Stabilizacja dziecka z PPROM. Janusz Świetliński
|
|
- Andrzej Brzozowski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Stabilizacja dziecka z PPROM Janusz Świetliński
2 Uproszczona klasyfikacja Klasyfikacja Charakterystyka ROM Odejście wód płodowych PROM Przedłużony PROM Odejście wód płodowych wcześniej niż na godzinę przed porodem Powyżej 18 (24) h od porodu PPROM Odejście wód płodowych przed 37 tygodniem ciąży
3 2 3 % ciąż PPROM % urodzeń przedwczesnych Znaczny wzrost ryzyka niepowodzeń leczniczych (zgony, powikłania) Najczęstsze problemy Wcześniactwo Posocznica Hipoplazja płuc Deformacje kończyn (> 3 tyg.)
4 PROM - czynniki ryzyka zakażenie u matki (chorioamninitis) zakażenie dróg rodnych niewydolność cieśniowo-szyjkowa wady wrodzone macicy wielowodzie ciąża wielopłodowa wady płodu czynniki genetyczne matki niedobory żywieniowe
5 PPROM Około 50% kobiet urodzi do tygodnia od pęknięcia błon płodowych Około 70 % kobiet urodzi do 5 tygodni od PPROM Kobiety z zakażeniem wewnątrzmacicznym rodzą wcześniej Noworodki urodzone z sepsą mają śmiertelność 4 x wyższą
6 Konsekwencje PPROM dla neonatologa Statystyki
7
8
9
10 Średni wiek płodowy odejścia wód 22.1 tyg. Średni wiek urodzenia 23.8 tyg. Czas pomiędzy PPROM a urodzeniem 8.6 (0-83) dni 30.1 % martwe urodzenia 17.8 % zgony noworodków 8 noworodków miało hipoplazję płuc
11
12
13
14
15
16
17
18
19 Hipoplazja płuc Obwód klatki piersiowej poniżej 5-go percentyla dla danego wieku płodowego Poniżej 0.32 Długość kości udowej vs obwód brzuszka poniżej 0.16 Pierwotna - brak identyfikowalnej przyczyny Wtórna ograniczenie przestrzeni dla rozwoju płuc
20 Przyczyny hipoplazji płuc Nieprawidłowości dotyczące jamy klatki piersiowej (CDH, wady rozwojowe) Nieprawidłowe ruchy oddechowe płodu (anomalie OUN, schorzenia nerwowo-mięśniowe) Nieprawidłowa objętość płynu owodniowego (agenezja nerek, PPROM) Nieprawidłowe ciśnienie płynu w płucach
21 Model of lung growth. Sailesh Kotecha Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2000;82:F69-F74 Copyright BMJ Publishing Group Ltd & Royal College of Paediatrics and Child Health. All rights reserved.
22 Warunki prawidłowego rozwoju płuc Prawidłowa klatka piersiowa Prawidłowe ruchy oddechowe Prawidłowa objętość płynu owodniowego Prawidłowe ciśnienie płynu w drogach oddechowych
23 Zespół suchych płuc. Dry lung syndrome Ucisk dróg oddechowych? Sztywna klatka piersiowa? Przejściowa funkcjonalna hipoplazja? Przejściowość problemów 1-2 dni?
24 Co położnik nam zaproponuje? Rozwiązanie w 34 tygodniu ciąży? Ważenie ryzyka infekcji wewnątrzmacicznej vs niedojrzałość płuc noworodka
25 Stabilizacja po urodzeniu Może mieć typowy przebieg dla porodu przedwczesnego Wiele się zmienia gdy spodziewamy się cech hipoplazji płuc
26 Stabilizacja po urodzeniu Spodziewamy się cech hipoplazji płuc Hipoplazja może mieć różne nasilenie, postępowanie dostosowane do indywidualnej sytuacji klinicznej CEL ODLEGŁY ZYSKANIE CZASU (właściwe utlenowanie) NA ROZWÓJ PŁUC Tolerowanie niższych wartości pao2 / SpO2 i wyższych wartości pco2
27 Wcześniaki umierające z powodu hipoksemicznej niewydolności oddechowej po PPROM Mniejsza masa płuc Mniejsza objętość płuc Zaburzenia morfologiczne; mniej przestrzeni powietrznych, mniej elastyny Efekt małowodzia: Hipoplazja płuc Zmniejszona podatność klatki piersiowej Zmniejszona TV, wzrost f, prawidłowa MW Obniżona zdolność do redukcji CO2
28 Hipoplazja płuc wiąże się ze zwiększeniem oporu płucnego, wzrostem ciśnienia w tętnicy płucnej i ograniczeniem przepływu krwi przez płuca. Zmiany w przepływie krwi nieproporcjonalnie większe od nasilenia hipoplazji. Zarówno zaburzenia wentylacji jak i perfuzji w hipoplazji płuc najbardziej nasilone w pierwszych 60 minutach życia
