Wpływ wybranych witamin na długość okresu przydatności do spożycia mięsa drobiowego
|
|
- Czesław Kurek
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wpływ wybranych witamin na długość okresu przydatności do spożycia mięsa drobiowego Jakość mięsa definiowana jest jako zespół wszystkich istotnych dla surowca mięsnego cech, świadczących o jego wartości użytkowej oraz jednoznacznie określających, czy jest ono odpowiednie pod względem wartości odżywczej. Najważniejsze cechy jakościowe z punktu widzenia konsumenta mięsa to: barwa, soczystość, kruchość, pożądany i właściwy smak oraz zapach. Pojęcie jakości mięsa obejmuje także takie kryteria jak bezpieczeństwo zdrowotne oraz dyspozycyjność. Niewłaściwe postępowanie ze zwierzętami za życia może być przyczyną wystąpienia wad mięsa i skutkować otrzymaniem surowca o gorszej niż pożądana jakości. Równie duży wpływ na przydatność technologiczną i kulinarną mięsa mają czynności ubojowe oraz obchodzenie się z tuszami, a następnie mięsem po uboju. Wszelkie nieprawidłowości, które zostały wymienione powyżej, mogą przyczynić się do pogorszenia jakości produktu oraz skrócenia okresu przydatności do spożycia mięsa drobiowego. Procesem bezpośrednio związanym z tym zagadnieniem jest stres oksydacyjny, który zwiększa podatność lipidów mięśni na procesy utleniania. W celu wydłużenia okresu przydatności do spożycia mięsa drobiowego stosowane są antyoksydanty, które w większym bądź mniejszym stopniu, są w stanie zabezpieczyć produkt skutkami procesu utleniania. Jednymi z ważniejszych antyoksydantów są witaminy, w tym E, C oraz A. Stres oksydacyjny Aby dokładniej zagłębić się w zalety stosowania w produkcji drobiarskiej witamin charakteryzujących się działaniem przeciwutleniającym, należy zrozumieć genezę problemu, czyli przyczyny ograniczenia czasu przydatności do spożycia mięsa. Wolne rodniki to cząsteczki zawierające przynajmniej jeden niesparowany elektron na zewnętrznej powłoce elektronowej. Są one bardzo reaktywne, gdyż dążą do sparowania elektronów przez odebranie lub oddanie ich innym cząsteczkom. Łańcuch oddechowy jest źródłem większości wolnych rodników generowanych w organizmie. Reszta wolnych rodników powstaje w trakcie reakcji fizjologicznych, zachodzących w różnych strukturach komórki lub w wyniku autooksydacji związków biologicznie czynnych. Wolne rodniki są potrzebne do prawidłowego przebiegu wielu procesów życiowych. Biorą udział między innymi w regulacji ekspresji genów, procesów fosforylacji białek czy stężenia wapnia w komórkach, aktywują białka kontrolujące podziały komórkowe oraz uczestniczą w eliminowaniu drobnoustrojów. Jednakże, nadmiar wolnych rodników prowadzi do destrukcji elementów strukturalnych i funkcjonalnych komórek, zaburzeń homeostazy i śmierci w wyniku apoptozy lub nekrozy. Uważa się, że długotrwałe działanie wolnych rodników jest przyczyną wielu chorób cywilizacyjnych, np. nowotworów. Wykazano, że w przypadku zwierząt gospodarskich, wyróżniających się wysokim poziomem metabolizmu komórkowego, wiążącym się z narażeniem na czynniki stresogenne następuje wzrost 22
2 koncentracji wolnych rodników. Dłużej trwające wystawienie zwierząt na niekorzystne warunki, o których będzie mowa w dalszej części artykułu, prowadzące do zaburzenia równowagi oksydacyjno-redukcyjnej ustroju, czyli stresu oksydacyjnego, powoduje zmiany jakościowe produktów odzwierzęcych, w tym mięsa. Do najbardziej znanych czynników stresogennych w produkcji drobiarskiej należy wysoka temperatura (stres cieplny), oraz warunki transportu i uboju. Nieodpowiedni mikroklimat środka transportu, a w szczególności niewłaściwa temperatura to główne czynniki powodujące wzrost śmiertelności ptaków podczas jego trwania, obniżenie poziomu ich dobrostanu oraz późniejsze obniżenie jakości mięsa od nich pozyskanego. Stwierdzono, iż wraz ze wzrostem temperatury oraz długością przetrzymywania ptaków w klatkach transportowych dochodzi do znaczących strat masy ciała. U kurcząt brojlerów narażonych na stres cieplny zanotowano również obniżenie poziomu białka ogólnego w mięśniach, negatywny wpływ na barwę mięsa oraz zwiększenie twardości i straty na skutek kurczenia się włókien mięśniowych. Zważywszy na wpływ stresu na jakość mięsa stwierdzono, że niezbędne jest podejmowanie badań nad stresem, uwzględniając przy tym poszukiwanie dobrych metod strategii kontroli stresu, ponieważ sukces w hodowli drobiu polega raczej nie na wyeliminowanie stresu, lecz utrzymaniu go na optymalnym poziomie. Utlenianie tłuszczów Jak już wspomniano, stres oksydacyjny zwiększa podatność lipidów mięsa drobiowego na procesy oksydacji tłuszczów. Reakcje utleniania lipidów mogą przebiegać według różnych mechanizmów, dlatego wyróżniono autooksydację oraz utlenianie fotosensybilizowane. Autooksydacja, czyli samoutlenianie, polega na przyłączaniu się tlenu do kwasów tłuszczowych. Proces autooksydacji jest reakcją łańcuchową i zapoczątkowany przebiega dalej samorzutnie, zapewniając ciągłą dostawę wolnych rodników, które inicjują kolejne reakcje. Tymczasem, fotosensybilizowane utlenianie lipidów polega na utlenianiu tłuszczu pod wpływem światła. Do zapoczątkowania reakcji niezbędne jest dostarczenie światła oraz sensybilizatora, którym najczęściej są barwniki. Utlenianie lipidów jest procesem bardzo złożonym. Inicjowane jest przez tworzenie się wolnych rodników lipidowych. Etap ten wymaga wysokiej energii aktywacji, która może być dostarczana, między innymi poprzez energię termiczną lub tlen singletowy (forma tlenu cząsteczkowego bez niesparowanych elektronów na najniższym stanie wzbudzonym). Następnym etapem jest proces propagacji, tzn. wolnorodnikowej reakcji łańcuchowej, której efektem jest powstanie wodoronadtlenków lipidowych (głównych produktów reakcji utleniania