ogólnopolskiego
Cytrynian kofeiny w codziennej praktyce u wcześniaków z Zespołem Zaburzeń Oddychania wyniki badania ogólnopolskiego Iwona Sadowska-Krawczenko Oddział Kliniczny Noworodków, Wcześniaków z Intensywną Terapią
Dziewiąty odcinek programu Łódzkiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ dla pacjentów ABC Pacjenta wyemitowanego na antenie TVP Łódź.
Dziewiąty odcinek programu Łódzkiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ dla pacjentów ABC Pacjenta wyemitowanego na antenie TVP Łódź. Dziewiąty odcinek programu ŁOW NFZ dla pacjentów ABC Pacjenta poświęcony opiece
Położnictwo i ginekologia
CRASH COURSE Redaktor serii Daniel Horton-Szar Położnictwo i ginekologia Nick Panay, Ruma Dutta, Audrey Ryan, J. A. Mark Broadbent Wydanie pierwsze polskie pod redakcją Jerzego Florjańskiego Wydawnictwo
Stabilizacja dziecka z PPROM. Janusz Świetliński
Stabilizacja dziecka z PPROM Janusz Świetliński Uproszczona klasyfikacja Klasyfikacja Charakterystyka ROM Odejście wód płodowych PROM Przedłużony PROM Odejście wód płodowych wcześniej niż na godzinę przed
JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW. M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM
JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM STOP-NOP Szczepionki: Stowarzyszenie "Stop Nop" apeluje o to, żeby
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Cięcie cesarskie
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Cięcie cesarskie Zebranie zespołu ekspertów odbyło się w dniu 16 maja 2008 roku w Poznaniu. Przewodniczący: prof. dr hab. med. Ryszard Poręba Członkowie:
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Poród drogą pochwową po cięciu cesarskim
Poród drogą pochwową po cięciu cesarskim Vaginal birth after cesarean delivery Kostrzewa Tomasz 1, Walczak Joanna 2, Więckowska Katarzyna 1 1 Oddział Położniczo-Ginekologiczny, SPZOZ w Łowiczu, 2 Oddział
Czynniki ryzyka niepowodzenia planowej indukcji porodu u ciężarnych po 41. tygodniu ciąży
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 3, 137-142, 2011 Czynniki ryzyka niepowodzenia planowej indukcji porodu u ciężarnych po 41. tygodniu ciąży MARTA KOSTRZEWA 1, WALDEMAR KRZESZOWSKI
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu prof. dr hab. Marcin Wojnar mgr Marek Fudała, Krzysztof Brzózka Katedra i Klinika Psychiatryczna, Warszawski Uniwersytet Medyczny Państwowa Agencja Rozwiązywania
JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW. M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM
JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM STOP-NOP Szczepionki: Stowarzyszenie "Stop Nop" apeluje o to, żeby
IUGR. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski
IUGR prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski definicja postacie znaczenie diagnostyka monitoring decyzje porodowe mały płód - SGA prawidłowy - brak cech wad, chorób genetycznych, infekcji nieprawidłowy
Liczba porodów, transferów i dyskwalifikacji
Drodzy Czytelnicy, Poniżej przedstawiamy Wam wybrane efekty naszej owocnej pracy i wyniki porodów kobiet, które zdecydowały się na poród w domu w asyście położnej stowarzyszonej w Dobrze Urodzonych. Nie
Koordynowana opieka nad kobietą w ciąży w praktyce
Koordynowana opieka nad kobietą w ciąży w praktyce Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łukowie ul. Doktora A. Rogalińskiego 3, 21-400 Łuków tel. (25) 798 2001 fax (25) 798 2603 spzoz@spzoz.lukow.pl
Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu
Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Karolina Mroczkowska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło Critical Care 2018: Respiratory management in patients
Poród po cięciu cesarskim kiedy należy się obawiać?