29 Implikacje patofizjologii PPROM u wcześniaka na postępowanie lecznicze Małe płuca z relatywnie prawidłową podatnością Bardzo wysokie ciśnienie w naczyniach płucnych Zmniejszenie przepływu płucnego Prawdopodobne zaburzenia wydolności serca W pierwszych godzinach po urodzeniu: Rozprężenie płuc przy małych objętościach wentylacji. Unikanie rozdęcia płuc. Leczenie nadciśnienia płucnego Zaburzenia hemodynamiczne często bardziej nasilone od zmian w wentylacji
30 Implikacje oddechowe: Objętość oddechowa dobierana wg wielkości płuc nie wg masy ciała dziecka Cierpliwość, strategia niskich ciśnień wentylacji, rezygnacja z rozprężenia płuc do czasu utrzymywania się zacienienia miąższu płuc w RTG. Wczesne przejście na wentylację HFO Kluczowe unikanie rozdęcia płuc, które przy relatywnie prawidłowej podatności wpływa depresyjnie na układ krążenia
31 Implikacje oddechowe: Wątpliwości dotyczące podania surfaktantu Raczej tak, wczesne Uwzględnić efekt pao2, paco2 na mięśniówkę naczyń płucnych pao2 > 50 mmhg Niepewny wpływ paco2 (sugestie tolerancji hiperkapni) ph?, raczej związany z hipoksją Sedacja (opioidy) Ale o ile to możliwe promocja oddechu własnego i wentylacji nieinwazyjnej (z opcją ino)
32 Implikacje krążeniowe: Złożona interakcja stanu układu oddechowego (i naszych interwencji) i układu krążenia Niezrównoważenie przepływu płucnego i systemowego Bieżące monitorowanie przecieku R L na poziomie PDA Wczesne obniżenie ciśnienie w krążeniu płucnym kluczowe dla przerwania błędnego koła narastającej hipoksji Wczesne i powtarzane badania ECHO serca
33 Interwencja Podanie objętości Dopamina Dobutamina Adrenalina Noradrenalina Milrinone Potencjalne wskazania Niski preload, puste naczynia żylne Hipotensja systemowa, prawidłowy przepływ krwi Niska kurczliwość, niski przepływ krwi Niska kurczliwość, niski przepływ krwi, hipotensja Niska kurczliwość, hipotensja systemowa Niska kurczliwość, niski przepływ krwi, wysoki afterload
34
35
36 Stabilizacja po urodzeniu Spodziewamy się cech hipoplazji płuc Pierwsze decyzje, spodziewamy się konieczności: zastosowania HFO zastosowania ino zastosowania wyższych (znacznie) niż typowe ciśnień rozprężających płuca pełnego monitorowania (także inwazyjnego UAC/UVC) Intubujemy w miarę możliwości szeroką rurką intubacyjną (duże ryzyko przecieków wokół rurki)
37 Podsumowanie Konieczność resuscytacji po urodzeniu Zakażenie wczesne, zakażenie płodu, SIRS Zaburzenia hemodynamiczne, wtórne do zakażenia Deformacje kostne Hipoplazja płuc i PPHN Zwiększone ryzyko odmy opłucnowej i innych powikłań z grupy przecieków powietrza
Wanda Siemiątkowska - Stengert
Wanda Siemiątkowska - Stengert Wpływ zabiegu odsysania z tchawicy na ciśnienie śródczaszkowe i układ krążenia noworodków wymagających wentylacji zastępczej, po zastosowaniu różnej premedykacji farmakologicznej.
Bardziej szczegółowoPatofizjologia krążenia płodowego
Patofizjologia krążenia płodowego Krążenie płodowe w warunkach prawidłowych W łożysku dochodzi do wymiany gazów i składników odżywczych pomiędzy oboma krążeniami Nie dochodzi do mieszania się krwi w obrębie
Bardziej szczegółowoCHOROBY UKŁADU ODDECHOWEGO
Zespół aspiracji smółki D: Zaburzenia oddechowe noworodka, wywołane zachłyśnięciem się płynem owodniowym zawierającym smółkę (treść jelitowa płodu). Et: W stanie zagrożenia płód może wydalić smółkę do
Bardziej szczegółowoOSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA. Małgorzata Weryk SKN Ankona
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA Małgorzata Weryk SKN Ankona definicja Układ oddechowy nie zapewnia utrzymania prężności O2 i CO2 we krwi tętniczej w granicach uznanych za fizjologiczne PaO2 < 50 mmhg (przy
Bardziej szczegółowoARDS u otyłych chorych odmienności i leczenie.