lipidów). Wytworzony wcześniej rodnik lipidowy reaguje z tlenem, tworząc rodnik nazywany nadtlenkowym lub peroksylowym. Ponieważ rodnik ten posiada stosunkowo wysoką energię, z łatwością może oderwać atom wodoru z cząsteczki lipidu. W ten sposób rodnik nadtlenkowy ulega przekształceniu w cząsteczkę wodoronadtlenku lipidowego, z dodatkowym wytworzeniem kolejnego rodnika lipidowego. Ostatnim etapem reakcji utleniania lipidów jest terminacja, której efekten jest powstanie zmodyfikowanych cząsteczek lipidów takich jak np. dimery kwasów tłuszczowych, hydroksykwasy tłuszczowe lub ketokwasy. Należy również dodać, że produkty końcowe procesu peroksydacji lipidów, zwłaszcza aldehydy, są mniej reaktywne niż wolne rodniki. Reagują z grupami tiolowymi białek oraz z resztą aminokwasów, np. histydylowymi, tyrozylowymi. Mogą zmieniać właściwości antygenowe białek, z którymi się łączą i hamować aktywność szeregu enzymów, co prowadzi m.in. do hamowania replikacji DNA. Produkty peroksydacji 24
3 lipidów modyfikują także właściwości fizyczne błon komórkowych, osłabiają zależność pomiędzy transportem elektronów przez łańcuch oddechowy a syntezą ATP w mitochondriach. Antyoksydanty Inaktywacja wolnych rodników tlenowych jest związana z obecnością w komórce bądź w przestrzeni zewnątrzkomórkowej substancji o małej masie cząsteczkowej - antyoksydantów drobnocząsteczkowych. Zalicza się do nich między innymi glutation, kwas moczowy oraz pochodne estradiolu. Wykazano, że przeciwutleniające związki niskocząsteczkowe o znanej budowie i określonych właściwościach fizyko-chemicznych mają często lepiej określoną aktywność biologiczną niż związki wysokocząsteczkowe o złożonej budowie. Reakcje antyoksydantów drobnocząsteczkowych z wolnymi rodnikami tlenowymi są mniej swoiste niż działanie enzymów antyoksydacyjnych (dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza, peroksydaza glutationu), co sprawia, że związki te stają się bardziej uniwersalnymi obrońcami i mogą pełnić kilka funkcji. Działają one jako druga linia obrony degradując wolne rodniki, które umknęły dysmutazie ponadtlenowej czy katalazie. Potencjał antyoksydacyjny organizmu jest zależny także od poziomu antyoksydantów egzogennych, dostarczanych głównie wraz z pożywieniem. Przeciwutleniacze wprowadzone do przewodu pokarmowego wraz z pokarmem wiążą się z kwasem solnym, enzymami, kwasem żółciowym i solami żółciowymi oraz mikroflorą jelitową i jej metabolitami. Wszystkie wymienione czynniki aktywują cząsteczki przeciwutleniaczy, powodując określone modyfikacje. Aktywność biologiczna przeciwutleniaczy uwarunkowana jest ich przyswajalnością. Biodostępność zależy również od ilości substancji, jaka jest trawiona, wchłonięta i włączona do procesów metabolicznych. Szczególnie bogaty w przeciwutleniacze naturalne jest świat roślinny. Właściwości przeciwutleniające mają owoce, warzywa, zboża, nasiona oleiste, zioła i przyprawy oraz herbaty. Owoce i warzywa jako antyoksydanty nie są szeroko stosowane w przetwórstwie mięsnym. Do najczęściej stosowanych źródeł przeciwutleniaczy zalicza się: 1. zioła i przyprawy, tj.: rozmaryn, oregano, majeranek, szałwię, podbiał, goździki, kminek, bazylię, czosnek, paprykę, pieprz czarny, gorczycę, kurkumę, cynamon; 2. ekstrakty, m.in. z nasion zbóż, ziół oraz pestek i skórek owoców, herbat. Witaminy antyoksydacyjne Witaminy to grupa związków niezbędnych w ilościach śladowych do normalnego wzrostu i rozwoju. Zasadniczym kryterium klasyfikacji witamin jest rozpuszczalność tych związków w wodzie (witaminy z grupy B, witamina C) lub tłuszczach (witaminy A, D, E, K). Pełnią one w organizmie rozliczne funkcje, m.in. stanowią składniki systemu obrony organizmu przed negatywnym wpływem reaktywnych form tlenu. Do witamin antyutleniających należą: witamina C, β-karoten, witamina A (retinol) i witamina E. Wykazują one zdolność neutralizacji szkodliwego działania wolnych rodników i nadtlenków lipidowych. O ich kluczowej roli świadczy fakt, iż biorą one udział w regulacji ekspresji genów. Działanie to odnosi się zarówno do zmian w szlakach przekaźnictwa komórkowego, wskutek regulacji aktywności enzymów, jak również zmian w zakresie funkcjonowania wybranych czynników transkrypcyjnych. W niniejszym opracowaniu podjęto dyskusję nad aktywnością antyoksydacyjną znanych przeciwutleniaczy pochodzenia naturalnego, konkretnie witamin. Witamina E O istnieniu witaminy E po raz pierwszy dowiedziono na początku XX w. Stało się to na skutek prowadzonych w tamtym czasie doświad- 26
4 czeń określających wpływ różnych czynników na reprodukcję zwierząt. Witamina E jest nazwą grupy organicznych związków chemicznych, rozpuszczalnych w tłuszczach, w skład których wchodzą tokoferole i tokotrienole. Ich wspólną cechą jest obecność dwupierścieniowego szkieletu 6-hydroksychromanu, a także łańcucha bocznego zbudowanego z 3 jednostek izoprenowych. Aktualnie poznanych zostało 8 naturalnie występujących homologów zaliczanych do rodziny witaminy E. Są nimi α-, β-, γ-, δ-tokoferole wyróżniające się nasyconym bocznym łańcuchem węglowym i składające się z trzech jednostek izoprenoidowych oraz ich odpowiedniki w postaci nienasyconych α-, β-, γ-, δ-tokotrienoli. Witamina E odgrywa niebagatelna rolę w żywieniu ludzi jak i zwierząt. W przypadku ludzi prawie nigdy nie występuje żywieniowy niedobór witaminy E. Taka sytuacja może wystąpić tylko w przypadku niektórych chorób związanych z nieprawidłowym wchłanianiem tłuszczów. Jednakże w przypadku zwierząt wykazano, że brak witaminy E w diecie powodował sterylność osobników męskich różnych gatunków, powodował również zmiany degeneracyjne w móżdżku kurcząt. Objawy będące skutkiem niedoboru witaminy E u zwierząt łagodzi się podając naturalne i syntetyczne przeciwutleniacze lub podwyższając w diecie