Kliniczna Perinatologia i Ginekologia, tom 43, zeszyt 4, 21-28, 2007 Poród po cięciu cesarskim kiedy należy się obawiać? EWA ROMEJKO-WOLNIEWICZ, ANNA GORSIAK, JULIA ZARĘBA-SZCZUDLIK, KRZYSZTOF CZAJKOWSKI
Ocena zmian w sposobie prowadzenia porodu ciąż bliźniaczych na przełomie lat
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2012, 83, 754-759 Ocena zmian w sposobie prowadzenia porodu ciąż bliźniaczych na przełomie lat Evaluation of changes in the mode of twin deliveries over the years
Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom, zeszyt, 11-16, 212 Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego BOGUSŁAWA
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY
POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY dr n. med. Mira Gacek SAMODZIELNY PUBLICZNY KLINICZNY SZPITAL OKULISTYCZNY KATEDRA I KLINIKA OKULISTYKI II WYDZIAŁU LEKARSKIEGO WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO
Analiza związku intensywności opieki położniczej z właściwym czasem trwania i zakończeniem ciąży
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 7, zeszyt 2, 81-87, 2014 Analiza związku intensywności opieki położniczej z właściwym czasem trwania i zakończeniem ciąży EWA PIEKARSKA, GRZEGORZ KRASOMSKI,
UMIERALNOŚĆ NIEMOWLĄT
UMIERALNOŚĆ NIEMOWLĄT UWAGI WSTĘPNE Do celów statystyki państwowej dokumentacja medyczna dotycząca okresu okołoporodowego ujmuje wszystkie płody i noworodki, które w chwili urodzenia ważyły co najmniej
8. STRESZCZENIE Celem niniejszej pracy jest:
8. STRESZCZENIE Zadaniem lekarza pracującego w oddziale neonatologicznym jest dbanie, aby przebieg adaptacji noworodka do życia zewnątrzmacicznego był prawidłowy, została nawiązana więź między matką a
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiPoł Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Rodzaj przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 1, 12-16, 2009 przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt SŁAWOMIR SZYMAŃSKI 1, WITOLD MALINOWSKI 1, ELŻBIETA RONIN-WALKNOWSKA 2 Streszczenie
SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Ginekologia i Położnictwo. Katedra Ginekologii i Położnictwa
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2021 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Ginekologia i Położnictwo Kod przedmiotu/ modułu* GP/F Wydział (nazwa
Współczesna rola surfaktantu na Sali porodowej
Współczesna rola surfaktantu na Sali porodowej dr n. med. Anita Chudzik Historia surfaktantu 1. 1959r. -AveryiMeadniedobórsurfaktantu odgrywa kluczowa rolę w patogenezierds. 2. 1972 r. -Enhorningand Robertsonpierwszedotchawiczepodanie
Masaż szyjki macicy i wywoływanie porodu
Polish Membrane sweeping and induction of labour Masaż szyjki macicy i wywoływanie porodu 01935 384 350 yeovilhospital.nhs.uk Wywoływanie porodu jest zazwyczaj ustalane 13 dni po planowanym terminie porodu.
EGZAMIN MAGISTERSKI kierunek POŁOŻNICTWO 2017/2018 OBSZAR WIEDZY SPECJALISTYCZNEJ
EGZAMIN MAGISTERSKI kierunek POŁOŻNICTWO 2017/2018 OBSZAR WIEDZY SPECJALISTYCZNEJ 1. Nowoczesne techniki obrazowania. 2. Sposoby przygotowania się do badan diagnostycznych w zależności od metody i rodzaju
dodatni dodatni Podpis i pieczątka KOD lekarza ujemny ujemny Dni pobytu Data przyjęcia Data porodu Data wypisu S T R O N Ii. ZLECENIA POOPERACYJNE
LEKARZ PROWADZĄCY DATA Rp. (podpis) ZALECENIA DLA PACJENTKI (data) DOKUMENTACJĘ INDYWIDUALNĄ ZEWNĘTRZNĄ OTRZYMAŁAM str. 16 Imię i nazwisko SPIS ZAŁĄCZNIKÓW S. R. P. O. N. Rok Rok Rok Miejsce pracy Miasto
Kontrowersyjna skala Apgar
Kontrowersyjna skala Apgar Kostro M, Jakiel G, Jacyna N, Głuszczak Idziakowska E, Wysocka I, Wilinska M. SPSK im. Prof. W. Orłowskiego CMKP Warszawa Apgar V. Curr REs Anest, Analg. 1953; 32:260-267 [A
PLAN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH
ZAKŁAD PIELĘGNIARSTWA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE KATEDRY ZDROWIA KOBIETY Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach 8 00-15 30 PLAN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH Z PRZEDMIOTU PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO-GINEKOLOGICZNE
Spis treści. Zdrowie i płodność kobiety. Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 45
Rozdział I Zdrowie i płodność kobiety Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 1 1. Okresy życia kobiety Michał Bokiniec... 2 1.1. Okres dojrzewania, pokwitania... 2 1.2. Okres dojrzałości płciowej...
Projekt dofinansowany ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich
ANKIETA NFZ Pytania zawarte w ankiecie dotyczą 2015 roku 1. Proszę podać medianę czasu pobytu (dni) dla poszczególnych jednostek : Porodu samoistnego w ułożeniu podłużnym potylicowym (IDC- 10 O80.0) Porodu
dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii
dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii najbardziej popularna metoda wizualizacji duża dostępność względnie
Cięcia cesarskie a porody siłami natury aktualne spojrzenie
Cięcia cesarskie a porody siłami natury aktualne spojrzenie Cesarean section versus vaginal delivery state-of-the-art paper Pomorski Michał, Woytoń Robert 1, Woytoń Piotr, Kozłowska Jolanta 2, Zimmer Mariusz
Spis treści. Wykaz najczęściej używanych skrótów 10 ANESTEZJOLOGIA POŁOŻNICZA 13
Spis treści Wykaz najczęściej używanych skrótów 10 ANESTEZJOLOGIA POŁOŻNICZA 13 1. Ogólne problemy anestezji położniczej 15 1.1. Zmiany fizjologiczne spowodowane ciążą 15 1.1.1. Zmiany ogólne 15 1.1.2.