Opracowała: dr Katarzyna Rzącka Rezydentka w WSzS im. M. Kopernika w Łodzi ARDS u otyłych chorych odmienności i leczenie. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło:
Bardziej szczegółowoMaria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 1.ZARZĄDZENIE MINISTRA 2.REKOMENDACJE TOWARZYSTW NAUKOWYCH 3.OPINIE EKSPERTÓW
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz najczęściej używanych skrótów 10 ANESTEZJOLOGIA POŁOŻNICZA 13
Spis treści Wykaz najczęściej używanych skrótów 10 ANESTEZJOLOGIA POŁOŻNICZA 13 1. Ogólne problemy anestezji położniczej 15 1.1. Zmiany fizjologiczne spowodowane ciążą 15 1.1.1. Zmiany ogólne 15 1.1.2.
Bardziej szczegółowoOSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA ARDS
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA ARDS Ciężkie zaburzenie oddechowe przebiegające ze sztywnymi płucami, rozlanymi obustronnymi naciekami w płucach, zwykle oporną na leczenie hipoksemią, przy istniejącym czynniku
Bardziej szczegółowodr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii
dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii najbardziej popularna metoda wizualizacji duża dostępność względnie
Bardziej szczegółowoŚląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu ECMO POZAUSTROJOWE UTLENOWANIE KRWI. Jesteśmy, aby ratować, leczyć, dawać nadzieję...
Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu ECMO POZAUSTROJOWE UTLENOWANIE KRWI Jesteśmy, aby ratować, leczyć, dawać nadzieję... Rodzaje ECMO 1. ECMO V-V żylno - żylne Kaniulacja żyły udowej i szyjnej lub żyły
Bardziej szczegółowoNieinwazyjna wentylacja. Nonivasive ventilation (NV)
Nieinwazyjna wentylacja Nonivasive ventilation (NV) Rodzaje NV NV wentylacja objętościowa, objętościowo-zmienna (CMV) NPPV wentylacja ciśnieniowa np. CPAP, BiPAP, PSV NPV np. żelazne płuca poncho NPPV
Bardziej szczegółowoPRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox)
PRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox) 1. Przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PPBP) przerwanie ciągłości pęcherza płodowego przed rozpoczęciem akcji porodowej Czasowe
Bardziej szczegółowoPROTOKÓŁ POSTĘPOWANIA NR XVI
PROTOKÓŁ POSTĘPOWANIA NR XVI STOSOWANIE SURFAKTANTU Czas zastosowania leczenia Istnieją dwie strategie stosowania surfaktantu: profilaktyczna; lecznicza. ZASTOSOWANIE PROFILAKTYCZNE Zastosowanie profilaktyczne
Bardziej szczegółowoUltrasonografia diagnostyczna i interwencyjna
Ultrasonografia diagnostyczna i interwencyjna Click to edit Master subtitle style dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa
Bardziej szczegółowoElżbieta Łoniewska-Paleczny. Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej
Elżbieta Łoniewska-Paleczny Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej Ryzyko powikłań związanych z zastosowaniem metody nie może przewyższać korzyści z uzyskanych
Bardziej szczegółowoINSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka
Ocena ryzyka nieprawidłowego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i pomoc rodzinie doświadczenia i rekomendacje Warszawa, 10 12 grudnia 2007 Ewa Helwich Klinika Neonatologii
Bardziej szczegółowoJaką rolę w krążeniu pełni prawa połowa serca?