zawartość selenu. Ponadto, wielokrotnie wykazano, że podawanie w diecie zwierzętom witaminy E znacznie zwiększa odporność mięsa uzyskanego z tych zwierząt na procesy peroksydacyjne. W tym momencie warto również podkreślić, że witamina E przyjmowana w nadmiarze, w przeciwieństwie do innych witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, nie akumuluje się w organizmie do poziomu, który mógłby być dla niego toksyczny. Witaminę E cechuje wysoki potencjał antyoksydacyjny. Jest ona związkiem lipofilnym, co wpływa na zdolności reakcji ze składnikami błony komórkowej. Działając jako przeciwutleniacz lub zmiatacz wolnych rodników przechodzi w postać rodnikową, która może zostać zredukowana ponownie do α-tokoferolu w reakcji z substancjami, takimi jak glutation i witamina C. Najbardziej biologicznie aktywną postacią witaminy E jest α-tokoferol, obecnie częściej zwany RRR-α-tokoferolem. Postaci takie jak β-, γ-, δ-tokoferole okazały się mniej ważne jako antyoksydanty niż wspomniany α-tokoferol, chociaż wszystkie wykazują aktywność przeciwutleniającą. Tokoferole i tokotrienole szczególnie efektywnie hamują peroksydację lipidów przede wszystkim dlatego, że skutecznie eliminują rodniki peroksylowe jeszcze zanim te zdążą uszkodzić białka błonowe bądź cząsteczki kwasów tłuszczowych. Warto również zaznaczyć, że tokoferole wykazują pewne właściwości prooksydacyjne w układach in vitro. Dowodem pozytywnego wpływu witaminy E w stosunku do długości okresu przydatności mięsa drobiowego do spożycia, są wyniki wielu badań, między innymi tych opisanych przez Lahučký i in. (2005), Leonel i in. (2007), Saenmahayak (2011), Taulescu i in. (2011) oraz Avila-Ramos i in. (2012). W badaniach tych suplementacja witaminą E istotnie obniżała w mięśniach drobiu poziom dialdehydu malonowego (MDA), czyli głównego produktów peroksydacji lipidów. Warto wspomnieć, iż jest to bardzo reaktywny związek o działaniu mutagennym, który powoduje uszkodzenia błon komórkowych oraz narusza struktury białkowe komórek. Witamina A Witamina A występuje w żywności jako: retinol, retinal, estry retinylu oraz karotenoidy, które w organizmie na skutek konwersji do dwóch cząsteczek retinolu uzyskują aktywność retinolu. Związki określane mianem witaminy A są niezbędne m.in. do prawidłowego przebiegu reakcji immunologicznych. Witamina A w żywności pochodzenia roślinnego występuje pod postacią karotenoidów, mogących mieć charakter prowitaminy A, która w wy- 28
5 niku działania enzymów przekształca się do cząsteczek aldehydów. Karotenoidy najobficiej występują w: marchwi, pomidorach, szpinaku, kapuście, morelach, pomarańczach, wiśniach. Podobnie jak w przypadku witaminy E, potwierdzono właściwości antyoksydacyjne witaminy A, które zostały wykazane zarówno w badaniach in vivo, jak i in vitro. Ujawniają się one w pełni przy niskim ciśnieniu parcjalnym tlenu. Retinol może reagować z rodnikami nadtlenkowymi, dzięki czemu przerywa reakcję łańcuchowej peroksydacji lipidów tworząc wodoronadtlenki. Witamina A jest ponadto zdolna do bezpośredniego reagowania z reaktywnymi formami tlenu, tworząc 5,6-epoksyd retinoidowy. Także karotenoidy posiadają szerokie właściwości antyoksydacyjne. Oprócz zmiatania rodników nadtlenkowych są skutecznymi wygaszaczami tlenu singletowego. Może on być zmiatany za pośrednictwem dwóch procesów: bezpośredniego przeniesienia energii wzbudzenia na cząsteczkę karotenoidu i jej rozproszenia w postaci ciepła lub/i chemicznej reakcji z tlenem, co prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia cząsteczki karotenoidu. Elementem strukturalnym, który zapewnia tym związkom zdolność do udziału w reakcjach redoks, jest łańcuch polienowy, posiadający wiele wiązań podwójnych. Witamina C Witamina C, czyli mieszanina kwasu askorbinowego i dehydroaskorbinowego, jest witaminą rozpuszczalną w wodzie. W największych ilościach występuje w owocach i warzywach, takich jak: czarna porzeczka, truskawki, owoce cytrusowe, papryka, kapusta. Poziom witaminy C w organizmie uzależniony jest od jej wchłaniania z przewodu pokarmowego oraz syntezy przez tkanki i florę bakteryjną jelit. Drób, jak i inne zwierzęta domowe, posiadają zdolność syntetyzowania tej witaminy z glukozy przez swój organizm, dzięki czemu podnosi się ich kondycja życiowa, co wpływa pozytywnie na walory mięsa oraz innych narządów jadalnych. Witamina C wpływa na funkcjonowanie układu immunologicznego. W dużym stężeniu występuje w leukocytach, gdzie jest szybko zużywana w czasie infekcji. Do niedoborów witaminy C w ustroju dochodzić może na skutek niedostatecznej zawartości jej w pokarmie, niedostatecznej resorpcji w jelicie cienkim lub na skutek zwiększonego zapotrzebowania organizmu. Najważniejszą właściwością leżącą u podstaw biologicznej aktywności kwasu askorbinowego jest jego zdolność odwracalnego utleniania i redukcji. Witamina C jest zaliczana do grupy antyoksydantów fazy wodnej, hamujących inicjację łańcuchowych reakcji wolnorodnikowych. Poprzez donację wodoru witamina C neutralizuje krótko żyjące rodniki hydroksylowe, oksyalkoholowe, ponadtlenkowe i azotowe, przy czym tworzą się stabilne i niereaktywne rodniki askorbinowe. Rodniki te są regenerowane do postaci kwasu askorbinowego z udziałem glutationu. Kwas askorbinowy uczestniczy także w regenerowaniu antyoksydantów hydrofobowych z ich postaci rodnikowych. Eksperymentem potwierdzającym korzystny wpływ kwasu askorbinowego na oksydacje tłuszczów jest to opisane przez Ozer i Sariçoban (2010). W badaniu tym analizowano wpływ butylowanego hydroksyanizolu (200 mg/kg BHA), kwasu askorbinowego (300 mg/kg) oraz α-tokoferolu (300 mg/kg) na stabilność oksydacyjną mięsa kurcząt mechanicznie pozbawionego kości przechowywanego w temperaturze -20 C przez 6 miesięcy. Wykazano, że najniższym poziomem MDA cechowały się próbki mięsa w stosunku, do którego zastosowano kwas askorbinowy (0,45 mg MDA/ kg próbki), najwyższym zaś mięso pozbawione jakiegokolwiek dodatku i zakwalifikowane jako grupa kontrolna (2,26 mg MDA/ kg 30