Czas od podjęcia decyzji o wykonaniu cięcia cesarskiego do wydobycia dziecka (DDI) w warunkach polskiego systemu ochrony zdrowia
Czas od podjęcia decyzji o wykonaniu cięcia cesarskiego do wydobycia dziecka (DDI) w warunkach polskiego systemu ochrony zdrowia Decision-to-delivery interval (DDI) for emergency cesarean sections in Polish
Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie.
Anastasiya Zasimovich Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Ciąża jest to specyficzny, fizjologiczny stan organizmu kobiety. O
Ci¹ a po 35. roku ycia wyniki po³o nicze w materiale w³asnym Kliniki Po³o nictwa Collegium Medicum w Bydgoszczy
Ci¹ a po 35. roku ycia wyniki po³o nicze w materiale w³asnym Kliniki Po³o nictwa Collegium Medicum w Bydgoszczy Pregnancy after the age of 35: obstetrics results in the material from the Department of
MONIKA WILCZYŃSKA, AGNIESZKA RÓŻAŃSKA-KOHSEK, TOMASZ BIELANÓW. Streszczenie. Wstęp
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 1, 27-31, 2008 Analiza wskazań do cięć cesarskich w Szpitalu Specjalistycznym im. A. Falkiewicza we Wrocławiu w latach 2004-2007 i rozważania nad
UMOWA PORÓD W CENTRUM NARODZIN MAMMA
W dniu roku, w Szczecinie pomiędzy: Panią zamieszkałą w legitymującą się numer PESEL, zwaną w dalszej części Umowy Pacjentką, a Centrum Narodzin MAMMA Sp. z o.o., z siedzibą w Szczecinie, ul. Sowia 38,
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
PRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox)
PRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox) 1. Przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PPBP) przerwanie ciągłości pęcherza płodowego przed rozpoczęciem akcji porodowej Czasowe
INSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka
Leczenie pod znakiem zapytania, czyli kontrowersje w intensywnej terapii noworodka, Pałac Sulisław; 15-1616 maja 2015 Wrodzone wytrzewienie od prenatalnej diagnozy do decyzji terapeutycznych Magdalena
1. Oddział tworzą: 1) Pododdziały: a) Położniczy (rooming- in), b) Patologii Ciąży, c) Porodowy ze Szkołą Rodzenia, d) Ginekologii,
1. Oddział tworzą: 1) Pododdziały: a) Położniczy (rooming- in), b) Patologii Ciąży, c) Porodowy ze Szkołą Rodzenia, d) Ginekologii, e) Izolacyjny (poł. gin), 2) Izba Przyjęć Położniczo-Ginekologiczna 1
V LECZNICTWO STACJONARNE
V LECZNICTWO STACJONARNE V LECZNICTWO STACJONARNE W 2004 r. na terenie województwa lubelskiego funkcjonowało 35 szpitali ogólnych, 3 szpitale psychiatryczne, 1 sanatorium przeciwgruźlicze oraz jeden zakład
EGZAMIN MAGISTERSKI kierunek POŁOŻNICTWO 2014/2015 OBSZAR WIEDZY HUMANISTYCZNEJ
EGZAMIN MAGISTERSKI kierunek POŁOŻNICTWO 2014/2015 OBSZAR WIEDZY HUMANISTYCZNEJ 1. Filozofia zawodu położnej a misja opieki położniczej. 2. Wpływ wybranych koncepcji filozoficznych na kształtowanie współczesnego
Standardy opieki okołoporodowej w przypadkach występowania określonych powikłań
praca POGLĄDOWA Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2016 tom 1, nr 1, strony 1 9 Copyright 2016 Via Medica ISSN 2451 0122 Standardy opieki okołoporodowej w przypadkach występowania określonych powikłań
KOBIETY CIĘŻARNE ZE SCHORZENIAMI UKŁADU SERCOWO-NACZYNIOWEGO,
KOBIETY CIĘŻARNE ZE SCHORZENIAMI UKŁADU SERCOWO-NACZYNIOWEGO, Z UWZGLĘDNIENIEM STANDARDÓW KARDIOLOGICZNYCH Krzysztof Rytlewski Klinika Położnictwa i Perinatologii Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla II, III, IV, V i VI roku
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla II, III, IV, V i VI roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : NEONATOLOGIA 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek
Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii
Dr n. med. Krzysztof Powała-Niedźwiecki Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 1. Do OIT będą
Tyreologia opis przypadku 6
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 6 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 23-letna kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Porównanie wybranych parametrów układu odpornoêciowego noworodka w zale noêci od wskazaƒ do ci cia cesarskiego i czasu rozwiàzania cià y
Porównanie wybranych parametrów układu odpornoêciowego noworodka w zale noêci od wskazaƒ do ci cia cesarskiego i czasu rozwiàzania cià y Comparison of selected elements of neonate immunological system