Jaką rolę w krążeniu pełni prawa połowa serca? Critical Care 2006; 10 supp.3 Opracowała: Lek. Katarzyna Śmiechowicz II Zakład Anestezjologii i Intensywnej Terapii KAiIT Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Bardziej szczegółowoNIFTY TM Nieinwazyjny, Genetyczny Test Prenataly określający ryzyko wystąpienia zespołu Downa, Edwardsa i Patau
NIFTY TM Nieinwazyjny, Genetyczny Test Prenataly określający ryzyko wystąpienia zespołu Downa, Edwardsa i Patau Nieinwazyjne badania prenatalne, polegające na ocenia parametrów biochemicznych, takie jak
Bardziej szczegółowoKardiomegalia u płodu
Kardiomegalia u płodu Kardiomegalia u płodu to powiększenie sylwetki serca płodu w stosunku do klatki piersiowej płodu[4]. Powiększenie sylwetki serca jest uniwersalnym objawem niewydolności krążenia zarówno
Bardziej szczegółowoMetody monitorowania stanu płodu. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM
Metody monitorowania stanu płodu I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM MONITOROWANIE DOBROSTANU PŁODU Rozpoznawanie stanów zagrożenia płodu, objawów ostrego lub przewlekłego niedotlenienia
Bardziej szczegółowoPatofizjologia resuscytacji krążeniowo - oddechowej
Patofizjologia resuscytacji krążeniowo - oddechowej Resuscytacja krążeniowo - oddechowa Optymalizacja krążenia wieńcowego i mózgowego Układ nerwowy: Średni przepływ krwi: 70ml/100g/min Przepływ krwi w
Bardziej szczegółowoMetody monitorowania stanu płodu. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM
Metody monitorowania stanu płodu I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM MONITOROWANIE DOBROSTANU PŁODU Rozpoznawanie stanów zagrożenia płodu, objawów ostrego lub przewlekłego niedotlenienia
Bardziej szczegółowoPrzewlekłe serce płucne czy (nadal) istnieje i jak postępować. Anna Fijałkowska Zakład Kardiologii, Instytut Matki i Dziecka
Przewlekłe serce płucne czy (nadal) istnieje i jak postępować Anna Fijałkowska Zakład Kardiologii, Instytut Matki i Dziecka Serce płucne jest to zespół objawów spowodowanych nadciśnieniem płucnym, wywołanym
Bardziej szczegółowou Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy? - przykłady cech osobniczych i stanów klinicznych - przykłady interwencji diagnostycznych i leczniczych
1 TROMBOFILIA 2 Trombofilia = nadkrzepliwość u Genetycznie uwarunkowana lub nabyta skłonność do występowania zakrzepicy żylnej, rzadko tętniczej, spowodowana nieprawidłowościami hematologicznymi 3 4 5
Bardziej szczegółowoOstra niewydolność serca
Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.
Bardziej szczegółowoWrodzone wady serca u dorosłych
Wrodzone wady serca u dorosłych - rozpoznane po raz pierwszy w wieku dorosłym - wada mało zaawansowana w dzieciństwie - nie korygowana - wada po korekcji lub zabiegu paliatywnym w dzieciństwie - niewydolność
Bardziej szczegółowoukładu krążenia Paweł Piwowarczyk
Monitorowanie układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie Badanie przedmiotowe EKG Pomiar ciśnienia tętniczego Pomiar ciśnienia w tętnicy płucnej Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego Echokardiografia
Bardziej szczegółowoWrodzone wytrzewienie od prenatalnej diagnozy do decyzji terapeutycznych
Magdalena Rutkowska, Ewa Sawicka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka, Klinika Chirurgii Dzieci i Młodzieży Instytut Matki i Dziecka, Warszawa Wrodzone wytrzewienie od prenatalnej diagnozy
Bardziej szczegółowoPrzewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym. Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM
Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM Występowanie POCHP u ludzi starszych POCHP występuje u 46% osób w wieku starszym ( III miejsce) Choroby układu
Bardziej szczegółowoMonitorowanie w Anestezjologii i Intensywnej Terapii Intensywny nadzór w stanach zagrożenia życia udział pielęgniarki.
Monitorowanie w Anestezjologii i Intensywnej Terapii Intensywny nadzór w stanach zagrożenia życia udział pielęgniarki. Monitorowanie Rozpoznawanie i ocena zjawisk fizjologicznych i patologicznych towarzyszących
Bardziej szczegółowoProblemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit. Maria Kłopocka Bydgoszcz
Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit Maria Kłopocka Bydgoszcz Płodność Przebieg ciąży i poród Bezpieczeństwo leczenia w okresie ciąży i karmienia Sytuacje szczególne Edukacja
Bardziej szczegółowoHemodynamic optimization fo sepsis- induced tissue hypoperfusion.
Hemodynamic optimization fo sepsis- induced tissue hypoperfusion. Sergio L, Cavazzoni Z, Delinger RP Critical Care 2006 Opracował: lek. Michał Orczykowski II Zakład Anestezjologii i Intensywnej Terapii
Bardziej szczegółowoOcena zmian hemodynamicznych układu krąŝ
Ocena zmian hemodynamicznych układu krąŝ ąŝenia u noworodków. w. Renata Bokiniec Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM Adaptacja Stabilizacja i utrzymanie prawidłowej wymiany gazowej
Bardziej szczegółowoNOWORODEK adaptacja, fizjologia
NOWORODEK adaptacja, fizjologia Zofia Konarska Klinika Pedaitrii WUM 2018 O noworodku, czyli Adaptacja do życia pozałonowego: krążenie płodowe, PDA, PFO Wcześniactwo: główne problemy Karmienie piersią:
Bardziej szczegółowoWspółczesna rola surfaktantu na Sali porodowej
Współczesna rola surfaktantu na Sali porodowej dr n. med. Anita Chudzik Historia surfaktantu 1. 1959r. -AveryiMeadniedobórsurfaktantu odgrywa kluczowa rolę w patogenezierds. 2. 1972 r. -Enhorningand Robertsonpierwszedotchawiczepodanie
Bardziej szczegółowoWentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu
Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Karolina Mroczkowska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło Critical Care 2018: Respiratory management in patients
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Bardziej szczegółowoCytrynian kofeiny w codziennej praktyce u wcześniaków z Zespołem Zaburzeń Oddychania wyniki badania ogólnopolskiego
Cytrynian kofeiny w codziennej praktyce u wcześniaków z Zespołem Zaburzeń Oddychania wyniki badania ogólnopolskiego Iwona Sadowska-Krawczenko Oddział Kliniczny Noworodków, Wcześniaków z Intensywną Terapią
Bardziej szczegółowoW Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska.