6 HIGIENA I ŻYWIENIE próbki). W doświadczeniu tym stwierdzono, że skuteczność kwasu askorbinowego jako przeciwutleniacza była większa niż pozostałych dodatków. Ponadto, tak samo jak tokoferole, również witamina C ma właściwości prooksydacyjne. Aktywność prooksydacyjna kwasu askorbinowego wynika z jego zdolności interakcji z jonami metali przejściowych, przede wszystkim żelaza i miedzi. Udział witaminy C w reakcjach z jonami tych metali jest główną właściwością w jej funkcjonowaniu jako kosubstratu hydroksylaz i oksygenaz, enzymów biorących udział w biosyntezie kolagenu. Utrzymuje ona znajdujące się w centrach aktywnych tych enzymów jony metali w stanie zredukowanym, co umożliwia optymalne działanie enzymów. Katalizowana przez witaminę C redukcja wolnych, niezwiązanych z białkami, jonów metali przejściowych jest przyczyną generowania rodników tlenowych. Podsumowując, udział witamin antyoksydacyjnych w kształtowaniu długości okresu przydatności mięsa do spożycia jest bezpośrednio związany z ich wpływem na proces oksydacji lipidów mięśni. Witaminy, należące do naturalnych przeciwutleniaczy, neutralizując szkodliwe działanie wolnych rodników i nadtlenków lipidowych, wpływają korzystnie na jakość produktu wydłużając okres jego przydatności. Dzięki tej właściwości możliwe jest osiągnięcie przez producentów drobiu wyższego zysku ekonomicznego. Mgr inż. Anna Wilkanowska Università degli Studi del Molise, Campobasso, Włochy Dipartimento Agricoltura, Ambiente e Alimenti Piśmiennictwo dostępne u autorki 31
Antyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne. dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW
Antyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW Warszawa, dn. 14.12.2016 wolne rodniki uszkodzone cząsteczki chemiczne w postaci wysoce
Bardziej szczegółowoWYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY
WYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY d r i n ż. Magdalena Górnicka Zakład Oceny Żywienia Katedra Żywienia Człowieka WitaminyA, E i C oraz karotenoidy Selen Flawonoidy AKRYLOAMID Powstaje podczas przetwarzania
Bardziej szczegółowoWitaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Jaką rolę pełnią witaminy w organizmie? I dlaczego są niezbędnymi składnikami w żywieniu świń? Dowiedz się o roli poszczególnych witamin w żywieniu trzody chlewnej. Witaminy są niezbędne do prawidłowego
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 5 - Reaktywne formy tlenu
Ćwiczenie nr 5 - Reaktywne formy tlenu I. Oznaczenie ilościowe glutationu (GSH) metodą Ellmana II. Pomiar całkowitej zdolności antyoksydacyjnej substancji metodą redukcji rodnika DPPH Celem ćwiczeń jest:
Bardziej szczegółowoCIAŁO I ZDROWIE WSZECHŚWIAT KOMÓREK
CIAŁ I ZDRWIE WSZECHŚWIAT KMÓREK RGANIZM RGANY TKANKA SKŁADNIKI DŻYWCZE x x KMÓRKA x FUNDAMENT ZDRWEG ŻYCIA x PRZEMIANA MATERII WSZECHŚWIAT KMÓREK Komórki są budulcem wszystkich żywych istot, również nasze
Bardziej szczegółowoSubstancje o Znaczeniu Biologicznym
Substancje o Znaczeniu Biologicznym Tłuszcze Jadalne są to tłuszcze, które może spożywać człowiek. Stanowią ważny, wysokoenergetyczny składnik diety. Z chemicznego punktu widzenia głównym składnikiem tłuszczów
Bardziej szczegółowoSTRES OKSYDACYJNY WYSIŁKU FIZYCZNYM
Agnieszka Zembroń-Łacny Joanna Ostapiuk-Karolczuk STRES OKSYDACYJNY W WYSIŁKU FIZYCZNYM STRES OKSYDACYJNY zaburzenie równowagi między wytwarzaniem a usuwaniem/redukcją reaktywnych form tlenu i azotu RONS
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNIE AKTYWNY SUPLEMENT DIETY. www.calivita.com.pl
BIOLOGICZNIE AKTYWNY SUPLEMENT DIETY WOLNE RODNIKI TO AKTYWNE ATOMY LUB CZĄSTECZKI, KTÓRE ZGUBIŁY JEDEN ELEKTRON. PRÓBUJĄC GO ODZYSKAĆ, SZYBKO WCHODZĄ W REAKCJE Z RÓŻNYMI ELEMENTAMI KOMÓREK, USZKADZAJĄC
Bardziej szczegółowoTAF TEMPERATURE ADAPTED FEEDS. - Odpowiednia pasza na daną porę roku TEMPERATURE ADAPTED FEEDS TM
TEMPERATURE ADAPTED FEEDS - Odpowiednia pasza na daną porę roku TEMPERATURE ADAPTED FEEDS - Odpowiednia pasza na daną porę roku Ryby to organizmy zmiennocieplne. Temperatura środowiska wpływa na pobieranie
Bardziej szczegółowoŻywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna
Żywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna Prof. Dr hab. Ewa Solarska Pracownia Żywności Ekologicznej Wydział Nauk o Żywności i Biotechnologii Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Konferencja naukowa
Bardziej szczegółowoBadanie oddziaływania polihistydynowych cyklopeptydów z jonami Cu 2+ i Zn 2+ w aspekcie projektowania mimetyków SOD
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej Badanie oddziaływania polihistydynowych cyklopeptydów z jonami Cu 2+ i Zn 2+ w aspekcie projektowania mimetyków SOD Aleksandra Kotynia PRACA DOKTORSKA
Bardziej szczegółowoNieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowoWolne rodniki w komórkach SYLABUS A. Informacje ogólne
Wolne rodniki w komórkach A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Rodzaj Rok studiów /semestr
Bardziej szczegółowoTIENS L-Karnityna Plus
TIENS L-Karnityna Plus Zawartość jednej kapsułki Winian L-Karnityny w proszku 400 mg L-Arginina 100 mg Niacyna (witamina PP) 16 mg Witamina B6 (pirydoksyna) 2.1 mg Stearynian magnezu pochodzenia roślinnego
Bardziej szczegółowoMIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA
MIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA Wartość odżywcza Żywność z tej grupy należy do grupy produktów białkowych. Białko mięsa, ryb i jaj charakteryzuje sie dużą wartością
Bardziej szczegółowoCzy żywność GMO jest bezpieczna?
