Analiza przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu i zastosowanie estriolu jako postępowanie okołooperacyjne u kobiet leczonych operacyjnie

Transkrypt

1 Michał Powolny, Piotr Pietrzak, Krzysztof Szafranko, Wojciech Borucki Analiza przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu i zastosowanie estriolu jako postępowanie okołooperacyjne u kobiet leczonych operacyjnie Z Oddziału Ginekologiczno-Położniczego CSK MSWiA w Warszawie Ordynator: dr hab. med. Michał Powolny Wysiłkowe nietrzymanie moczu (WNM) jest to mimowolne wypływanie moczu, gdy ciśnienie wewnątrz pęcherza moczowego przekracza maksymalne ciśnienie zamknięcia cewki moczowej przy braku aktywności mięśnia wypieracza. Etiologia i patogeneza WNM jest złożona. Uwzględnia się w niej: wielodzietność, przebyty uraz cewki moczowej, niedobór estrogenów, podwyższone ciśnienie śródbrzuszne. Problem ten dotyczy 5-30% populacji kobiet. Skala zjawiska jest duża. Po 30. roku życia co czwarta kobieta ma dolegliwości związane z nietrzymaniem moczu. W okresie menopauzy problem ten może dotyczyć nawet 50% kobiet. Powoduje to znaczne straty społeczne, wpływając na zmianę aktywności zawodowej, społecznej i towarzyskiej kobiet, obniżenie samooceny, pogorszenie satysfakcji z życia seksualnego. Poprawienie jakości życia tych kobiet zależy od zwiększenia świadomości możliwości leczenia u samych pacjentek, upowszechnienia informacji na temat sposobów leczenia wśród lekarzy i stworzenie warunków do leczenia oraz badań diagnostycznych. Celem pracy była ocena przyczyn i metod leczenia operacyjnego WNM. Dokonano analizy powikłań bezpośrednich i odległych operacji WNM. Przanalizowano wpływ zastosowania estriolu podawanego miejscowo w okresie przed- i pooperacyjnym na wyniki leczenia WNM. Materiał i metody W latach na Oddziale Ginekologiczno-Położniczym CSK MSWiA leczono operacyjnie 2507 kobiet, w tym 270 (10,77%) z powodu WNM. Bardzo ważny jest dobór właściwej metody operacyjnej do stanu anatomicznego narządów płciowych. W kwalifikacji do operacji brano pod uwagę stan ogólny pacjentki, dokładny wywiad, nasilenie dolegliwości, dodatkowe schorzenia narządów płciowych. Wykonywano próbę kaszlową oraz próbę Bonneya-Marshala. Informacje przedstawione w pracy uzyskano z analizy historii chorób oraz ankiety przeprowadzonej retrospektywnie. U każdej pacjentki w okresie przed i pooperacyjnym podawano estriol w postaci globulek dopochwowych. 163

2 Omówienie wyników Wiek pacjentek operowanych z powodu WNM wahał się od 30 do 78 lat. Częściej problem WNM dotyczył kobiet po menopauzie (Tab. 1). Tabela 1. Wiek pacjentek operowanych z powodu wnm. Wiek pacjentek > Liczba operowanych sposobem Mieszczerskiego Liczba operowanych sposobem MMK Razem Wszystkim pacjentkom w okresie przed- i pooperacyjnym podawano estriol w postaci globulek dopochwowych oraz wszystkie leczono systemowo (HRT) w okresie około- i pomenopauzalnym. W naszym materiale nadwagę powyżej 10 kg miało 198 pacjentek (73%). Wskazuje to na istotny wpływ masy ciała na występowanie WNM (Ryc. 1.). Ryc. 1. Nadwaga pacjentek leczonych z powodu wnm. Dwieście dwadzieścia pacjentek (81,5%) miało więcej niż jeden poród, a tylko jedna pacjentka z WNM była nieródką. Można z tej analizy wywnioskować, iż rodność ma duży wpływ na występowanie objawów WNM. Za predyspozycją do WNM u kobiet po porodzie drogami natury przemawia fakt, iż tylko jedna pacjentka w analizowanej grupie rodziła drogą cięcia cesarskiego (Ryc. 2.). 164

3 Ryc. 2. Liczba porodów przebytych przez pacjentki leczone z powodu wnm. Dwieście czterdzieści pacjentek (89%) urodziło płody o masie powyżej 3000 g, a tylko 2 kobiety (0,7%) urodziły największe dzieci o masie poniżej 2500 g (Ryc. 3.). Ryc. 3. Masa najcięższego dziecka urodzonego przez pacjentkę leczoną z powodu wnm. Charakter pracy zawodowej, zwłaszcza ciężka praca fizyczna, ma istotny wpływ na występowanie WNM. W naszym materiale 151 pacjentek (60,4%) wykonywało pracę fizyczną (ryc. 4). 165

4 Ryc. 4. Rodzaj wykonywanej pracy przez leczone pacjentki z powodu wnm. Najczęściej wykonywaną operacją z powodu WNM była operacja sposobem Mieszczerskiego wykonana w 241 przypadkach, co stanowi 89,3% wszystkich wykonanych operacji WNM. Miało to związek z towarzyszącymi schorzeniami narządów płciowych, wśród których najczęściej występowało cystocoele i rectocoele, a następnie obniżenie macicy oraz wydłużenie i przerost szyjki macicy (Tabela. 2.). Inne schorzenia wymagały odpowiednio dodatkowych operacji (Tabela 3). Tabela 2. Operacje wykonywane dodatkowo przy operacji wnm. Operacje towarzyszące operacji wnm Kolporrhaphia anterior Kolpoperineoplastica Operatio modo Fothergill I Operatio modo Fothergill II Operatio modo Giliam - Doleris Exstirpatio uteri abdominalis Amputatio uteri supravaginalis Exstirpatio mutillae per vaginam Operatio modo Simmontts - Pratt Liczba Odsetek operacji wnm 89,3 % 85,9 % 4,8 % 11,1 % 3,4 % 4,5 % 4,5 % 0,4 % 1,1 % 166

5 Tabela 3. Współistniejące schorzenia narządu rodnego z wnm. Schorzenia towarzyszące wnm myomata uteri elongatio colli uteri hypertrophia colli uteri erosio colli uteri dysplasia colli uteri cystocoelle rectocoelle Liczba pacjentek W związku z nawrotem objawów WNM po leczeniu operacyjnym, u 3 pacjentek po operacji sposobem Marshall-Marchetti-Krantz (MMK) wykonano operację sposobem Mieszczerskiego. W 3 przypadkach po operacji sposobem Mieszczerskiego i w 4 przypadkach po operacji sposobem MMK wykonano powtórnie operację sposobem MMK. Wnioski 1. Przydatność terapii miejscowej potwierdza jej ograniczone, lokalne działanie, które nie stymuluje wzrostu endometrium oraz nie obciąża wątroby. 2. Z powodu WNM operuje się pacjentki głównie w wieku pomenopauzalnym. 3. Na występowanie WNM ma wpływ otyłość, rodność, wielkość noworodka, charakter pracy zawodowej. Piśmiennictwo u autorów 167