W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska. Dzięki wczesnej diagnostyce możemy wykryć 94% takich przypadków i podjąć leczenie, zapobiegając
Bardziej szczegółowoKonsekwencje zdrowotne używania substancji psychoaktywnych przez kobiety w ciąży ROMUALD DĘBSKI
Konsekwencje zdrowotne używania substancji psychoaktywnych przez kobiety w ciąży ROMUALD DĘBSKI CMKP UZALEŻNIENIA W CIĄŻY NARKOTYKI ALKOHOL PAPIEROSY ŁĄCZNIE 1/4 CIĘŻARNYCH Najczęstsze używki w ciąży PAPIEROSY
Bardziej szczegółowoKLINIKA NEUROLOGII I PEDIATRII WUM
KLINIKA NEUROLOGII I PEDIATRII WUM } 3-5 do 12 na 1000 żywo urodzonych dzieci } średnio 10 na 1000 żywo urodzonych } Większość wad wymaga leczenia kardiochirurgicznego, przede wszystkim w pierwszym roku
Bardziej szczegółowoOCENA PRZYCZYN I KONSEKWENCJI WYSTĘPOWANIA TĘTNIAKA TĘTNICY PŁUCNEJ U PACJENTÓW Z NADCIŚNIENIEM PŁUCNYM
OCENA PRZYCZYN I KONSEKWENCJI WYSTĘPOWANIA TĘTNIAKA TĘTNICY PŁUCNEJ U PACJENTÓW Z NADCIŚNIENIEM PŁUCNYM Marcin Kurzyna, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Grzegorz Harańczyk, StatSoft Polska Choroby
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI
DIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI Dlaczego dzieci sąs kierowane do kardiologa? Różnice w diagnostyce obrazowej chorób układu krążenia u dorosłych i dzieci Diagnostyka
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny
PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA kierowanie wzrostem i rozwojem narządu żucia w każdym okresie rozwojowym dziecka poprzez:
Bardziej szczegółowoKontrowersje w leczeniu wrodzonej przepukliny przeponowej
Kontrowersje w leczeniu wrodzonej przepukliny przeponowej Iwon a Maroszyń ska Klinika Intensywnej Terapii i Wad Wrodzonych Noworodków i Niemowląt ICZMP Łódź Wrodzona przepuklina przeponowa 1/5000-2500
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych
Bardziej szczegółowoZasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii
Dr n. med. Krzysztof Powała-Niedźwiecki Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 1. Do OIT będą
Bardziej szczegółowoRaport Euro-Peristat Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka
Raport Euro-Peristat 2015 Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka 13.02.2019 https://www.europeristat.com/ Celem działania projektu Euro-Peristat jest stworzenie uzasadnionych naukowo i wiarygodnych
Bardziej szczegółowoSEMESTR LETNI 2014/2015 HARMONOGRAM ZAJEC KIERUNEK LEKARSKI ROK III PL
3B 3A Grupa Data Godzina miejsce Przedmiot/tematyka Prowadzący czwartek 8.00-8.45 8.45-11.45 Mieszanki mlekozastępcze. Zaburzenia karmienia u dzieci. Cyrta 4 h Rozwój psychomotoryczny dziecka do 3 roku
Bardziej szczegółowoCzym należy się kierować w leczeniu zaburzeń krążenia u noworodka?