Instytut Żywności i Żywienia dr n. med. Lucjan Szponar Czy żywność GMO jest bezpieczna? Warszawa, 21 marca 2005 r. Od ponad połowy ubiegłego wieku, jedną z rozpoznanych tajemnic życia biologicznego wszystkich
Bardziej szczegółowoPrzemiana materii i energii - Biologia.net.pl
Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoCzęstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.
GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),
Bardziej szczegółowoTIENS Kubek H-Cup. Wybór doskonałości
TIENS Kubek H-Cup Wybór doskonałości Woda jest niezbędna do życia Badania nad wysoce uwodornioną wodą Rok 2007 Prof. Ohsawa z Uniwersytetu Medycznego w Japonii opublikował pracę na temat wodoru jako przeciwutleniacza,
Bardziej szczegółowo4 JUNIOR PHARMA PREZENTUJE. suplementy stworzone z myślą o najmłodszych sportowcach
4 JUNIOR PHARMA PREZENTUJE suplementy stworzone z myślą o najmłodszych sportowcach JESTEŚ RODZICEM MŁODEGO SPORTOWCA? Czy Twoje dziecko uczęszcza na treningi minimum 2 razy w tygodniu? Zdarzyło się, że
Bardziej szczegółowoLiofilizowany sok z dzikiej róży 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki: Liofilizowany sok z dzikiej róży 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać
Bardziej szczegółowoWarsztaty dla Rodziców. Wiosenne śniadanie. Warszawa 26.05.2015 r.
Warsztaty dla Rodziców Wiosenne śniadanie Warszawa 26.05.2015 r. Urozmaicenie Uregulowanie Umiarkowanie Umiejętności Unikanie Prawidłowe żywienie 7 zasad wg prof. Bergera + Uprawianie sportu + Uśmiech
Bardziej szczegółowoBłonnik pokarmowy: właściwości, skład, występowanie w żywności
Błonnik pokarmowy: właściwości, skład, występowanie w żywności Dr hab. Jarosława Rutkowska, prof. nadzwycz. SGGW Zakład Analiz Instrumentalnych Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, SGGW w Warszawie
Bardziej szczegółowoTIENS SKONCENTROWANY EKSTARKT Z DAKTYLI CHIŃSKICH
TIENS SKONCENTROWANY EKSTARKT Z DAKTYLI CHIŃSKICH TIENS SKONCENTROWANY EKSTRAKT Z DAKTYLI CHIŃSKICH Główny surowiec Skoncentrowanego Ekstraktu z Daktyli Chińskich TIENS to najwyższej jakości owoce głożyny
Bardziej szczegółowoBliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki
Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Metabolizm całokształt przemian biochemicznych i towarzyszących
Bardziej szczegółowoSkładniki diety a stabilność struktury DNA
Składniki diety a stabilność struktury DNA 1 DNA jedyna makrocząsteczka, której synteza jest ściśle kontrolowana, a powstałe błędy są naprawiane DNA jedyna makrocząsteczka naprawiana in vivo Replikacja
Bardziej szczegółowoStreszczenie jednotematycznego cyklu publikacji pt.
Streszczenie jednotematycznego cyklu publikacji pt. Interakcje bioaktywnych składników kawy i wybranych dodatków funkcjonalnych jako czynnik modyfikujący potencjalną aktywność biologiczną Konsumpcja żywności
Bardziej szczegółowoDo moich badań wybrałam przede wszystkim linię kostniakomięsaka 143B ze względu na jej wysoki potencjał przerzutowania. Do wykonania pracy
Streszczenie Choroby nowotworowe stanowią bardzo ważny problem zdrowotny na świecie. Dlatego, medycyna dąży do znalezienia nowych skutecznych leków, ale również rozwiązań do walki z nowotworami. Głównym
Bardziej szczegółowoModel : - FA Vitamin C with Rose Hip Extract 100 tab.
Witaminy i minerały > Model : - Producent : Fitness Authority FA Vitamin C - o wyjątkowy suplement diety zawierający w każdej tabletce aż 1000 mg kwasu L-askorbinowego w połączniu z ekstraktem z owoców
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1. Znaczenie nauki o żywieniu. 2. Gospodarka energetyczna organizmu człowieka. 3. Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola
3 SPIS TREŚCI 1. Znaczenie nauki o żywieniu 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu................................................8 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka.............................................9
Bardziej szczegółowoCzy można zastosować ultradźwięki do niszczenia tkanki nowotworowej?
Czy można zastosować ultradźwięki do niszczenia tkanki nowotworowej? Bezpośrednie działanie mało efektywne, efekty uboczne ( T), problemy z selektywnością In vitro działanie na wyizolowane DNA degradacja
Bardziej szczegółowoOPTYMALNY POZIOM SPOŻYCIA BIAŁKA ZALECANY CZŁOWIEKOWI JANUSZ KELLER STUDIUM PODYPLOMOWE 2011
OPTYMALNY POZIOM SPOŻYCIA BIAŁKA ZALECANY CZŁOWIEKOWI JANUSZ KELLER STUDIUM PODYPLOMOWE 2011 DLACZEGO DOROSŁY CZŁOWIEK (O STAŁEJ MASIE BIAŁKOWEJ CIAŁA) MUSI SPOŻYWAĆ BIAŁKO? NIEUSTAJĄCA WYMIANA BIAŁEK
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA
WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA Temat: Denaturacja białek oraz przemiany tłuszczów i węglowodorów, jako typowe przemiany chemiczne i biochemiczne zachodzące w żywności mrożonej. Łukasz Tryc SUChiKL Sem.