Czym należy się kierować w leczeniu zaburzeń krążenia u noworodka? Iwona Maroszyńska Klinika Intensywnej Terapii i Wad Wrodzonych Noworodków i Niemowląt Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki Czym należy
Bardziej szczegółowoPodstawowe badania obrazowe. Marcin Szulc Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii
Podstawowe badania obrazowe Marcin Szulc Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Prawidłowe myślenie lekarskie Zebranie podstawowych danych (badanie podmiotowe i przedmiotowe)
Bardziej szczegółowoPoprawa opieki zdrowotnej nad dziećmi w regionie przygranicznym Litwy i Polski (Interreg V-A Litwa-Polska)
Projekt LT-PL-1R-042 Poprawa opieki zdrowotnej nad dziećmi w regionie przygranicznym Litwy i Polski (Interreg V-A Litwa-Polska) Workshop wymiana doświadczeń Białystok, Polska, 17.04.2018 17-2-15 Resuscytacja
Bardziej szczegółowoOpracowanie: Hanna Moczulska, Sebastian Foryś, Maria Respondek-Liberska
Agenezja nerek, zalecenia postępowania luty 2011 Opracowanie: Hanna Moczulska, Sebastian Foryś, Maria Respondek-Liberska Agenezja nerek może byd jedno lub obustronna. Rokowanie dla obu przypadków jest
Bardziej szczegółowoInwazyjne monitorowanie hemodynamiczne u pacjentów w do operacji torakochirurgicznych z wysokim ążeniowych
Marcin Pachucki Inwazyjne monitorowanie hemodynamiczne u pacjentów w do operacji torakochirurgicznych z wysokim ryzykiem powikłań krąż ążeniowych Opiekun ITS: drr n. med. Waldemar Machała Studenckie Koło
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 5 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program badań prenatalnych
Program badań prenatalnych 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU BADAŃ PRENATALNYCH, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego W ostatnich latach wzrasta systematycznie średni wiek
Bardziej szczegółowoWstrząs i monitorowanie hemodynamiczne. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny
i monitorowanie hemodynamiczne Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Prawidłowa czynność serca Wypadkowa: Częstości pracy serca. Kurczliwości. Obciążenia wstępnego (preload).
Bardziej szczegółowo(episode 6) Resuscytacja noworodka
(episode 6) Resuscytacja noworodka Author(s): Paweł Krawczyk Learning objectives No learning objectives defined. Card 1: Wprowadzenie Info Text Przedstawiony poniżej moduł ćwiczeniowy poświęcony jest resuscytacji
Bardziej szczegółowoZAKRES WIEDZY WYMAGANEJ PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ:
UKŁAD NERWOWY Budowa komórki nerwowej. Pojęcia: pobudliwość, potencjał spoczynkowy, czynnościowy. Budowa synapsy. Rodzaje łuków odruchowych. 1. Pobudliwość pojęcie, komórki pobudliwe, zjawisko pobudliwości
Bardziej szczegółowoSKRAJNY WCZEŚNIAK Z CIĘŻKĄ POSTACIĄ BPD 6 MIESIĘCY NA OITN I CO DALEJ?
SKRAJNY WCZEŚNIAK Z CIĘŻKĄ POSTACIĄ BPD 6 MIESIĘCY NA OITN I CO DALEJ? JOANNA PUSKARZ- GĄSOWSKA KLINIKA NEONATOLOGII I INTENSYWNEJ TERAPII NOWORODKA WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY SKRAJNY WCZEŚNIAK C3
Bardziej szczegółowoBeata Czeszyńska Klinika Neonatologii PUM
PÓŹNE PORAŻKI W LECZENIU NOWORODKÓW Z ELBW W MATERIALE WŁASNYM Beata Czeszyńska Klinika Neonatologii PUM CZAS PRZEŻYCIA Umieralność poporodowa w grupie noworodków z ELBW do 7 doby życia - 70/107 (65,4%)
Bardziej szczegółowoWADY WRODZONE UKŁADU ODDECHOWEGO
WADY WRODZONE UKŁADU ODDECHOWEGO Dr hab. med. Jerzy Ziołkowski Klinika Pneumonologii, Alergologii Dzieci Małych I Katedry Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Wadą wrodzoną nazywamy: każde trwałe
Bardziej szczegółowoValsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg mg, 10 mg mg, tabletki powlekane
Plan zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Valsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg + 160 mg, 10 mg + 160 mg, tabletki powlekane Nr procedury NL/H/3460/001-003/DC Tłumaczenie na język
Bardziej szczegółowoLp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi
Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6
Bardziej szczegółowoUMIERALNOŚĆ NIEMOWLĄT
UMIERALNOŚĆ NIEMOWLĄT UWAGI WSTĘPNE Do celów statystyki państwowej dokumentacja medyczna dotycząca okresu okołoporodowego ujmuje wszystkie płody i noworodki, które w chwili urodzenia ważyły co najmniej