Bardziej szczegółowoSuplementy. Wilkasy 2014. Krzysztof Gawin
Suplementy Wilkasy 2014 Krzysztof Gawin Suplementy diety - definicja Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub
Bardziej szczegółowoŁucja Czyżewska-Majchrzak
Wydział Lekarski I Katedra i Zakład Fizjologii Łucja Czyżewska-Majchrzak OCENA STĘŻENIA WYBRANYCH ANTYOKSYDANTÓW DROBNOCZĄSTECZKOWYCH I STANU ODŻYWIENIA U OSÓB STOSUJĄCYCH DIETY WEGETARIAŃSKIE Rozprawa
Bardziej szczegółowoPrzyprawa podlaska a bez soli
Przyprawa podlaska a bez soli majeranek, szałwia, gorczyca biała, tymianek, gałka muszkatołowa, pieprz czarny, papryka ostra chilii, ziele angielskie, kolendra mieszanka warzyw : pasternak, marchew, cebula,
Bardziej szczegółowoPrzeciwutleniacze w Ŝywności. Aspekty zdrowotne, technologiczne, molekularne i analityczne - praca zbiorowa pod red. Włodzimierza Grajka
Przeciwutleniacze w Ŝywności. Aspekty zdrowotne, technologiczne, molekularne i analityczne - praca zbiorowa pod red. Włodzimierza Grajka Spis treści Wstęp 1. Zagadnienia ogólne 1.1. Rodzaje aktywnych rodników
Bardziej szczegółowoPIĘKNO A DIETA WITARIAŃSKA
PIĘKNO A DIETA WITARIAŃSKA Autorka: Elizabeth Kiely Wtorek, 16 Marzec 2010 Tłumaczył: Aleksander Kwiatkowski Jednym z najlepszych sposobów aby poprawić wygląd własnej skóry jest przestawienie się na dietę
Bardziej szczegółowoŻywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie
Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego
Bardziej szczegółowoNOWE WYZWANIA DLA WITAMINY C U KRÓW MLECZNYCH
NOWE WYZWANIA DLA WITAMINY C U KRÓW MLECZNYCH Witamina C, czyli kwas L-askorbinowy uczestniczy w bardzo wielu reakcjach i przemianach biochemicznych o niezmiernie istotnym znaczeniu dla zwierząt. Z uwagi
Bardziej szczegółowoŻywienie dziecka. Żywienie dziecka. Budowa nowych tkanek (rozrost) Odnowa zużytych tkanek. Wytwarzanie energii. Utrzymywanie temperatury ciała
Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć
Bardziej szczegółowoChlorella Sorokiniana Cryptomonadales Ever Green
Suplementy diety > Model : - Producent : - algi Chlorella Sorokiniana w 95% trawiona i wchłaniana przez w organizm! Powszechnie wiadomo, że 20 różnych gatunków chlorelli posiada twardą zewnętrzną ścianę
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI OD AUTORÓW... 5
SPIS TREŚCI OD AUTORÓW... 5 BIAŁKA 1. Wprowadzenie... 7 2. Aminokwasy jednostki strukturalne białek... 7 2.1. Klasyfikacja aminokwasów... 9 2.1.1. Aminokwasy białkowe i niebiałkowe... 9 2.1.2. Zdolność
Bardziej szczegółowoEkstrakt z Chińskich Daktyli TIENS. Doskonałe odżywienie krwi i ukojenie nerwów
Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS Doskonałe odżywienie krwi i ukojenie nerwów Lekarze z Chin uważają, że owoce głożyny znane jako chińskie daktyle pomagają zachować sprawność, poprawiają odporność, wspomagają
Bardziej szczegółowoCORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.
CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI 1. ZAKRES, ROZWÓJ I ZNACZENIE CHEMII ŻYWNOŚCI 11
SPIS TREŚCI PRZEDMOWA 9 1. ZAKRES, ROZWÓJ I ZNACZENIE CHEMII ŻYWNOŚCI 11 1.1. Zakres chemii żywności 11 1.2. Zarys rozwoju 12 1.2.1. Początki wiedzy o żywności 12 1.2.2. Zaczątki chemii żywności 13 1.2.3.
Bardziej szczegółowoCHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com
CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ Co to jest cholesterol? Nierozpuszczalna w wodzie substancja, która: jest składnikiem strukturalnym wszystkich błon komórkowych i śródkomórkowych wchodzi w
Bardziej szczegółowoEuropean network to advance carotenoid research and applications in agro-food and health
KAROTENOIDY W ŻYWNOŚCI Ludmiła Bogacz-Radomska Katedra Biotechnologii i Analizy Żywności Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu VIII Konferencja Naukowo-Techniczna z cyklu
Bardziej szczegółowoOcenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
Kryteria oceniania z chemii dla klasy 3A i 3B Gimnazjum w Borui Kościelnej Rok szkolny: 2015/2016 Semestr: pierwszy Opracowała: mgr Krystyna Milkowska, mgr inż. Malwina Beyga Ocenę niedostateczną otrzymuje
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM 8:
SEMINARIUM 8: 24.11. 2016 Mikroelementy i pierwiastki śladowe, definicje, udział w metabolizmie ustroju reakcje biochemiczne zależne od aktywacji/inhibicji przy udziale mikroelementów i pierwiastków śladowych,
Bardziej szczegółowoPiramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Bardziej szczegółowoWarzywa i owoce powinny wchodzić w skład codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin, zwłaszcza witaminy C oraz B - karotenu.
Warzywa i owoce powinny wchodzić w skład codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin, zwłaszcza witaminy C oraz B - karotenu. Dostarczają także kwasu foliowego. Zawierają znaczne ilości składników
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI PRZEDMOWA 11 1. WITAMINY 13 2. TŁUSZCZ MLECZNY: STRUKTURA, SKŁAD I WŁAŚCIWOŚCI PROZDROWOTNE 39
PRZEDMOWA 11 1. WITAMINY 13 1.1. Charakterystyka ogólna i podział.......................... 13 1.2. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach....................... 16 1.2.1. Witamina A......................................
Bardziej szczegółowoJakie produkty warto ze sobą łączyć a jakich połączeń produktów powinniśmy unikać?
Jakie produkty warto ze sobą łączyć a jakich połączeń produktów powinniśmy unikać? Komponując codzienne posiłki z ulubionych produktów spożywczych zwykle nie zastanawiamy się nad ich wpływem na nasz organizm
Bardziej szczegółowoPodstawowe składniki odżywcze i ich rola dla organizmu człowieka ZAPRASZAMY
Podstawowe składniki odżywcze i ich rola dla organizmu człowieka ZAPRASZAMY Czym są składniki odżywcze Składniki odżywcze substancje chemiczne dostarczane do organizmu przez pokarm, który dostaje się do
Bardziej szczegółowoŚWIADOME ŻYWIENIE A ROZWÓJ DZIECKA
ŚWIADOME ŻYWIENIE A ROZWÓJ DZIECKA mgr Katarzyna Liptak Nauczyciel wych. wczesnoszkolnego, Trener Wellness Co to jest ODŻYWIANIE? To proces życiowy polegający na pozyskiwaniu przez organizm ze środowiska
Bardziej szczegółowoAfrican Mango - recenzja, opis produktu
African Mango - recenzja, opis produktu African mango to popularne obecnie suplementy diety wspomagające odchudzanie, stworzone na bazie pestek afrykańskiego mango. Skutecznie pomagają w utracie nadmiaru
Bardziej szczegółowoPodczas przyjmowania witamin i minerałów mogą wystąpić problemy z ich wchłanianiem z kilku powodów:
Synergizm i antagonizm witamin oraz składników mineralnych Witaminy i składniki mineralne, ze względu na odmienną budowę, wchodzą w interakcje pomiędzy sobą i z innymi składnikami powodując ograniczenie
Bardziej szczegółowoPodkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019
Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 2016/2017-2018/2019 Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne / Niestacjonarne
Bardziej szczegółowoBliskie spotkania z biologią. METABOLIZM część II. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW
Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM część II dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki METABOLIZM KATABOLIZM - rozkład związków chemicznych
Bardziej szczegółowoSkąd wziąć dużo dobrego mleka?
https://www. Skąd wziąć dużo dobrego mleka? Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 10 lipca 2018 Produkcja mleka wysokiej jakości, w równych partiach i bez nadmiernej eksploatacji krowy wcale nie
Bardziej szczegółowoBeata Mendak fakultety z chemii II tura PYTANIA Z KLASY PIERWSZEJ
Beata Mendak fakultety z chemii II tura Test rozwiązywany na zajęciach wymaga powtórzenia stężenia procentowego i rozpuszczalności. Podaję również pytania do naszej zaplanowanej wcześniej MEGA POWTÓRKI
Bardziej szczegółowo2. Budowa i podstawowy skład surowców oraz produktów żywnościowych Robert Tylingo 9
Spis treści Przedmowa XI 1. Zakres i rola chemii żywności Zdzisław E. Sikorski 1 1.1. Zakres i rozwój chemii żywności 3 1.2. Rola chemii żywności w gospodarce żywnościowej 3 1.2.1. Priorytety 3 1.2.2.
Bardziej szczegółowoKatedra Biochemii i Chemii Żywności Żywność funkcjonalna- wiedza, kompetencje, doświadczenie
Katedra Biochemii i Chemii Żywności Żywność funkcjonalna- wiedza, kompetencje, doświadczenie 12.12.2017 Lublin QbD (quality by design) Jakość poprzez projektowanie. QbD znalazło dotychczas zastosowanie
Bardziej szczegółowoNauczycielski plan dydaktyczny. Produkcja zwierzęca. Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012. Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS
Nauczycielski plan dydaktyczny Produkcja zwierzęca Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012 Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS 2005.02.03 Prowadzący mgr inż. Alicja Adamska Moduł, dział, Temat: Lp. Zakres
Bardziej szczegółowoMięso indycze i jego walory odżywcze
OID (278) 11/2014 Mięso indycze i jego walory odżywcze Mięso indycze budzi coraz większe zainteresowanie konsumentów ze względu na aspekt zdrowotny i przetwórczy, jego spożycie ulega zmianom z tendencją
Bardziej szczegółowoII. Analiza sensoryczna w ocenie jakości produktów spożywczych
SPIS TREŚCI Wprowadzenie 11 I. Jakość żywności, systemy zarządzania jakością i klasyfikacja żywności 13 1. Wstęp 13 2. Określenia jakości 14 3. Systemy zapewniające prawidłową jakość produktów spożywczych
Bardziej szczegółowoCaniAge. CaniAge. Tabletki
CaniAge Tabletki CaniAge Preparat uzupełniający dla psów do leczenia i zapobiegania schorzeniom wieku starczego oraz niewydolności ukł. krążenia (kompleks witalny) > Zastosowanie CaniAge Pomóż swojemu
Bardziej szczegółowoNATURALNIE ODPOWIEDNIA KONCEPCJA
NATURALNIE ODPOWIEDNIA mniej węglowodanów KONCEPCJA Naturalna i właściwie zbilansowana dieta zawiera duże ilości świeżego mięsa oraz ryby, dzięki czemu jadłyby ją również zwierzęta żyjące dziko. bez pszenicy,
Bardziej szczegółowoRola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Bardziej szczegółowo10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych
10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Potrawy typu fast food a żywność przygotowywana w domu. Cele: uświadomienie różnic pomiędzy daniami typu fast food a żywnością przygotowywaną
Bardziej szczegółowoLp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla organizmu człowieka Umiejętności i wiadomości na
Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego Podstawy żywienia człowieka Przedmiotowy system oceniania Lp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla
Bardziej szczegółowoJak wzmocnić skorupkę jajka?