Bardziej szczegółowoDefinicja. Problemy noworodka urodzonego przedwcześnie. Powikłania wcześniactwa
Problemy noworodka urodzonego przedwcześnie Powikłania wcześniactwa Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM Zaburzenia oddychania (ZZO / RDS) Przetrwały przewód tętniczy (PDA) i hipotensja
Bardziej szczegółowoResuscytacja noworodka. Dorota i Andrzej Fryc
Resuscytacja noworodka Dorota i Andrzej Fryc Dlaczego szkolić położne? - Statystyki wewnątrzszpitalne, - Alternatywne miejsca porodu, - Kierunek samodzielność 09:55 2 Źródła zasad dotyczących resuscytacji
Bardziej szczegółowoDoustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Doustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi Żylna choroba zakrzepowozatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny
Bardziej szczegółowoOddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej. Patrycja Handzlik
Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej Patrycja Handzlik uzależnienie to psychiczny i fizyczny stan wynikający z interakcji między żywym organizmem, a. (wg WHO)...nawyk,
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INSTRUKCJA DLA UŻYTKOWNIKA. Survanta, 25 mg/ml, zawiesina do podawania dotchawiczego Beractantum
ULOTKA DLA PACJENTA: INSTRUKCJA DLA UŻYTKOWNIKA Survanta, 25 mg/ml, zawiesina do podawania dotchawiczego Beractantum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy uważnie przeczytać
Bardziej szczegółowoOdrębności znieczulenia pacjentów otyłych do zabiegów laparoskopowych
66 Zasady postępowania anestezjologicznego Odrębności znieczulenia pacjentów otyłych do zabiegów laparoskopowych Coraz więcej zabiegów u osób otyłych jest wykonywanych metodą laparoskopową. Jest to związane
Bardziej szczegółowoMateriał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Bardziej szczegółowoECMO ostatnia szansa? Iwona Maroszyńska Klinika Intensywnej Terapii i Wad Wrodzonych Noworodków i Niemowląt ICZMP Łódź
ECMO ostatnia szansa? Iwona Maroszyńska Klinika Intensywnej Terapii i Wad Wrodzonych Noworodków i Niemowląt ICZMP Łódź Układ mechanicznego wspomagania. Układ pozaustrojowego wspomagania płuc i/lub serca
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 731 Poz. 66 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia
Bardziej szczegółowo2. Etiopatogeneza astmy... 14 2.1. Układ oddechowy... 14 2.2. Układ krążenia... 16
INTENSYWNA TERAPIA STANU ASTMATYCZNEGO 1. Definicja... 13 2. Etiopatogeneza astmy... 14 2.1. Układ oddechowy... 14 2.2. Układ krążenia... 16 3. Obraz kliniczny... 17 3.1. Rozpoznanie... 17 3.2. Diagnostyka
Bardziej szczegółowoPrzewodnik i najlepsze praktyki dotyczące terapii wysokim przepływem Vapotherm PRZEWODNIK KIESZONKOWY NICU
Przewodnik i najlepsze praktyki dotyczące terapii wysokim przepływem Vapotherm PRZEWODNIK KIESZONKOWY NICU Wybór pacjenta OBJAWY: Pacjent wykazuje jeden lub więcej z następujących objawów: DIAGNOZY: Objawy
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1. Wprowadzenie Jerzy Kołodziej Epidemiologia obrażeń klatki piersiowej Jerzy Kołodziej... 10
SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie Jerzy Kołodziej... 9 2. Epidemiologia obrażeń klatki piersiowej Jerzy Kołodziej... 10 3. Algorytm postępowania w obrażeniach klatki piersiowej Jerzy Kołodziej... 13 4. Diagnostyka
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 738 Poz. 42 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia
Bardziej szczegółowoOpis:... ... ... 22. Zgon matki: a. podczas ciąŝy: ciąŝa ektopowa, poronienie wczesne do 12 t.c.
Pieczęć oddziału/kliniki Miejscowość, dnia... adres, tel./fax Analiza zgonu kobiety w okresie ciąŝy, porodu i połogu I. DANE OGÓLNE: 1. Imię i nazwisko matki :... 2. Data urodzenia:... Wiek:... 3. Miejsce
Bardziej szczegółowoKomitet Honorowy: Prof. dr hab. Maria Kornacka, Prof. dr hab. Ewa Helwich Prof. dr hab. Teresa Jackowska i Prof. dr hab. Jarosław Peregud-Pogorzelski
KONFERENCJA PEDIATRYCZNO-NEONATOLOGICZNA "PRO INFANTIS 2017" 8-9 CZERWCA 2017 Międzyzdroje, Hotel Aurora Komitet naukowy: Dr hab. n. med. Jan Mazela Prof. dr hab. n. med. Beata Czeszyńska Dr n. med. Iwona
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem A. Leczenie sildenafilem pacjentów
Bardziej szczegółowoZnieczulenie w laparoskopii