.pl https://www..pl Jak wzmocnić skorupkę jajka? Autor: dr Izabela Kozłowska Data: 27 sierpnia 2017 1 / 6 .pl https://www..pl 2 / 6 .pl https://www..pl Straty ekonomiczne spowodowane złą jakością skorupy
Bardziej szczegółowoZajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Bardziej szczegółowoLipidy (tłuszczowce)
Lipidy (tłuszczowce) Miejsce lipidów wśród innych składników chemicznych Lipidy To niejednorodna grupa związków, tak pod względem składu chemicznego, jak i roli, jaką odrywają w organizmach. W ich skład
Bardziej szczegółowoReakcje zachodzące w komórkach
Reakcje zachodzące w komórkach W każdej sekundzie we wszystkich organizmach żywych zachodzi niezliczona ilość reakcji metabolicznych. Metabolizm (gr. metabole - przemiana) to przemiany materii i energii
Bardziej szczegółowoProbiotyki, prebiotyki i synbiotyki w żywieniu zwierząt
.pl Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki w żywieniu zwierząt Autor: dr inż. Barbara Król Data: 2 stycznia 2016 W ostatnich latach obserwuje się wzmożone zainteresowanie probiotykami i prebiotykami zarówno
Bardziej szczegółowoProgram zajęć z biochemii dla studentów kierunku weterynaria I roku studiów na Wydziale Lekarskim UJ CM w roku akademickim 2013/2014
Program zajęć z biochemii dla studentów kierunku weterynaria I roku studiów na Wydziale Lekarskim UJ CM w roku akademickim 2013/2014 S E M E S T R II Tydzień 1 24.02-28.02 2 03.03-07.03 3 10.03-14.03 Wykłady
Bardziej szczegółowoŹródła energii dla mięśni. mgr. Joanna Misiorowska
Źródła energii dla mięśni mgr. Joanna Misiorowska Skąd ta energia? Skurcz włókna mięśniowego wymaga nakładu energii w postaci ATP W zależności od czasu pracy mięśni, ATP może być uzyskiwany z różnych źródeł
Bardziej szczegółowoKategoria żywności, środek spożywczy lub składnik żywności. Warunki dla stosowania oświadczenia
Kategoria, WITAMINY VITAMINS 1 Wiatminy ogólnie Vitamins, in general - witaminy pomagają w rozwoju wszystkich struktur organizmu; - witaminy pomagają zachować silny organizm; - witaminy są niezbędne dla
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ ODŻYWCZA. STRAWNOŚĆ I BIODOSTĘPNOŚĆ PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH. Roman Cichon CM UMK Bydgoszcz 2015
WARTOŚĆ ODŻYWCZA. STRAWNOŚĆ I BIODOSTĘPNOŚĆ PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH Roman Cichon CM UMK Bydgoszcz 2015 Wartość odżywcza produktów spożywczych określana jest jako stopień, w jakim produkt wykorzystywany jest
Bardziej szczegółowoRozprawy Naukowe i Monografie Treatises and Monographs. Aneta Cegiełka. SGGW w Warszawie Katedra Technologii Żywności
Rozprawy Naukowe i Monografie Treatises and Monographs Aneta Cegiełka SGGW w Warszawie Katedra Technologii Żywności Badania nad określeniem wpływu zastąpienia zwierzęcego surowca tłuszczowego olejami roślinnymi
Bardziej szczegółowoŻywienie dziecka. dr n.med. Jolanta Meller
Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć
Bardziej szczegółowoMiejsce mięsa w diecie
Miejsce mięsa w diecie Walory zdrowotne mięsa od dawna są przedmiotem kontrowersyjnych poglądów wśród ludzi. Jedni widzą w mięsie znakomite źródło niezbędnych składników odżywczych, inni natomiast przypisują
Bardziej szczegółowoORP - jeden z parametrów określających jakość wody
ORP - jeden z parametrów określających jakość wody Woda wodzie nierówna. I choć na pierwszy rzut oka nie widać różnicy między wodą mineralną, z kranu czy jonizowaną, to nie pozostaje to bez znaczenia dla
Bardziej szczegółowoZapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze, mineralne, witaminy i wodę.
Zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze, mineralne, witaminy i wodę. Podział składników chemicznych organizmów Nasz pokarm jest mieszaniną różnych substancji chemicznych, które możemy podzielić
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoFOCUS Plus - Silniejsza ryba radzi sobie lepiej w trudnych warunkach
FOCUS Plus - Silniejsza ryba radzi sobie lepiej w trudnych warunkach FOCUS Plus to dodatek dostępny dla standardowych pasz tuczowych BioMaru, dostosowany specjalnie do potrzeb ryb narażonych na trudne
Bardziej szczegółowoa problemy z masą ciała
POLACY a problemy z masą ciała POLACY a problemy z masą ciała Badanie NATPOL PLUS (2002): reprezentatywna grupa dorosłych Polek: wiek 18-94 lata Skutki otyłości choroby układu sercowo-naczyniowego cukrzyca
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od Autora 9. Wprowadzenie 11 CZĘŚĆ A. MOLEKULARNE MENU 13
Spis treści Od Autora 9 Wprowadzenie 11 CZĘŚĆ A. MOLEKULARNE MENU 13 1. Białka 13 1.1. Budowa białek 13 1.1.1. Peptydy 15 1.1.2. Struktury przestrzenne łańcuchów polipeptydowych 16 1.1.2.1. Bioróżnorodność
Bardziej szczegółowoEkstrakt z Chińskich Daktyli
Ekstrakt z Chińskich Daktyli Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS Lekarze z Chin uważają, że owoce głożyny znane jako chińskie daktyle Pomagają zachować sprawność Poprawiają odporność Wspomagają pracę żołądka
Bardziej szczegółowoŻywienie a aktywność tarczycy. prof. dr hab. Danuta Rosołowska-Huszcz Katedra Dietetyki SGGW
Żywienie a aktywność tarczycy prof. dr hab. Danuta Rosołowska-Huszcz Katedra Dietetyki SGGW Podwzgórze TRH Przysadka Oś podwzgórzowo przysadkowo - tarczycowa TSH Tarczyca T 4, T 3, rt 3 Osoczowe białka
Bardziej szczegółowoSkładniki pokarmowe i ich rola w żywieniu
WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Zawód: technik żywienia i usług gastronomicznych Przedmiot: Zasady żywienia Klasa 2. Ocena Nazwa
Bardziej szczegółowoDieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT
Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT Odżywianie oparte na tłuszczach jest coraz częściej stosowane w sportach wytrzymałościowych. Jakie korzyści płyną ze wzrostu spożycia lipidów i kiedy można stosować taką
Bardziej szczegółowoZawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik Żywienia i Usług Gastronomicznych Przedmiot: Zasady żywienia. Klasa: II TŻ
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych (kształcenie w zawodzie) Zawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik
Bardziej szczegółowo