Journal of Clinical Anesthesia, 2006 Anesthesia for laparoscopy: a reviev Znieczulenie w laparoskopii Frederick J.Gerges, Ghassan E. Kenazi, Samar I. Jabbour Khoury Szpital Uniwersytecki w Bejrucie Opracował:
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA I LECZENIE URAZÓW CZASZKOWO-MÓZGOWYCH
Częstochowa 2012 1 DIAGNOSTYKA I LECZENIE URAZÓW CZASZKOWO-MÓZGOWYCH Izabela Duda Częstochowa 2012 2 nomenklatura Traumatic brain injury Brain injury Head injury Traumatic cerebral injury Head trauma Traumatic
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 893 Poz. 133 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia
Bardziej szczegółowoURAZY KLATKI PIERSIOWEJ
URAZY KLATKI PIERSIOWEJ URAZY KLATKI PIERSIOWEJ W 25 % są przyczyną zgonów MECHANIZM URAZU Bezpośrednie (przenikające, tępe, miażdżące) Pośrednie (deceleracja, podmuch) Najczęściej bez widocznych uszkodzeń
Bardziej szczegółowoUniversitäts-Frauenklinik Essen
Universitäts-Frauenklinik Essen Badanie przesiewowe w pierwszym trymestrze ciąży Co to jest z badanie przesiewowe w pierwszym trymestrze ciąży? W badaniu przesiewowym w pierwszym trymestrze ciąży okreslane
Bardziej szczegółowoWADY SERCA U DZIECI Z ZESPOŁEM MARFANA
WADY SERCA U DZIECI Z ZESPOŁEM MARFANA lek. Małgorzata Ludzia Klinika Kardiologii Wieku Dziecięcego i Pediatrii Ogólnej Samodzielnego Publicznego Dziecięcego Szpitala Klinicznego Warszawa, 23.06.2018 Plan
Bardziej szczegółowoJacek Prokopowicz. Drenaż klatki piersiowej
Jacek Prokopowicz Drenaż klatki piersiowej HISTORIA 1876 zamknięty system ciągłego drenażu 1910 drenaż ssący 1922 wprowadzenie zamkniętego ssącego drenażu opłucnej po operacjach Druga wojna światowa regularne
Bardziej szczegółowo5. Powstawanie dwulistkowej tarczki zarodkowej. Drugi tydzień rozwoju 107 Zaburzenia w rozwoju w pierwszych dwóch tygodniach...
SPIS TREŚCI CZĘŚĆ OGÓLNA 1. Zarys historii embriologii................ 16 2. Układ rozrodczy................... 26 Układ rozrodczy męski.................. 26 Narządy rozrodcze wewnętrzne...............
Bardziej szczegółowoCewnik Swan-Ganza kiedy wciąż tak i dlaczego?
Cewnik Swan-Ganza kiedy wciąż tak i dlaczego? Sergiusz Chmielniak Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej Cewnik Swana-Ganza wprowadzony do praktyki klinicznej w 1972 r. przez Jeremy Swana i Williama Ganza
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowoZaawansowany. Zaliczenie pierwszego semestru z anatomii i z patologii
1 Kierunek: PILĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko wykładowcy
Bardziej szczegółowoTETRALOGIA FALLOTA. Karol Zbroński
TETRALOGIA FALLOTA Karol Zbroński Plan prezentacji Historia Definicja Epidemiologia i genetyka Postacie kliniczne Diagnostyka Postępowanie Powikłania Historia Definicja 1 - ubytek w przegrodzie międzykomorowej
Bardziej szczegółowo1. Podstawowe badanie kardiologiczne u dzieci 1 I. Wywiad chorobowy 1
v Wstęp xiii Przedmowa do wydania I polskiego xv Wykaz skrótów xvii 1. Podstawowe badanie kardiologiczne u dzieci 1 I. Wywiad chorobowy 1 A. Wywiad perinatalny i z okresu ciąży 1 B. Wywiad po urodzeniu
Bardziej szczegółowoINSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka
Leczenie pod znakiem zapytania, czyli kontrowersje w intensywnej terapii noworodka, Pałac Sulisław; 15-1616 maja 2015 Wrodzone wytrzewienie od prenatalnej diagnozy do decyzji terapeutycznych Magdalena
Bardziej szczegółowoANKIETA ANESTEZJOLOGICZNA
ANKIETA ANESTEZJOLOGICZNA 1. Czy leczy się Pan/Pani? Jeśli tak to na jakie schorzenie? TAK / NIE 2. Jakie leki przyjmuje Pan/Pani obecnie? TAK / NIE 3. Czy był/a Pan/Pani operowana? Kiedy? TAK / NIE..
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE NIV U PACJENTÓW GERIATRYCZNYCH Z POChP
ZASTOSOWANIE NIV U PACJENTÓW GERIATRYCZNYCH Z POChP Marta Golis-Gucwa, Robert Foryś Szpitalny Oddział Ratunkowy Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Mikołaja Kopernika w Łodzi PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA
Bardziej szczegółowoAneks III. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta
Aneks III Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta Uwaga: Charakterystyka Produktu Leczniczego i Ulotka dla pacjenta są wynikiem zakończenia procedury
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowo